Cắt giảm, kiểm soát chi phí trong doanh nghiệp: yếu tố quyết định đến hiệu quả sản xuất kinh doanh

TÀI CHÍNH - Tháng 11/2017
25
sinh; Điều chỉnh giá; Thu hẹp danh mục sản phẩm; 
Giảm các cấp bậc quản lý; Đầu tư vào khu vực kinh 
doanh mới; Đầu tư phát triển sản phẩm; “Đóng 
băng” mức lương và/hoặc điều chỉnh mức đền bù; 
Thay đổi động cơ bán hàng; Thuê ngoài/chuyển sản 
xuất sang các nước lao động giá rẻ; Sử dụng lao 
động nội bộ/chuyển sản xuất về các nước gần hơn 
trong khu vực; Gia tăng công tác marketing
Quan niệm cắt giảm chi phí đồng nghĩa với thu 
hẹp hoặc làm công ty yếu thế hơn là một sai lầm. 
Tất nhiên, nếu cắt giảm chi phí mà không nghiên 
cứu cụ thể về chiến lược thì doanh nghiệp (DN) sẽ 
dễ dàng mất thế cạnh tranh; Còn nếu tập trung vào 
những mũi nhọn tiềm năng tương lai, thì việc giảm 
chi phí sẽ là chất xúc tác để DN chuyển mình theo 
hướng mong đợi.
Tuy nhiên, không phải lãnh đạo doanh nghiệp 
nào cũng biết cắt giảm chi phí sao cho hiệu quả. 
Một số DN tìm cách giảm đều mọi khoản chi tiêu, 
số khác lại nhắm vào khu vực tiêu hao nhất. Những 
cách làm này có tác động trong ngắn hạn và gây 
hại cho vị thế và tăng trưởng về lâu dài của DN. 
Cách nhận định đúng đắn về cắt giảm chi phí là hãy 
nhắm đến các năng lực hoạt động cần thiết và đầu 
tư vào những năng lực nào chắc chắn sẽ mang đến 
lợi thế trong tiếp cận nhóm khách hàng DN quan 
tâm nhất.
Ngoài ra, một trong những vấn đề cốt lõi đặt ra 
là DN phải kiểm soát được chi phí hoạt động sản 
xuất kinh doanh của mình. Đây là yếu tố quyết định, 
không chỉ tác động đến việc nên hay không nên cắt 
giảm chi phí mà nó còn giữ vai trò quyết định sự 
thành công hay thất bại của DN. Hiểu được các loại 
Sự cần thiết của việc cắt giảm 
và kiểm soát chi phí trong doanh nghiệp
Chi phí sản xuất là một trong những yếu tố quyết 
định đến lợi nhuận và giá thành sản phẩm. Việc cắt 
giảm chi phí có thể làm tăng lợi nhuận và giảm được 
giá thành sản phẩm. 
Theo một nghiên cứu của Harvard Business 
Press, mức độ tác động của những khu vực cắt giảm 
lên mức tăng trưởng doanh thu của các công ty hàng 
đầu như sau: Sa thải nhân sự; Giảm chi tiêu của ban 
lãnh đạo; Kiểm soát gắt gao nguồn vốn lao động; 
Tìm đối tác cung ứng khác; Hạn chế chi tiêu phát 
CẮT GIẢM, KIỂM SOÁT CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP:
YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH ĐẾN HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH
TS. PHẠM THỊ VÂN ANH – Học viện Tài chính *
Để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, phát triển vững mạnh, bên cạnh việc cần môi trường kinh 
doanh thông thoáng, bình đẳng với sự đồng hành của cơ quan, chính quyền các cấp trong cắt giảm 
chi phí đầu vào thì bản thân mỗi doanh nghiệp cần có giải pháp cắt giảm chi phí trong hoạt động của 
mình. Làm thế nào để tiết giảm chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu quả kinh doanh là vấn đề không mới 
nhưng luôn đòi hỏi cần có câu trả lời mới đối với các doanh nghiệp. Bài viết phân tích thực trạng và đề 
xuất một số giải pháp để doanh nghiệp tham khảo và chọn lọc áp dụng vào thực tiễn hoạt động
Từ khóa: Doanh nghiệp, cắt giảm chi phí, hiệu quả kinh doanh, phát triển vững mạnh
To improve the business performance and 
ensure sustainable development, in addition to 
a facilitating environment with harmonization 
of authorities and agencies in cutting down 
and controlling expenses, an individual 
enterprise has to apply its own effective 
abridgment of expense measure. Cutting down 
on expenses but ensuring the same or better 
business performance has not been new but a 
standing problem to enterprises. This paper 
analyzes practices and recommends solutions 
to enterprises to deal with this problem.
