Thực trạng và xu hướng phát triển tiền mã hoá tại Việt Nam - Một số khuyến nghị chính sách

Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) | 31 
Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế
Trang chủ:  
THỰC TRẠNG VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN TIỀN MÃ HOÁ 
TẠI VIỆT NAM - MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH 
Trần Thị Xuân Anh1 
Học viện Ngân hàng, Hà Nội, Việt Nam 
Ngô Thị Hằng 
Học viện Ngân hàng, Hà Nội, Việt Nam 
Ngày nhận: 11/8/2020; Ngày hoàn thành biên tập: 18/9/2020; Ngày duyệt đăng: 18/9/2020 
Tóm tắt: Hiện nay, với xu hướng phát triển tất yếu của công nghệ Blogchain, sự xuất hiện và 
phát triển của các loại tiền mã hoá (Cryptocurrencies) được coi là xu thế của tương lai. Tuy 
nhiên, cần có thời gian để minh chứng cho sự cần thiết để phát triển của các loại tiền mã hóa. 
Đặc biệt, trong điều kiện Việt Nam hiện nay, mặc dù, cộng đồng các nhà đầu tư đã và đang giao 
dịch các loại tiền mã hóa rất sôi động; trong khi đó các quy định pháp luật của nhà nước vẫn 
chưa có động thái cụ thể để điều chỉnh thực tiễn sự tồn tại và phát triển của các loại tiền mã hóa 
đang được giao dịch trên thị trường. Bài viết này, trên cơ sở nghiên cứu thực trạng và những bất 
cập của quá trình ứng dụng tiền mã hoá cũng như xu hướng phát triển của tiền mã hoá tại Việt 
Nam trong tương lai, đưa ra quan điểm phản biện nhằm giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu 
rõ hơn về vấn đề tiền mã hoá tại Việt Nam. 
Từ khoá: Tiền mã hoá, Sàn giao dịch tiền mã hoá, Blockchain, Bitcoin, Việt Nam 
CURRENT FACTS AND DEVELOPMENT TREND OF CRYPTOCURRENCIES IN 
VIETNAM - SOME POLICY RECOMMENDATIONS 
Abstract: In the context of the indispensible development of Blockchain technology, the 
emergence and development of different cryptocurrencies are considered the future trends. 
However, these cryptocurrencies need time to prove their importance and the future solid 
development path. In Vietnam, there has been a paradox that investors keep proactively 
investing in these currencies while the current national legal framework does not show any 
signs of accepting the existence as well as supporting the development of these currencies in 
Vietnam. This paper digs into current facts and existing issues of cryptocurrency markets in 
couple with investigating its future development trend in Vietnam. The results provide policy 
makers with a clearer picture on the cryptocurrencies-related issues in Vietnam. 
Keywords: Cryptocurrencies, Cryptocurrencies exchanges, Blockchain, Bitcoin, Vietnam 
1. Giới thiệu 
Tiền mã hoá là một trong những dạng phổ biến của tiền kỹ thuật số, có tên thuật 
ngữ trong tiếng Anh là “Crypto currencies” hay “Cryptocurrencies”. Ngân hàng 
1 Tác giả liên hệ, Email:anhttx@hvnh.edu.vn 
32 | Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) 
Trung ương Châu Âu (the European Central Bank - ECB) phân loại tiền mã hoá là 
một bộ phận thuộc tiền ảo (Virtual currencies) và cho rằng tiền mã hoá là hình thức 
biểu thị điện tử của giá trị, không do ngân hàng trung ương phát hành, tổ chức tín 
dụng hay các định chế tiền mã hoá và trong một số trường hợp, có thể được sử dụng 
như một phương tiện thay thế tiền pháp định thông thường” (ECB, 2015). Ngân hàng 
Thế giới (World Bank - WB) xếp loại tiền mã hoá vào nhóm tiền kỹ thuật số (digital 
currencies) và định nghĩa “tiền mã hoá là biểu thị điện tử của giá trị, được ghi nhận 
theo đơn vị thanh toán của riêng nó trong các tài khoản giao dịch, khác với các dạng 
thức tiền mã hoá (e-money) - các cơ chế thanh toán số - thường đại diện và được ghi 
nhận, thanh toán theo đơn vị tiền tệ pháp định” (Houben & Snyers, 2018). Mặc dù có 
sự khác biệt nhất định trong cách định nghĩa của các cơ quan pháp lý và các nhà 
nghiên cứu, tiền mã hoá có thể hiểu khát quát là: (1) Hình thức biểu thị điện tử của 
giá trị; (2) Không do NHTW hay cơ quan quản lý nhà nước nào phát hành; (3) Mang 
các chức năng nhất định của tiền tệ như phương tiện trao đổi, phương tiện thanh toán 
và phương tiện dự trữ giá trị nhưng không có giá trị pháp lý tại bất kì khu vực, quốc 
gia nào; (4) không được quản lý tập trung và (5) Giá cả được xác định theo cung, cầu. 
