Xác định tỉ lệ biểu hiện protein MUM1, CD10, BCl2, BCl6, C‐myc trong U lymphô không hodgkin lan tỏa tế bào b lớn, cd20 dương tính
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Theo phân loại mới về u lymphô của Tổ chức y tế thế giới (WHO), u lymphô tế bào B lớn được
phân thành các phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không trung tâm mầm dựa trên biểu hiện của
các yếu tố trung tâm mầm ‐ CD10, Bcl6 và không trung tâm mầm ‐ MUM1. U lymphô hai yếu tố và ba yếu tố là
phân nhóm u lymphô tế bào B lớn có kiểu hình trung gian giữa u lymphô tế bào B lớn điển hình và u lymphô
Burkitt, là nhóm u lymphô có độ ác tính cao và có bất thường chuyển đoạn gen C‐myc, Bcl2, Bcl6. U lymphô tế
bào B trung tâm mầm có tiên lượng sống tốt hơn các nhóm u lymphô khác, trong khi u lymphô hai yếu tố và ba
yếu tố có tiên lượng sống rất thấp.
Mục tiêu nghiên cứu: xác định tỉ lệ biểu hiện Bcl2, BCl6, CD10, C‐myc, MUM1 trong u lymphô tế bào B
lớn đồng thời xác định tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và phân nhóm u lymphô hai yếu tố và u lymphô
ba yếu tố.
Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu thống kê mô tả 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn có CD20
dương tính tại bệnh viện Truyền máu Huyết học Tp. Hồ Chí Minh.
Kết quả: Biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 lần lượt là 66,7%, 13,3%, 8,9%, 73,3%, 51,1%. Tỉ lệ
u lymphô biểu hiện hai yếu tố (C‐myc+/Bcl2+ và C‐Myc+/ Bcl6+) là 17,7%, u lymphô biểu hiện ba yếu tố (C‐
myc+/Bcl2+/Bcl6+) là 4,4%. Nhóm u tế bào B trung tâm mầm (GCB) là 11,1%, nhóm u tế bào B không trung
tâm mầm là 88,9%. Không có mối tương quan giữa các yếu tố Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 và các đặc
điểm hình thái giải phẫu bệnh và các phân nhóm hai yếu tố, ba yếu tố, tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không
trung tâm mầm.
Kết luận: Tỉ lệ nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) là 11,1%, thấp hơn nghiên cứu của thế giới, và
thường có hình thái nhân thuộc nhóm nguyên tâm bào. U lymphô hai yếu tố và ba yếu tố có tỉ lệ 17,7% và 4,4%,
không có mối liên quan với các đặc điểm giải phẫu bệnh.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Xác định tỉ lệ biểu hiện protein MUM1, CD10, BCl2, BCl6, C‐myc trong U lymphô không hodgkin lan tỏa tế bào b lớn, cd20 dương tính
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 112 XÁC ĐỊNH TỈ LỆ BIỂU HIỆN PROTEIN MUM1, CD10, BCL2, BCL6, C‐MYC TRONG U LYMPHÔ KHÔNG HODGKIN LAN TỎA TẾ BÀO B LỚN, CD20 DƯƠNG TÍNH Phan Đặng Anh Thư*, Lê Thanh Tú**, Võ Thị Thúy Quyên**, Chu Lê Ngọc Hiếu**, Lê Văn Hùng** TÓM TẮT Đặt vấn đề: Theo phân loại mới về u lymphô của Tổ chức y tế thế giới (WHO), u lymphô tế bào B lớn được phân thành các phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không trung tâm mầm dựa trên biểu hiện của các yếu tố trung tâm mầm ‐ CD10, Bcl6 và không trung tâm mầm ‐ MUM1. U lymphô hai yếu tố và ba yếu tố là phân nhóm u lymphô tế bào B lớn có kiểu hình trung gian giữa u lymphô tế bào B lớn điển hình và u lymphô Burkitt, là nhóm u lymphô có độ ác tính cao và có bất thường chuyển đoạn gen C‐myc, Bcl2, Bcl6. U lymphô tế bào B trung tâm mầm có tiên lượng sống tốt hơn các nhóm u lymphô khác, trong khi u lymphô hai yếu tố và ba yếu tố có tiên lượng sống rất thấp. Mục tiêu nghiên cứu: xác định tỉ lệ biểu hiện Bcl2, BCl6, CD10, C‐myc, MUM1 trong u lymphô tế bào B lớn đồng thời xác định tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và phân nhóm u lymphô hai yếu tố và u lymphô ba yếu tố. Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu thống kê mô tả 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn có CD20 dương tính tại bệnh viện Truyền máu Huyết học Tp. Hồ Chí Minh. Kết quả: Biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 lần lượt là 66,7%, 13,3%, 8,9%, 73,3%, 51,1%. Tỉ lệ u lymphô biểu hiện hai yếu tố (C‐myc+/Bcl2+ và C‐Myc+/ Bcl6+) là 17,7%, u lymphô biểu hiện ba yếu tố (C‐ myc+/Bcl2+/Bcl6+) là 4,4%. Nhóm u tế bào B trung tâm mầm (GCB) là 11,1%, nhóm u tế bào B không trung tâm mầm là 88,9%. Không có mối tương quan giữa các yếu tố Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 và các đặc điểm hình thái giải phẫu bệnh và các phân nhóm hai yếu tố, ba yếu tố, tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không trung tâm mầm. Kết luận: Tỉ lệ nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) là 11,1%, thấp hơn nghiên cứu của thế giới, và thường có hình thái nhân thuộc nhóm nguyên tâm bào. U lymphô hai yếu tố và ba yếu tố có tỉ lệ 17,7% và 4,4%, không có mối liên quan với các đặc điểm giải phẫu bệnh. Từ khóa: U lymphô hai yếu tố, U lymphô ba yếu tố, tế bào B trung tâm mầm, tế bào B không trung tâm mầm, Bcl2, Bcl6, C‐myc, CD10, MUM1 ABSTRACT EXPRESSION OF PROTEIN MUM1, CD10, BCL2, BCL6, C‐MYC IN LARGE B CELL LYMPHOMA WITH CD20 POSITIVITY Phan Dang Anh Thu, Le Thanh Tu, Vo Thi Thuy Quyen, Chu Le Ngoc Hieu, Le Van Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ No 5 ‐ 2013: 112 ‐ 118 Background: In the updated classification for mature B cell lymphoma by the World Health Organization (WHO), diffuse large B cell lymphoma (DLBCL) was classified into several subtypes based on gene expression * Bộ môn Giải phẫu bệnh, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh ** Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Truyền Máu ‐ Huyết học Tp Hồ Chí Minh Tác giả liên lạc: Ths.Bs.Phan Đặng Anh Thư . ĐT: 0947877908 Email: phandanganhthu@yahoo.com Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 113 profiling. One of these approaches defined 2 subgroups of DLBCL based on the expression of the germinal center markers CD10 or Bcl6 and the postgerminal center marker MUM1. The germinal center B‐cell‐like type (GCB) shows favorable outcome compared to the non‐germinal B‐cell‐like type (non GCB). Double hit lymphoma or Triple hit lymphoma is a novel category of DLBCL with features intermediate between DLBCL and Burkitt lymphoma, which represents very