Bài giảng Quản trị học - Chương 8: Tổ chức - Trần Nhật Minh
Bạn nghĩ gì về vị trí của ông Minh? Và nghĩ gì về quan điểm của ông ta?
Bạn có cho rằng ý kiến của cô Lan là đúng hay không? Giải thích?
Điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty không có một sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác?
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Quản trị học - Chương 8: Tổ chức - Trần Nhật Minh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
Tóm tắt nội dung tài liệu: Bài giảng Quản trị học - Chương 8: Tổ chức - Trần Nhật Minh
Tổ chức Khái niệm Các nguyên tắc Cơ sở thiết kế “Tôi sẽ không có bất kỳ sơ đồ tổ chức hay mô tả cương vị công tác dưới bất kỳ hình thức nào ở cái công ty này” – ông Minh vị chủ tịch và là người sáng lập công ty quần áo may sẵn, nhà sản xuất complê may sẵn và áo khoác thể thao cho nam giới đã tuyên bố như vậy. “Chúng ta là một công ty thành đạt và đang phát triển, nơi tôi muốn tất cả những người quản lý và nhân viên của chúng ta đều cảm thấy họ là những người cùng một đội ngũ. Sơ đồ tổ chức và bản mô tả công việc chính là cách làm cho mỗi người cảm thấy họ có cương vị riêng – mỗi ô trong sơ đồ – và vì thế chỉ muốn khư khư giữ lấy. Tôi không muốn bất kỳ người nào với ý nghĩa như vậy! Chúng ta đã trưởng thành từ một công ty nhỏ với doanh thu hằng năm vài trăm triệu đồng đến nay trở thành một công ty lớn với doanh thu hằng năm vài chục tỷ đồng chính là vì tất cả chúng ta đã hòa hợp ăn ý với nhau và đã mạnh dần nhờ mẫu mã tốt, chi phí thấp. Chúng ta không cần phải là General Motors với sơ đồ tổ chức rắc rối của họ và tôi cũng không bao giờ muốn chúng ta như vậy”. Khi bàn luận về ý kiến của vị chủ tịch về sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác vào một bữa ăn trưa, ông Hùng kế toán trưởng công ty đã ra sức bảo vệ vị chủ tịch và nhấn mạnh rằng hành động theo tinh thần đồng đội thực sự chính là cốt lõi của sự thành công. Tuy nhiên cô Lan, phụ trách sản xuất thì cho rằng: “Quan điểm của vị chủ tịch là sai lầm không thể chấp nhận được”. Cô Lan nói: “Sự thật là tôi không thể điều hành nổi công việc của tôi nếu không có sơ đồ tổ chức và việc mô tả vị trí công tác, tôi phải giấu nó trong ngăn bàn của tôi, chỗ mà ông Minh không sao tìm được”. Bạn nghĩ gì về vị trí của ông Minh? Và nghĩ gì về quan điểm của ông ta? Bạn có cho rằng ý kiến của cô Lan là đúng hay không? Giải thích? Điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty không có một sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác? Xác định công việc , phân chia công việc như thế nào? Những người hoặc nhóm người nào sẽ làm việc gì? Ai chịu trách nhiệm về những kết quả nào? Các công việc sẽ được phối hợp với nhau như thế nào? Ai sẽ báo cáo cho ai? Những quyết định được làm ra ở cấp nào hay bộ phận nào? Khái niệm Tổ chức là quá trình sắp xếp và bố trí các công việc, giao quyền hạn và phân phối các nguồn lực của tổ chức sao cho chúng đóng góp một cách tích cực và có hiệu quả vào mục tiêu chung của doanh nghiệp Nội dung Chức năng tổ chức bao gồm các nội dung: Tổ chức cơ cấu (bộ máy, guồng máy) Tổ chức công việc: nguyên tắc, thủ tục và quy trình làm việc Tổ chức nhân sự Vai trò Đảm bảo các mục tiêu được triển khai trong thực tế Tạo môi trường làm việc thích hợp Tác động tích cực đến việc sử dụng các nguồn lực hiệu quả nhất Giảm thiểu sai sót và lãng phí trong hoạt động quản trị Nguyên tắc Thống nhất chỉ huy : mỗi thành viên chỉ có một cấp trên trực tiếp Hiệu quả : giảm chi phí điều hành Gắn liền với mục tiêu Cân đối : giữa quyền hành, trách nhiệm; giữa các đơn vị, bộ phận. Linh hoạt ứng phó với môi trường của tổ chức Cơ sở thiết kế bộ máy tổ chức Chỉ có thể xây dựng khi tổ chức đã xác định được mục tiêu và chiến lược Môi trường vĩ mô và vi mô Công nghệ, kỹ thuật sản xuất hoặc dịch vụ của tổ chức Các nguồn lực của tổ chức, đặc biệt là nhân sự Tuân thủ tiến trình tổ chức: Phân tích công việc Phân chia công việc hợp lý Phân chia các bộ phận Thiết lập cơ chế phối hợp giữa các bộ phận Đánh giá, hoàn thiện cơ cấu cho phù hợp với mục tiêu Cơ sở xây dựn gcơ cấu tổ chức Tầm hạn quản trị Quyền hành Phân cấp Tầm hạn quản trị Tầm hạn quản trị (tầm hạn kiểm soát) chỉ số lượng nhân viên cấp dưới mà một nhà quản trị có thể điều khiển một cách tốt nhất (hiệu quả nhất). Liên quan đến số lượng các cấp trung gian trong tổ chức Nhiều cấp trung gian: Chậm trễ và dễ sai lệch thông tin Tiến trình giải quyết chậm Tầm hạn và các cấp trung gian 1 4 16 64 256 1.024 4.096 1 8 64 512 4.096 Cấp bậc quản trị Tầm hạn quản trị = 4 Số lượng nhà quản trị = 1365 Tầm hạn quản trị = 8 Số lượng nhà quản trị =585 Yếu tố tác động đến tầm hạn Năng lực của nhà quản trị Trình độ, khả năng của cấp dưới Tính phức tạp và sự ổn định của công việc Chiến lược của tổ chức Công nghệ Phân quyền, ủy quyền Hoạt động phức tạp: tầm hạn từ 2 đến 3 nhân viên Bình thường: tầm hạn từ 3 đến 9 nhân viên Hoạt động đơn giản: từ 12 đến 15 nhân viên Tầm hạn rộng và tầm hạn hẹp Tầm hạn rộng Tầm hạn hẹp Ưu điểm Số cấp trung gian giảm Có thể tiết kiệm chi phí quản lý Kiểm soát chặt chẽ Truyền thông đến cấp dưới trực tiếp nhanh chóng Khuyết điểm Có thể mất kiểm soát Cấp trên bị quá tải, giải quyết chậm Cần người có năng lực Thông tin truyền đạt đến cấp dưới trực tiếp chậm Tăng số lượng cấp trung gian Chi phí quản lý tăng Cấp trên dễ can thiệp sâu vào công việc của cấp dưới Truyền thông đến cấp dưới cùng chậm Quyền hành trong quản trị Quyền hạn, quyền lực : Là năng lực cho phép chúng ta yêu cầu người khác phải làm theo chỉ đạo của mình Quyền hành là cơ sở hoạt động của nhà quản trị Quyền hành gắn với vị trí và cấp bậc quản trị Trách nhiệm : là những đòi hỏi đối với người được sử dụng quyền hạn, buộc họ phải gánh chịu hậu quả, kết quả thực hiện công việc Quyền hạn luôn phải tương xứng với trách nhiệm Nguồn gốc, giới hạn quyền hành Nguồn gốc : quyền hành của nhà quản trị chỉ đầy đủ nếu có đủ 3 yếu tố: Tính chính thức và hợp pháp Sự chấp thuận của các đối tượng liên quan Năng lực và đạo đức của nhà quản trị Giới hạn : Luật pháp Đạo đức Điều kiện sinh học của con người Cấp bậc trong tổ chức Chức năng trong tổ chức, Phân cấp quản trị Phân cấp, phân quyền : là quá trình chuyển giao quyền lực từ cấp trên xuống cấp dưới trong những giới hạn nhất định. Mục đích : Tạo điều kiện đáp ứng kịp thời, phù hợp và hiệu quả với tình hình Giảm bớt khối lượng công việc cho nhà quản trị Cơ sở xác định mức độ phân cấp: Nhu cầu giải quyết nhanh chóng Năng lực của các nhà quản trị cấp dưới Mức độ phát triển của tổ chức Tập quyền, phân quyền Tập quyền : không giao phó quyền ra quyết định trong cơ cấu tổ chức Phân quyền : phân tán các quyền ra quyết định trong cơ cấu tổ chức. Phân quyền là cơ sở để thực hiện ủy quyền Có thể tập quyền hoàn toàn? Ra quyết định chậm Quá tải công việc Có thể phân quyền hoàn toàn? Mục tiêu của tổ chức phải được đảm bảo Vị trí quản lý bị loại bỏ Cơ cấu tổ chức không cần thiết Ủy quyền Ủy quyền: giao cho người khác quyền hành và trách nhiệm để thực hiện một hoạt động xác định. Ủy quyền công việc có giống giao việc? Ủy quyền công việc: Giao trách nhiệm thay mặt người giao thực hiện công việc Giao quyền hạn để có thể thực hiện công việc Phân bổ nguồn lực cần thiết để có thể thực hiện công việc Lợi ích của ủy quyền Với người được ủy quyền Với nhà quản lý Phá t triển năng lực và kỹ năng mới Cảm nhận được sự tin tưởng Thực hiện thành công sẽ tạo cơ hội phát triển Đưa ra quyết định sáng suốt hơn Quản lý thời gian tốt hơn Nâng cao hiệu quả công việc Giảm áp lực công việc Đào tạo, huấn luyện nhà quản lý tương lai Tại sao một số nhà quản lý ngại ủy quyền? Sợ không kiểm soát được những công việc đã ủy quyền Sợ nhân viên không thực hiện được tốt Ngại tốn nhiều thời gian cho việc lập kế hoạch, huấn luyện cho nhân viên được ủy quyền Sợ nhân viên được ủy quyền làm tốt hơn mình Quá trình ủy quyền Chuẩn bị ủy quyền Xác định kết quả mong muốn Lựa chọn người ủy quyền Thực hiện ủy quyền Đặt mục tiêu Lập kế hoạch Thực hiện Giám sát Đánh giá Nguyên tắc ủy quyền Người được ủy quyền là cấp dưới có thể trực tiếp thực hiện những công việc đó Sự ủy quyền không làm mất đi hay thu nhỏ trách nhiệm của người được ủy quyền Quyền lợi và trách nhiệm của người ủy quyền và người được ủy quyền phải bảo đảm và gắn bó với nhau Nội dung, ranh giới của nhiệm vụ được ủy quyền phải được xác định rõ ràng Ủy quyền phải tự giác , không được áp đặt Người được ủy quyền phải có đầy đủ thông tin trước khi bắt đầu thực hiện công việc Luôn phải có sự kiểm tra trong quá trình thực hiện ủy quyền “Tôi sẽ không có bất kỳ sơ đồ tổ chức hay mô tả cương vị công tác dưới bất kỳ hình thức nào ở cái công ty này” – ông Minh vị chủ tịch và là người sáng lập công ty quần áo may sẵn, nhà sản xuất complê may sẵn và áo khoác thể thao cho nam giới đã tuyên bố như vậy. “Chúng ta là một công ty thành đạt và đang phát triển, nơi tôi muốn tất cả những người quản lý và nhân viên của chúng ta đều cảm thấy họ là những người cùng một đội ngũ. Sơ đồ tổ chức và bản mô tả công việc chính là cách làm cho mỗi người cảm thấy họ có cương vị riêng – mỗi ô trong sơ đồ – và vì thế chỉ muốn khư khư giữ lấy. Tôi không muốn bất kỳ người nào với ý nghĩa như vậy! Chúng ta đã trưởng thành từ một công ty nhỏ với doanh thu hằng năm vài trăm triệu đồng đến nay trở thành một công ty lớn với doanh thu hằng