Thực trạng stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan ở nhân viên điều dưỡng lâm sàng Bệnh viện E, năm 2018

Tập 60 - Số 7-2020
Website: yhoccongdong.vn 131
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
THựC TRẠNG STRESS NGHỀ NGHIỆP VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ 
LIÊN QUAN Ở NHÂN VIÊN ĐIỀU DƯỠNG LÂM SÀNG BỆNH 
VIỆN E, NĂM 2018 
Lương Quốc Hùng1, Vũ Đức Định1
TÓM TẮT 
Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện nhằm 
đánh giá thực trạng stress nghề nghiệp và một số yếu tố 
liên quan trên 309 điều dưỡng lâm sàng đang làm việc tại 
bệnh viện E năm 2018. Kết quả cho thấy tỷ lệ stress của 
điều dưỡng lâm sàng tại Bệnh viện E là 24,3%. Trong 
đó, tỉ lệ stress nhẹ và vừa là 18,8%; nặng và rất nặng là 
5,5%. Các yếu tố nghề nghiệp liên quan tới tình trạng 
stress của điều dưỡng như sau: công việc phù hợp với 
trình độ chuyên môn (OR=2,45, 95%CI: 1,43-4,17); mức 
độ rõ ràng trong phân công công việc (OR=1,76, 95%CI: 
1,02-3,01); hài lòng với công việc (OR=3,48, 95%CI: 
2,01-5,96); tiếng ồn nơi làm việc (OR=1,89, 95%CI: 1,08- 
3,30); tiếp xúc với tác nhân độc hại (OR=1,81, 95%CI: 
1,03- 3,14); Hài lòng với hoạt động động viên, khuyến 
khích của BV (OR=1,85; 95%CI: 1,07-3,20, p<0,04) và 
đánh giá công bằng trong thành quả lao động (OR=2,2, 
95%CI: 1,29- 3,73). Kết quả nghiên cứu góp phần xây 
dựng chương trình dự phòng nhằm giảm thiểu vấn đề 
stress và nâng cao sức khoẻ cho điều dưỡng viên.
Từ khóa: Stress, điều dưỡng lâm sàng.
ABSTRACT 
STATUS OF OCCUPATIONAL STRESS AND 
SOME RELATED FACTORS AMONG CLINICAL 
NURSES AT E HOSPITAL IN 2018
A cross-sectional study was conducted in 2018 
among 309 clinical nurses at E hospital to describe the 
occupational stress and some related factors. The study 
applied 2 self-report questionnaires about the stress with 
the short-form version of Depression Anxiety Stress 
Scale-21 (DASS-21) and some work related factors. The 
results showed that 24.3% of clinical nurses suffered 
occupational stress, in which light and medium stress was 
18.8%; serious and very serious levels was 5.5%. There 
were some factors related to occupational stress among 
clinical nurses: the nurses who have job that are not or 
relatively suitable with professional qualifications had 2.45 
times higher occupational stress risk (OR=2.45, 95%CI: 
1.43-4.17) than those having suitable job-qualification; 
the nurses who have not clear or relatively unclear defined 
jobs had 1.76 times higher occupational stress risk (OR 
= 1.76, 95% CI: 1.02-3.01) than those with clear defined 
job group; the nurses that were not satisfied with job had 
3.47 times higher occupational stress risk (OR=3.48, 
95%CI: 2.01-5.96) than those satisfied with their job; 
those who often work in noisy condition had 1.89 times 
higher occupational stress risk (OR=1.89, 95%CI: 1.08- 
3.30) than those who work in quiet places; those who 
were often exposure to toxic agents had 1.81 times higher 
occupational stress risk (OR=1.81, 95%CI: 1.03- 3.14) 
than those without exposure; those who were not fairly 
evaluated about their performance had 2.2 - fold risk of 
stress (OR=2,2, 95%CI: 1,29- 3,73) compared to group 
that was fairly evaluated. Research results contribute to 
the development of prevention programs to reduce stress 
and improve the health of nurses.
Keywords: Stress, nurses, clinical nurses.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Y tế là ngành nghề đặc biệt liên quan trực tiếp đến 
sức khỏe và tính mạng của con người. Nhân viên y tế luôn 
làm việc trong môi trường nhiều áp lực như quá tải, áp lực 
từ phía người bệnh, người nhà, xã hội, nguy cơ lây nhiễm 
bệnh tật, nguy cơ tổn thương do các vật sắc nhọn, các hóa 
chất độc hại,.. từ đó nhân viên y tế dễ bị các vấn đề về sức 
khỏe tâm thần trong đó có stress. Một số nghiên cứu của 
các tác giả gần đây cho thấy tỷ lệ nhân viên y tế bị stress 
Ngày nhận bài: 23/09/2020 Ngày phản biện: 01/10/2020 Ngày duyệt đăng: 09/10/2020
1. Bệnh viện E
Tác giả chính: Lương Quốc Hùng
Điện thoại: 0915022577; Email: [email protected]
Tập 60 - Số 7-2020
Website: yhoccongdong.vn132
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
khá cao. Nghiên cứu của Sharifah Zainiyah (2011) tại 
một bệnh viện (BV) ở Kuala Lumpur cho thấy tỷ lệ điều 
dưỡng bị stress là 23,6% [1]. Tác giả Zairah Muqaddas 
Ansari (2015) cho thấy tỷ lệ bị stress của các điều dưỡng 
là 41% [2]. Ở Việt Nam, nghiên cứu của Trần Thị Thúy 
(2011) chỉ ra tỷ lệ bị stress ở khối cán bộ lâm sàng ở Bệnh 
viện ung bướu Hà Nội là 36,9% [3]. Tác giả Bạch Nguyên 
Ngọc (2015) tại Đồng Nai cho thấy tỷ lệ bị stress của điều 
dưỡng khối lâm sàng là 25,2% [2].