poor outcome and carries MYC translocation with BCL2 translocation or/and BCL6 translocation. Aims: To identify the expression of protein Bcl2, BCl6, CD10, C‐myc, and MUM1 in large B cell lymphoma and to identify the ratio of the germinal center B‐cell‐like subtype as well as subtypes of lymphoma with expression of 2 markers (C‐myc, Bcl2 or C‐myc, Bcl6) and 3 markers (C‐myc, Bcl2, Bcl6). Patients and Methods: A descriptive study of 45 cases of large B cell lymphoma with CD20 positivity diagnosed at Blood transfution hematology Hospital ‐ Ho Chi Minh city. Results: In our series, the expression of Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 is 66.7%, 13.3%, 8.9%, 73.3%, and 51.1%. Ratio of lymphoma with expression of C‐myc+/Bcl2+ and C‐Myc+/ Bcl6+ is 17.7%; whereas lymphoma with expression of C‐myc+/Bcl2+/Bcl6+ is 4.4%. The germinal center B cell subtype appeared 11.1%; whereas the non‐germinal B cell type appeared 88.9%. No correlation among these factors were found. Keywords: Diffuse large B cell lymphoma, DLBCL, double hit lymphoma, triple hit lymphoma, the germinal center B‐cell‐like type, the non‐germinal B‐cell‐like type. ĐẶT VẤN ĐỀ U lymphô lan tỏa tế bào to B lớn CD20 dương tính là u lymphô không Hodgkin thuộc loại tiến triển nhanh, độ ác cao, chiếm khoảng 36% các trường hợp u lymphô không Hodgkin mới mắc(15), và đáp ứng rất thuận lợi với điều trị R‐CHOP, tỉ lệ sống còn sau 5 năm là 80% ‐ 50% tùy thuộc chỉ số tiên lượng quốc tế (IPI)(10). Các bất thường về gen phổ biến nhất trong loại u lymphô này gồm rối loạn tái sắp xếp các gen: gen Bcl2 chuyển đoạn t(14;18)(q21;q34) tỉ lệ 12% ‐ 30%(8), gen Bcl6 (tại nhiễm sắc thể 3q27) chiếm 35% trường hợp(2), và gen MYC chuyển đoạn t(8;14)(q24;q32) tại vùng 8q24 kế cận locus IgH nằm trên nhiễm sắc thể 14q32, có xuất độ 15% trong u lymphô tế bào B lớn(4). U lymphô tế bào B lớn với bất thường gen MYC có thể kết hợp hoặc không với một trong hai bất thường gen Bcl2 hoặc gen Bcl6 nhưng cũng có thể kết hợp với cả hai bất thường gen này được gọi là thể u lymphô đơn yếu tố ‐ chỉ bất thường gen MYC (Simple Hit Lymphoma ‐ SH lymphoma ), u lymphô hai yếu tố ‐ bất thường gen MYC và gen Bcl2 hoặc bất thường gen MYC và gen Bcl6 (Double Hit Lymphoma ‐ DH Lymphoma) và u lymphô ba yếu tố ‐ bất thường cả ba nhóm gen MYC, Bcl2, Bcl6 (Triple Hit Lymphoma ‐ TH Lymphoma). Những năm gần đây, nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới về u lymphô đơn yếu tố, u lymphô hai yếu tố, u lymphô ba yếu tố cho thấy bệnh nhân u lymphô tế bào B lớn hai yếu tố, U lymphô ba yếu tố điều trị bằng phác đồ RCHOP có thời gian sống tòan bộ (OS) tại thời điểm 12 tháng là 20% và 0 % tương ứng(11). Hiện nay dựa vào biểu hiện gen và hoá mô miễn dịch với các dấu ấn CD10, Bcl6, MUM1 có thể phân nhóm phân tử tế bào u lymphô tế bào B lớn thành nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB ‐ tế bào u biểu hiện CD10, Bcl6) và nhóm tế bào B không trung tâm mầm (non‐GCB ‐ tế bào u không biểu hiện CD10, Bcl6 nhưng biểu hiện MUM1). Một số nghiên cứu cho thấy các u lymphô tế bào B lớn với biểu hiện tế bào B trung tâm mầm có diễn tiến lâm sàng thuận lợi hơn các u lymphô với biểu hiện tế bào B không trung tâm mầm(5,9). Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá tỉ lệ tăng biểu hiện protein MUM 1, CD10, C‐MYC, Bcl2, Bcl6, và các tổ hợp protein trong u lymphô tế bào B lớn, từ đó xác định tỉ lệ phân nhóm u lymphô tế bào B trung tâm mầm, u lymphô tế bào B biệt hóa ngoại biên, u lymphô hai yếu tố, u Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 114 lymphô ba yếu tố bằng phương pháp hóa mô miễn dịch. ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nghiên cứu thống kê mô tả 45 trường hợp u lymphô lan tỏa tế bào to có biểu hiện CD20 dương tính tại bệnh viện Truyền Máu Huyết Học. Các trường hợp này đều được điều trị bằng phác đồ R‐CHOP và theo dõi định kỳ tại bệnh viện. Mẫu nghiên cứu là mô hạch hoặc mô tủy xương sinh thiết được chẩn đoán u lymphô tế bào to, có biểu hiện dương tính với CD20 sẽ được khảo sát mô bệnh học (ghi nhận kiểu nhân loại nguyên tâm bào, nguyên bào miễn dịch, loại hỗn hợp nguyên tâm bào và nguyên bào miễn dịch, các biến thể) trên tiêu bản nhuộm H&E và biểu hiện các dấu ấn Bcl2, Bcl6, C‐myc, CD10, MUM1 bằng phép nhuộm hóa mô miễn dịch. Quá trình nhuộm hóa mô miễn dịch được thực hiện trên các mẫu mô vùi paraffin với các kháng thể Bcl2 (dòng 124, DAKO), Bcl6 (dòng BG‐B6p, DAKO), c‐myc (Santa cruz), CD10 (DAKO), MUM1/IRF4 (Dako). Đánh giá biểu hiện MUM1, c‐Myc, Bcl6 trong nhân tế bào u và CD10, Bcl2 trong màng bào tương của tế bào u theo mức độ biểu hiện như sau: Âm tính (≤10% tế bào u dương tính) và dương tính (> 10% tế bào u dương tính) trong đó tăng biểu hiện khi >30% tế bào u dương tính (9). Số liệu được tổng hợp, phân tích và xử lý bằng phần mềm Excel 2007 và SPSS 15.0. Xét mối liên quan giữa các biến số bằng phép kiểm 2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Đặc điểm chung của lô nghiên cứu Nghiên cứu 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn, cho thấy tỉ lệ nam/ nữ= 1/1, tuổi trung bình là 54,04 ± 17,5, tuổi nhỏ nhất 8 tuổi, tuổi lớn nhất 87 tuổi. Khảo sát kích thước nhân cho thấy nhóm nguyên tâm bào chiếm tỉ lệ 4 trường hợp (8,9%), nhóm nguyên bào miễn dịch 9 trường hợp (20%), nhóm hỗn hợp nguyên tâm bào và nguyên bào miễn dịch 17 trường hợp (37,8%), nhóm tế bào thoái sản (anaplastic) 15 trường hợp (33,3%). Trong 45 trường hợp khảo sát, 12 trường hợp có hoại tử u (26,7%), và 17 trường hợp phân bào nhiều (>50% tế bào u) 37,8% (Bảng 1). Bảng 1: Các đặc điểm của lô nghiên cứu Đặc điểm lô nghiên cứu Số trường hợp Tỉ lệ (%) Giới: Nam Nữ 24 21 53,3 46,7 Tuổi trung bình >50 tuổi ≤ 50 tuổi 31 14 68,9 31,1 Kiểu hình nhân Loại nguyên tâm bào Loại nguyên bào miễn dịch Loại hỗn hợp Loại tế bào thoái sản 4 9 17 15 8,9 20 37,8 33,3 Hoại tử 12 26,7 Phân bào >50% <50% 17 28 37,8 62,2 Biểu hiện Bcl2, Bcl6, C‐myc, CD10, MUM1 trong lô nghiên cứu Khảo sát tỉ lệ biểu hiện Bcl2, Bcl6, c‐myc, CD10, MUM1 