Lợi ích nhóm với tính cách một khái niệm của triết học xã hội

Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 4(77) - 2014 
 40 
LỢI ÍCH NHÓM VỚI TÍNH CÁCH 
MỘT KHÁI NIỆM CỦA TRIẾT HỌC XÃ HỘI 
NGUYỄN NGỌC HÀ* 
TRẦN THỊ BÍCH HUỆ ** 
Tóm tắt: Lợi ích nhóm là cái đáp ứng được nhu cầu chung của mọi người 
trong một nhóm nào đó. Với nghĩa này, lợi ích nhóm là hiện tượng tồn tại tất 
yếu trong xã hội. Xã hội nào cũng có nhiều nhóm khác nhau; mỗi giai cấp cũng 
là một nhóm; nhóm nào cũng có lợi ích nhóm của mình. Mối quan hệ giữa các 
lợi ích nhóm với nhau, cũng như mối quan hệ giữa lợi ích nhóm với lợi ích cá 
nhân và lợi ích xã hội có thể là phù hợp hoặc mâu thuẫn. Lợi ích nhóm hiện 
diện trong các chính sách của nhà nước; bởi vì nhiều chính sách của nhà nước 
là có lợi cho một số nhóm này nhưng lại bất lợi cho một số nhóm khác. 
Từ khóa: Lợi ích, nhóm, lợi ích nhóm. 
Mở đầu 
Trong những năm gần đây, trên sách 
báo khoa học và chính trị - xã hội ở 
nước ta và một số nước khác, khái niệm 
lợi ích nhóm được sử dụng rộng rãi. 
Một số người sử dụng khái niệm này 
với nghĩa là lợi ích không chính đáng 
(hay lợi ích tiêu cực) của một nhóm 
người. Một số người khác thì sử dụng 
khái niệm ấy theo nghĩa là lợi ích 
chung của một nhóm người, với nghĩa 
này lợi ích nhóm có thể chính đáng 
hoặc không chính đáng (tích cực hoặc 
tiêu cực) tùy từng trường hợp cụ thể(1). 
Lợi ích nhóm theo nghĩa sau là khái 
niệm của triết học xã hội. Bài viết này 
đề cập đến một số vấn đề về lợi ích 
nhóm với tư cách là khái niệm của triết 
học xã hội. 
1. Tính tất yếu của lợi ích nhóm 
Khái niệm lợi ích nhóm mới được sử 
dụng rộng rãi trong thời gian gần đây. 
Tuy nhiên, không vì thế mà hiện tượng 
lợi ích nhóm mới xuất hiện. Bởi vì, mỗi 
người đều có nhu cầu và đều cần có cái 
đáp ứng nhu cầu (đó là đồ ăn, áo quần, 
nhà ở, phương tiện đi lại, tri thức, danh 
dự, giá trị văn hóa,...); lợi ích là cái đáp 
ứng được nhu cầu của con người; còn 
lợi ích nhóm chẳng qua là cái đáp ứng 
được nhu cầu chung của mọi người 
trong một nhóm nào đó.(1) 
(*) Phó giáo sư, tiến sĩ, Tạp chí Khoa học xã hội 
Việt Nam. 
(**) Thạc sĩ, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội. 
(1) Xem: Tô Phán (2012), “Lợi ích nhóm tiêu 
cực - Một sự tha hóa nguy hiểm”, Báo Hà Nội 
mới, ngày 15 tháng 10 năm 2012, tr. 7. 
Lợi ích nhóm với tính cách một khái niệm... 
 41 
Xã hội tất yếu có nhiều nhóm khác 
nhau. Nhóm (hay nhóm người) là một 
cộng đồng người giống nhau về một 
điểm nào đó. Chẳng hạn, trong xã hội có 
các nhóm như: nhóm nam và nhóm nữ; 
nhóm người già và nhóm người trẻ; 
nhóm người giàu và nhóm người nghèo; 
nhóm công nhân và nhóm nông dân; 
nhóm người sống ở đô thị và nhóm 
người sống ở nông thôn; nhóm người 
địa phương này và nhóm người địa 
phương khác; nhóm người không theo 
tôn giáo và nhóm người theo tôn giáo. 
Một giai cấp và một tầng lớp cũng là 
một nhóm. Những người trong một 
nhóm có thể không gắn kết chặt chẽ với 
nhau, nhưng do có một điểm chung nên 
họ cũng có một lợi ích chung. 