Thị trường tiền mã hoá ngày càng phát triển với tốc độ nhanh chóng cùng với sự đa 
dạng hoá về loại tiền mã hoá cũng như tăng trưởng mạnh về quy mô thị trường và quy mô 
các giao dịch sử dụng tiền mã hoá, thúc đẩy sự lan toả và phổ biến của tiền mã hoá trên 
phạm vi toàn cầu. Tính tới tháng 7/2019, tổng giá trị vốn hoá thị trường tiền mã hoá toàn 
cầu đạt hơn 273 tỷ đô la Mỹ (tăng hơn 10 lần so với giá trị 27 tỷ đô la Mỹ vào tháng 4/2017 
và tăng 30 lần so với giá trị thống kê tại đầu năm 2016), trong đó riêng Bitcoin đạt 176 tỷ 
đô la Mỹ (Bitcoinira, 2019). 
Phần lớn các quốc gia trên thế giới chưa có động thái rõ ràng về định hướng 
quản lý thị trường tiền mã hoá, song với thực trạng và xu hướng phát triển mạnh mẽ 
của thị trường tiền mã hoá trong thời gian tới, nhiều quốc gia bước đầu đã có sự quan 
tâm tới những tác động của tiền mã hoá tới nền kinh tế quốc gia, thậm chí có những 
điều chỉnh xung quanh quan điểm và hướng quản lý đối với tiền mã hoá. 
Tại Việt Nam, mặc dù hệ thống pháp lý của Việt Nam không công nhận tiền mã hoá 
tương tự như tiền pháp định quốc gia và cấm sử dụng tiền mã hoá trong lĩnh vực thanh 
toán, xong không có quy định chính thức cấm giao dịch, đầu tư tiền mã hoá trong bất kì 
văn bản quy phạm pháp luật nào. Do đó, hoạt động giao dịch, đầu tư, đặc biệt là đầu cơ, 
các loại tiền mã hoá tại Việt Nam vẫn diễn ra hết sức sôi động thông qua các sàn giao 
dịch tiền mã hoá trong nước và quốc tế và thu hút sự quan tâm lớn của công chúng cũng 
như các nhà đầu tư. 
Sự gia tăng đầu tư tiền mã hoá tại Việt Nam trong bối cảnh hiểu biết của nhà đầu 
tư czn hạn chế, môi trường pháp lý không công nhận tính hợp pháp của tiền mã hoá, 
khiến cho kênh đầu tư tiền mã hoá tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Thực tế này 
đzi hỏi cần phải nghiên cứu, nhìn nhận đúng đắn về xu hướng phát triển tiền mã hoá 
trong tương lai, từ đó có những điều chỉnh, quyết sách kịp thời, hợp lý từ phía các cơ 
quan chức năng, cơ quan quản lý thị trường đối với các giao dịch, hoạt động tiền mã 
hoá, nhằm tạo điều kiện cho công chúng đầu tư được tiếp cận với các kênh đầu tư 
mới như tiền mã hoá, xong vẫn được phần nào bảo vệ bởi luật pháp, đặc biệt trong 
vấn đề bảo vệ người tiêu dùng, giảm thiểu thiệt hại từ các rủi ro an ninh mạng, trộm 
cắp tài sản số (tiền mã hoá) trên thị trường tiền mã hoá. 
Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) | 33 
2. Giao dịch và ứng dụng tiền mã hoá tại Việt Nam 
Một trong những ứng dụng lớn nhất của các loại tiền mã hoá (đặc biệt là các loại 
tiền mã hoá Litecoin (LTC), Stellar Lumen (XLM) và Bitcoin Cash (BCH)) là khả 
năng thực hiện các giao dịch quy mô lớn trong thời gian ngắn và chi phí thấp dựa trên 
nền tảng công nghệ chuỗi khối của các đồng tiền mã hoá. Ngoài Bitcoin, các loại tiền 
mã hoá khác cũng được nhiều tổ chức, đơn vị trên toàn cầu chấp nhận sử dụng trong 
việc thanh toán cho giao dịch hoặc trả thưởng nhân viên, thành viên tham gia. Đơn cử, 
nền tảng kết nối xã hội và nhật ký trực tuyến (blog) hàng đầu thế giới, trang Steemit 
(https://steemit.com/) thưởng bằng tiền mã hoá cho các thành viên có bài đăng trên 
trang và những thành viên chịu trách nhiệm quản lý nội dung bài đăng trên trang 
nhằm khuyến khích các thành viên của trang web gia tăng chất lượng nội dung đăng 
tải trên trang (Lielacher, 2020). Huy động vốn thông qua các đợt phát hành tiền mã 
hoá (ICOs-Initial coin offerings) cũng đang ngày càng trở nên phổ biến và có ý nghĩa 
quan trọng đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ 
chuỗi khối, đặc biệt là các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và khó có khả năng tiếp cận 
các nguồn tài trợ vốn truyền thống từ phía các định chế tài chính hay thông qua huy 
động vốn trên thị trường chứng khoán. Tại Việt Nam, các giao dịch và ứng dụng tiền 
mã hoá ngày càng trở nên phổ biến, cụ thể: 
2.1 Sàn giao dịch tiền mã hoá 
Hiện tại giao dịch tiền mã hoá tại Việt Nam được đánh giá là dễ dàng và thuận 
tiện hơn trước rất nhiều. Chính sự thuận tiện đó đã giúp cho nhiều nhà đầu tư tiếp cận 
được với việc giao dịch tiền mã hoá hơn. Việc các hình thức thanh toán, trao đổi, lưu 
trữ được cải tiến dễ dàng, thân thiện giúp các nhà đầu tư trên thế giới nói chung và ở 
Việt Nam nói riêng dễ dàng sở hữu được các loại tiền mã hoá cũng góp phần làm giá 
trị thực của các loại tiền mã hoá này càng ngày càng được đẩy lên cao. Thu hút thêm 
nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường này. 
