Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh hoạt động huy động vốn tại BIDV - Chi nhánh Kinh Bắc

Nghiên cứu trao đổi
70 Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020
1. Đặt vấn đề
Kinh doanh vốn (tín dụng) là
nghiệp vụ truyền thống, mang lại
lợi nhuận chủ yếu cho ngân hàng.
Để đảm bảo một lượng vốn kinh
doanh cần thiết, các Ngân hàng
thương mại (NHTM) phải có các
biện pháp để thúc đẩy tăng trưởng
vốn hiện có của mình và nâng cao
hiệu quả huy động vốn.
Tỉnh Bắc Ninh những năm qua
có sự bứt phá mạnh mẽ trên bản đồ
kinh tế - xã hội của cả nước. Năm
2019, Bắc Ninh xếp thứ nhất cả
nước về giá trị sản xuất công
nghiệp, đạt 1.242.000 tỷ đồng;
đứng thứ 2 về kim ngạch xuất khẩu,
đạt 35,05 tỷ USD; đứng thứ 6 về
thu hút vốn đầu tư nước ngoài, với
lũy kế đạt 18,8 tỷ USD; thứ 7 về
quy mô kinh tế, đạt197.000 tỷ đồng
(Quỳnh Nga, 2019). Quá trình phát
triển kinh tế kéo theo nhu cầu về
vốn rất lớn. Vì vậy, trên địa bàn tỉnh
hiện có tới 35 ngân hàng, với tổng
cộng 145 chi nhánh cấp 1, 2 và các
văn phòng giao dịch đang hoạt
động, tạo nên sự cạnh tranh gay gắt
trong công tác huy động vốn.
NHTM Cổ phần Đầu tư và Phát
triển Việt Nam - Chi nhánh Kinh
Bắc (tên viết tắt: BIDV Chi nhánh
Kinh Bắc) ra đời ở tỉnh Bắc Ninh
năm 2015. Hoạt động huy động vốn
của Chi nhánh những năm gần đây
đã đạt được mức tăng trưởng hàng
năm trên 20%, tuy nhiên không ổn
định; cơ cấu vốn huy động chưa
thực sự hợp lý, một số nguồn vốn
biến động bất thường, gây khó khăn
cho Chi nhánh trong quản lý thanh
toán. Bài viết tập trung phân tích
hoạt động huy động vốn và đưa ra
giải pháp thúc đẩy và nâng cao hiệu
quả huy động vốn cho Chi nhánh,
góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế
- xã hội ở địa phương.
2. Cơ sở lý thuyết và phương
pháp nghiên cứu
2.1. Hoạt động huy động vốn
của ngân hàng thương mại
Vốn của NHTM là những giá trị
tiền tệ do ngân hàng tạo lập hoặc
huy động được dùng để đầu tư, cho
vay hoặc thực hiện các dịch vụ kinh
doanh khác (Nguyễn Văn Tân,
2017). Vốn chi phối toàn bộ hoạt
động của NHTM, quyết định sự tồn
tại và phát triển của ngân hàng. Do
vậy, nhu cầu về vốn của ngân hàng
là rất lớn và việc tạo vốn cho ngân
hàng là vấn đề quan trọng hàng đầu
trong hoạt động kinh doanh của các
NHTM (Trương Thị Hải Yến,
2014). Theo Luật Các tổ chức tín
dụng (Quốc hội, 2010) thì huy động
vốn là hoạt động tạo nguồn vốn cho
NHTM từ lượng tiền nhàn rỗi của
các tổ chức kinh tế và các cá nhân
trong xã hội, thông qua các nghiệp
vụ huy động vốn từ nhận tiền gửi,
phát hành giấy tờ có giá, vay vốn
giữa các tổ chức tín dụng và vay
vốn của Ngân hàng Nhà nước làm
nguồn vốn phục vụ cho hoạt động
kinh doanh của ngân hàng.