trên lô nghiên cứu cho thấy kết quả như sau: Tỉ lệ dương tính với Bcl2 là 66,7% (30/45 trường hợp), dương tính với Bcl6 là 13,3% (6/45 trường hợp), dương tính với C‐myc là 73,3% (33/45 trường hợp), trong đó tỉ lệ C‐myc dương tính cao (>50% tế bào u) là 15,5% (7/45), dương tính với CD10 là 8,9% (4/45 trường hợp), dương tính với MUM1 là 51,1% (23/45 trường hợp) (Bảng 2) (Hình 1). Xét mối tương quan giữa biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 với các đặc điểm tuổi, giới, mô bệnh học, hoại tử, phân bào: không có mối liên quan có ý nghĩa thống kê. Bảng 2: Tỉ lệ biểu hiện các dấu ấn Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 trong u lymphô tế bào B lớn Bcl2 Bcl6 C-myc CD10 MUM1 Dương tính 30 (66,7%) 6 (13,3%) 33 (73,3%) 4 (8,9%) 23 (51,1%) Âm tính 15 (33,3%) 39 (86,7%) 12 (26,7%) 41 (91,1%) 22 (48,9%) Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 115 Bcl2 dương tính Bcl6 dương tính CD10 dương tính MUM1 dương tính C‐myc dương tính Hình 1: Biểu hiện Bcl2, Bcl6, c‐myc, CD10, MUM1 trong u lymphô tế bào B lớn Biểu hiện nhóm kết hợp hai yếu tố, ba yếu tố Trong 45 trường hợp, khi xét biểu hiện của các yếu tố C‐myc (> 50% tế bào u), Bcl2, Bcl6 cho thấy tỉ lệ nhóm biểu hiện cùng lúc 2 yếu tố (C‐ myc/Bcl2) là 13,3% (6/45); (C‐myc/Bcl6) 4,4% (2/45); và biểu hiện cùng lúc 3 nhóm yếu tố (C‐ myc/Bcl2/Bcl6) 4,4% (2/45). Xét mối tương quan giữa các biểu hiện tổ hợp 2 yếu tố (C‐myc/Bcl2 hoặc C‐myc/Bcl6) và tổ hợp 3 yếu tố (C‐ myc/Bcl2/Bcl6) với các đặc điểm tuổi, giới, mô bệnh học, hoại tử, phân bào: không liên quan có ý nghĩa thống kê (Bảng 3). Bảng 3: Tỉ lệ nhóm u lymphô biểu hiện hai yếu tố và u lymphô biểu hiện ba yếu tố Số trường Tỉ lệ Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 116 hợp (%) U lymphô biểu hiện C-myc, Bcl2 6 13,3 U lymphô biểu hiện C-myc, Bcl6 2 4,4 U lymphô biểu hiện C-myc, Bcl2, Bcl6 2 4,4 Tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) và tế bào B không trung tâm mầm (non‐ GCB) Sơ đồ 1: Phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và tế bào B hoạt hóa ngoại biên theo sự tăng biểu hiện các yếu tố CD10, Bcl6, MUM1 (sơ đồ Hans) (9). Kết quả nghiên cứu cho thấy tỉ lệ nhóm chỉ có tăng biểu hiện CD10 là 8,9% (4/45), nhóm âm tính với CD10 và Bcl6 (CD10 ‐/ Bcl6 ‐) 77,8% (35/45); nhóm âm tính với CD10, MUM1, dương tính với Bcl6 (CD10‐/Bcl6 +/MUM1 ‐) 2,2% (1/45); nhóm âm tính với CD10, dương tính với Bcl6, MUM1 (CD10‐/Bcl6+/MUM1+) 11,1% (5/45). Với kết quả như trên, theo sơ đồ Hans, nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) có tỉ lệ 11,1% (5/45) và nhóm tế bào B không trung tâm mầm (non GCB) có tỉ lệ 88,9% (40/45) (Bảng 4). Xét mối tương quan với các đặc điểm tuổi, giới, hoại tử, phân bào, đặc điểm nhân, biểu hiện các dấu ấn Bcl2, CD10: không có mối tương quan có ý nghĩa thống kê. Bảng 4: Tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) và tế bào B không trung tâm mầm (non‐ GCB) Số trường hợp Tỉ lệ (%) Nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) 5 11,1 