Tỷ lệ suy yếu và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi trong cộng đồng tại quận 8 thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018
Chuyên Đề Nội Khoa 286 
TỶ LỆ SUY YẾU VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƯỜI CAO TUỔI 
TRONG CỘNG ĐỒNG TẠI QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 
Nguyễn Văn Thình*, Nguyễn Trần Tố Trân*, Nguyễn Văn Trí* 
TÓM TẮT 
Đặt vấn đề: Suy yếu là một yếu tố làm giảm chất lượng sống, tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở người cao 
tuổi. Suy yếu có thể phòng ngừa và đảo ngược được ở giai đoạn tiền suy yếu. Ở giai đoạn suy yếu nặng tuy 
không đảo ngược được nhưng việc can thiệp có thể làm giảm tỷ lệ tử vong. Chưa có nhiều nghiên cứu về suy yếu 
tại Việt Nam, nhất là ở người cao tuổi cộng đồng. 
Mục tiêu: Khảo sát tỷ lệ suy yếu và các yếu tố liên quan suy yếu ở người cao tuổi tại Quận 8 thành phố Hồ 
Chí Minh. 
Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: người ≥ 60 tuổi cư trú tại Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 
Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang mô tả. Suy yếu được chẩn đoán theo tiêu chuẩn Fried. 
Kết quả: Có 598 người được đưa vào nghiên cứu. Tỷ lệ suy yếu là 25,4%. Tỷ lệ tiền suy yếu: 65,4%. Tỷ lệ 
không suy yếu: 9,2%. Các yếu tố liên quan suy yếu: tuổi, đa bệnh, số lần nhập viện, giảm các hoạt động chức năng. 
Kết luận: Tỷ lệ suy yếu và tiền suy yếu ở người cao tuổi tại Quận 8 khá cao. Yếu cơ và chậm chạp là 2 tiêu 
chí có tỷ lệ suy yếu cao nhất. 
Từ khóa: Suy yếu 
ABSTRACT 
PREVALENCE OF FRAILTY AND RELATED FACTORS IN THE COMMUNITY – DWELLING 
ELDERLY IN DISTRICT EIGHT IN HO CHI MINH CITY 
Nguyen Van Thinh, Nguyen Tran To Tran, Nguyen Van Tri 
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 286- 289 
Background: Frailty is a factor of decreasing quality of life, increasing morbidity and mortality among older 
people. Frailty can be prevented and be reversed during pre-frailty period; Even in the severe phase of frailty, 
interventions can reduce mortality. There have been no studies about frailty in community- dwelling elderly in 
Viet Nam. 
Objectives: To determine the prevalence of frailty and its related factors in elderly people in District 8 in Ho 
Chi Minh City. Frailty was defined based on Fried criteria. 
Method: Residents aged ≥ 60 years old in District 8 in Ho Chi Minh City. Method: cross-sectional study. 
Results: 598 people were evaluated. The prevalence of frailty among community- dwelling elderly was 
25.4%, The prevalence of pre-Frailty and robust were 65.4% and 9.2%, respectively. Frailty was associated with 
age, comorbidities, number of hospitalizations and functional impairment. 
Conclusions: The prevalence of frailty and pre-frailty among elderly people in District 8 in Ho Chi Minh 
City were high. Weakness and slowness were the most prevalent factors among frailty people. 
Key words: Frailty 
* Bộ môn Lão khoa – Đại học Y Dược TP.HCM 
Tác giả liên lạc: Nguyễn Văn Thình ĐT: 0905847727 Email: [email protected] 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Nội Khoa 287
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Năm 2012, thế giới có gần 810 triệu người 
cao tuổi. Dự báo năm 2050 sẽ là 2 tỷ người (23% 
dân số thế giới)(9). Việt Nam hiện nay đã vào giai 
đoạn già hóa dân số (10,2%)(1,4) và tốc độ già hóa 
được xếp vào nhóm nhanh nhất thế giới trong 
khi nhận thức và các phương tiện chăm sóc sức 
khỏe chưa theo kịp(8). 