Hoạt động huy động vốn của
một ngân hàng được đánh giá là có
hiệu quả khi quy mô và cơ cấu
nguồn huy động đủ lớn để tài trợ
cho các danh mục tài sản và không
ngừng tăng trưởng ổn định; nguồn
vốn có chi phí hợp lý; cơ cấu
nguồn vốn phù hợp với cơ cấu sử
dụng vốn; và quản lý tốt các loại
rủi ro liên quan đến hoạt động huy
động vốn.
Hoạt động huy động vốn của
NHTM gồm có các loại hình chính:
(i) Huy động từ vốn chủ sở hữu:
Đây là lượng vốn chủ sở hữu mà
ngân hàng phải có để hoạt động,
Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh 
hoạt động huy động vốn
tại BIDV - Chi nhánh Kinh Bắc
Đỗ Quang Giám* - Nguyễn Thị Thùy Dung* 
Trần Quang Trung* - Hoàng Sỹ Thính*
Huy động vốn là một trong các nội dung trọng tâm của hoạt động kinh
doanh trong các ngân hàng thương mại. Bài viết đi sâu phân tích, đánh
giá thực trạng huy động vốn của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu
tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) - Chi nhánh Kinh Bắc thông qua quy
mô, cơ cấu, mối quan hệ với kết quả sử dụng vốn. Từ đó, tác giả đưa ra
ba nhóm giải pháp góp phần đẩy mạnh huy động vốn tại Chi nhánh là:
tăng vốn chủ sở hữu; mở rộng các kênh phân phối; phát triển nguồn
nhân lực.
Từ khóa: Huy động vốn, ngân hàng thương mại, BIDV Chi nhánh Kinh Bắc.
Nhận: 13/3/2020
Biên tập: 23/3/2020
Duyệt đăng: 03/4/2020
* Khoa Kế toán và Quản trị Kinh doanh - Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Nghiên cứu trao đổi
71Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020
bao gồm vốn điều
lệ, các quỹ dự trữ,
các tài sản nợ
khác; (ii) Huy
động từ tiền gửi,
gồm: Tiền gửi
không kỳ hạn và
tiền gửi có kỳ
hạn, hoặc tiền gửi của tổ chức kinh
tế, của dân cư, và tiền gửi của các
tổ chức tín dụng khác; (iii) Huy
động từ đi vay: NHTM có thể vay
vốn của Ngân hàng Nhà nước hoặc
các tổ chức tín dụng khác; (iv) Huy
động từ nguồn khác: Vốn do ngân
hàng làm trung gian thanh toán
trong nền kinh tế, vốn ủy thác đầu
tư, tài trợ của Chính phủ hoặc của
các dự án, thu hộ lợi tức từ đầu tư
chứng khoán cho khách hàng.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập thông tin
được thực hiện qua tổng quan các
tài liệu lý thuyết, các văn bản, các
báo cáo thường niên của ngân hàng
và các tài liệu có liên quan đến hoạt
động huy động vốn của ngân hàng.
Nghiên cứu cũng tiến hành khảo
sát khách hàng thuộc 2 nhóm đối
tượng khách hàng là tổ chức kinh
tếvà khách hàng cá nhân đang giao
dịch tại các NHTM trên địa bàn
tỉnh Bắc Ninh.
Phương pháp phân tích số liệu
được sử dụng như: Thống kê mô tả
để phản ánh một cách tổng quát kết
quả hoạt động huy động vốn.
Phương pháp so sánh dùng để phân
tích, đánh giá sự phát triển và hiệu
quả của hoạt động huy động vốn
theo thời gian, theo loại hình và
theo phương thức huy động.
Ngoài ra, phương pháp chuyên
gia cũng được sử dụng để làm căn
cứ đề xuất giải pháp cho đơn vị.
