Vị thế của đồng nhân dân tệ trong kho dự trữ toàn cầu

22
Tư Tưởng Tập Cận Bình về kinh Tế và Chính sáCh kinh Tế ABe: những góC nhìn với kinh Tế việT nAm
điểm được tạo ra), tuy nhiên đã được xác định lại 
bằng một rổ các đồng tiền từ năm 1973, khi hệ thống 
Bretton Woods sụp đổ. Sự ra đời của SDR để giảm 
thiểu những hạn chế trong việc sử dụng đồng USD 
và vàng. 
SDR được sử dụng trong trường hợp các nước 
thành viên cần hỗ trợ về thanh khoản để tránh rơi 
vào khủng hoảng. Trong đợt rà soát đánh giá năm 
2015 (được kết luận vào tháng 11/2015), Hội đồng 
quản trị IMF đã tuyên bố, nhân dân tệ của Trung 
Quốc (NDT) đáp ứng được tiêu chuẩn có thể sử dụng 
tự do và được chính thức đưa vào giỏ tiền SDR từ 
ngày 1/10/2016. Theo đó, NDT trở thành một trong 
5 đồng tiền dự trữ toàn cầu (gồm: USD, Euro, đồng 
Yên, đồng Bảng Anh và NDT) trong giỏ tiền SDR của 
IMF. Tỷ trọng NDT tương đương với đồng Yên Nhật 
(Hình 1). Tỷ trọng này được dùng để xác định số tiền 
của mỗi đồng tiền được định giá trong rổ SDR mới 
có hiệu lực từ ngày 01/10/2016.
nỗ lực của Trung quốc trong quá trình 
đưa nhân dân tệ thành đồng tiền dự trữ toàn cầu
Quá trình đưa NDT thành đồng tiền dự trữ toàn 
cầu gắn với với Chiến lược quốc tế hóa đồng NDT. 
Nếu như chia Chiến lược quốc tế hóa đồng NDT 
thành 3 giai đoạn trong vòng 30 năm (1990-2020), thì 
việc đưa NDT trở thành đồng tiền dự trữ toàn cầu là 
giai đoạn cuối cùng của quá trình quốc tế hóa đồng 
NDT (2010-2020). 
Trên thực tế, những nỗ lực để đưa NDT thành 
đồng tiền dự trữ quốc tế là một quá trình đã được 
khởi nguồn từ những năm 1990 với những bước đi 
thận trọng trong cải cách tỷ giá hối đoái của Trung 
Quốc. Sau giai đoạn neo tỷ giá đồng NDT với đồng 
giỏ tiền tệ của imF và sự tham gia của nhân dân tệ 
Giỏ tiền tệ Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) đơn vị 
tiền tệ quy ước được tạo ra bởi Quỹ Tiền tệ Quốc 
tế (IMF) vào năm 1969, đóng vai trò là một bộ phận 
trong dự trữ quốc tế của các nước thành viên và được 
phân bổ cho các nước thành viên theo tỷ lệ góp vốn 
của các nước vào tổ chức này. Giá trị của SDR được 
xác định ban đầu tương đương với 0.888671 gram 
vàng nguyên chất (tương đương với 1 USD tại thời 
Vị THế CỦA ĐồNG NHâN DâN Tệ
TRoNG KHo DỰ TRữ ToàN CầU
Ts. lê THị THùy VâN - Viện Chiến lược và Chính sách tài chính *
Cùng với việc phát triển kinh tế, để tăng thêm sức mạnh và mở rộng tầm ảnh hưởng trên thế giới, 
Trung Quốc đã xây dựng chiến lược quốc tế hoá đồng nhân dân tệ, chính thức đưa đồng tiền này 
vào nhóm các đồng tiền dự trữ của thế giới (Giỏ tiền tệ Quyền rút vốn đặc biệt của Quỹ Tiền tệ quốc 
tế - IMF). Đây là bước tiến quan trọng của Trung Quốc trong quá trình hội nhập hệ thống tài chính 
và tiền tệ quốc tế. Bài viết phân tích những nỗ lực của Trung Quốc trong việc đưa đồng nhân dân tệ 
vào kho dự trữ toàn cầu, triển vọng và thách thức đối với Trung Quốc trong việc tăng cường vị thế 
của đồng tiền này.