Nhóm tế bào B không trung tâm mầm (non GCB) 40 88,9 BÀN LUẬN U lymphô lan tỏa tế bào B lớn là u tân sinh của tế bào B trưởng thành, nhưng có hình thái, đặc điểm hóa mô miễn dịch và lâm sàng rất đa dạng, hiếm khi chỉ có một thực thể và được phân thành nhiều phân nhóm theo phân loại của tổ chức Y tế thế giới (WHO). Dựa trên hình thái nhân, u lymphô tế bào B lớn phân thành các nhóm nguyên tâm bào, nguyên bào miễn dịch, nhóm hỗn hợp nguyên tâm bào‐ nguyên bào miễn dịch và nhóm tế bào thoái sản. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy phần lớn các trường hợp là dạng thoái sản và hỗn hợp nguyên tâm bào‐ nguyên bào miễn dịch với tỉ lệ 33,3% và 37,8%. Loại đơn thuần nguyên tâm bào thấp 8,9%. Các nghiên cứu của Oschiles (13) và Engelhard (7) cho thấy nhóm thuần nguyên tâm bào 21% và 13%. Dựa trên bản chất tế bào, u lymphô lan tỏa tế bào B lớn còn được phân thành nhóm tế bào bào B trung tâm mầm (GCB) và nhóm tế bào B không trung tâm mầm (non GCB); trong đó phân nhóm tế bào B trung tâm mầm có tiên lượng tốt hơn phân nhóm tế bào B không trung tâm mầm và được phân nhóm dựa trên biểu hiện các dấu ấn của tế bào trung tâm mầm CD10, Bcl6, và dấu ấn của tế bào ngoài trung tâm mầm MUM1 theo sơ đồ phân loại của Hans và cộng sự(9) (sơ đồ 1). Nhóm u lymphô tế bào B trung tâm mầm được xác định khi biểu hiện CD10 và không biểu hiện MUM1. Các nghiên MUM1 Non- GCB (35 TH) GCB (4 TH) Bcl6 + - + - CD10 GCB (1 TH) Non- GCB (5 TH) + - Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 117 cứu của Hans(9), Chang(3), Colomo(6) cho thấy phân nhóm tế bào B trung tâm mầm có tỉ lệ khoảng 40%‐48%. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm là 11,1%, trong đó nhóm có CD10 dương tính là 8,9%, nhóm có CD10‐/Bcl6 +/MUM1 ‐ là 2,2%. Tỉ lệ biểu hiện các dấu ấn trung tâm mầm CD10 và Bcl6 trong lô nghiên cứu cũng không cao với tỉ lệ 8,9% và 13,3%. Trong lô nghiên cứu, tất cả các trường hợp phân nhóm tế bào B trung tâm mầm đều có kiểu hình nhân là nguyên tâm bào. Nghiên cứu của Rosenwald và cộng sự cho thấy giữa nhóm tế bào B trung tâm mầm và kiểu hình nguyên tâm bào có liên quan có ý nghĩa thống kê (14). Tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm trong lô nghiên cứu không cao có thể giải thích do mẫu nhỏ và đặc điểm lô nghiên cứu có tỉ lệ kiểu nguyên tâm bào thấp. Trong phân loại WHO mới về u lymphô tế bào B trưởng thành đã đề cập đến nhóm thực thể có kiểu hình trung gian giữa u lymphô tế bào B lớn điển hình và u lymphô Burkitt, đây là nhóm thực thể có độ ác cao và có biểu hiện sinh học tế bào phức tạp với chuyển đoạn gen tiền ung MYC có kèm chuyển đoạn gen BCL2 và/ hoặc gen BCL6. Nhóm thực thể này được gọi tên u lymphô hai yếu tố (Double hit lymphoma) nếu có bất thường hai yếu tố (MYC+/BCL2+ hoặc MYC+/BCL6+) và u lymphô ba yếu tố nếu có bất thường cả ba yếu tố (MYC+/BCL2+/BCL6+). Sự bất thường chuyển đoạn C‐myc có thể phát hiện bằng hóa mô miễn dịch và nghiên cứu của Kluck và cộng sự cho thấy sự tương hợp giữa biểu hiện C‐myc cao (>50% tế