3. Thực trạng hoạt động huy
động vốn tại BIDV Chi nhánh
Kinh Bắc
3.1. Tình hình huy động vốn
của Chi nhánh
BIDV Chi nhánh Kinh Bắc là
một chi nhánh mới thành lập năm
2015, nên nguồn vốn chủ sở hữu
vẫn còn hạn chế. Năm 2017, vốn
chủ sở hữu của Chi nhánh là 359,46
tỷ đồng, tăng 35,29% so với năm
2016. Sang năm 2018, Chi nhánh
phải sử dụng nguồn vốn này vào
một số công việc như thuê trụ sở
mới, trang thiết bị để phục vụ cho
hoạt động kinh doanh, phần còn lại
tham gia vào quá trình kinh doanh
của ngân hàng, nên nguồn vốn này
giảm 51% so với năm 2017. Tỷ suất
tự tài trợ của Chi nhánh năm 2018
còn 7%, giảm hơn một nửa so với
năm 2017 và 2016 (Bảng 1). Như
vậy, có thể thấy, tình hình huy động
vốn của Chi nhánh từ vốn chủ sở
hữu còn chưa hiệu quả.
Nhằm giải quyết bài toán kinh
doanh trong bối cảnh nguồn vốn
chủ sở hữu còn hạn chế, Chi nhánh
đã tập trung đẩy mạnh huy động
vốn từ các tổ chức, cá nhân trên địa
bàn. Cụ thể, Chi nhánh đã tổ chức
nhiều chương trình khuyến mãi cho
khách hàng gửi tiền, chương trình
tiết kiệm dự thưởng, kết hợp với
việc điều chỉnh lãi suất huy động
phù hợp với mặt bằng lãi suất trên
thị trường, tăng sức cạnh tranh, góp
phần tăng trưởng nguồn vốn của
Chi nhánh. Hoạt động huy động
vốn của Chi nhánh bao gồm nhận
tiền gửi của khách hàng; phát hành
chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, trái
phiếu và các giấy tờ có giá khác để
huy động vốn từ các cá nhân, các
tổ chức kinh tế và các định chế tài
chính trong nước theo quy định của
Ngân hàng Nhà nước và sự phê
duyệt của BIDV. Kết quả là tổng
nguồn vốn huy động của Chi nhánh
liên tục tăng kể từ sau khi thành lập
(Bảng 2). 
Hiện nay, nguồn vốn huy động
tại Chi nhánh chủ yếu là tiền gửi có
kỳ hạn (tiền gửi ngắn hạn, tiết kiệm
tích lũy, tiết kiệm thẻ cào, tiết kiệm
dự thưởng, tiết kiệm hưu trí, tiết
kiệm lớn lên cùng yêu thương, phát
hành giấy tờ có giá ngắn hạn và dài
hạn). Nguồn tiền gửi tiết kiệm có
kỳ hạn luôn chiếm tỷ trọng lớn
(trên 80%) trong tổng nguồn vốn
huy động của Chi nhánh. 
Nguồn tiền gửi tiết kiệm không
kỳ hạn chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, chưa tới
20%. Hiện Chi nhánh mới chỉ huy
động nguồn này thông qua hình
thức thư tín dụng (L/C), bảo lãnh
và các khoản phục vụ thanh toán
cho một số công ty. Điều đó cũng
Nguồn: BIDV- Chi nhánh Kinh Bắc
Bảng 1. Tổng tài sản và nguồn vốn của BIDV – Chi nhánh Kinh Bắc (2016 - 2018)
Bảng 2. Cơ cấu nguồn vốn huy động của BIDV - Chi nhánh Kinh
Bắc 2016 - 2018
Nghiên cứu trao đổi
72 Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020
chứng tỏ các dịch vụ
thanh toán còn chưa
hấp dẫn với khách
hàng. Cụ thể, hệ
thống ATM của Chi
nhánh còn phát sinh
nhiều lỗi kỹ thuật khi
khách hàng giao
dịch. Ngoài ra, việc
thanh toán qua mạng
và báo số dư tài
khoản đôi khi còn
chậm trễ, gây ảnh
hưởng đến giao dịch
của khách hàng. 