Từ khóa: Nhân dân tệ, Trung Quốc, dự trữ ngoại hối, kinh tế, tài chính
Together with economic development, 
in order to increase power and expand 
global influence, China has formulated 
an internationalization strategy for the 
renminbi, formally put the Chinese Yuan 
Renminbi (CNY) into the global currency 
racket (the Currency Racket with Special 
Drawing Rights of IMF). This is an important 
step forward of China’s integration strategy 
into the international financial and monetary 
system. The paper analyzes China’s efforts to 
bring the yuan into global reserves, prospects 
and challenges for China in strengthening 
its currency position.
Keywords: Yuan, China, foreign reserves, economics, finance
Ngày nhận bài: 9/2/2018
Ngày hoàn thiện biên tập: 5/3/2018
Ngày duyệt đăng: 8/3/2018
*Email: lethuyvan.van@gmail.com
TÀI CHÍNH - Tháng 3/2018
23
USD (1997-2005), Trung Quốc đã từng bước điều 
chỉnh nâng giá đồng NDT phù hợp với những biến 
động trên thị trường quốc tế cũng như ứng phó với 
những chỉ trích của các nước đối tác về việc Trung 
Quốc định giá thấp đồng NDT nhằm tạo lợi thế trong 
xuất khẩu. Bên cạnh đó, để thúc đẩy quá trình đưa 
NDT thành đồng tiền tự do chuyển đổi và đồng tiền 
dự trữ quốc tế, Trung Quốc đã không ngừng tăng 
cường việc sử dụng NDT trong thương mại quốc tế 
bằng cách dùng NDT thanh toán cho các hiệp ước 
thương mại tự do. Trung Quốc đã đẩy mạnh ký kết 
Hiệp định hoán đổi tiền tệ song phương với các nước 
đối tác (Hàn Quốc, Indonesia, Singapore, Malaysia, 
Ireland) nhằm ngoại tệ hóa đồng bản tệ. 
Từ năm 2009, Chính phủ Trung Quốc tập trung 
xây dựng Thượng Hải và Hồng Kông thành những 
trung tâm tài chính, thương mại tầm cỡ quốc tế có 
chức năng phát hành trái phiếu chính phủ bằng NDT 
cũng như vận động thành công một số tổ chức tài 
chính quốc tế lớn (Ngân hàng Phát triển châu Á, 
Ngân hàng Thế giới) phát hành trái phiếu huy động 
bằng NDT. Tại hội nghị G20 năm 2009, Trung Quốc 
đã đề nghị IMF tạo ra đồng tiền kế toán mới phi quốc 
tịch dựa trên một giỏ tiền tệ trong đó có đồng NDT.
Sau một số điều chỉnh mở rộng biên độ dao động 
để giao dịch NDT, từ tháng 3/2014, Ngân hàng Nhân 
dân Trung Quốc đã mở rộng biên độ dao động lên 
đến 2%, xoay quanh tỷ giá tham chiếu hàng ngày của 
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc. Đồng thời, Trung 
Quốc cũng bắt đầu cho phép thực hiện những giao 
dịch trực tiếp giữa NDT và bảng Anh, Euro trên thị 
trường ngoại hối liên ngân hàng của nước này, nhằm 
tháo bỏ dần những hạn chế trên tài khoản vốn. Từ 
tháng 11/2014, Trung Quốc cũng đã thành lập sàn 
giao dịch chứng khoán liên kết giữa Hong Kong và 
Thượng Hải với tổng giá trị giao dịch xuyên biên giới 
là 3,5 tỷ USD/ngày, Hong Kong cũng gỡ bỏ quy định 
hạn chế hoán đổi đồng NDT với người dân.
