Bài giảng Quản trị rủi ro - Chương 5: Phương pháp đo lường rủi ro - Võ Hữu Khánh

Chương 5: 
PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RO 
NỘI DUNG 
1. TỔNG QUAN 
3. KẾT LUẬN 
2. BÀI TẬP CHƯƠNG 
1. TỔNG QUAN 
Nguồn dữ liệu 
Phương pháp đo lường rủi ro 
Ư ớc lượng trực tiếp phân phối xác suất của tổng tổn thất 
Ư ớc lượng gián tiếp phân phối xác suất của tổng tổn thất 
Đặc tính của phân phối tổng tổn thất 
NGUỒN DỮ LIỆU 
Nguồn dữ liệu sử dụng trong đo lường rủi ro bao gồm: 
Nguồn dữ liệu thống kê 
Vd:số liệu thống kê về tổn thất hỏa hoạn trong 10 năm. 
Nguồn dữ liệu chủ quan 
Vd:các số liệu kỹ thuật,tổ chức kinh tế được DN thu thập . 
PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RO 
 Söû duïng thang ño aûnh höôûng, thang ño khaû naêng xaûy ra vaø saép xeáp öu tieân caùc ruûi ro 
 Söû duïng phöông phaùp chuyeân gia ñeå ño löôøng caùc ruûi ro coù theå xaûy ra 
 Ño löôøng ruûi ro nhaèm xaùc ñònh caùc ruûi ro caàn ñöôïc öu tieân kieåm soaùt vaø taøi trôï khi caàn thieát. 
 Ño löôøng ruûi ro giuùp coâng ty nhaän roõ caùc ruûi ro coù lieân quan ñeán söï soáng coøn cuûa coâng ty. 
PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RO 
Đánh giá 
Ảnh hưởng tiềm năng 
Nghiêm trọng 
Tất cả các mục tiêu đều không đạt 
Nhiều 
Hầu hết các mục tiêu đều bị ảnh hưởng 
Trung bình 
Một số chỉ tiêu bị ảnh hưởng, cần có sự nỗ lực để điều điều chỉnh 
Ít 
Cần ít nỗ lực để điều chỉnh các chỉ tiêu 
Không đáng kể 
Ảnh hưởng rất nhỏ, điều chỉnh bình thường 
Thang đo ảnh hưởng 
Đánh giá 
Xác suất 
Hầu như chắc chắn xảy ra 
Có thể xảy ra nhiều lần trong một năm 
Dễ xảy ra 
có thể xảy ra một lần/ năm 
Có thể xảy ra 
Có thể xảy ra trong thời gian 5 năm 
Khó xảy ra 
Có thể xảy ra trong thời gian 5- 10 năm 
Hiếm khi xảy ra 
Có thể xảy ra sau 10 năm 
Thang đo khả năng xảy ra 
Ảnh hưởng/ 
 Xác suất 
Không đáng kể 
Ít 
Trung bình 
Nhiều 
Nghiêm trọng 
Hầu như chắc chắn xảy ra 
Trung bình 
Trung bình 
Cao 
Cao 
Dễ xảy ra 
Thấp 
Trung bình 
Trung bình 
Cao 
Có thể xảy ra 
Thấp 
Trung bình 
Trung bình 
Cao 
Cao 
Khó xảy ra 
Thấp 
Trung bình 
Trung bình 
Cao 
Hiếm khi xảy ra 
Thấp 
Thấp 
Trung bình 
Cao 
 Sắp xếp thứ tự ưu tiên c á c rủi ro 
PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RO 
Các số liệu sử dụng để đo lường rủi ro gồm: 
Số liệu thống kê về: tỷ lệ sản phẩm hư hỏng, sai lỗi, khiếu nại của khách hàng, số công nhân bỏ việc, doanh thu hàng tháng 
Số lượng thống kê về: lượng đơn hàng, mẫu mã phải sản xuất. 
Lưu đồ hoạt động của công ty. 
Các báo cáo tài chính của công ty ( ít nhất là 2 năm gần nhất) 
Thí duï: Ñaùnh gía ruûi ro cuûa coâng ty TNHH SX-KD maùy loïc nöôùc Tröôøng Tieàn. 
Thang ño aûnh höôûng: 
	Xem: qtrr-PL-C3.xls 
2)	Thang ño khaû naêng xaûy ra: 
	Xem: qtrr-PL-C3.xls 
3)	Saép xeáp caùc öu tieân xaûy ra. 