Khi nào xã hội có nhóm thì trong xã 
hội cũng có lợi ích nhóm. Xã hội nào 
cũng có sự phân biệt giữa các nhóm 
người khác nhau. Vì thế, xã hội nào 
cũng có các lợi ích nhóm khác nhau. Lợi 
ích nhóm là hiện tượng tồn tại tất yếu 
trong xã hội. Trong xã hội cộng sản 
nguyên thủy có sự phân biệt giữa các 
nhóm người là nam và nữ, giữa người 
già và người trẻ, người trồng trọt và 
người chăn nuôi. Trong xã hội có giai 
cấp, ngoài sự phân biệt như trên còn có 
sự phân biệt giữa nhóm người giàu và 
nhóm người nghèo, giữa nhóm người 
lao động trí óc và nhóm người lao động 
chân tay, giữa nhóm người thống trị và 
nhóm người bị trị... Những người trong 
cùng một nhóm bao giờ cũng có một số 
nhu cầu giống nhau, từ đó hình thành lợi 
ích nhóm. 
Khi nghiên cứu quy luật phát triển 
của xã hội loài người, các nhà kinh điển 
của triết học Mác-Lênin rất coi trọng 
việc phân tích lợi ích vì đó là cái thúc 
đẩy hoạt động của con người nói chung 
và của các nhóm nói riêng. C.Mác viết 
rằng: “Tất cả những gì mà con người 
đấu tranh để giành lấy đều dính liền với 
lợi ích của họ”(2). V.I.Lênin cũng nói về 
vai trò quan trọng của việc nghiên cứu 
lợi ích nhóm khi cho rằng: cần “tìm 
nguồn gốc của những hiện tượng xã hội 
ở trong những quan hệ sản xuất, và phải 
quy những hiện tượng ấy vào lợi ích của 
những giai cấp nhất định”(3), “Chừng 
nào người ta chưa biết phân biệt lợi ích 
của giai cấp này hay của giai cấp khác, 
ẩn sau những câu nói, những lời tuyên 
bố và những lời hứa hẹn nào đó có tính 
chất đạo đức, tôn giáo, chính trị và xã 
hội, thì trước sau bao giờ người ta cũng 
vẫn là kẻ ngốc nghếch bị người khác lừa 
bịp và tự lừa bịp mình về chính trị”(4). 
Những nhận xét trên đây của C.Mác và 
V.I.Lênin cho thấy rằng, tuy khái niệm 
(2) C. Mác, Ph.Ăngghen (1978), Toàn tập, tập 1. 
Nxb Sự thật, Hà Nội, tr. 98. 
(3) V.I.Lênin (1974), Toàn tập, tập 1, Nxb Tiến 
bộ, Mátxcơva, tr. 670. 
(4) V.I.Lênin (1980), Toàn tập, tập 23, Nxb Tiến 
bộ, Mátxcơva, tr. 57. 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 4(77) - 2014 
 42 
lợi ích nhóm mới được sử dụng gần đây 
nhưng hiện tượng được gọi là lợi ích 
nhóm thì gắn liền với sự phát triển của 
xã hội loài người. 
2. Phân loại lợi ích nhóm 
Chúng ta có thể phân lợi ích nhóm 
thành nhiều loại khác nhau theo nhiều 
căn cứ phân loại lợi ích khác nhau. 
Chẳng hạn, lợi ích được phân thành lợi 
ích chính đáng và lợi ích không chính 
đáng; tương tự lợi ích nhóm được phân 
thành lợi ích nhóm chính đáng và lợi ích 
nhóm không chính đáng. Lợi ích nhóm 
chính đáng (tích cực) thì phù hợp với 
yêu cầu phát triển của xã hội. Khi lợi ích 
của một nhóm nào đó là chính đáng thì 
lợi ích của nhóm đó cũng phù hợp với 
lợi ích chính đáng của những nhóm 
người khác. Ngược lại, lợi ích nhóm 
không chính đáng (tiêu cực) thì không 
phù hợp với yêu cầu phát triển của xã 
hội. Trên lý thuyết, ranh giới phân biệt 
lợi ích nhóm chính đáng với lợi ích 
nhóm không chính đáng là rõ ràng vì 
căn cứ vào sự phù hợp hay không phù 
hợp với yêu cầu phát triển của xã hội. 