Với những nỗ lực trên của Trung Quốc, trong đợt 
rà soát tháng 11/2015, IMF khẳng định, đồng NDT đã 
đáp ứng tiêu chuẩn giao dịch tự do và cùng với đồng 
USD, Euro, Bảng Anh và Yên Nhật tham gia vào giỏ 
SDR kể từ ngày 1/10/2016 với tỷ trọng 10,92% trong 
giỏ tiền tệ. Quyết định này đánh dấu lần đầu tiên 
giỏ tiền tệ SDR có sự thay đổi kể từ năm 1999, khi 
đồng Euro ra đời thay thế cho đồng Mark của Đức 
và Franc của Pháp. Đây cũng là một cột mốc quan 
trọng trong sự phát triển kinh tế Trung Quốc trong 
suốt một thập kỷ qua.
Triển vọng vị thế đồng nDT 
Vị thế của đồng tiền Trung Quốc cũng từng bước 
được nâng lên, thể hiện trước hết với việc NDT được 
đưa vào kho dự trữ ngoại hối của một số ngân hàng 
trung ương trên thế giới. Trong bối cảnh các nền kinh 
tế lớn như Mỹ, Nhật và Khu vực đồng Euro đang 
gặp khó khăn, các đồng tiền như USD, Yên và Euro 
chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, nhiều nước đã xem 
xét lựa chọn NDT làm đồng tiền thanh toán và dự 
trữ. Tại châu Á, các nước Malaysia, Philippines, Thái 
Lan đã đưa NDT vào hệ thống dự trữ quốc gia. Sau 
khi IMF tuyên bố sẽ đưa đồng NDT vào giỏ SDR, 
hình 1: Cơ CấU giỏ Tiền Tệ sDR TRướC và sAU khi đồng nDT ThAm giA
JPY
7%
GBP
12%
EUR
32%
USD
49%
Trước thời điểm 1/10/2016
NDT
11% JPY
8%
GBP
8%
USD
42%
EUR
31%
sau thời điểm 1/10/2016
Nguồn: IMF
3/2013
0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
3,0
5,0
4,5
2016 2019 2022 2025
Kịch bản lạc quan
Kém lạc quan
hình 2: Tỷ TRỌng đồng nDT 
TROng Dự TRữ ngOại hỐi TOàn CầU và Dự BáO (%)
 Nguồn: IMF và Bank of America Merrill Lynch
24
Tư Tưởng Tập Cận Bình về kinh Tế và Chính sáCh kinh Tế ABe: những góC nhìn với kinh Tế việT nAm
rất nhiều nước như Singapore, Tanzania đã tuyên 
bố đưa đồng NDT vào dự trữ ngoại hối. Hàn Quốc 
cũng đang xem xét đa dạng hóa nguồn dự trữ ngoại 
tệ của mình, trong đó có tính đến đồng NDT. Ở châu 
Âu, tháng 1/2017, Hội đồng quản trị của Ngân hàng 
Trung ương châu Âu (ECB) quyết định bổ sung NDT 
vào thành phần hiện tại của kho dự trữ ngoại hối 
(gồm USD, yên Nhật, đồng NDT, vàng và SDR). Theo 
đó, ECB đã bán một phần nhỏ lượng nắm giữ USD 
của mình (tương đương 500 triệu Euro) để đầu tư 
vào đồng NDT (ECB, 2017). Một số ngân hàng trung 
ương khác như Ngân hàng Trung ương Pháp, Ngân 
hàng Trung ương Đức cũng đã xác nhận nắm giữ 
đồng NDT trong kho dự trữ của mình từ tháng 1/2017 
(Emma D., Alice W.& Claire J., 2018). Anh chấp nhận 
thanh toán với Trung Quốc bằng đồng NDT và đang 
xem xét đưa thêm NDT vào rổ dự trữ ngoại tệ. Tại 
châu Phi, Nigieria đã tuyên bố xem xét tăng tỷ lệ dự 
trữ đồng NDT thêm 5% -10%.