năm vài chục tỷ đồng chính là vì tất cả chúng ta đã hòa hợp ăn ý với nhau và đã mạnh dần nhờ mẫu mã tốt, chi phí thấp. Chúng ta không cần phải là General Motors với sơ đồ tổ chức rắc rối của họ và tôi cũng không bao giờ muốn chúng ta như vậy”. Khi bàn luận về ý kiến của vị chủ tịch về sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác vào một bữa ăn trưa, ông Hùng kế toán trưởng công ty đã ra sức bảo vệ vị chủ tịch và nhấn mạnh rằng hành động theo tinh thần đồng đội thực sự chính là cốt lõi của sự thành công. Tuy nhiên cô Lan, phụ trách sản xuất thì cho rằng: “Quan điểm của vị chủ tịch là sai lầm không thể chấp nhận được”. Cô Lan nói: “Sự thật là tôi không thể điều hành nổi công việc của tôi nếu không có sơ đồ tổ chức và việc mô tả vị trí công tác, tôi phải giấu nó trong ngăn bàn của tôi, chỗ mà ông Minh không sao tìm được”. Xây dựng cơ cấu tổ chức Khái niệm Các tiêu chuẩn hình thành các bộ phận Các mô hình tổ chức Khái niệm cơ cấu tổ chức Cơ cấu tổ chức là tổng hợp các bộ phận khác nhau, được chuyên môn hóa và có những trách nhiệm, quyền hạn nhất định, được bố trí theo những cấp bậc nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng quản trị và phục vụ mục tiêu chung. Các yếu tố ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức Mục tiêu, chiến lược phát triển của tổ chức Quy mô hoạt động Đặc điểm hoạt động Môi trường hoạt động Khả năng và nguồn lực Hình thành các bộ phận Các tiêu chuẩn hình thành các bộ phận: Theo tầm hạn quản trị Theo số lượng nhân viên. Theo thời gian làm việc. Theo lãnh thổ Theo sản phẩm Theo khách hàng Theo quy trình, thiết bị Các mô hình bộ máy tổ chức Cấu trúc trực tuyến Cấu trúc chức năng Cấu trúc phân ngành Hỗn hợp trực tuyến – chức năng Cơ cấu ma trận (theo dự án) Cơ cấu trực tuyến Ưu điểm Khuyết điểm Gọn nhẹ, linh hoạt Chi phí quản lý thấp Kiểm soát, điều chỉnh dễ dàng Đảm bảo chế độ 1 quản lý cấp trên Chế độ trách nhiệm rõ ràng Lãnh đạo phải có kiến thức toàn diện Nhà quản trị phải làm nhiều công việc Tình trạng quá tải công việc của nhà quản trị Hợp tác giữa các bộ phận khó khăn Dễ lãnh đạo theo cách gia trưởng Mỗi cấp chỉ có một cấp trên trực tiếp Quan hệ thiết lập chủ yếu theo chiều dọc Công việc quản trị được tiến hành theo tuyến GĐ PGĐ SX PX 1 PX2 PGĐ KD CH1 CH2 Cơ cấu chức năng Giám đốc PGĐ SX PX1 PX2 P.Kế hoạch P.Tài chính P.Nhân sự PGĐ KD CH1 CH2 Ưu điểm Khuyết điểm Sử dụng được các chuyên gia giỏi Không đòi hỏi nhà quản trị phải có kiến thức toàn diện (chuyên môn hóa công việc) Đơn giản hóa đào tạo và huấn luyện Dễ kiểm soát Vi phạm nguyên tắc thống nhất chỉ huy Tầm nhìn của các bộ phận hạn chế Chế độ trách nhiệm không rõ ràng Sự phối hợp giữa lãnh đạo và các bộ phận chức năng khó khăn Khó xác định trách nhiệm Có sự tồn tại của các đơn vị chức năng Không theo tuyến Các đơn vị chức năng có quyền chỉ đạo các đơn vị trực tuyến Mỗi cấp dưới có thể có nhiều cấp trên trực tiếp Trực tuyến – chức năng Ưu điểm Khuyết điểm Ưu điểm của cơ cấu trực tuyến và cơ cấu chức năng Tạo điều kiện phát triển Hạn chế sử dụng kiến thức chuyên môn Vẫn có xu hướng can thiệp của các đơn vị chức