Quá trình lão hóa và đa bệnh lý làm người 
cao tuổi dễ bị suy yếu. Tỷ lệ suy yếu của người 
cao tuổi trong cộng đồng trên thế giới dao động 
từ 4% đến 59,1%(11). Suy yếu là một yếu tố làm 
giảm chất lượng sống, tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử 
vong. Suy yếu có thể phòng ngừa và đảo ngược 
được ở giai đoạn tiền suy yếu. Ở giai đoạn suy 
yếu nặng tuy không đảo ngược được nhưng việc 
can thiệp có thể làm giảm tỷ lệ tử vong.Do đó 
việc phát hiện suy yếu ở người cao tuổi tại cộng 
đồng trở nên cần thiết nhằm nâng cao chất 
lượng sống và tăng tuổi thọ ở người cao tuổi, 
góp phần giảm biến cố xấu và tử vong khi nhập 
viện. Từ đó, nghiên cứu này được thực hiện với 
các mục tiêu sau: 
Mục tiêu tổng quát 
Khảo sát tỷ lệ suy yếu và các yếu tố liên quan ở 
người cao tuổi tại Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Đối tượng nghiên cứu 
Tiêu chuẩn chọn bệnh 
Những người từ 60 tuổi trở lên sống tại 
Quận 8 có mặt tại thời điểm nghiên cứu. 
Tiêu chuẩn loại trừ 
Người không tỉnh táo, không giao tiếp được 
mà không có người thân trực tiếp chăm sóc có 
khả năng trả lời các câu hỏi. Người nằm liệt 
giường, bệnh nặng. Người không đi được, 
Người không thực hiện được đo lực cơ tay bằng 
hand dynamometer. Người không đồng ý tham 
gia nghiên cứu. 
Phương pháp nghiên cứu 
Thiết kế nghiên cứu 
Cắt ngang mô tả. 
Áp dụng vào công thức tính cỡ mẫu: 
 2
1 /2 2
P 1 P
n Z
d
(Z1-α/2 = 1,96; d = 0,05; tỷ lệ mắc bệnh P) 
 P = 0,5 (tỷ lệ suy yếu của người cao tuổi 
trong cộng đồng dao động từ 4% đến 59,1% ) 
Vậy n = 384. Chọn mẫu cụm nên nhân hệ số 
k= 1,5(Error! Reference source not found.). Vậy n = 576 . 
Cỡ mẫu tối thiểu phải lấy của nghiên cứu là 
576 người. Cỡ mẫu dự định 600. 
Thu thập dữ liệu 
Người phỏng vấn là cán bộ y tế được tập 
huấn kỹ về nội dung cần thu thập. Đến cụm 
(khu phố) được chọn ngẫu nhiên. Chọn ngẫu 
nhiên nhà đầu tiên có người từ 60 tuổi trở lên 
Thu thập dữ liệu: phỏng vấn bảng câu hỏi, 
cân nặng và đo chiều cao, đo sức cơ tay bằng 
dụng cụ đo sức cơ tay Jamar@ Hand 
Dynamometer, đếm thời gian đi bộ. Sau đó đến 
nhà kế bên đến khi đủ 20 đối tượng nghiên 
cứu/cụm. Suy yếu được chẩn đoán theo tiêu 
chuẩn Fried: suy yếu khi ≥3 yếu tố, tiền suy yếu 
khi có 1-2 yếu tố, không suy yếu khi không thỏa 
yếu tố nào. 
Xử lý số liệu 
Sử dụng phần mềm thống kê SPSS 16.0. Tính 
tỉ lệ cho các biến định tính và trị số trung bình 
cộng trừ độ lệch chuẩn cho các biến định lượng. 
Hồi qui logistic để xét các yếu tố liên quan. 
KẾT QUẢ 
Đặc điểm dân số nghiên cứu 
Tổng số người đưa vào nghiên cứu là 600 
người. Loại 2 người do không đủ thông tin. Số 
mẫu còn lại đưa vào xử lý: 598 người. 
Sau khi xử lý số liệu thu thập được, chúng 
tôi có kết quả nghiên cứu như sau: 
Tỷ lệ nữ gấp đôi nam (ở cả 3 nhóm tuổi). Đa 
số còn đủ vợ/chồng. Tỷ lệ góa cao do cặp đôi 
giảm dần theo tuổi. Trình độ học vấn thấp. Đa số 
là sống do con cái nuôi, chiếm 64%. Tuy nhiên 
vẫn còn tỷ lệ không nhỏ tự kiếm sống. Phần lớn 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018
Chuyên Đề Nội Khoa 288 
có thẻ BHYT. Đa bệnh tỷ lệ cao. Giảm IADL 
nhiều hơn giảm ADL. 