Những động thái trên diễn ra đồng thời với xu 
hướng giảm vai trò của USD trong vị thế là một đồng 
tiền dự trữ hàng đầu trong vòng 2 thập kỷ qua (dù 
tính đến cuối năm 2017, USD vẫn là đồng tiền dự 
trữ ngoại hối lớn nhất với tỷ trọng 63,5%, tiếp nối là 
đồng Euro 20%). Mặc dù vậy, tỷ trọng của đồng NDT 
trong kho dự trữ toàn cầu hiện vẫn rất khiêm tốn, ở 
mức khoảng 1,2%. Xét về dài hạn, theo dự báo của 
Ngân hàng America Merrill Lynch và IMF, tỷ trọng 
đồng NDT có thể tăng lên mức 4% dự trữ toàn cầu 
vào năm 2025 và lên mức 4,5% vào những năm tiếp 
theo (tương đương với tỷ trọng của Yên Nhật, Bảng 
Anh) trong kịch bản lạc quan. Tuy nhiên, với kịch 
bản kém lạc quan hơn, tỷ trọng đồng NDT chỉ có thể 
tăng lên 2,5% dự trữ ngoại hối toàn cầu vào năm 2025 
và tối đa 3% trong những năm tiếp theo.
Ngoài ra, với việc tham gia giỏ SDR, đồng NDT là 
một trong 5 đồng tiền “có thể sử dụng tự do” được 
IMF công nhận. Sau khi đồng NDT gia nhập SDR, 
Trung Quốc có thể dùng đồng NDT (thay vì USD, 
Euro, Yên Nhật hay Bảng Anh) để trực tiếp nộp định 
mức cho IMF, đồng thời, các nước thành viên khác 
cũng có thể lựa chọn đồng NDT để nộp định mức 
cho IMF. Điều này sẽ làm tăng vai trò và vị thế của 
NDT trong kho dự trữ toàn cầu.
Cùng với việc đồng NDT gia nhập SDR, lòng tin 
của thị trường đối với đồng NDT có thể sẽ tăng lên, 
làm tăng nhu cầu sử dụng đồng NDT ngoài biên giới, 
từ đó, thúc đẩy đồng NDT ngày càng được sử dụng 
một cách rộng rãi trong các giao dịch xuyên biên giới 
như du lịch, du học, thương mại và đầu tư tài chính.
một số thách thức đặt ra với Trung quốc
Việc đồng NDT tham gia giỏ SDR có ý nghĩa 
quan trọng đối với việc quốc tế hóa đồng NDT. Dù 
đã được IMF đưa vào giỏ SDR và Trung Quốc đã 
rất nỗ lực nhằm quốc tế hóa đồng NDT, song nhiều 
chuyên gia quốc tế cho rằng, đồng NDT trên thực tế 
vẫn chưa được sử dụng rộng rãi trong thương mại 
và trên các thị trường tài chính và vì thế chưa đáp 
ứng đủ các tiêu chí của đồng tiền quốc tế. Hơn nữa, 
xét trong mối quan hệ tương quan với các đồng tiền 
khác trong giỏ SDR, đồng NDT là đồng tiền đầu tiên 
của thị trường đang nổi được gia nhập, trong khi các 
thành viên khác của SDR (USD, Euro, Bảng Anh, Yên 
Nhật) đều là đồng tiền của các nền kinh tế phát triển 
có khả năng chuyển đổi hoàn toàn và mở cửa các 
thị trường vốn theo quy định. Bên cạnh đó, với một 
nền kinh tế đang phát triển còn hạn chế về khả năng 
chuyển đổi tiền tệ, Chính phủ Trung Quốc vẫn có 
thể sẵn sàng bảo vệ các thị trường trong nước trước 
những biến động về dòng vốn và diễn biến bất lợi 
trên thị trường quốc tế.