Nhưng trên thực thế ở không ít trường 
hợp việc xác định tính chính đáng hay 
không chính đáng của một lợi ích nhóm 
là khá phức tạp. Lợi ích được phân 
thành lợi ích vật chất hoặc là lợi ích tinh 
thần. Tương tự, lợi ích nhóm cũng được 
phân thành lợi ích nhóm về vật chất và 
lợi ích nhóm về tinh thần. Lợi ích cũng 
được phân thành lợi ích kinh tế, lợi ích 
chính trị, lợi ích văn hóa. Tương tự, lợi 
ích nhóm cũng được phân thành lợi ích 
nhóm về kinh tế, lợi ích nhóm về chính 
trị, lợi ích nhóm về văn hóa. Hai cách 
phân loại này về cơ bản như nhau; bởi 
vì, có thể coi lợi ích nhóm về kinh tế là 
lợi ích nhóm về vật chất; lợi ích nhóm 
về chính trị và lợi ích nhóm về văn hóa 
là lợi ích nhóm về tinh thần. Nhu cầu 
của con người gồm có nhu cầu vật chất 
và nhu cầu tinh thần. Lợi ích nhóm về 
vật chất là cái đáp ứng nhu cầu vật chất 
(đó là đồ ăn, áo quần, nhà ở, phương 
tiện đi lại...). Lợi ích nhóm về tinh thần 
là cái đáp ứng nhu cầu tinh thần (đó là 
tri thức, danh dự, giá trị văn hóa...). Sự 
phân biệt giữa lợi ích nhóm về vật chất 
và lợi ích nhóm về tinh thần là tương 
đối, bởi vì nhiều hiện tượng không thể 
xếp hoàn toàn vào loại này hay loại kia. 
Chẳng hạn, độc lập dân tộc, tự do, dân 
chủ, chức vụ và chức danh trong bộ máy 
nhà nước và các tổ chức xã hội vừa là 
lợi ích vật chất vừa là lợi ích tinh thần. 
Khi hoạt động mỗi người đều nhằm đạt 
được một cái gì đó mà theo nhận thức 
của người ấy là cái có lợi đối với mình 
(tức là cái đáp ứng được nhu cầu của 
mình). Cái lợi ấy hoặc là lợi ích về tinh 
thần hoặc là lợi ích về vật chất. Ở một 
số trường hợp, cái mà con người đạt 
được vừa là lợi ích về vật chất vừa là lợi 
ích về tinh thần. Nhưng ở một số trường 
Lợi ích nhóm với tính cách một khái niệm... 
 43 
hợp khác, cái mà con người đạt được chỉ 
là lợi ích về vật chất hoặc chỉ là lợi ích 
về tinh thần. Danh dự cũng là lợi ích, đó 
là lợi ích tinh thần. Nhiều người vì danh 
dự mà phải hy sinh lợi ích vật chất to 
lớn (thậm chí hy sinh cả tính mạng của 
mình). Lợi ích được phân thành lợi ích 
trước mắt và lợi ích lâu dài, lợi ích cơ 
bản và lợi ích không cơ bản. Tương tự, 
lợi ích nhóm cũng được phân thành lợi 
ích nhóm trước mắt và lợi ích nhóm lâu 
dài, lợi ích nhóm cơ bản và lợi ích nhóm 
không cơ bản.v.v.. 
Chúng ta cũng có thể phân lợi ích 
nhóm thành nhiều loại khác nhau theo 
nhiều căn cứ phân loại nhóm khác nhau. 
Chẳng hạn, nhóm được phân thành 
nhóm người giàu và nhóm người nghèo; 
tương tự, lợi ích nhóm được phân thành 
lợi ích của nhóm người giàu và lợi ích 
của nhóm của người nghèo. Hoặc nhóm 
có thể được phân thành nhóm người lao 
động trí óc và nhóm người lao động 
chân tay, nhóm công nhân, nhóm nông 
dân, nhóm công chức nhà nước, nhóm 
doanh nhân. Tương tự, lợi ích nhóm 
được phân thành lợi ích của nhóm người 
lao động trí óc và lợi ích của nhóm 
người lao động chân tay, lợi ích của 
nhóm công nhân, lợi ích của nhóm nông 
dân, lợi ích của nhóm công chức nhà 
nước, lợi ích của nhóm doanh nhân. 
Tương ứng với bất kỳ nhóm nào cũng 
đều có lợi ích của nhóm đó. 
3. Quan hệ giữa lợi ích nhóm với 
lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội 
Lợi ích cá nhân là lợi ích của một 
người cụ thể. Mối quan hệ giữa lợi ích 
nhóm với lợi ích cá nhân là mối quan hệ 
giữa cái bộ phận và cái toàn thể. Vì sao? 