Theo kết quả thống kê từ Google Trend trong Bảng 1, Việt Nam đứng thứ 
38/100 nước về thứ hạng tìm kiếm từ khóa liên quan tới tiền mã hoá. 
Bảng 1. Từ khóa về tiền mã hoá được truy cập thông qua Google nhiều nhất từ Việt Nam 
Xếp hạng Binance Bitcoin Blockchain Ethereum Coinmarketcap 
Top 1 Bến Tre Kon Tum Thái Bình Đắc Lắc Sơn La 
Top 2 Hậu Giang Lào Cai Ninh Bình Quảng Ngãi Bình Phước 
Top 3 Quản Trị Hoà Bình Hà Nội Tây Ninh Gia Lai 
Top 4 Cao Bằng Lạng Sơn Đồng Tháp Ninh Bình Hà Nam 
Top 5 Đồng Tháp Điện Biên Hồ Chí Minh Tiền Giang Bình Định 
Nguồn: Satoshi, 2019 
Tại Việt Nam hiện nay, có trên dưới 100 các sàn giao dịch tiền mã hóa đang hoạt 
động, tuy nhiên có 6 sàn giao dịch tập trung đông các nhà đầu tư nhất, đó là Ginero, 
Remitano, Santienao, Vicuta, T-Rex và Bitcoinvn.io (Blogtienao, 2020; BitcoinVN 
News, 2019). 
Để thực hiện giao dịch liên quan tới tiền mã hoá, các sàn giao dịch tiền mã hoá 
tại Việt Nam yêu cầu nạp tiền Việt Nam đồng vào tài khoản ngân hàng của sàn giao 
34 | Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) 
dịch và có một số yêu cầu nhất định đối với việc nạp tiền giao dịch (nội dung chuyển 
khoản, số tiền chuyển vào tài khoản). Đối với các sàn giao dịch quốc tế, để tăng 
cường tính đơn giản, thuận tiện và tiết kiệm thời gian cho nhà đầu tư, các sàn czn 
cung cấp cho nhà đầu tư phương thức thanh toán giao dịch và thực hiện giao dịch tiền 
mã hoá thông qua thẻ tín dụng (VisaCard và MasterCard). Ngoài việc thực hiện giao 
dịch mua/bán tiền mã hoá trực tiếp với các sàn giao dịch, thông qua các sàn giao dịch, 
các nhà đầu tư cũng có thể thực hiện giao dịch mua/bán tiền mã hoá với nhau (giao 
dịch ngang hàng, P2P). Tuy nhiên, việc giao dịch giữa các nhà đầu tư với nhau đzi 
hỏi phải thông qua quá trình xác minh giao dịch phức tạp hơn, nên phần lớn các nhà 
đầu tư tiền mã hoá tại Việt Nam thực hiện giao dịch trực tiếp với các sàn giao dịch. 
Các sàn giao dịch tiền mã hoá với hình thức giao dịch đa dạng, giao diện dễ sử 
dụng, đặc biệt mức phí giao dịch hợp lý nên đã thu hút được nhiều các nhà đầu tư 
tham gia góp vốn; đồng thời, việc các sàn giao dịch này đã có các trụ sở giao dịch 
hoặc cơ quan đại diện tại Việt Nam, đã làm cho cộng đồng nhà đầu tư có niềm tin 
vững chắc hơn khi quyết định mở tài khoản để giao dịch trong thời gian vừa qua. 
Bảng 2. Một số sàn giao dịch tiền mã hóa lớn tại Việt Nam 
Sàn Ginero Remitano Santienao Vicuta T-Rex Bicoinvn.io 
Thành 
lập 
2018 2014 2014 2017 2018 2013 
Trụ sở British Vigrin 
Island 
Cộng hòa 
Seychelles 
Việt Nam Việt Nam Singapore Việt Nam 
Tiền 
mã hoá 
BTC/ VND; 
ETH/VND; 
USDT/VND 
BTC, ETH, 
USDT, BCH, 
LTC, XRP 
BTC, ETH, 
USDT, PM 
311 cặp BTC, ETH, 
USDT 
BTC, ETH, 
DASH, BCH, 
LTC 
Ngân 
hàng 
Tất cả các ngân 
hàng tại Việt 
Nam (Sàn P2P 
là khách hàng tự 
chuyển tiền qua 
ngân hàng của 
nhau) 
42 ngân hàng 
tại Việt Nam. 