Keywords: Enterprises, abridgment of expense, business 
performance, sustainable development
Ngày nhận bài: 10/10/2017
Ngày hoàn thiện biên tập: 30/10/2017
Ngày duyệt đăng: 31/10/2017
*Email: vananhphamhvtc@yahoo.com
26
GIẢM GÁNH NẶNG CHI PHÍ, HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN
chi phí, các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí, DN có 
thể kiểm soát được chi phí, từ đó tiết kiệm chi phí, 
chi tiêu sẽ hiệu quả hơn và sau cùng là tăng lợi nhuận 
hoạt động của DN theo đó cũng tăng lên. Chính vì 
vậy, quản lý chi phí là mối quan tâm hàng đầu của 
nhà quản lý, bởi vì lợi nhuận thu được nhiều hay ít 
chịu ảnh hưởng trực tiếp của những chi phí. 
Đối với nhà quản lý, để kiểm soát được chi phí 
phát sinh hàng ngày, quan trọng là phải nhận diện 
ra các loại chi phí, để đề ra biện pháp kiểm soát chi 
phí phù hợp và nên bỏ qua những chi phí không 
thuộc phạm vi kiểm soát của mình nếu không việc 
kiểm soát sẽ không mang lại hiệu quả.
Chi phí cho sản xuất kinh doanh của DN luôn 
có những biến động nhất định trong từng thời kỳ. 
Vì vậy, một trong những nhiệm vụ quan trọng của 
quản lý chi phí là xem xét, lựa chọn cơ cấu chi phí 
sao cho tiết kiệm, hiệu quả nhất. Theo đó, để quản 
lý chi phí hiệu quả cần tiến hành: Tiến hành phân 
tích và đưa ra một cơ cấu chi phí và nguồn vốn huy 
động tối ưu cho DN trong từng thời kỳ; Thiết lập 
một chính sách phân chia chi phí cùng các mức lợi 
nhuận một cách hợp lý đối với DN; Kiểm soát việc 
sử dụng cả các tài sản trong công ty, tránh tình trạng 
sử dụng lãng phí, sai mục đích.
Thực trạng cắt giảm chi phí trong doanh nghiệp
Hiện nay, hầu hết hoạt động sản xuất, kinh 
doanh của nhiều DN nước ta phụ thuộc rất nhiều 
vào nguồn vay tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, với 
mức tăng trưởng tín dụng thấp và lãi suất cho vay 
của các ngân hàng thương mại ở mức cao, thì khả 
năng tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng đối với nhiều 
DN là rất khó khăn. Để ứng phó, DN không còn 
cách nào là cắt giảm các khoản chi phí không hợp 
lý, như: Chi phí lưu thông hàng hóa; Chi phí tiêu 
hao năng lượng như điện, nước, xăng xe; Chi phí 
hội họp, giấy tờ
Đến nay, việc tiết kiệm, giảm chi phí sản xuất, 
kinh doanh mà một số DN đã ứng dụng bước đầu 
phát huy được hiệu quả. Đơn cử như Công ty cổ 
phần A, trong quý IV/2016, doanh thu bán hàng chỉ 
đạt 75 tỷ đồng, giảm 14,2% so với cùng kỳ năm trước, 
nhưng Công ty có lãi 3 tỷ đồng. Để đạt được kết quả 
trên, Công ty đã thực hiện nhiều biện pháp tiết kiệm 
chi phí trong sản xuất, tỷ trọng giá vốn bán hàng trên 
doanh thu đã giảm từ mức 83,4% trong quý IV/2015 
xuống mức 75,9% trong quý IV/2016. Bên cạnh tiết 
kiệm chi phí sản xuất, Công ty cũng chủ động tiết 
kiệm được chi phí quản lý DN, tỷ trọng chi phí quản 
lý DN trên doanh thu đã giảm từ mức 5,1% trong quý 
IV/2015 xuống mức 4,1% trong quý IV/2016.