Bởi vì, mỗi người thuộc nhóm đều có 
lợi ích của mình, hơn nữa đều có nhiều 
lợi ích khác nhau vì có nhiều nhu cầu 
khác nhau. Trong số các nhu cầu và lợi 
ích của một cá nhân thuộc nhóm, có một 
số nhu cầu và lợi ích chỉ riêng của cá 
nhân đó, đồng thời có một số nhu cầu và 
lợi ích chung của mọi người trong 
nhóm. Chỉ những lợi ích chung của mọi 
người trong nhóm mới là lợi ích nhóm. 
Lợi ích nhóm là một phần trong lợi ích 
của một cá nhân. Hơn nữa, mỗi người 
cùng một lúc thuộc nhiều nhóm khác 
nhau và do đó có nhiều lợi ích nhóm 
khác nhau. Chẳng hạn, một người có thể 
đồng thời là nữ giới, quân nhân, giáo 
viên, thanh niên; người đó đồng thời có 
lợi ích chung của nhóm nữ giới, nhóm 
quân nhân, nhóm giáo viên, nhóm thanh 
niên. Như vậy, lợi ích của một cá nhân 
bao hàm lợi ích nhóm, hơn nữa bao hàm 
nhiều lợi ích nhóm khác nhau. Khi một 
người nào đó đạt được lợi ích cá nhân 
của mình thì người đó cũng đồng thời 
đạt được lợi ích nhóm (không chỉ một 
lợi ích nhóm mà nhiều lợi ích nhóm). 
Trong mối quan hệ giữa lợi ích nhóm 
với lợi ích cá nhân có thể nảy sinh mâu 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 4(77) - 2014 
 44 
thuẫn. Do có mâu thuẫn cho nên để đạt 
được lợi ích nhóm thì một cá nhân có 
thể phải hy sinh một số lợi ích khác của 
mình; hoặc ngược lại để đạt được các lợi 
ích khác của mình thì phải hy sinh lợi 
ích nhóm. Trong trường hợp phải lựa 
chọn đó, người ta có thể hy sinh lợi ích 
nhỏ để đạt được lợi ích lớn, hoặc hy sinh 
lợi ích vật chất để đạt lợi ích tinh thần. 
Lợi ích xã hội là lợi ích chung của 
mọi người trong xã hội và phù hợp với 
yêu cầu phát triển của xã hội. Khi xã hội 
có một cái lợi nào đó thì không chỉ một 
cá nhân, một nhóm người mà mọi nhóm 
người đều được cái lợi ấy. Lợi ích xã 
hội như vậy cũng là một phần trong lợi 
ích nhóm. Lợi ích nhóm có thể phù hợp 
hoặc không phù hợp với lợi ích xã hội. 
Khi lợi ích nhóm là chính đáng thì lợi 
ích nhóm ấy là phù hợp với lợi ích xã 
hội; còn khi lợi ích nhóm là không chính 
đáng thì lợi ích nhóm ấy là không phù 
hợp hay mâu thuẫn với lợi ích xã hội. 
Giai cấp bóc lột là một nhóm, lợi ích 
nhóm của giai cấp bóc lột là bóc lột giai 
cấp khác, vì thế đó là không chính đáng 
và mâu thuẫn với lợi ích xã hội. Trong 
trường hợp có mâu thuẫn giữa lợi ích 
nhóm với lợi ích xã hội, thì lợi ích nhóm 
là không chính đáng. 
4. Quan hệ giữa các lợi ích nhóm 
với nhau 
Mỗi nhóm đều có lợi ích nhóm của 
mình. Nhưng giữa các lợi ích nhóm ấy 
bao giờ cũng có quan hệ với nhau. Bởi 
vì, mọi người đều có liên hệ với nhau; 
hoạt động của mỗi người dù ít hay nhiều, 
trực tiếp hay gián tiếp cũng đều có tác 
động đến hoạt động của tất cả những 
người khác. Khi một nhóm nào đó có lợi 
thì các nhóm khác ít nhiều cũng được lợi 
hoặc bị thiệt. Quan hệ giữa các lợi ích 
nhóm có thể là phù hợp hoặc mâu thuẫn. 
Sự phù hợp giữa các lợi ích nhóm có 
nghĩa là khi nhóm này có lợi thì nhóm 
khác cũng có lợi hoặc không bị thiệt hại. 