Trong đó 
Vietcombank 
vừa có tài 
khoản của 
Remi, vừa ở 
dạng P2P 
Vietcombank 
(Sàn môi giới) 
VCB, ACB, 
TCB, BIDV, 
Vietinbank 
23 ngân hàng 
của Việt Nam 
(Không có 
ngân hàng 
của T-Rex, 
P2P) 
Techcombank, 
VPBank (Sàn 
môi giới, khách 
hàng chuyển 
tiền vào tài 
khoản của 
BicoinVN) 
Phí 
giao 
dịch 
0-0,2% 1% BTC: 0,0005 
ETH: 0,0005 
USDT: 5 
BTC:0,0005 
ETH: 0,01 
USDT: 1 
1% 0-0,2% 
Phí rút* BTC: 0,0001 
BCH:0,000005 
LTC: 0,007 
DASH:0,00001 
ETH:0,0028 
BTC: 0,0002 
ETH: 0,005 
USDT: 5 
BCH: 0,0001 
LTC: 0.0005 
XRP:0,00001 
BTC: 0,001 
ETH: 0,001 
USDT: 5 
BTC: 0,005 
ETH: 0,01 
USDT: 1,4 
BTC:0,0002 
ETH: 0,005 
USDT: 5 
Sau khi mua, 
BTC sẽ được 
chuyển qua ví 
của người sở 
hữu, không lưu 
trên ví sàn 
Phí nạp 0 BTC: 0,0002 
ETH: 0,005 
USDT: 0 
BCH: 0,0001 
LTC: 0,0005 
XRP: 0 
0 0 0 0 
Ghi chú: * thay đổi theo từng thời điểm 
Nguồn: BitcoinVN News, 2019 
Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) | 35 
Theo Huobi, nền tảng giao dịch tiền mã hoá top 3 thế giới, tại Việt Nam, tính 
riêng thị trường Bitcoin có hơn 74.000 người dùng đăng ký với khối lượng giao dịch 
nằm trong Top 3 Đông Nam Á. Bittrex, Poloniex và một số sàn giao dịch tiền mã hoá 
khác ghi nhận lượng truy cập của Việt Nam luôn nằm trong Top 5 vào khoảng tháng 
11/2017. Số lượng người tham gia vào thị trường này tại Việt Nam đã tăng gấp đôi, 
từ 30.000 người trong năm 2016 lên 60.000 vào năm 2017. Sự tham gia của các nhà 
đầu tư đa phần đều là các nhà đầu tư trẻ (Xuân, 2018). 
2.2 Thanh toán bằng tiền mã hoá 
Theo ghi nhận ngày 21/12/2017, có một số đơn vị kinh doanh quán cà phê, nhà 
hàng tại đường Bùi Viện, Đặng Tất (Quận 1, TP HCM) đã chấp nhận cho khách Việt 
Nam và nước ngoài thanh toán bằng Bitcoin. Hình thức thanh toán này xuất hiện với 
mục đích của các đơn vị kinh doanh là thu hút những khách hàng tò mò khi sự quan 
tâm của quần chúng với Bitcoin ở đỉnh điểm. Theo Bộ Luật Hình sự 2015 đã được 
sửa đổi, bổ sung năm 2017, từ ngày 01-01-2018, hành vi phát hành, cung ứng, sử 
dụng Bitcoin và các loại tiền mã hoá khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. 
Việc chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin của các đơn vị kinh doanh tại Việt Nam đến 
nay đã không czn tồn tại (Thy & Chánh, 2017). 
Thời điểm hiện tại, việc sử dụng Bitcoin hay các loại tiền mã hóa tương tự khác 
làm phương tiện thanh toán chỉ còn tồn tại trong các giao dịch ngầm. Nằm ngoài tầm 
kiểm soát vì nhà nước đã nghiêm khắc và sát sao hơn trong việc ngăn cấm hành vi sử 
dụng Bitcoin hay các loại tiền mã hoá khác làm phương tiện thanh toán. 
Theo CoinATMRadar, Việt Nam hiện tại có 6 máy Bitcoin ATM (Czn được gọi 
là BTM). Tất cả đều được đặt ở thành phố Hồ Chí Minh. Trong 6 máy BTM này, tất 
cả đều hỗ trợ Bitcoin, 5 máy hỗ trợ Litecoin, 4 máy hỗ trợ Monero, 4 máy hỗ trợ 
Bitcoin Cash và Ether, 2 máy hỗ trợ Dash, 1 máy hỗ trợ Zcash và 1 máy hỗ trợ Tether. 
2.3 Dịch vụ chuyển tiền 
Với nhu cầu chuyển tiền quốc tế, người tiêu dùng am hiểu và tin tưởng vào tiền 
mã hóa đang dần thay đổi chuyển sang sử dụng tiền mã hoá để tránh được những thủ 
tục và chi phí giao dịch đắt đỏ khi phải thông qua các đơn vị trung gian. Mức phí giao 
dịch rẻ hơn (Một số loại tiền mã hoá như EOS, Litecoin miễn toàn bộ phí giao dịch), 
không bị kiểm soát hoạt động giao dịch cũng là những lý do chính khiến người dùng 
tại Việt Nam và trên toàn thế giới đang dần chuyển sang hình thức chuyển tiền quốc 
tế mới này. 