	Xem: qtrr-PL-C3.xls 
ƯỚC LƯỢNG TRỰC TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Thí dụ: Một công ty có số liệu tổn thất hỏa hoạn trong 20 năm được trình bày trong bảng 5.4 như sau: ( Xem trang 97 giáo trình) 
Năm 
Tổn thất hỏa hoạn 
Năm 
Tổn thất hỏa hoạn 
Năm 
Tổn thất hỏa hoạn 
1963 
1964 
1965 
1966 
1967 
1968 
1969 
260000 
35000 
97000 
425000 
8000 
18000 
90000 
1970 
1971 
1972 
1973 
1974 
1975 
1976 
82000 
38000 
35000 
132000 
49000 
280000 
5000 
1977 
1978 
1979 
1980 
1981 
1982 
40000 
10000 
14000 
76000 
62000 
620000 
Vì các giá trị chính xác ở đây là không quan trọng,do đó ta có thể chia 20 quan sát thành các khoảng liên tục như trong bảng 5.5: 
ƯỚC LƯỢNG TRỰC TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Khoảng giá trị 
Tần suất 
Tần suất tích lũy 
0 – 10.000 
3/20=0.15 
0.15 
10.001 – 25.000 
2/20=0.1 
0.25 
25.001 – 50.000 
5/20=0.25 
0.5 
50.001 – 75.000 
1/20=0.05 
0.55 
75.001 – 100.000 
4/20=0.02 
0.75 
100.001 – 250.000 
1/20=0.05 
0.8 
250.001- 500.000 
3/20=0.15 
0.95 
500.001 – 750.000 
1/20=0.05 
1.00 
Giá trị tần suất có thể được sử dụng như xác suất ước lượng mức độ rủi ro nếu: 
 Mẫu đủ lớn 
 Các nhân tố kỹ thuật và kinh tế không thay đổi. 
Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø côõ maãu nghieân cöùu 
ƯỚC LƯỢNG TRỰC TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Do có nhiều doanh nghiệp không có khả năng ước lượng trục tiếp phân phối của tổng tổn thất vì sự hiện diện của các rủi ro là quá nhỏ 
 =>sử dụng phương pháp ước lượng gián tiếp 
Giaû ñònh ñieàu kieän kinh teá trong töông lai gioáng nhö quaù khöù. 
Coâng thöùc tính taàn soá toån thaát coù hieäu chænh nhö sau: 
Trong ñoù: 
f a.i = taàn soá toån thaát coù hieäu chænh 
f r.j = Taàn soá toån thaát ôû naêm j 
V c = Giaù trò cuûa taøi saûn taïi möùc ruûi ro cuûa naêm goác 
V i = Giaù trò taøi saûn ôû möùc ruûi ro cuûa naêm i 
Coâng thöùc tính giaù trò toån thaát coù hieäu chænh nhö sau: 
Trong ñoù: 
S a.i = Giaù trò toån thaát coù hieäu chænh trong naêm i 
S r.j = Giaù trò toån thaát ôû naêm j 
P c = Chæ soá giaù ôû naêm goác 
P i = Chæ soá giaù ôû naêm i 
Năm 
Số tổn thất 
Giá trị thực của TS khi có rủi ro 
Tần suất có hiệu chỉnh 
Mức tổn thất giá trị hiện tại 
Chỉ số giá năm 
Hiệu chỉnh mức tổn thất 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
1 
2 
0 
1 
1 
2 
3 
1 
1 tr.$ 
1 tr.$ 
1 tr.$ 
1 tr.$ 
1 tr.$ 
2 tr.$ 
2 tr.$ 
2 tr.$ 
2 
4 
0 
2 
2 
2 
3 
1 
500 
600;1500 
- 
2500 
400;4000 
700;5000 
600;9000;16000 
7000 
82 
84 
84 
88 
90 
93 
95 
100 
610 
714;1785,7 
- 
2840,9 
444;4444 
752;5376 
631;9474;16848 
7000 
Bảng 5.6: Bảng hiệu chỉnh tần suất v à mức tổn thất 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Tần số tổn thất 
Xác suất 
Mức tổn thất 
Xác suất 
0 
1 
2 
3 
4 
1/8=0.125 
1/8=0.125 
4/8=0.5 
1/8=0.125 
1/8=0.125 
0 – 1000 
1001 – 5000 
5001 – 10000 
10001 – 20000 
20001 - 30000 
6/13=0.46 
3/13=0.23 
3/13=0.23 
1/13=0.08 
0/13=0.0 
1.000 
1.000 
Bảng 5.7: Tần số c ó hiệu chỉnh v à phân phối mức tổn thất. 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
PHAÂN PHOÁI XAÙC SUAÁT CUÛA TOÅNG TOÅN THAÁT. 
 Trong tröôøng hôïp xaùc suaát cuûa caùc toån thaát lôùn laø quaù nhoû vaø soá lieäu thoáng keá chæ coù trong moät vaøi naêm vaán ñeà ño löôøng gaëp nhieàu trôû ngaïi. 
 Neáu bieát ñöôïc daïng phaân phoái chuùng ta coù theå tính ñöôïc caùc thoâng soá cuûa phaân phoái töø soá lieäu cuûa maãu. 
 Coù 3 phaân phoái thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå tính xaùc suaát cuûa tai naïn ruûi ro : 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
PHÖÔNG PHAÙP KEÁT HÔÏP. 
	Sau khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc taàn soá vaø möùc toån thaát, ngöôøi ta keát hôïp 2 yeáu toá naøy trong baûng phaân phoái xaùc suaát cuûa toång toån thaát. 