năng Cơ cấu hỗn hợp trực tuyến và chức năng Có sự tồn tại của các đơn vị chức năng về chuyên môn, không có quyền chỉ đạo các đơn vị trực tuyến Các nhà quản trị trực tuyến có toàn quyền trong đơn vị phụ trách Giám đốc PGĐ SX PX1 PX2 P.Kế hoạch P.Tài chính P.Nhân sự PGĐ KD CH1 CH2 Cơ cấu ma trận Ưu điểm Khuyết điểm Tổ chức linh động Ít tốn kém, sử dụng nhân lực có hiệu quả Đáp ứng được tình hình sản xuất kinh doanh nhiều biến động Hình thành và giải thể dễ dàng, nhanh chóng Dễ xảy ra tranh chấp ảnh hưởng giữa người lãnh đạo và các bộ phận Đ òi hỏi nhà quản trị phải có ảnh hưởng lớn Phạm vi sử dụng còn hạn chế Giám đốc KD SX Tài chính Marketing Quản lý dự án 1 Quản lý dự án 2 Quản lý dự án 3 Cho phép thực hiện cùng lúc nhiều dự án Ngoài lãnh đạo chức năng (trực tuyến), còn có lãnh đạo theo dự án Mỗi nhân viên chức năng (tuyến) gắn với dự án Khi dự án hoàn thành, nhân viên trở về vị trí cũ Tổ chức công việcTổ chức nhân sự Tổ chức, thiết kế công việc Yêu cầu: Chia công việc thành nhiều công việc đơn giản hơn Có khả năng tự động hóa công việc Yêu cầu ít kỹ năng, chuyên môn hơn Nâng cao chất lượng công việc Tiết kiệm chi phí Những phương pháp phổ biến: Chuyên môn hóa công việc Xoay vòng công việc (luân chuyển) Mở rộng công việc Làm phong phú công việc Tổ, đội làm việc Quy trình thiết kế công việc Xác định mục tiêu, nội dung công việc Thu thập thông tin, phân tích công việc Thiết kế và phân chia công việc Xây dựng các phương án tổ chức, bố trí và thực hiện công việc Lựa chọn phương án Tổ chức thực hiện và điều chỉnh cho phù hợp Đánh giá và hoàn thiện thiết kế công việc Tổ chức nhân sự Cơ sở của hoạt động tổ chức nhân sự: Chức năng, quyền hạn của các bộ phận, vị trí Nhu cầu của công việc từ sự phát triển của tổ chức Trình độ, năng lực, kỹ năng, phẩm chất, tính cách của ứng viên Phong cách quản trị Cơ cấu tổ chức Văn hóa tổ chức, Tổ chức nhân sự Nguyên tắc: Tuyển chọn, đào tạo, bố trí nhân sự theo yêu cầu khách quan của công việc Bố trí đúng người, đúng việc Kết hợp, hỗ trợ những mặt mạnh, yếu của các nhân sự Bảo đảm tính kế thừa Kết hợp quyền hạn và trách nhiệm Tạo điều kiện phát triển nhân sự Xây dựng môi trường làm việc phù hợp, Nội dung Các công việc chủ yếu của hoạt động tổ chức nhân sự: Dự báo nhu cầu về nhân sự Hoạch định và tuyển chọn nhân sự Đào tạo, huấn luyện nhân sự Lựa chọn, đề bạt nhân sự Đánh giá nhân sự “Tôi sẽ không có bất kỳ sơ đồ tổ chức hay mô tả cương vị công tác dưới bất kỳ hình thức nào ở cái công ty này” – ông Minh vị chủ tịch và là người sáng lập công ty quần áo may sẵn, nhà sản xuất complê may sẵn và áo khoác thể thao cho nam giới đã tuyên bố như vậy. “Chúng ta là một công ty thành đạt và đang phát triển, nơi tôi muốn tất cả những người quản lý và nhân viên của chúng ta đều cảm thấy họ là những người cùng một đội ngũ. Sơ đồ tổ chức và bản mô tả công việc chính là cách làm cho mỗi người cảm thấy họ có cương vị riêng – mỗi ô trong sơ đồ – và vì thế chỉ muốn khư khư giữ lấy. Tôi không muốn bất kỳ người nào với ý nghĩa như vậy! Chúng ta đã trưởng thành từ một công ty nhỏ với doanh thu hằng năm vài trăm triệu đồng đến