Hơn nữa, tỷ trọng đồng NDT trong kho dự trữ 
ngoại hối toàn cầu năm 2017 vẫn khá khiêm tốn, 
chiếm chưa đến 1,2% dự trữ ngoại hối toàn cầu, 
quá thấp so với tỷ trọng đồng USD (63%) và đồng 
Euro (20%) vốn đã được duy trì trong 30 năm qua 
(Deutsche Bank Research, 2017). Sự dịch chuyển về 
tỷ lệ dự trữ của các đồng tiền trong kho dự trữ toàn 
cầu thay đổi rất chậm, do đồng USD vẫn hấp dẫn các 
bên mua để dự trữ nhờ vào quy mô và tính thanh 
khoản của thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ.
Cuối cùng, xét về khía cạnh cam kết với IMF, sau 
hình 3: XU hướng ThAy đỔi Tỷ TRỌng đồng UsD, eURO và 
nDT TROng Dự TRữ ngOại hỐi TOàn CầU, 1999-2017
Nguồn: IMF COFER, Deutsche Bank Research
Tháng 11/2015, imF khẳng định, đồng nDT của 
Trung quốc đã đáp ứng tiêu chuẩn giao dịch tự 
do và sẽ cùng với đồng UsD, euro, Bảng Anh 
và yên nhật tham gia vào giỏ sDR kể từ ngày 
1/10/2016 với tỷ trọng 10,92% trong giỏ tiền tệ.
TÀI CHÍNH - Tháng 3/2018
25
khi đồng NDT tham gia giỏ tiền tệ SDR, Trung Quốc 
buộc phải tuân thủ thêm nhiều quy tắc quốc tế. Theo 
đó, Trung Quốc phải minh bạch hơn về chính sách 
kinh tế và ngoại hối, đồng thời, phải tăng mức độ mở 
cửa và thị trường hóa thị trường tài chính tiền tệ. Yêu 
cầu này sẽ tạo thêm nhiều thách thức cho Trung Quốc 
trong việc giữ ổn định tỷ giá đồng NDT cũng như thị 
trường tiền tệ theo cách làm trước đây của nước này. 
Đối với Việt Nam, trong ngắn và trung hạn, sự 
thay đổi vị thế của đồng NDT chưa tác động nhiều, vì 
đồng USD vẫn là đồng tiền chi phối trong các thanh 
toán, giao dịch thương mại. Tuy nhiên, là một đối 
tác thương mại quan trọng hàng đầu của Việt Nam, 
những thay đổi và biến động trên thị trường tài chính 
tiền tệ Trung Quốc đều tác động đến Việt Nam. Dù 
việc dự trữ ngoại hối liên tục tăng trong nhiều năm 
qua và hiện ở mức 54 tỷ USD (tương ứng 52 tuần 
nhập khẩu, cuối năm 2017) đã giúp tăng niềm tin 
của thị trường và nhà đầu tư nhưng Việt Nam cần 
xem xét tăng tỷ trọng của đồng NDT trong dự trữ 
ngoại hối Việt Nam trong bối cảnh một số nước trong 
khu vực đã đưa NDT vào dự trữ ngoại hối quốc gia. 
Ngoài ra, việc theo dõi và quan sát những thay đổi 
trong chính sách tiền tệ, tỷ giá của Trung Quốc, đặc 
biệt là chính sách tự do hóa tài khoản vốn của nước 
này, sẽ là cần thiết để có những điều chỉnh phù hợp 
đối với Việt Nam. 