Nguồn tiền gửi của khách hàng
cá nhân có xu hướng tăng, chiếm
khoảng 46% trong tổng nguồn vốn
huy động của Chi nhánh năm 2018
và chủ yếu là tiền gửi có kỳ hạn.
Nguồn tiền gửi của nhóm khách
hàng là các tổ chức kinh tế và các
định chế tài chính có xu hướng
giảm trong tổng nguồn vốn huy
động, nguồn tiền này đa phần là
tiền gửi không kỳ hạn. Thực tế,
việc huy động vốn từ tiền gửi dân
cư và doanh nghiệp gặp nhiều khó
khăn trong bối cảnh cạnh tranh gay
gắt giữa các NHTM trên địa bàn
tỉnh Bắc Ninh, song bằng nỗ lực
của mình, thị phần huy động của
Chi nhánh trên địa bàn qua 3 năm
gần đây có xu hướng tăng dần
(Bảng 2).
3.2. Kết quả và hiệu quả huy
động vốn tại Chi nhánh
Số liệu ở Bảng 3 cho thấy, vốn
hoạt động của Chi nhánh liên tục
tăng qua 3 năm (2016-2018) với
mức tăng trưởng ổn định hàng năm
trên 20%. Mặc dù được thành lập
chưa lâu, nhưng hoạt động của Chi
nhánh đã dần ổn định và phát triển,
mức bình quân huy động của Chi
nhánh 3 năm (2016-2018) cao gấp
khoảng 2 lần so với bình quân
chung của toàn hệ thống BIDV.
Để phân tích sự phù hợp giữa cơ
cấu huy động vốn và sử dụng vốn,
chúng tôi tiến hành xem xét tới khả
năng đáp ứng nhu cầu vốn vay của
Chi nhánh. Kết quả cho thấy, năm
2016, mức vốn huy động vượt đến
22% so với dư nợ cho vay; năm
2017 mức dư cung thu hẹp lại còn
6%. Nếu tỷ lệ huy động so với cho
vay cao thì chi phí vốn sẽ cao làm
ảnh hưởng đến lợi nhuận hoạt động
của Chi nhánh. Sang năm 2018,
nguồn vốn huy động thấp hơn nhu
cầu tín dụng đồng nghĩa với việc
Chi nhánh phải vay vốn từ Hội sở
chính để đảm bảo đáp ứng được
nhu cầu vay vốn, điều này cũng
làm giảm tính tự chủ của Chi nhánh
trong việc huy động và cho vay
trên địa bàn tỉnh. 
Yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả
hoạt động huy động vốn của Chi
nhánh chính là chi phí huy động
vốn, bởi vì chi phí này quyết định
đến phương thức sử dụng vốn và
ảnh hưởng đến lợi nhuận hoạt động
của Chi nhánh. Chi phí huy động
vốn của Chi nhánh bao gồm chi phí
trả lãi và chi phí phi lãi, trong đó
chủ yếu là chi phí trả lãi. Cùng với
việc gia tăng vốn huy động thì chi
phí huy động cũng tăng qua 3 năm
(2016-2018). Tuy nhiên, có thể
thấy hiệu quả huy động vốn của
Chi nhánh là khá tốt, bởi vì tốc độ
tăng các chỉ tiêu chênh lệch thu -
chi, lợi nhuận sau thuế, sức sinh lời
của vốn chủ sở hữu (ROE) và sức
sinh lời của tài sản(ROA) đều tăng
nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng
chi phí huy động vốn (Bảng 4). 
