Bài giảng Cơ sở dữ liệu - Chương 1: Tổng quan về hệ thống cơ sở dữ liệu - Trịnh Hoàng Nam

11/22/2018
1
TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG CƠ SỞ DỮ LIỆU
CƠ SỞ DỮ LIỆU
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
NỘI DUNG
• Hệ thống hướng tệp tin1
• Hệ thống hướng cơ sở dữ liệu2
• Hệ quản trị cơ sở dữ liệu3
• Người dùng cơ sở dữ liệu4
• Ngôn ngữ và giao diện ngôn ngữ dữ liệu5
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
HỆ THỐNG HƯỚNG TỆP TIN
Hình 1.1. Mô hình hoạt động hệ thống hướng tệp tin.
11/22/2018
2
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
HỆ THỐNG HƯỚNG TỆP TIN
• Ít tốn thời gian, chi phí thấp
• Thiết kế đơn giản
• Tính an toàn cao
Ưu 
điểm
• Trùng lắp dữ liệu
• Dữ liệu không nhất quán
• Khả năng dùng chung thấp
• Khó khăn trong việc nâng cấp, bảo trì
Nhược 
điểm
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
HỆ THỐNG HƯỚNG CƠ SỞ DỮ 
LIỆU
Hình 1.2. Mô hình hoạt động của hệ thống hướng cơ sở dữ liệu.
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
HỆ THỐNG HƯỚNG CƠ SỞ DỮ 
LIỆU
• Giảm sự trùng lắp dữ liệu
• Đảm bảo tính nhất quán, toàn vẹn dữ liệu
• Dễ dàng chia sẻ thông tin cho nhiều đối 
tượng người dùng khác nhau
Ưu 
điểm
• Tốn nhiều thời gian, chi phí cao
• Thiết kế phức tạp
• Đòi hỏi nhân lực có chuyên môn
Nhược 
điểm
11/22/2018
3
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
MỘT SỐ KHÁI NIỆM
• Những sự kiện có thể được ghi lại và không có ý nghĩa
Dữ liệu
• Dữ liệu sau khi đã được xử lý trong một ngữ cảnh nhất định
Thông tin
• Tập hợp các dữ liệu có liên quan về mặt luận lý
Cơ sở dữ liệu
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
MỤC TIÊU CỦA HỆ THỐNG 
HƯỚNG CƠ SỞ DỮ LIỆU
• Đảm bảo ý nghĩa của dữ liệu1
• Đảm bảo tính riêng tư và quyền 
khai thác của người sử dụng2
• Đảm bảo giải quyết xung đột dữ 
liệu3
• Đảm bảo toàn vẹn dữ liệu khi có 
sự cố4
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
NHIỆM VỤ CỦA
HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU
• Đặc tả kiểu dữ liệu, các cấu trúc, các ràng buộc toàn vẹn, 
Định nghĩa cơ sở dữ liệu
• Lưu trữ các dữ liệu trên các phương tiện lưu trữ, 
Xây dựng cơ sở dữ liệu
• Truy vấn, cập nhật dữ liệu, 
Thao tác cơ sở dữ liệu
11/22/2018
4
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
PHÂN LOẠI
HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU
• Mô hình dữ liệu quan hệ, mô hình dữ liệu phân cấp, mô hình 
dữ liệu đối tượng, mô hình dữ liệu đối tượng – quan hệ
Dựa trên mô hình dữ liệu
• Hệ thống đơn người dùng, hệ thống đa người dùng
Dựa trên số người dùng
• Hệ thống tập trung, hệ thống phân tán
Dựa trên vị trí đặt hệ thống
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
KIẾN TRÚC
HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC CHỨC NĂNG 
HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU
1
• Lưu trữ các định nghĩa, các mô tả về bản thân dữ liệu
2
• Tạo ra các cấu trúc phức tạp theo yêu cầu để lưu trữ dữ liệu
3
• Xử lý các truy vấn dữ liệu và trả về kết quả theo yêu cầu
4
• Tạo ra cơ chế phân quyền, gán quyền
5
• Hỗ trợ cơ chế đa người dùng đồng thời
6
• Cung cấp phương thức sao lưu, phục hồi dữ liệu