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Văn Thành (2015), “Lợi và bất lợi khi IMF đưa NDT vào SDR”;
2. ECB (2017), “ECB completes foreign reserves investment in Chinese renminbi 
equivalent to €500 million”, Press Release, June 2017;
3. Emma D., Alice W.& Claire J. (2018), “Bundesbank to include renminbi in its 
currency reserves”, Financial Time,1/2018;
4. Deutsche Bank Research (2017), “21st century reserve currencies - (how long) 
will the dollar-euro dominance prevail?”, November 2017;
5. Kimberly Amadeo (2018), How the Yuan Could Transition from a Reserve to a 
Global Currency, 2/2018;
6. World Gold Council (2013), Gold, the renminbi and the multi-currency 
reserve system.
qUá TRình TRở Thành đồng Tiền Dự TRữ TOàn CầU CủA nDT
Mốc thời gian Nội dung điều chỉnh chính sách của Trung Quốc
1/1994 Trung Quốc thống nhất tỷ giá chính thức và tỷ giá thị trường ở 8,70 NDT/USD dù là trong cơ chế thả nổi tỷ giá.
6/1995 Với biện pháp meo tỷ giá NDT hiệu quả, tỷ giá NDT/USD duy trì ở khoảng 8,30 NDT trong suốt 10 năm.
21/7/2005 Trung Quốc chấm dứt neo tỷ giá NDT đối với USD và cho biết sẽ để nội tệ biến động so với một rổ tiền tệ. Ngay lập tức, NDT tăng 2,1% lên 8,11 NDT/USD.
8/2010
Trung Quốc công bố chương trình thử nghiệm, cho phép các tổ chức tài chính nước ngoài đầu tư vào NDT trên 
thị trường trái phiếu liên ngân hàng. Chương trình bắt đầu triển khai với các ngân hàng trung ương nước ngoài, 
ngân hàng thanh toán - bù trừ xuyên biên giới ở Hong Kong, Macau và các tổ chức tín dụng liên quan đến thanh 
toán thương mại.
12/2011 Trung Quốc chạy chương trình thử nghiệm, cho phép một số quỹ quản lý tài sản và công ty chứng khoán nước ngoài đổ tiền vào NDT trên thị trường đại lục.
14/4/2012 Trung Quốc nới biên độ giao dịch của NDT từ 0,5% lên 1%.
12/7/2013 Trung Quốc nâng hạn ngạch của chương trình QFII lên 150 tỷ USD từ 80 tỷ USD và mở rộng quy mô chương trình cho một số thành phố, như Singapore và London.
3/2014 Trung Quốc nới biên độ giao dịch của NDT từ 1% lên 2%.
6/2014 Trung Quốc cho phép giao dịch trực tiếp giữa NDT và bảng Anh.
9/2014 Trung Quốc cho phép giao dịch trực tiếp giữa NDT và Euro trên thị trường ngoại hối liên ngân hàng của nước này.
11/2014 Trung Quốc thành lập sàn giao dịch chứng khoán liên kết giữa Hong Kong và Thượng Hải với tổng giá trị giao dịch xuyên biên giới là 3,5 tỷ USD/ngày. Hong Kong cũng gỡ bỏ quy định hạn chế hoán đổi NDT với người dân.
9/2015 Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc tuyên bố sẽ cho phép các ngân hàng trung ương và quỹ quản lý tài sản công của nước ngoài tham gia vào thị trường tiền tệ đại lục.
10/2015 Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc phát hành trái phiếu kỳ hạn 1 năm ở London.
30/11/2015 Hội đồng quản trị IMF tuyên bố, NDT đáp ứng được tiêu chuẩn có thể sử dụng tự do và sẽ được liệt vào rỏ SDR vào ngày 1/10/2016.
11/12/2015 Trung Quốc thành lập chỉ số theo dõi tỷ giá hối đoái giữa NDT với nội tệ của 13 quốc gia vốn là đối tác thương mại của nước này.
5/2016 Trung Quốc bán trái phiếu chính phủ ở London và đây cũng là lần đầu tiên nước này phát hành trái phiếu chính phủ ở nước ngoài, không tính Hong Kong.
1/10/2016 NDT chính thức tham gia vào giỏ tiền SDR với thị phần 10,92% - thấp hơn nhiều so với USD (41,73%) và Euro (30,93%) nhưng cao hơn Yên Nhật (8,33%), Bảng Anh (8,09%)
Nguồn: Tác giả tổng hợp