Bảng 1. Đặc điểm dân số nghiên cứu 
Đặc điểm Số người Tỉ lệ (%) 
Giới 
Nam 196 32,8 
Nữ 402 67,2 
Tuổi (Thấp nhất: 60, cao nhất: 
97, trung vị: 70) 
Nhóm tuổi 
60-69 296 49,5 
70-79 194 32,4 
≥80 108 18,1 
Tình trạng hôn nhân 
Độc thân (chưa kết hôn) 31 5,2 
Còn đủ vợ/chồng 332 55,5 
Góa/ly dị 235 39,3 
Hoàn cảnh sống 
Sống cùng gia đình 561 93,8 
 Sống một mình 27 4,5 
 khác 10 1,7 
Trình độ học vấn 
 Không biết chữ 89 14,9 
 Biết đọc, viết 162 27,1 
 Tiểu học 168 28,1 
 Trung học cơ sở 87 14,5 
 Trung học phổ thông 67 11,2 
 Cao đẳng/đại học/sau đại học 25 4,2 
Nghề trước đây 
 Nông dân 59 9,9 
 Công nhân 130 21,8 
 Kinh doanh, buôn bán 122 20,4 
 Cán bộ, viên chức 81 13,6 
 Nội trợ 65 10,9 
 Khác 141 23,6 
Thu nhập 
 Lương hưu/trợ cấp xã hội 83 13,9 
 Tiền để dành 19 3,2 
 Con cái nuôi 376 62,9 
 Tự kiếm tiền 120 20,1 
Bảo hiểm y tế 
 Có 494 82,6 
 Không 103 27,4 
Hút thuốc 85 14,2 
Uống rượu bia 40 6,7 
BMI 
Đặc điểm Số người Tỉ lệ (%) 
< 18,5 (Suy dinh dưỡng) 58 9,7 
18,5-24,9 316 52,8 
25- 29,9 179 29,9 
≥30 45 7,5 
Đa bệnh 329 55 
Đa thuốc 164 27,4 
Nhập viện năm qua 
Không 500 83,6 
1-2 lần 73 12,2 
≥ 2 lần 25 4,2 
Giảm IADL 
 Có 236 39,5 
 Không 362 60,5 
Giảm ADL 
 Có 28 4,7 
 Không 570 95,3 
Tỷ lệ suy yếu 
Bảng 2: Tỷ lệ suy yếu 
 Số người Tỉ lệ (%) 
Suy yếu 152 25,4 
Tiền suy yếu 391 65,4 
Không suy yếu 55 9,2 
Nhận xét: Tỷ lệ người khỏe mạnh rất thấp. 
Nhóm tiền suy yếu là chủ yếu. 
Tỷ lệ suy yếu theo từng tiêu chí của Fried 
Bảng 3: Tỷ lệ suy yếu theo từng tiêu chí của Fried 
Đặc điểm Số người Tỉ lệ (%) 
Sụt cân 76 12,7 
Cảm giác mọi việc gắng sức 137 22,9 
Tốc độ đi chậm 369 61,7 
Yếu cơ 459 76,8 
Giảm hoạt động 96 16,1 
Nhận xét: Yếu cơ chiếm tỷ lệ cao nhất. Kế 
tiếp là tốc độ đi bộ chậm (chậm chạp). 
Các yếu tố liên quan suy yếu 
Phân tích hồi quy logistic đa biến cho kết quả 
tuổi, đa bệnh, nhập viện, giảm hoạt động chức 
năng ADL và IADL có liên quan đến suy yếu. 
Bảng 4: Các yếu tố liên quan suy yếu 
Các yếu tố Đơn biến Đa biến 
 OR 95%CI p OR hiệu chỉnh 95%CI p 
Tuổi 1,11 1,08-1,14 <0,001 1,05 1,02-1,09 0,004 
Đa bệnh 3,08 2,05- 4,64 <0,001 1,75 1,02- 2,99 0,042 
Nhập viện 3,01 2,12- 4,28 <0,001 2,25 1,48-3,41 <0,001 
Giảm IADL 8,75 5,70-13,44 <0,001 3,84 2,30- 6,39 <0,001 
Giảm ADL 45,81 10,72-195,63 <0,001 13,71 3,07- 61,17 0,001 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Nội Khoa 289
BÀN LUẬN 
Tỉ lệ suy yếu 
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát 598 người 
cao tuổi từ 60 tuổi trở lên sống tại Quận 8 
thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi đã áp 
dụng tiêu chuẩn Fried(4) để khảo sát suy yếu. 
Kết quả nghiên cứu cho thấy có 152 người bị 
suy yếu chiếm tỷ lệ là 25,4%; 391 người tiền 
suy yếu chiếm tỷ lệ 65,4% và 55 người không 
bị suy yếu chiếm tỷ lệ 9,2%. Kết quả này khác 
so với nghiên cứu của Wu C(11), thực hiện trên 
đối tượng nghiên cứu có đặc điểm địa lý nhiều 
khu vực khác nhau từ thành thị đến nông 
thôn. Tiêu chí “chậm chạp” (Slowness) theo 
tiêu chuẩn Fried, Wu C chỉ thực hiện test đi bộ 
2,5 mét so với 4,57 mét cần thực hiện theo tiêu 
chuẩn. Tình trạng suy yếu cao ở người cao tuổi 
Việt Nam có thể do đặc điểm văn hóa, thói 
quen ít hoạt động, ít tham gia các hoạt động xã 
hội của người cao tuổi. 