Tháng 11/2019, thông qua RippleNet - một nền tảng chuỗi khối được phát triển 
bởi SBI Ripple Asia, liên doanh giữa Ripple Labs, Inc (USA) và SBI Ho ... ỗ trợ sự phát 
triển của tiền mã hoá, cung cấp người tiêu dùng cơ hội tiếp cận và sử dụng tiện ích 
công nghệ như tiền mã hoá, đồng thời giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn từ các giao dịch 
Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) | 45 
tiền mã hoá. Trên cơ sở đó cũng như xu hướng phát triển tiền mã hoá trong tương lai, 
nhóm tác giả khuyến nghị một số chính sách đối với thị trường tiền mã hoá tại Việt 
Nam trong thời gian tới như sau: 
Một là, lựa chọn ứng xử pháp lý đối với tiền mã hoá. 
Căn cứ vào thực tiễn tại Việt Nam hiện nay, nhóm nghiên cứu cho rằng Chính 
phủ nên chọn cách tiếp cận thứ ba đối với tiền mã hoá. Mặc dù ở thời điểm hiện tại, 
tiền mã hoá chưa được Nhà nước công nhận, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có 
khuyến cáo rằng các quy định của pháp luật hiện hành về tiền tệ và ngoại hối, Bitcoin 
và các loại tiền mã hoá tương tự khác không phải là tiền tệ và không phải là phương 
tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Việc sử dụng chúng làm phương tiện thanh 
toán không được pháp luật thừa nhận và bảo vệ. Tuy nhiên, thị trường tiền mã hoá 
hiện nay tại Việt Nam đang phát triển rất sôi động, diễn biến phức tạp, có rất nhiều 
loại tiền mã hoá được đầu tư và quảng bá trên thị trường, trong đó được quan tâm và 
đầu tư nhiều nhất là đồng tiền Bitcoin, Etherium và Litecoin. 
Với xu hướng phát triển của tiền mã hoá, sự công nhận của các nước trên thế 
giới và những ưu điểm của tiền mã hoã, Chính phủ nên có những quy định phù hợp 
để tạo sân chơi cho các nhà đầu tư, cụ thể: Đối với các tổ chức, cá nhân sử dụng và 
hoạt động trong lĩnh vực trao đổi, giao dịch tiền mã hoá, cần đăng ký hoạt động với 
các cơ quan chức năng nhằm xác nhận quyền sở hữu tài khoản, lưu trữ các thông tin 
về lịch sử giao dịch; Đối với các giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ bằng tiền mã 
hoá, cần phải có quy chế đảm bảo thực hiện nghĩa vụ của người bán, đảm bảo tuân 
thủ các nguyên tắc về kế toán, kiểm toán, nghĩa vụ thuế liên quan đến sở hữu và sử 
dụng tiền mã hoá cũng như các quy định của pháp luật về phòng chống rửa tiền; Đối 
với các cá nhân, tổ chức “đào” hay khai thác tiền mã hoá, phải chịu thuế thu nhập trên 
khối lượng “đào được”. 
Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả quản lý tiền mã hoá trong dài hạn, cần có các 
chính sách nâng cao cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, xây dựng và nâng cao năng 
lực đội ngũ chuyên gia tài chính, chuyên gia mã hóa và bảo mật, nâng cao nhận thức 
của người dân về bản chất của các loại tiền mã hoá. 
Hai là, giải pháp bảo vệ người tiêu dùng 
Tiền mã hóa được kỳ vọng là công cụ thanh toán của tương lai với những tính 
năng bảo mật được cải tiến vô cùng ưu việt, tiết kiệm thời gian, chi phí giao dịch so 
với phương thức thanh toán truyền thống, Nhờ công cụ chuỗi khối, giao dịch thông 
qua tiền mã hóa không cần đến bên trung gian thứ 3 để hỗ trợ và điều phối giao dịch 
thành công. Nếu như quyết định giao dịch của người mua và người bán là hoàn hảo, 
tức là người mua có đủ tiền, không quên mật khẩu giao dịch, người bán giao hàng 
đúng sản phẩm và đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, mọi quyền lợi liên quan đến giao 
dịch cho người mua và người bán đều được đảm bảo. Tuy nhiên, trong thực tế có thể 
phát sinh một số vấn đề, người mua có thể quên mã đăng nhập vào ví tiền mã hoá, sản 
phẩm chào bán có thể phát sinh lỗi, chất lượng không đúng với nhu cầu, trong những 
trường hợp như thế, việc bảo vệ quyền lợi cho người sử dụng tiền mã hóa có vai trò 
vô cùng quan trọng. Bởi vì, giao dịch tiền mã hóa đã thực hiện sẽ không có chức năng 
hồi tố, thực hiện lại hay đổi trả. 
46 | Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) 
Bên cạnh chức năng như là phương tiện thanh toán, tiền mã hóa czn được xem là 
một công cụ đầu tư hấp dẫn với nhiều kỳ vọng. Tuy nhiên trong thời gian vừa qua, nhiều 
vụ lừa đảo huy động vốn để đầu tư tiền mã hóa, những vụ mất cắp Bitcoin ở một số sàn 
giao dịch chứng khoán và việc giá biến động quá mạnh đã gây tổn thất nặng nề cho 
người sử dụng. 
Hiện nay, chưa có quốc gia nào ban hành những văn bản luật cụ thể liên quan 
đến việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sử dụng tiền mã hóa. Thống kê hệ thống 
pháp lý áp dụng đối với tiền mã hoá cũng như thị trường tiền mã hoá tại các quốc gia 
được đánh giá là thân thiện với tiền mã hoá và hỗ trợ tích cực cho sự phát triển của 
tiền mã hoá như Nhật Bản hay Singapore (Bảng 6 và Bảng 7) cũng cho thấy các quốc 
này chưa xây dựng quy định cụ thể về bảo vệ người tiêu dùng tiền mã hoá. 
 Tuy nhiên, những nguyên tắc, định hướng cơ bản để xây dựng các quy định, giải 
pháp bảo vệ người tiêu dùng được thiết lập, dựa trên 5 vấn đề chính: bảo vệ an toàn 
tài sản tiền mã hóa, bảo vệ thông tin người sử dụng, ứng dụng sử dụng tiền mã hóa dễ 
thực hiện, minh bạch thông tin và đảm bảo sự ổn định giá trị của tiền mã hóa. 
Ba là, tăng cường nhận thức của công chúng đối với tiền mã hoá. Trước tiên, khi 
Việt Nam vẫn chưa chấp nhận tiền mã hoá trong thanh toán, xong không cấm các 
hoạt động kinh doanh tiền mã hoá, do đó bộ phận dân cư tiếp cận và tìm hiểu, thực 
hiện đầu tư vào tiền mã hoá vẫn tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. Do đó, cần thiết 
phải truyền thông và tổ chức các buổi hội thảo, chuyên đề trực tuyến hoặc trực tiếp về 
tiền mã hoá thông qua báo chí, các phương tiện truyền thông đại chúng, các công ty 
chứng khoán, các sàn giao dịch tiền mã hoá, các chương trình đào tạo tại các đơn vị 
giáo dục nhằm tăng cường hiểu biết của công chúng về tiền mã hoá đồng thời liên tục 
nhắc nhở, cảnh báo người tiêu dùng về mức độ rủi ro của kênh đầu tư tiền mã hoá. 
Điều này sẽ phần nào giúp nhà đầu tư thận trọng hơn trước khi đưa ra quyết định đầu 
tư vào tiền mã hoá và có kế hoạch, phương án đầu tư an toàn, tránh các hành vi giao 
dịch ký quỹ có thể làm cho nhà đầu tư và phương án đầu tư tiền mã hoá tăng nguy cơ 
và mức độ phơi nhiễm với rủi ro mất vốn. 
Bốn là, xây dựng cơ sở dữ liệu trực tuyến thống kê và quản lý thông tin về các 
sàn giao dịch tiền mã hoá tại Việt Nam. Giải pháp này sẽ tạo tiền đề cho giai đoạn 
quản lý các sàn giao dịch tiền mã hoá sau này. 
Năm là, tiến tới quản lý các sàn giao dịch tiền mã hoá. Sau khi thống kê các sàn 
giao dịch tiền mã hoá tại Việt Nam, để tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và người tiêu 
dùng tiền mã hoá trong nước, Chính phủ cần xây dựng văn bản hướng dẫn: (i) Thành 
lập, quản lý, giám sát phòng quản lý các đơn vị kinh doanh dịch vụ tiền mã hoá (sàn 
giao dịch tiền mã hoá) thuộc Ngân hàng Nhà nước; (ii) Hướng dẫn, quy định điều 
kiện đăng kí cấp phép kinh doanh dịch vụ tiền mã hoá cho các sàn giao dịch tiền mã 
hoá tại Việt Nam. 
Ngoài ra, yêu cầu các sàn giao dịch tiền mã hoá cần chủ động và thực hiện 
nghiêm việc xác nhận thông tin khách hàng trước khi mở tài khoản giao dịch và 
khuyến khích các sàn giao dịch tiễn mã hoá nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro hoạt 
động (rủi ro an ninh mạng, công nghệ thông tin) nhằm tăng cường bảo vệ thông tin 
Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) | 47 
khách hàng cũng như thông tin giao dịch tiền mã hoá của khách hàng. Điều này là hết 
sức quan trọng đối với các sàn giao dịch tiền mã hoá, đặc biệt là tại các quốc gia đang 
phát triển và cơ sở hạ tầng công nghệ chưa thực sự phát triển như Việt Nam. Phần lớn 
các sàn giao dịch tiền mã hoá trên thế giới, trong đó có Việt Nam, là các doanh 
nghiệp khởi nghiệp, đầu tư vốn mạo hiểm với công tác quản trị rủi ro ít được chú 
trọng và là mục tiêu của các cuộc tấn công mạng, nhằm đánh cắp thông tin, đặc biệt 
đánh cắp các loại tiền mã hoá phổ biến như Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), XRP, 
cũng là những loại tiền mã hoá mà người tiêu dùng Việt Nam quan tâm. Do đó, giải 
pháp này là hết sức cần thiết và quan trọng. 