nay trở thành một công ty lớn với doanh thu hằng năm vài chục tỷ đồng chính là vì tất cả chúng ta đã hòa hợp ăn ý với nhau và đã mạnh dần nhờ mẫu mã tốt, chi phí thấp. Chúng ta không cần phải là General Motors với sơ đồ tổ chức rắc rối của họ và tôi cũng không bao giờ muốn chúng ta như vậy”. Khi bàn luận về ý kiến của vị chủ tịch về sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác vào một bữa ăn trưa, ông Hùng kế toán trưởng công ty đã ra sức bảo vệ vị chủ tịch và nhấn mạnh rằng hành động theo tinh thần đồng đội thực sự chính là cốt lõi của sự thành công. Tuy nhiên cô Lan, phụ trách sản xuất thì cho rằng: “Quan điểm của vị chủ tịch là sai lầm không thể chấp nhận được”. Cô Lan nói: “Sự thật là tôi không thể điều hành nổi công việc của tôi nếu không có sơ đồ tổ chức và việc mô tả vị trí công tác, tôi phải giấu nó trong ngăn bàn của tôi, chỗ mà ông Minh không sao tìm được”. Bạn nghĩ gì về vị trí của ông Minh? Và nghĩ gì về quan điểm của ông ta? Bạn có cho rằng ý kiến của cô Lan là đúng hay không? Giải thích? Điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty không có một sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác? Những thông tin quan trọng từ tình huống Mục tiêu của hoạt động quản trị, các chức năng QT Vai trò của nhà quản trị Mục tiêu của chức năng tổ chức Văn hóa tổ chức “Tôi sẽ không có bất kỳ sơ đồ tổ chức hay mô tả cương vị công tác dưới bất kỳ hình thức nào ở cái công ty này” – ông Minh vị chủ tịch và là người sáng lập công ty quần áo may sẵn, nhà sản xuất complê may sẵn và áo khoác thể thao cho nam giới đã tuyên bố như vậy. “Chúng ta là một công ty thành đạt và đang phát triển , nơi tôi muốn tất cả những người quản lý và nhân viên của chúng ta đều cảm thấy họ là những người cùng một đội ngũ . Sơ đồ tổ chức và bản mô tả công việc chính là cách làm cho mỗi người cảm thấy họ có cương vị riêng – mỗi ô trong sơ đồ – và vì thế chỉ muốn khư khư giữ lấy . Tôi không muốn bất kỳ người nào với ý nghĩa như vậy! Chúng ta đã trưởng thành từ một công ty nhỏ với doanh thu hằng năm vài trăm triệu đồng đến nay trở thành một công ty lớn với doanh thu hằng năm vài chục tỷ đồng chính là vì tất cả chúng ta đã hòa hợp ăn ý với nhau và đã mạnh dần nhờ mẫu mã tốt, chi phí thấp . Chúng ta không cần phải là General Motors với sơ đồ tổ chức rắc rối của họ và tôi cũng không bao giờ muốn chúng ta như vậy ”. Khi bàn luận về ý kiến của vị chủ tịch về sơ đồ tổ chức và bản mô tả vị trí công tác vào một bữa ăn trưa, ông Hùng kế toán trưởng công ty đã ra sức bảo vệ vị chủ tịch và nhấn mạnh rằng hành động theo tinh thần đồng đội thực sự chính là cốt lõi của sự thành công. Tuy nhiên cô Lan, phụ trách sản xuất thì cho rằng: “Quan điểm của vị chủ tịch là sai lầm không thể chấp nhận được”. Cô Lan nói: “Sự thật là tôi không thể điều hành nổi công việc của tôi nếu không có sơ đồ tổ chức và việc mô tả vị trí công tác , tôi phải giấu nó trong ngăn bàn của tôi, chỗ mà ông Minh không sao tìm được”. Môi trường hoạt động Văn hóa tổ chức Vấn đề chính cần giải quyết
File đính kèm:
- bai_giang_quan_tri_hoc_chuong_8_to_chuc_tran_nhat_minh.pptx