Tiêu chí ảnh hưởng suy yếu nhiều nhất: 
Chậm chạp và yếu cơ, tương tự kết quả của 
Moreira G (Brazil)(6). Tình trạng suy yếu về hệ cơ 
là chính. Do đó cần những tác động làm khỏe cơ 
là yếu tố chính để giảm tình trạng suy yếu. Vì 
vậy người cao tuổi cần tập luyện dưỡng sinh nên 
cần có nghiên cứu về lĩnh vực này. 
Các yếu tố liên quan đến suy yếu 
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy có mối 
liên quan rõ rệt giữa suy yếu và tuổi (p < 0,001). 
Kết quả này tương tự với kết quả nghiên cứu 
của Wu C (Trung Quốc)(11). Kết quả trên cho thấy 
tuổi càng cao sẽ tích tụ đa bệnh lý, giảm chức 
năng và giảm hoạt động. Đây là các yếu tố dẫn 
đến suy yếu. Nghiên cứu của Sousa AC và cộng 
sự tại Brazil năm 2009(8); Wu C và cộng sự tại 
Trung Quốc (2011)(11) cũng cho thấy mối liên 
quan giữa suy yếu và đa bệnh. Nghiên cứu của 
Eyigor S và cộng sự(3) cũng cho thấy những 
người nhập viện có tỷ lệ suy yếu cao hơn những 
người không nhập viện. 
Nghiên cứu của Wu C và cộng sự (2011)(11) 
cũng cho thấy có mối liên quan giữa suy yếu và 
hạn chế chức năng. Lão hóa kèm theo các bệnh 
lý cấp tính hoặc mạn tính dẫn đến các biến 
chứng làm ảnh hưởng hoạt động chức năng của 
người cao tuổi. Tùy theo mức độ nặng hay nhẹ 
của bệnh và các biến chứng mà người cao tuổi 
phụ thuộc hay độc lập về chức năng. 
KẾT LUẬN 
Tỷ lệ suy yếu và tiền suy yếu chiếm phần lớn 
ở người cao tuổi (90%) do đó ngành y tế cần 
quan tâm trong việc chăm sóc người cao tuổi và 
có biện pháp để đảo ngược tình trạng tiền suy 
yếu ở người cao tuổi. 
Tăng cường công tác truyền thông giáo dục 
sức khỏe để người cao tuổi nhận thức được tình 
trạng sức khỏe của mình và tăng cường rèn 
luyện sức khỏe như đi bộ, tập thể dục... 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Collard R (2012), "Prevalence of frailty in community-dwelling 
older persons: a systematic review", J Am Geriatr Soc. 
2. Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ thời điểm 1/4/2014: các kết quả 
chủ yếu, Tổng cục thống kê. 
3. Eyigor S (2015), "Frailty prevalence and related factors in the 
older adult-Frail TURK Project", Age (Dordr). 
4. Fried L (2001), "Frailty in older adults: evidence for a 
phenotype", J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 
5. Giang Thanh Long (2010), Già hóa dân số ở Việt Nam: Thách 
thức của một nước có thu nhập trung bình, chủ biên, Diễn đàn 
phát triển Việt Nam (VDF). 
6. Moreira V (2013), "Prevalence and factors associated with frailty 
in an older population from the city of Rio de Janeiro, Brazil: the 
FIBRA-RJ Study", Clinics (Sao Paulo). 
7. Nguyễn Đỗ Nguyên (2010), Phương pháp nghiên cứu khoa học 
trong y khoa, Bộ môn Dịch tễ, Đại học Y Dược thành phố Hồ 
Chí Minh. 
8. Sousa AC (2012), "Frailty syndrome and associated factors in 
community-dwelling elderly in Northeast Brazil", Arch Gerontol 
Geriatr. 
9. Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 TP Hồ Chí Minh-Kết 
quả điều tra toàn bộ (2010) . Cục thống kê TP Hồ Chí Minh 
10. UNFPA (2011), Già hóa dân số và người cao tuổi ở Việt Nam-
thực trạng, dự báo và một số khuyến nghị chính sách, chủ biên, 
UNFPA. 
11. Wu C (2011), "Prevalence and Correlates of Frailty among 
Community-Dwelling Chinese Older Adults: The China Health and 
Retirement Longitudinal Study", J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 
Ngày nhận bài báo: 18/11/2017 
Ngày phản biện nhận xét bài báo: 19/11/2017 
Ngày bài báo được đăng: 15/3/2018