Tuy nhiên, cắt giảm chi phí trong DN không chỉ 
đơn giản là việc phải “thắt lưng buộc bụng” trong 
thời kỳ khó khăn, hay tăng lợi nhuận trong ngắn 
hạn, hoặc một phần của công cuộc tái cấu trúc DN 
sau khi thoát khỏi khủng hoảng, mà chính là xây 
dựng một chiến lược tổng thể cho sự phát triển bền 
vững, nâng cao năng lực cạnh tranh thật sự của DN.
Thực tiễn hoạt động của các DN hiện nay cho 
thấy, phần lớn các chương trình cắt giảm chi phí 
theo kiểu “giải quyết tình thế” trong thời kỳ khó 
khăn do chi phí đầu vào tăng, không gắn kết chặt 
với chiến lược kinh doanh, chưa làm nền tảng cho 
sự tăng trưởng bền vững. Việc cắt giảm chi phí có 
phần giống như việc tiết kiệm chi tiêu hàng ngày 
của các gia đình do giá cả thực phẩm tăng trong 
thời gian gần đây và có phần giống như những 
chiếc “máy cắt bánh”. Chỉ tiêu đặt ra đơn giản và 
được áp dụng xuyên suốt toàn bộ hoạt động kinh 
doanh mà không quan tâm tới đặc tính riêng biệt 
của từng bộ phận như: sản xuất, thu mua, bán 
hàng, tiếp thị
Trong những nỗ lực cắt giảm chi phí để nâng cao 
năng lực cạnh tranh, một vài năng lực quan trọng 
đã mất đi và kết quả thu được trở nên ngược lại với 
mong muốn. Mặt khác, DN chưa phân biệt đâu là 
chi phí tạo nên giá trị gia tăng cho khách hàng – chi 
phí góp phần quan trọng tạo ra lợi nhuận cho DN, và 
đâu là những “chi phí xấu” (có thể loại bỏ mà không 
làm giảm lợi thế cạnh tranh). Nguyên nhân cơ bản 
là do DN chưa phân tích thấu đáo được quy trình 
tạo nên giá trị gia tăng, chưa hóa thân thành khách 
hàng để nhìn nhận vấn đề và “chi phí xấu” đa dạng 
về bản chất và mức độ trong quá trình vận hành 
DN. Theo đó, việc cắt giảm chi phí được xem như 
những chương trình ngắn hạn chứ không phải lâu 
dài. Thậm chí, sau những chiến dịch cắt giảm chi phí 
thành công, nhiều DN thấy rằng: DN đối mặt với khá 
nhiều khó khăn, xuất phát từ việc cắt giảm chi phí.
Do đó, vấn đề đặt ra là cắt giảm chi phí nhưng 
DN vẫn phải đảm bảo được hiệu quả hoạt động 
từ chính động thái đó mang lại. Đây là vấn đề hết 
sức khó khăn đối với nhà quản lý DN. Do đó, để 
Cắt giảm chi phí trong DN không chỉ đơn giản 
là việc phải “thắt lưng buộc bụng” trong thời 
kỳ khó khăn, hay tăng lợi nhuận trong ngắn 
hạn, hoặc một phần của công cuộc tái cấu trúc 
DN sau khi thoát khỏi khủng hoảng, mà chính 
là xây dựng một chiến lược tổng thể cho sự 
phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh 
tranh thật sự của DN.
TÀI CHÍNH - Tháng 11/2017
27
đảm bảo hiệu quả sau khi cắt giảm chi phí, DN 
cần gắn kết các chương trình cắt giảm chi phí với 
hoạt động quản lý chi phí. Những lợi thế có được 
từ hoạt động cắt giảm chi phí chỉ bền vững nếu 
DN thực hiện một kế hoạch quản lý chi phí hiệu 
quả. Hoạt động quản lý. DN nên kết hợp đồng thời 
việc cắt giảm mọi chi phí, vừa không cần thiết, vừa 
không tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm dịch vụ 
ở mỗi công đoạn sản xuất chế biến; đồng thời, tăng 
khối lượng sản phẩm, dịch vụ làm ra để giảm giá 
thành trên từng đơn vị sản phẩm dịch vụ.