7
• Cung cấp các phương tiện hỗ trợ người sử dụng
11/22/2018
5
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC NHÓM 
NGƯỜI DÙNG CƠ SỞ DỮ LiỆU
Nhóm 
quản trị 
cơ sở 
dữ liệu
Nhóm 
thiết kế 
cơ sở 
dữ liệu
Nhóm 
người 
dùng 
cuối
Nhóm 
nhân 
viên 
phát 
triển
Nhóm 
nhân 
viên bảo 
trì
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC NHÓM 
NGƯỜI DÙNG CƠ SỞ DỮ LiỆU
Nhóm 
quản trị cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
thiết kế cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
người 
dùng cuối
Nhóm 
nhân viên 
phát triển
Nhóm 
nhân viên 
bảo trì
Phân quyền truy cập cơ sở dữ liệu
Giám sát quá trình vận hành cơ sở dữ liệu
Sao lưu, khôi phục cơ sở dữ liệu
Phân bổ tài nguyên phần cứng, phần mềm
Xử lý sự cố
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC NHÓM 
NGƯỜI DÙNG CƠ SỞ DỮ LiỆU
Nhóm 
quản trị cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
thiết kế cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
người 
dùng cuối
Nhóm 
nhân viên 
phát triển
Nhóm 
nhân viên 
bảo trì
Lựa chọn cấu trúc biểu diễn và lưu trữ dữ liệu
Đặc tả yêu cầu dữ liệu của người sử dụng
Xây dựng khung nhìn dữ liệu phù hợp
11/22/2018
6
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC NHÓM 
NGƯỜI DÙNG CƠ SỞ DỮ LiỆU
Nhóm 
quản trị cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
thiết kế cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
người 
dùng cuối
Nhóm 
nhân viên 
phát triển
Nhóm 
nhân viên 
bảo trì
Truy xuất dữ liệu theo yêu cầu
Cập nhật dữ liệu theo hai hình thức
Trực tuyến
Theo phiên
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC NHÓM 
NGƯỜI DÙNG CƠ SỞ DỮ LiỆU
Nhóm 
quản trị cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
thiết kế cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
người 
dùng cuối
Nhóm 
nhân viên 
phát triển
Nhóm 
nhân viên 
bảo trì
Đặc tả yêu cầu của người sử dụng
Xây dựng hệ thống hướng cơ sở dữ liệu
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
CÁC NHÓM 
NGƯỜI DÙNG CƠ SỞ DỮ LiỆU
Nhóm 
quản trị cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
thiết kế cơ 
sở dữ liệu
Nhóm 
người 
dùng cuối
Nhóm 
nhân viên 
phát triển
Nhóm 
nhân viên 
bảo trì
Đảm bảo hệ thống hoạt động liên tục
11/22/2018
7
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
NGÔN NGỮ DỮ LIỆU
• Tập hợp các mệnh lệnh do hệ quản trị CSDL định nghĩa
• Chỉ những mệnh lệnh này mới được hệ quản trị CSDL thực 
thi
Định nghĩa
• Ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu
• Ngôn ngữ thao tác dữ liệu
• Ngôn ngữ điều khiển dữ liệu
Phân loại
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
GIAO DIỆN NGÔN NGỮ
1
• Giao diện trình đơn dùng cho trình duyệt
2
• Giao diện form
3
• Giao diện người dùng đồ họa
4
• Giao diện ngôn ngữ tự nhiên
5
• Giao diện cho người dùng cuối
6
• Giao diện dành cho quản trị cơ sở dữ liệu
Ths. Trịnh Hoàng Nam, namth@buh.edu.vn
C
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
–
T
ổ
n
g
q
u
a
n
h
ệ
t
h
ố
n
g
c
ơ
s
ở
d
ữ
l
i
ệ
u
TÓM TẮT
• Hệ thống hướng tệp tin1
• Hệ thống hướng cơ sở dữ liệu2
• Hệ quản trị cơ sở dữ liệu3
• Người dùng cơ sở dữ liệu4
• Ngôn ngữ và giao diện ngôn ngữ dữ liệu5