Sự mâu thuẫn giữa các lợi ích nhóm có 
nghĩa là khi nhóm này có lợi thì nhóm 
người khác bị thiệt hại. 
Mâu thuẫn giữa các lợi ích nhóm (hay 
mâu thuẫn về lợi ích giữa các nhóm) là 
hiện tượng tất yếu trong xã hội. Ở các xã 
hội có sự phân hóa giữa giai cấp bóc lột 
và giai cấp bị bóc lột, mối quan hệ giữa 
lợi ích của giai cấp bóc lột và lợi ích của 
giai cấp bị bóc lột là mâu thuẫn nhau, 
trong đó lợi ích của giai cấp bóc lột là 
không chính đáng, không phù hợp với 
yêu cầu phát triển của xã hội. Dù cho xã 
hội không còn giai cấp bóc lột và giai 
cấp bị bóc lột thì mâu thuẫn giữa các lợi 
ích nhóm cũng không mất đi. Chẳng 
hạn, mối quan hệ giữa lợi ích của nhóm 
người thuê lao động và lợi ích của nhóm 
người làm thuê là mối quan hệ mâu 
thuẫn, vì người làm thuê thì muốn tăng 
lương còn người thuê lao động thì 
không muốn điều đó, nếu người làm 
Lợi ích nhóm với tính cách một khái niệm... 
 45 
thuê được lợi do tăng lương thì người 
thuê lao động bị thiệt. Mối quan hệ giữa 
nhóm người mua và nhóm người bán 
một hàng hóa nào đó cũng là mâu thuẫn, 
vì một bên thì muốn bán đắt còn một 
bên thì muốn mua rẻ, nếu người bán 
càng được lợi thì người mua càng bị 
thiệt và ngược lại. Trong tương lai xã 
hội sẽ không còn sự khác biệt giữa 
nhóm giai cấp bóc lột và nhóm giai cấp 
bị bóc lột và không còn sự khác biệt 
giữa nhóm người lao động trí óc và 
nhóm người lao động chân tay, giữa 
nhóm người đô thị và nhóm người nông 
thôn. Nhưng ngay cả khi đó thì vẫn còn 
sự khác biệt giữa các nhóm (chẳng hạn, 
giữa các nhóm ngành nghề khác nhau). 
Các nhóm ngành nghề khác nhau ấy có 
lợi ích nhóm khác nhau. Các lợi ích 
nhóm ấy có mặt thống nhất với nhau (vì 
nhóm ngành nghề nào cùng cần thiết 
cho xã hội) và có mặt mâu thuẫn nhau. 
Mâu thuẫn thể hiện ở chỗ, của cải mà 
xã hội làm ra có hạn mà nhóm nào cũng 
muốn hưởng lợi nhiều, nếu nhóm này 
được hưởng lợi càng nhiều thì các 
nhóm khác đương nhiên được hưởng 
lợi càng ít. 
Mâu thuẫn giữa các lợi ích nhóm là 
hiện tượng tất yếu và không bao giờ mất 
đi. Mâu thuẫn này được giải quyết thì 
mâu thuẫn khác lại xuất hiện. Nếu con 
người phát hiện và giải quyết kịp thời 
mâu thuẫn thì xã hội sẽ ổn định và phát 
triển nhanh. Cách giải quyết đúng đắn 
mâu thuẫn là kết hợp hài hòa các lợi ích 
nhóm để các lợi ích nhóm đều là chính 
đáng và phù hợp với lợi ích xã hội. 
5. Biểu hiện của lợi ích nhóm trong 
chính sách của nhà nước 
Nhà nước là một bộ máy quản lý xã 
hội bằng cách đưa ra các chính sách và 
tổ chức thực hiện các chính sách đó. Các 
chính sách của nhà nước trên danh nghĩa 
phục vụ cho lợi ích của xã hội, chứ 
không phải chỉ phục vụ cho lợi ích của 
một nhóm nào đó. Tuy nhiên, trên thực 
tế không hoàn toàn như vậy. Trong xã 
hội có sự phân biệt giữa nhóm giai cấp 
bóc lột và nhóm giai cấp bị bóc lột, hầu 
hết các chính sách của nhà nước là có 
lợi cho nhóm giai cấp bóc lột và bất lợi 
cho nhóm giai cấp bị bóc lột. Đấy là 
biểu hiện rõ nhất của lợi ích nhóm trong 
các chính sách của nhà nước. 