Sáu là, quản lý, kiểm soát và khuyến khích các định chế tài chính có cơ chế quản 
lý rủi ro hoạt động chặt chẽ khi liên quan tới các giao dịch tiền mã hoá. An toàn hoạt 
động và khả năng thanh toán của các định chế tài chính trong nước có liên quan và 
ảnh hưởng trực tiếp tới ổn định hệ thống tài chính và tình hình kinh tế - chính trị quốc 
gia, do đó, việc quản lý, kiểm soát và giảm thiểu tối đa rủi ro của các định chế tài 
chính trong các hoạt động có liên quan tới tiền mã hoá như sử dụng công nghệ chuỗi 
khối và tiền mã hoá trong trao đổi, đầu tư hoặc có các khách hàng, đối tác có giao 
dịch tiền mã hoá có thể ảnh hưởng liên đới tới mối quan hệ giữa khách hàng với định 
chế tài chính (khả năng hoàn trả nợ vay). Vì vậy, cần có cơ chế cảnh bảo các định 
chế tài chính, đặc biệt là các ngân hàng thương mại về rủi ro ứng dụng công nghệ 
chuỗi khối và tiền mã hoá trong hoạt động cũng như quy định rõ mức độ và phạm vi 
ứng dụng công nghệ chuỗi khối và tiền mã hoá trong hoạt động kinh doanh của các 
định chế tài chính. 
Bảy là, nghiên cứu xây dựng, vận hành và quản lý các đơn vị cung cấp dịch vụ 
tiền mã hoá của nhà nước. Cụ thể, xây dựng các sàn giao dịch tiền mã hoá là doanh 
nghiệp nhà nước để cạnh tranh với các sàn giao dịch quốc tế và tư nhân trong nước 
nhằm nâng cao tầm kiểm soát của nhà nước với thị trường tiền mã hoá tại Việt Nam, 
tránh thất thoát nguồn thu thuế từ phí giao dịch do hiện nay giao dịch tiền mã hoá 
chưa phải nộp thuế. Với sàn giao dịch tiền mã hoá là doanh nghiệp nhà nước, cũng 
cần chủ động trong việc có các chương trình đào tạo, tiếp cận khách hàng nhằm năng 
cao nhận thức của người tiêu dùng về tiền mã hoá, giúp gia tăng niềm tin và nhận 
thức của người tiêu dùng vào thị trường tiền mã hoá, tăng tính thanh khoản cho thị 
trường. Đồng thời dựa vào uy tín của nhà nước để tăng lợi thế cạnh tranh với các sàn 
giao dịch tư nhân, quốc tế. Thêm vào đó, sàn giao dịch tiền mã hoá là doanh nghiệp 
nhà nước cũng giúp nâng cao được tầm kiểm soát để củng cố tính minh bạch trong 
các hoạt động giao dịch quốc tế, phòng chống, phát hiện nhanh và xử lý kịp thời các 
hành vi rửa tiền, tài trợ khủng bố. 
Đầu tư và thành lập doanh nghiệp khai thác tiền mã hoá là doanh nghiệp nhà 
nước để có lợi thế về chi phí tiền điện nhằm xây dựng nguồn cung với giá rẻ hơn, 
giúp doanh nghiệp sàn giao dịch của nhà nước dễ dàng cạnh tranh nhờ nguồn cung 
giá rẻ, thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài. 
5. Kết luận 
Nghiên cứu thực trạng sử dụng tiền mã hoá tại Việt Nam cho thấy phần lớn 
người sử dụng tiền mã hoá tiếp cận và sử dụng tiền mã hoá dưới góc độ đầu tư tiền 
48 | Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) 
mã hoá, trong đó, dễ nhận thấy xu hướng chủ yếu là đầu cơ với sự thiếu hiểu biết nhất 
định về tiền mã hoá. Khảo sát của OECD năm 2019 đối với người sở hữu tiền mã hoá 
tại Việt Nam cũng cho thấy phần lớn các nhà đầu tư tiền mã hoá không có nguồn tiếp 
cận thông tin chính thống cũng như không có sự tham vấn chuyên gia khi thực hiện 
đầu tư qua kênh đầu tư rủi ro này, tuy nhiên, nhu cầu sở hữu tiền mã hoá và xu hướng 
phát triển thị trường tiền mã hoá trong tương lai tại Việt Nam còn rất lớn. Do đó, để 
tăng các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư cũng như gia tăng kiểm soát thị trường tiền mã 
hoá để tránh các rủi ro tiềm ẩn như rửa tiền hay tài trợ khủng bố, an ninh mạng, 
Việt Nam cần định hướng quan điểm pháp lý theo hướng chấp nhận tiền mã hoá trong 
giao dịch, thanh toán và xây dựng cơ chế quản lý các đối tượng tham gia thị trường 
tiền mã hoá. 