Caùc phöông phaùp keát hôïp: 
 Baûng keâ khai 
 Phöông phaùp moâ phoûng 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Phöông phaùp baûng keâ khai . 
	Phöông phaùp naøy chæ thöïc hieän ñöôïc khi taàn soá vaø möùc toån thaát coù soá nhoùm nhoû. 
Tần số tổn thất 
Xác suất 
XS tích lũy 
Mức tổn thất 
Điểm giữa 
Xác suất 
XS tích luỹ 
0 
0.5 
0.5 
0-1000 
500 
0.4 
0.4 
1 
0.3 
0.8 
1001-5000 
3000 
0.3 
0.7 
2 
0.2 
1.0 
5001-20000 
12500 
0.2 
0.9 
20001-50000 
35000 
0.1 
1.0 
Bảng 5-9: Tần số và phân phối được sử dụng để kê khai 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Giaû söû raèng : 
 Khaû naêng soá toån thaát lôùn nhaát laø p 
 Soá nhoùm möùc toån thaát laø q 
Soá toån thaát khaû naêng tìm ñöôïc seõ ñöôïc tính theo coâng thöùc: 
Thí duï: khaû naêng toån thaát lôùn nhaát = 2 
Soá nhoùm toån thaát q = 4 ( theo baûng 5.10 ) ta tính ñöôïc coù 21 toån thaát khaû naêng ñöôïc nhaän bieát. 
Soá TT 
Toån thaát 1 
Toån thaát 2 
Toång T.Thaát 
Tính xaùc suaát 
0 
0 
0.5 
1 
500 
500 
0.3*0.4=0.12 
1 
3000 
3000 
0.3*0.3=0.09 
1 
12500 
12500 
0.3*0.2=0.06 
1 
35000 
35000 
0.3*0.1=0.03 
2 
500 
500 
1000 
0.2*0.4*0.4=0.032 
2 
3000 
3000 
6000 
0.2*0.3*0.3=0.018 
2 
12500 
12500 
25000 
0.2*0.2*0.2=0.008 
2 
35000 
35000 
70000 
0.2*0.1*0.1=0.002 
2 
500 
3000 
3500 
0.2*0.4*0.3=0.024 
2 
500 
12500 
13000 
0.2*0.4*0.2=0.016 
2 
500 
35000 
35500 
0.2*0.4*0.1=0.008 
BAÛNG HOAÙN VÒ TOÅN THAÁT 
Baûng 5.10 
Tổng tổn thất 
Xác suất 
0 
0.5 
500 
0.12 
1000 
0.032 
3000 
0.09 
3500 
0.048 
6000 
0.018 
12500 
0.6 
13000 
0.132 
15500 
0.024 
25000 
0.008 
35000 
0.3 
35500 
0.016 
38000 
0.012 
47500 
0.008 
70000 
0.002 
1.0 
Bảng 5-11:Phân phối tổng tổn thất từ bảng liệt kê. 
Ư ỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT 
Mô phỏng 
Nếu tổn thất có thể xảy ra trong một năm hơi lớn và có nhiều trường hợp thiệt hại khác nhau thì đối với bài toán trên, nếu muốn áp dụng kỹ thuật mô phỏng để tìm phân phối của tổng tổn thất thì: 
Trước tiên ta sẽ phát ra số lần tổn thất trong một năm 
Sau đó ta phát ra mấy mức độ thiệt hại tương ứng với số lần tổn thất phát ra ở bước trước 
Tính tổng tổn thất 
Lập lại quy trình trên một số tùy ý lần ta thu được phân phối của tổng tổn thất, số lần lập lại càng nhiều thì kết quả mô phỏng càng gần với tính toán lý thuyết. 
Dưới đây là kết quả mô phỏng của bài toán trên 
ĐẶC TÍNH CỦA PHÂN PHỐI TỔNG TỔN THẤT 
Người ta xét đặc trưng quan trọng của phân phối như trung bình, độ lệch chuẩn, hệ số biến thiên, hệ số lệchđể có một hình ảnh tổng quát về cách thức đại lượng đang xét lấy các giá trị thực tế như thế nào; đối với phân phối của tổng tổn thất không nằm ngoài thông lệ này. 
2. BÀI TẬP CHƯƠNG 5 
Nguồn: baitapchuong5 
3. KẾT LUẬN 
	Dựa vào các phương pháp sử dụng trong đo lường xác suất phân phối cho từng loại tổn thất khác nhau có thể xuất hiện trong một DN mà việc ước tính phân phối tổn thất sẽ mang lại hiệu quả trong quản lý rủi ro. 
	Mỗi doanh nghiệp đều phải đối mặt với nhiều loại rủi ro có ảnh hưởng đến chi phí DN. Mỗi loại rủi ro đều có thể được biểu hiện qua một phân phối xác suất.Tổng chi phí này bản thân nó được biểu hiện như một phân phối xác suất và được gọi là phân phối tổng tổn thất. 
	Số liệu về tổng tổn thất phân phối và thành phần của nó có vai trò rất quan trọng trong quá trình ra quyết định tài trợ và giảm thiểu tổn thất tiềm năng của doanh nghiệp 
Thank you