Hiệu quả kinh doanh không phải là dựa vào 
giá trị gia tăng tạo ra từ hoạt động bên trong của 
DN mà chủ yếu nhờ vào giá trị gia tăng mang 
đến và được chấp nhận bởi thị trường và khách 
hàng. DN không phải chỉ là tính toán chi li chi 
phí đầu vào của từng công đoạn trong “chuỗi 
giá trị” mà chính là tính toán hiệu quả giá trị 
gia tăng mang đến đầu ra. Khi mặt hàng của DN 
mang lại giá trị gia tăng và được thị trường đón 
nhận, thì chi phí của DN không những sẽ biến 
thành chi phí của khách hàng mà còn là phí mà 
khách hàng phải trả để được phục vụ, nghĩa là 
mang đến lợi nhuận cho DN.
Giải pháp giúp doanh nghiệp 
cắt giảm chi phí hiệu quả
Để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm chi phí trong 
hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng vẫn đảm bảo 
được các hiệu quả đặt ra, mỗi DN phải đưa ra được 
các biện pháp giảm chi phí, cách thức quản lý và 
kiểm soát cho phí tốt nhất. Cụ thể như:
Một là, xác định rõ các bước cần thiết khi tiến 
hành cắt giảm chi phí. Bất kỳ DN nào khi hoạt động 
đều phát sinh chi phí, đối với nhà quản lý thì vấn 
đề kiểm soát được các chi phí là mối quan tâm hàng 
đầu. Kiểm soát được chi phí sẽ nâng cao hiệu quả 
chi tiêu, từ đó sẽ làm tăng lợi nhuận của DN.
Để giảm chi phí hiệu quả, trước hết nhà quản 
lý phải phát hiện các chi phí cần phải cắt giảm 
bằng cách nhận diện và tập hợp các chi phí theo 
từng trung tâm và kết quả tính toán các biến động 
sẽ giúp phát hiện được các bộ phận yếu kém trong 
DN trong việc quản lý và sử dụng chi phí. Thông 
thường, chỉ cần quan tâm đến những biến động có 
tỷ lệ phần trăm lớn (so với định mức) hay có giá trị 
lớn hoặc các biến động bất lợi kéo dài theo thời gian. 
Bên cạnh đó, cần xác định các nguyên nhân chủ yếu 
gây ra các biến động bất lợi: Thông thường một biến 
động bất lợi về chi phí có thể có nhiều nguyên nhân, 
nhà quản lý nên tập trung vào một vài nguyên nhân 
chủ yếu và bỏ qua các nguyên nhân còn lại. Sau khi 
nắm chắc được các vấn đề trên, nhà quản lý phải 
đưa ra các biện pháp cắt giảm chi phí. Việc đưa ra 
các biện pháp cắt giảm chi phí đòi hỏi sự hợp tác 
chặt chẽ của các nhân viên, bộ phận liên quan vì 
thông thường, các biện pháp này thiên về mặt kỹ 
thuật hơn là quản lý.
Hai là, xác định rõ ràng và nhất quán đâu là chi 
phí không cần thiết và không tạo ra giá trị gia tăng. 
Cần lưu ý, nếu cắt giảm thì sẽ gây hậu quả không 
hay cho việc tăng năng suất lao động, tác động đến 
kết quả của giá trị gia tăng mà DN muốn có. Cho nên 
cần cắt giảm chi phí theo những phương thức hợp 
lý nhất mà không làm mất đi các năng lực thiết yếu 
hay giảm thiểu tính cạnh tranh của DN. Mấu chốt 
của vấn đề là phân biệt các loại chi phí đóng góp vào 
sự tăng trưởng lợi nhuận và những chi phí có thể cắt 
giảm để chuyển phần tiết kiệm được sang những khu 
vực tăng trưởng, sinh lời của hoạt động kinh doanh. 