Biểu hiện của lợi ích nhóm trong các 
chính sách của nhà nước không chỉ thể 
hiện ở các chính sách liên quan đến việc 
giải quyết mối quan hệ lợi ích giữa 
nhóm giai cấp bóc lột và nhóm giai cấp 
bị bóc lột, mà còn thể hiện ở các chính 
sách liên quan đến việc giải quyết mối 
quan hệ lợi ích giữa các nhóm khác. Ở 
không ít trường hợp chính sách nhà 
nước có lợi cho một số nhóm này và bất 
lợi cho một số nhóm khác. Ví dụ, với 
chính sách tăng thuế nhập khẩu đối với 
hàng nông sản thì người tiêu dùng hàng 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 4(77) - 2014 
 46 
nông sản bị thiệt, nhưng các doanh 
nghiệp sản xuất hàng nông sản trong 
nước lại được lợi. Hoặc với chính sách 
tăng phụ cấp lương cho một nhóm 
ngành nghề thì nhóm đó được lợi nhưng 
các nhóm được hưởng lợi từ ngân sách 
nhà nước lại bị thiệt. 
Như vậy, dù cho cơ quan hoạch định 
chính sách có ý thức vì lợi ích của xã 
hội khi ban hành chính sách thì không ít 
chính sách cũng chỉ có lợi cho một số 
nhóm này và bất lợi cho một số nhóm 
khác. Với những chính sách như vậy, 
những nhóm được lợi thì ủng hộ, còn 
những nhóm bị thiệt thì phản đối. Mức 
độ ủng hộ và phản đối của các nhóm tùy 
thuộc vào mức độ của lợi ích mà họ 
được hoặc mất. Một chính sách đúng 
đắn phải đem lại lợi ích cho xã hội, đáp 
ứng yêu cầu phát triển xã hội, cho dù nó 
có thể làm thiệt hại lợi ích của một 
nhóm nào đó. Bất kỳ chính sách nào của 
nhà nước cũng tác động đến lợi ích của 
các nhóm xã hội. Vì vậy, khi xem xét 
một chính sách nào đó của nhà nước có 
là đúng đắn hay không thì chúng ta cần 
phân tích quan hệ về lợi ích giữa các 
nhóm, phải xem chính sách ấy có lợi 
cho nhóm nào và có hại cho nhóm nào, 
đồng thời phải xem chính sách ấy có 
mang lại lợi ích cho xã hội hay không. 
Kết luận 
Khái niệm lợi ích nhóm mới được sử 
dụng rộng rãi trong sách báo khoa học 
và chính trị trong những năm gần đây. 
Tuy nhiên, xét về nội dung, khái niệm 
lợi ích nhóm phản ánh một hiện tượng 
tồn tại tất yếu trong xã hội. Bất kỳ xã 
hội nào cũng có nhiều nhóm khác nhau; 
mỗi nhóm đều có lợi ích riêng; giữa các 
nhóm bao giờ cũng có quan hệ về lợi 
ích. Chúng ta không thể hiểu biết đúng 
đắn về xã hội nếu không nhận diện 
đúng đắn các nhóm với các lợi ích 
nhóm tương ứng. Vì vậy, tuy có thể sử 
dụng khái niệm lợi ích nhóm với nghĩa 
là hiện tượng tiêu cực của xã hội, 
nhưng chúng ta cần phải làm rõ nội 
dung cơ bản của khái niệm lợi ích 
nhóm với tính cách một khái niệm của 
triết học xã hội. 
Tài liệu tham khảo 
1. Nguyễn Hữu Khiển (2011), “Nhóm lợi 
ích và vấn đề chống tham nhũng”, Tạp chí Triết 
học, số 3. 
2. Tô Phán (2012), “Lợi ích nhóm tiêu cực- 
Một sự tha hóa nguy hiểm”, Báo Hà Nội mới, 
ngày 15 tháng 10 năm 2012. 
3. Vũ Cao Phan (2012), “Nhóm lợi ích và lợi ích 
nhóm”, Website Vietnamnet:  
vietnamnet.vn, cập nhật, ngày 3 tháng 7 năm 2012. 
4. Hồ Bá Thâm (chủ biên) (2011), Mâu thuẫn, 
xung đột lợi ích nhóm: Thực trạng, xu hướng và 
giải pháp, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
5. Trần Đình Tuấn (2008), “Vận động hành 
lang ở Mỹ và một số kinh nghiệm với Việt 
Nam”, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 5. 
Lợi ích nhóm với tính cách một khái niệm... 
 47