bào u dương tính) trong mô u trên hóa mô miễn dịch và bất thường chuyển đoạn gen C‐myc có ý nghĩa thống kê (12). Trong 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn, tỉ lệ dương tính với C‐myc là 73,3% trong đó dương tính cao (>50% mô u) là 15,5%. Nghiên cứu của chúng tôi trên 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn cho thấy nhóm u lymphô biểu hiện hai yếu tố là 17,7% trong đó C‐ myc+/Bcl2+ 13,3% và C‐myc+/Bcl6+ 4,4%; nhóm u lymphô biểu hiện ba yếu tố (C‐ myc+/Bcl2+/Bcl6+ là 4,4%. Kết quả nghiên cứu cho thấy phần lớn u lymphô hai yếu tố có bất thường C‐myc và Bcl2 còn nhóm u lymphô hai yếu tố C‐myc/Bcl6 thấp và u lymphô ba yếu tố cũng có tỉ lệ thấp. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi với tỉ lệ cũng tương đương với các nghiên cứu khác. Các nghiên cứu của Barrans(1), Tibiletti(16), Van Imhoff(17) cho thấy tỉ lệ C‐ myc/Bcl2 5‐8%, C‐myc/Bcl6 2‐7% và C‐ myc/Bcl2/Bcl6 0‐3%. Hơn nữa, trong nghiên cứu này, tất cả các trường hợp nhóm u lymphô biểu hiện hai yếu tố và ba yếu tố có kiểu hình nhân thoái sản, phân bào nhiều, có độ ác tính cao. Để xác định chính xác sự bất thường gen trong các nhóm u lymphô này, cần thực hiện xét nghiệm lai tại chỗ huỳnh quang. KẾT LUẬN Trong 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn, phần lớn u có hình thái nhân dạng hỗn hợp nguyên bào miễn dịch và nguyên tâm bào và tế bào thoái sản, nhóm tế bào nguyên tâm bào có tỉ lệ thấp. Nghiên cứu biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 trên 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn cho thấy tỉ lệ biểu hiện lần lượt là 66,7%, 13,3%, 8,9%, 73,3%, 51,1%. Tỉ lệ u lymphô biểu hiện hai yếu tố (C‐myc/Bcl2 và C‐Myc/ Bcl6) là 17,7%, u lymphô biểu hiện ba yếu tố (C‐ myc/Bcl2/Bcl6) là 4,4%. Nhóm u tế bào B trung tâm mầm (GCB) là 11,1%, nhóm u tế bào B không trung tâm mầm (non‐GCB) là 88,9%. Không có mối tương quan giữa các yếu tố Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 và các đặc điểm hình thái giải phẫu bệnh và các phân nhóm u lymphô biểu hiện hai yếu tố, ba yếu tố, tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không trung tâm mầm. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Barrans S, Crouch S, Smith A, et al (2010). Rearrangement of MYC is associated with poor prognosis in patients with diffuse large B‐cell lymphoma treated in the era of rituximab. J Clin Oncol. 28(20):3360‐3365. 2. Bastard C, Deweindt C, Kerckaert JP, et al (1994). LAZ3 rearrangements in non‐Hodgkin’s lymphoma: Correlation with histology, immunophenotype, karyotype and clinical outcome in 217 patients. Blood. 83(9):2423‐7. 3. Chang CC, McClintock S, Cleveland RP, et al (2004). Immunohistochemical expression patterns of ger‐ minal center and activation B‐cell markers corre‐ late with prognosis Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học 118 in diffuse large B‐cell lym‐ phoma. Am J Surg Pathol. 28:464‐ 470. 4. Chenevix‐Trench G, Behm FG, Westin EH (1986). Somatic rearrange‐ ments of the MYC oncogene in primary human diffuse large‐cell lymphoma. Int J Cancer. 