Tài liệu tham khảo 
Alexandre, A. (2019), “Survey: 40% of millennials look to crypto in the event of recession”, 
https://cointelegraph.com/news/survey-40-of-millennials-look-to-crypto-in-the-event-of-
recession, truy cập ngày 24/08/2020. 
BitcoinVN News. (2019), “So sánh 6 sàn giao dịch tiền điện tử tại Việt Nam uy tín hiện nay”, 
https://news.bitcoinvn.io/so-sanh-6-san-giao-dich-tien-dien-tu-tai-viet-nam-uy-tin-hien-
nay/, truy cập ngày 7 tháng 8 năm 2020. 
Bitcoinira. (2019), “[Infographic] Bitcoin And Cryptocurrency In Perspective”, 
 https://bitcoinira.com/articles/infographic-bitcoin-in-perspective, truy cập ngày 15/052020. 
Blogtienao. (2020), “Top 100 sàn giao dịch tiền ảo Bitcoin, Ethereum, Ripple, NEO, 
Litecoin”, https://blogtienao.com/san-giao-dich-tien-ao/, truy cập ngày 12/08/2020. 
Coin Dance. (2020), “Local bitcoins volume (Vietnam)”, 
 https://coin.dance/volume/localbitcoins/VND, truy cập ngày 05/08/2020. 
Comply Advantage. (2020), “Cryptocurrencies regulation around the world” 
 https://complyadvantage.com/blog/cryptocurrency-regulations-around-world/, truy cập 
ngày 10/05/2020. 
ECB. (2015), “Virtual currency schemes - a further analysis”, ECB Publications. 
Houben, R. & Snyers, A. (2018), Cryptocurrencies and blockchain – legal context and 
implications for financial crime, money laundering and tax evasion, European 
Parliament Publication. 
Le, T. (2018), “No legalize bitcoin, Vietnam says”, https://e.vnexpress.net/news/business/no-
legalizing-bitcoin-vietnam-says-3770123.html, truy cập ngày 24/08/2020. 
Lielacher, A. (2020), “10 awesome uses of cryptocurrency”, 
 https://bravenewcoin.com/insights/10-awesome-uses-of-cryptocurrency, truy cập ngày 
05/08/2020. 
Nguyễn, T.H.V. (2019), “Một số giải pháp nhằm ứng dụng các mô hình mới của thương mại 
điện tử trong lĩnh vực du lịch của Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0”, 
Tạp chí Kinh tế đối ngoại, Số 107, tr. 77 - 89. 
OECD. (2019), Cryptoassets in Asia-consumer attitudes, behaviours and experiences, OECD 
Publications 2019. 
Pham, T.H. & Tran, T.L. (2017), “Critical factors affecting performance of customer service 
staff - the case of VP Bank Vietnam”, External Economics Review, No. 96, pp. 56 - 66. 
Satoshi. (2019), “Tổng quan sự quan tâm tới thị trường tiền mã hoá tại Việt Nam”, 
https://vic.news/tong-quan-su-quan-tam-toi-thi-truong-tien-dien-tu-tai-viet-nam-trong-
nam-2019/, truy cập ngày 24/08/2020. 
Tạp chí Quản lý và Kinh tế quốc tế, số 131 (09/2020) | 49 
Tassev, L. (2020), “Singapore introduces licensings for crypto platforms, new payment 
service act now in force”, https://news.bitcoin.com/singapore-introduces-licensing-for-
crypto-platforms/, truy cập ngày 24/08/2020. 
Thailand Business News. (2017), “How the average Joe in Asia is driving the crypto boom”, 
https://www.thailand-business-news.com/currencies/65347-average-joe-asia-driving-
crypto-boom.html, truy cập ngày 24/08/2020. 
The Legal Library of Congress. (2018), “Regulation of cryptocurrency around the world”, 
https://www.loc.gov/law/help/cryptocurrency/index.php, truy cập ngày 20/04/2020. 
Thy, T. & Chánh, T. (2017), “Thanh toán bằng bitcoin dù bị cấm”, https://nld.com.vn/thoi-
su/thanh-toan-bang-bitcoin-du-bi-cam-2017122121574839.htm, truy cập ngày 05/08/2020. 
TP Bank. (2019), “TP Bank là ngân hàng đầu tiên ứng dụng thành công chuyển tiền quốc tế qua 
blockchain”, https://tpb.vn/tin-tuc/tin-tpbank/tpbank-la-ngan-hang-viet-nam-dau-tien-ung-
dung-thanh-cong-chuyen-tien-quoc-te-qua-blockchain, truy cập ngày 18/09/2020. 
Xuân, T. (2018), “Việt Nam là thị trường giao dịch tiền ảo top đầu Châu Á”, 
 https://thanhnien.vn/tai-chinh-kinh-doanh/viet-nam-la-thi-truong-giao-dich-tien-ao-top-
dau-chau-a-977908.html, truy cập ngày 24/08/2020.