Các nhà quản lý sẽ tự trả lời các câu hỏi: Yếu tố nào 
trong các chi phí là cần thiết để giữ vị thế cạnh tranh 
hiện tại? Yếu tố nào không là cần thiết? Liệu những 
chi phí nhằm trợ giúp đội ngũ nhân viên bán hàng 
có thể cắt giảm được không? Còn các chi phí quản lý 
nhân sự, chi phí tài chính kế toán thì sao? Những yếu 
tố ảnh hưởng đến lợi nhuận hiện tại là gì và việc tái 
đầu tư đem lại những lợi ích nào? Giải quyết được 
các vấn đề câu hỏi này sẽ đảm bảo để DN có thể đưa 
ra một chiến lược cắt giảm chi phí hiệu quả.
Ba là, sử dụng các mục tiêu tăng trưởng lợi 
nhuận và doanh số bán hàng để khích lệ sự cần 
thiết và gắn kết với hoạt động quản lý chi phí 
theo định hướng tăng trưởng bền vững. Mạnh tay 
tiết kiệm những khoản chi phí hoạt động cơ bản 
nhưng vẫn dành ra một khoản tiền lớn để đầu 
tư cho tiếp thị, giao dịch với đối tác và đổi mới 
quản lý, kinh doanh nhằm hướng tới mục tiêu 
tăng trưởng cao. Để làm được điều này, Ban quản 
trị cấp cao cần công bố những mục tiêu cơ bản 
và mang tính thách thức cao nhất để toàn thể DN 
hiểu rõ nhu cầu cần áp dụng một phương thức 
cắt giảm chi phí mới. DN chỉ có thể đạt được mức 
tăng trưởng lợi nhuận như mong muốn bằng việc 
cắt giảm chi phí nhưng đồng thời vẫn gia tăng 
doanh số bán hàng, qua đó tạo ra một mối liên kết 
giữa hai nhiệm vụ quan trọng này. 
Bốn là, thường xuyên rà soát, nghiên cứu chỉnh 
sửa các mục tiêu cắt giảm chi phí cho phù hợp với 
thực tế chi phí hiện tại và các chiến lược kinh doanh 
cụ thể. Một mặt, DN cần đặt ra những mục tiêu tăng 
trưởng lợi nhuận hấp dẫn để động viên các nhà 
quản lý cắt giảm những chi phí khác nhau nhằm 
phục vụ tăng trưởng, nhưng mặt khác cũng cần xác 
28
GIẢM GÁNH NẶNG CHI PHÍ, HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN
định rõ bao nhiêu phần trăm trong số lợi nhuận thu 
được từ việc cắt giảm chi phí và bao nhiêu phần 
trăm có được từ những nỗ lực cải thiện, phát triển 
kinh doanh khác.
Năm là, xây dựng những điều kiện thích hợp cho 
việc cắt giảm chi phí hiện tại. DN nên xây dựng hệ 
thống báo cáo tài chính có trọng điểm, qua đó cung 
cấp các chi tiết về những khu vực chi phí cụ thể trong 
từng bộ phận DN và có giải pháp ngăn ngừa việc 
chi tiêu không đúng chỗ. “Các chi phí trung tâm” 
được chia thành từng nhóm dưới sự quản lý trực tiếp 
của ban quản trị cấp cao. Nhóm các chi phí này bao 
gồm cả các chi phí cho hoạt động chức năng chủ chốt 
lẫn các hoạt động kinh doanh quan trọng. Mục đích 
của việc này nhằm quản lý tốt hơn các chi phí quan 
trọng và để nhận ra những khoản ngân sách có thể 
tiết kiệm được hiệu quả hơn nữa nhưng vẫn đảm bảo 
được những mục tiêu cơ bản và qua đó tạo điều kiện 
thuận lợi cho mọi hoạt động kinh doanh trong DN.