Bảng 4 cũng cho thấy khả năng
sử dụng tài sản và vốn chủ sở hữu
của Chi nhánh ngày càng hiệu quả
và Chi nhánh đang kiếm được
nhiều lãi hơn trên số tiền đầu tư ít
đi. Điều này thể hiện trong báo cáo
kết quả kinh doanh hàng năm của
toàn hệ thống BIDV, chỉ tiêu lợi
nhuận của Chi nhánh Kinh Bắc
luôn nằm trong nhóm chi nhánh có
chỉ tiêu lợi nhuận đóng góp tốt vào
kết quả kinh doanh của toàn hệ
thống. Dự phòng rủi ro được Chi
nhánh trích lập đúng, đủ theo các
quy định của Ngân hàng Nhà nước
Bảng 3: Kết quả huy động và sử dụng vốn tại BIDV - Chi nhánh Kinh Bắc (2016 - 2018)
Bảng 4. Hiệu quả huy động vốn của BIDV- Chi nhánh Kinh Bắc
(2016-2018)
Nguồn: 
a
BIDV- Chi nhánh Kinh Bắc (2016-2017-2018); 
b
BIDV (2016-2017-2018)
Nguồn: BIDV- Chi nhánh Kinh Bắc (2016-2017-2018)
Nghiên cứu trao đổi
73Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020
và của BIDV, đảm bảo an toàn cho
hệ thống. 
3.3. Một số ưu điểm, hạn chế
và giải pháp đẩy mạnh huy động
vốn tại Chi nhánh
BIDV - Chi nhánh Kinh Bắc có
quy mô khách hàng tương đối lớn,
nguồn vốn huy động qua các năm
đã không ngừng tăng lên, các hình
thức huy động khá đa dạng. Chi
nhánh đã tạo lập được mối quan hệ
hợp tác với các định chế tài chính
lớn như Bảo hiểm Xã hội Việt
Nam, Quỹ Đầu tư Phát triển TP. Hà
Nội,Công ty Bảo hiểm PJICO, Kho
bạc Nhà nước TP. Bắc Ninh, góp
phần tăng trưởng ổn định và bền
vững cho nguồn vốn huy động của
Chi nhánh. 
Tuy nhiên, Chi nhánh cũng còn
một số hạn chế cần khắc phục, đó
là: thị phần huy động trên địa bàn
còn thấp và chịu sự cạnh tranh gay
gắt; tỷ lệ huy động và cho vay còn
chưa cân đối; nguồn vốn chủ sở
hữu còn thấp. Ngoài ra, qua khảo
sát một số khách hàng của Chi
nhánh cho thấy, vẫn còn có ý kiến
phàn nàn về tính năng sản phẩm
dịch vụ còn chưa tinh tế; hệ thống
ATM còn hạn chế về số lượng và
chất lượng hoạt động, trụ sở làm
việc của Chi nhánh chưa ổn định. 
Phỏng vấn chuyên gia, khảo sát
trực tiếp một số khách hàng đang
có tiền gửi tại các tổ chức tín dụng
trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh cho
thấy, phần lớn các khách hàng đều
quan tâm đến các vấn đề như lãi
suất tiền gửi, kỳ hạn gửi, các
chương trình khuyến mại, thời gian
xử lý một giao dịch, thủ tục thực
hiện, tính chuyên nghiệp của nhân
viên ngân hàng. 
Trên cơ sở phân tích thực trạng
huy động vốn tại Chi nhánh BIDV
Kinh Bắc, chúng tôi đưa ra một số
giải pháp dưới đây nhằm góp phần
đầy mạnh và nâng cao hiệu quả huy
động vốn tại BIDV - Chi nhánh
Kinh Bắc.
Thứ nhất, tăng vốn chủ sở hữu
thông qua vốn điều lệ, thặng dư vốn
và các quỹ; phát hành trái phiếu dài
hạn có khả năng chuyển đổi để mở
rộng quy mô; đồng thời, tăng vốn
chủ sở hữu thông qua tích lũy góp
phần đẩy mạnh huy động vốn.
Thứ hai, mở rộng kênh phân
phối; trong đó nhiệm vụ đầu tiên là
hoàn thành việc xây dựng trụ sở
làm việc của Chi nhánh; xây dựng
đề án mở mới phòng giao dịch,
điểm giao dịch; hoàn thiện các sản
phẩm, các chương trình tiết kiệm;
tập trung phát triển mạnh các đơn vị
chấp nhận thẻ (siêu thị, nhà hàng,
cửa hàng,); tăng số lượng máy
ATM ở khu vực nhiều nhà máy;
phát triển mạnh thanh toán trực
tuyến cả với tổ chức và cá nhân.