38(4):513‐6. 5. Choi WW.L. et al (2009). A New Immunostain Algorithm Classifies Diffuse Large B‐Cell Lymphoma into Molecular Subtypes with High Accuracy. Clin Cancer Res.15(17):5494‐ 502. 6. Colomo L, Lopez‐Guillermo A, Perales M, et al (2003). Clinical impact of the differentiation profile as‐ sessed by immunophenotyping in patients with diffuse large B‐cell lymphoma. Blood. 101: 78‐84. 7. Engelhard M, Brittinger G, Huhn D, et al (1997). Subclassification of diffuse large B‐cell lymphomas according to the Kiel classification: distinction of centroblastic and immunoblastic lymphomas is a significant prognostic risk factor. Blood. 89: 2291‐2297. 8. Gascoyne RD, Adomat SA, Krajewski S, et al (1997). Prognostic significance of BCL2 protein expression and BCL2 gene rearrangement in diffuse aggressive non‐Hodgkin’s lym‐ phoma. Blood. 90(1):244‐51. 9. Hans CP, Weisenburger DD, Greiner TC, et al (2004). Confirmation of the molecular classification of diffuse large B‐ cell lymphoma by immunohistochemistry using a tissue microarray. Blood. 103:275–282. 10. International Lymphoma Study Group. A clinical evaluation of the international lymphoma study group classification of the non‐Hodgkin’s lymphoma. Blood. 1997; 89:3909‐3918. 11. Johnson NA. Concurrent Expression of MYC and BCL2 in Diffuse Large B‐Cell Lymphoma Treated With Rituximab Plus Cyclophosphamide, Doxorubicin, Vincristine, and Prednisone. J Clin Oncol. 2012;30(28):3452‐9. 12. Kluk M., Chapuy B., Sinha P, et al. Immunohistochemical Detection of MYC‐driven Diffuse Large B‐Cell Lymphomas. PLoS One. 2012;7(4):e33813. 13. Oschlies I, Klapper W, Zimmermann M (2006). Diffuse large B‐cell lymphoma in pediatric patients belongs predominantly to the germinal‐center type B‐cell lymphomas: a clinicopathologic analysis of cases included in the German BFM (Berlin‐Frankfurt‐Münste). Blood. 107(10):4047‐52. 14. Rosenwald A, Wright G, Chan WC, et al (2008). The use of molecular profiling to predict survival after che‐ motherapy for diffuse large‐B‐cell lymphoma. N Engl J Med. 346:1937‐ 1947. 15. Swerdlow S.H., Campo E., Harris N.L, et al (2008). WHO classification of Tumours of haematopoietic and Lymphoid tissues. IARC: Lyon. 16. Tibiletti MG, Martin V, Bernasconi B, et al (2009). BCL2, BCL6, MYC, MALT 1, and BCL10 rearrange‐ ments in nodal diffuse large B‐cell lymphomas: a multicenter evaluation of a new set of fluorescent in situ hybridization probes and correlation with clinical outcome. Hum Pathol. 40(5): 645‐652. 17. van Imhoff GW, Boerma EJ, van der Holt B, et al (2006). Prognostic impact of germinal center‐associated proteins and chromosomal breakpoints in poor‐ risk diffuse large B‐cell lymphoma. J Clin Oncol. 24(25):4135‐4142. Ngày nhận bài báo: 15 tháng 8 năm 2013 Ngày phản biện: 30 tháng 8 năm 2013 Ngày bài báo được đăng: 22 tháng 10 năm 2013
File đính kèm:
- xac_dinh_ti_le_bieu_hien_protein_mum1_cd10_bcl2_bcl6_cmyc_tr.pdf