Sáu là, việc cắt giảm các chi phí nhưng vẫn đảm 
bảo được sự tăng trưởng phải có sự thích hợp giữa 
những chỉ đạo “từ trên xuống dưới” và các đề xuất 
“từ dưới lên trên”. Các nhà quản lý cấp cao đóng 
vai trò xây dựng những trọng điểm và mục tiêu 
quản lý chi phí, còn các nhà quản lý cấp dưới là 
người thực thi những nhiệm vụ được đặt ra, trực 
tiếp xử lý các chi tiết kinh doanh, tìm ra những 
chi phí tốt và chi phí xấu; đồng thời, đánh giá các 
mặt lợi hại của việc cắt giảm các chi phí do các nhà 
quản lý cấp cao đề ra
Bên cạnh các vấn đề quan trọng trên, các DN cần 
quan tâm đến công tác kiểm soát chi phí ẩn phát sinh 
do lỗi trong các hoạt động từ đầu vào, sản xuất, đến 
đầu ra. Cụ thể như: Chi phí ẩn bao gồm phế phẩm, 
hàng bị trả lại, sản phẩm thu hồi sau khi đã bán ra 
thị trường, tồn kho, thất thoát tài sản, thời gian chết, 
vi phạm pháp luật, sử dụng không hết công suất, 
nguồn nguyên liệu không phù hợp, cung cấp hàng 
không đúng thời điểm Bởi chi phí ẩn không dừng 
lại ở việc làm tăng giá thành sản phẩm, giảm năng 
lực cạnh tranh trong ngắn hạn, mà còn ảnh hưởng 
lớn đến uy tín, thương hiệu của DN trong tương 
lai. Do vậy, giảm thiểu chi phí ẩn sẽ góp phần lớn 
vào việc cải thiện năng lực cạnh tranh cho DN trong 
ngắn hạn và lâu dài. Để giải quyết được vấn đề này, 
mỗi DN cần thực hiện một số nội dung sau:
Thứ nhất, thường xuyên đổi mới công nghệ sản 
xuất và cải tiến quy trình sản xuất theo hướng loại 
bỏ tối đa các thao tác dư thừa gây tốn sức người; 
nguyên, nhiên liệu; tăng năng suất lao đông.Muốn 
vậy, DN nên thực hiện khấu hao nhanh các tài sản 
cố định phụ vụ sản xuất để sử dụng nguồn khấu 
hao giữ lại để tái đầu tư đổi mới công nghệ.
Thứ hai, thiết kế cơ cấu tổ chức sản xuất tinh 
gọn, tối thiểu hoá thời gian chờ việc của công nhân 
và giảm tối đa xung đột trong giữa các công đoạn 
sản xuất.
Thứ ba, xác định lượng tồn kho tối ưu theo hướng 
tối thiểu hoá chi phí tồn trữ, chi phí dự trữ an toàn 
và chi phí mua hàng.
Thứ tư, liên tục cập nhật các quy định pháp luật 
liên quan đến tất cả các hoạt động của DN, để kịp 
thời cụ thể hoá thành những quy chế, quy trình hoạt 
động của DN.
Thứ năm, thiết kế hệ thống quản trị chuỗi cung 
ứng đảm bảo thông suốt giữa các công đoạn từ 
khâu tiếp nhận đơn đặt hàng – xác định tiêu chuẩn 
nguyên liệu – lựa chọn nhà cung cấp – tiếp nhận lưu 
kho - xuất kho nguyên vật liệu. DN nên sử dụng 
phần mềm quản trị sản xuất để các công đoạn hoạt 
động được kiểm soát chặt chẽ.
Thứ sáu, thực hiện tốt chức năng dự báo nhu cầu 
tiêu thụ và nguyên vật liệu để chủ động trong kế 
hoạch sản xuất giảm thiểu sự thiếu hụt cũng như dư 
thừa nguyên vật liệu, thành phẩm tồn kho. 
Tài liệu tham khảo:
1. TS. Bùi Hữu Phước (2009), Tài chính DN, NXB Tài chính; 
2. PGS., TS. Ngô Thị Kim Thanh, PGS.,TS Lê Văn Tâm, Giáo trình quản trị DN, 
NXB Đại học Kinh tế Quốc dân; 
3. TS. Viên Thị An, TS. Lê Thị Kim Hoa (2016), Giáo trình quản trị sản xuất, 
NXB Tài chính;
4. Phạm Quang Huy, Giám sát hệ thống kiểm soát nội bộ theo hướng dẫn năm 
2009 của COSO, Tạp chí Kế toán số tháng 8/2009;
5. CIEM (2017) Hội thảo “Cắt giảm chi phí cho DN: Thực trạng và giải pháp”;
6. TS. Huỳnh Thanh Điền (2014), Nguyên tắc cắt giảm chi phí ẩn.
Tiền thuế là của dân, 
do dân đóng góp 
để phục vụ lợi ích của nhân dân