Thứ ba, phát triển nguồn nhân
lực, cụ thể chú trọng nâng cao chất
lượng tuyển dụng, tổ chức đào tạo
nâng cao cả về chuyên môn, kỹ
năng và thái độ cho nhân viên; sắp
xếp lại bộ phận khách hàng nhằm
tăng tính chuyên môn hóa; Ban
lãnh đạo Chi nhánh cần tăng cường
giao việc mang tính thử thách cho
nhân viên; quan tâm đến xây dựng
văn hóa doanh nghiệp; và phát
động phong trào huy động vốn
trong đơn vị.
4. Kết luận
Vốn huy động là cơ sở cho hoạt
động kinh doanh của ngân hàng,
mặc dù mới thành lập và phải chịu
áp lực cạnh tranh gay gắt trên địa
bàn, nhưng Ban Giám đốc BIDV -
Chi nhánh Kinh Bắc đã xác định
huy động vốn là nhiệm vụ trọng tâm
xuyên suốt trong quá trình phát triển
hoạt động kinh doanh của mình. Chi
nhánh luôn đổi mới cơ chế huy động
vốn đi liền với đổi mới phương pháp
quản lý vốn tập trung, chủ động đưa
ra các biện pháp thu hút vốn từ
khách hàng. Các nhóm sản phẩm
huy động vốn được phát triển theo
hướng lấy khách hàng làm trung
tâm. Các sản phẩm tiền gửi được
thiết kế linh hoạt theo nhu cầu của
khách hàng, đảm bảo được tính hấp
dẫn và cạnh tranh.
Thực tế hiện nay cho thấy, huy
động vốn ngày càng khó khăn và
chịu sự cạnh tranh gay gắt, chi phí
huy động vốn ngày càng cao vì
phải tăng chi phí khuyến mãi,
quảng cáo, giới thiệu sản phẩm
thương hiệu. Để sản phẩm dịch vụ
huy động vốn đáp ứng được các
yêu cầu của khách hàng, đòi hỏi
phải tiếp tục đổi mới công nghệ,
không ngừng cải tiến và nâng cấp
hiện đại, nâng cao chất lượng dịch
vụ. Bên cạnh đó, Chi nhánh cần đa
dạng hóa các hình thức huy động
và cho vay, nhạy bén với diễn biến
lãi suất thị trường và đảm bảo tính
cạnh tranh, hài hòa lợi ích giữa
ngân hàng và khách hàng, cũng
như thực hiện tốt công tác truyền
thông, quảng bá. 
Tài liệu tham khảo
BIDV - Chi nhánh Kinh Bắc (2016,
2017, 2018), Báo cáo tổng kết hàng năm
của Chi nhánh Kinh Bắc các năm 2016-
2017-2018.
BIDV (2016, 2017, 2018), Báo cáo
thường niên của BIDV các năm 2016-
2017-2018.
Phan Thị Thu Hà (2013), Giáo trình
Ngân hàng thương mại, NXB Đại học Kinh
tế quốc dân.
Quỳnh Nga (2019). Bắc Ninh: Dẫn đầu
cả nước về giá trị sản xuất công nghiệp.
Báo Công thương điện tử. Online link:
https://congthuong.vn/bac-ninh-dan-dau-
ca-nuoc-ve-gia-tri-san-xuat-cong-nghiep-
130764.html.
Quốc hội (2010), Luật Các tổ chức tín
dụng số 47/2010/QH12, ban hành ngày
17/06/2010.
Nguyễn Văn Tân (2017), Huy động vốn
dân cư tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và
Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hà Thành,
Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học
Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trương Thị Hải Yến (2014), Nâng cao
hiệu quả huy động vốn tại Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Quân đội- Chi nhánh
Tây Hồ Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ, Trường
Đại học Kinh tế quốc dân.