Điều dưỡng viên là những người trực tiếp tiếp xúc, 
chăm sóc, điều trị, cho người bệnh từ lúc nhập viện cho 
đến khi ra viện. Họ là người thường xuyên phải đối mặt 
với nhiều nguy cơ nghề nghiệp. Trong môi trường làm 
việc với nhiều áp lực như vậy, người điều dưỡng có nguy 
cơ bị stress là rất cao. Với mong muốn tìm hiểu thực trạng 
stress của nhân viên điều dưỡng lâm sàng tại viện E hiện 
nay như thế nào? Những yếu tố nào liên quan đến thực 
trạng trên. Chúng tôi đã thực hiện đề tài nghiên cứu về 
“Stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan ở nhân 
viên điều dưỡng Bệnh viện E, năm 2018”.
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Nhân viên điều dưỡng làm việc tại các khoa Lâm 
sàng Bệnh viện E năm 2018, đồng ý tham gia nghiên cứu, 
có mặt tại thời điểm nghiên cứu và có thời gian công tác từ 
12 tháng trở lên theo danh sách phòng tổ chức cung cấp.
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành tại Bệnh viện E Trung 
Ương, 87 - 89 Trần Cung, Cầu Giấy, Hà Nội. Từ tháng 4 
đến tháng 10 năm 2018
2.3. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả cắt ngang có phân tích
2.4. Cỡ mẫu và chọn mẫu
Áp dụng phương pháp chọn mẫu toàn bộ. Lấy toàn 
bộ nhân viên điều dưỡng đang làm việc tại các khoa lâm 
sàng Bệnh viện E Trung ương đáp ứng tiêu chuẩn lựa 
chọn đối tượng nghiên cứu. Tổng số nhân viên theo danh 
sách là 347 nhân viên. Tổng số nhân viên đáp ứng tiêu 
chuẩn lựa chọn là 309 đối tượng.
2.5. Tiêu chuẩn đánh giá
Đánh giá mức độ stress của các nhân viên điều 
dưỡng bằng cách cộng điểm các câu hỏi trong bộ công cụ 
DASS 21 theo từng nhóm sau đó nhân với hệ số 2, cụ thể: 
Stress bao gồm các câu hỏi có số thứ tự 1, 6, 8, 11, 12, 14, 
18. Các mức độ stress bao gồm bình thường (0-14 điểm); 
nhẹ (15-18 điểm); vừa (19-25 điểm); nặng (26-33 điểm); 
rất nặng (≥ 34 điểm)
2.6. Xử lý và phân tích số liệu
Sử dụng phần mềm epidata 3.1 để nhập liệu và phần 
mềm SPSS 20.0 để xử lý số liệu. 
2.7. Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành sau khi được sự đồng ý 
của hội đồng duyệt đề cương trường Đại học Thăng Long 
và được sự cho phép của Ban giám đốc và Hội đồng khoa 
học Bệnh viện E.
III. KẾT QUẢ
Hình 1. Thực trạng stress nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu (n=309)
Kết quả nghiên cứu cho thấy, tỉ lệ điều dưỡng bị 
stress nghề nghiệp là 24,3% trong đó 12,3% đối tượng 
bị stress ở mức độ nhẹ, 6,5% đối tượng bị ở mức độ vừa, 
mức độ nặng và rất nặng lần lượt là 4,5% và 1%. 
Tập 60 - Số 7-2020
Website: yhoccongdong.vn 133
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Kết quả nêu tại bảng 1 cho thấy có mối liên quan có 
ý nghĩa thống kê giữa giới tính (OR=2,29; 95%CI: 1,229-
4,259; p=0,01), chăm sóc con nhỏ dưới 5 tuổi (OR=2,41; 
95%CI: 1,17-4,936), thời gian công tác tại khoa/ phòng 
hiện tại (OR=1,93; 95%CI: 1,129-3,283; p=0,02) với tình 
trạng stress.
Điều dưỡng làm việc nơi ồn ào có nguy cơ mắc stress 
cao gấp 1,89 lần so với nhóm còn lại (OR=1,89; 95%CI: 
1,086-3,302; p<0,05). Điều dưỡng thường xuyên tiếp xúc 
với tác nhân độc hại có nguy cơ mắc stress cao gấp 1,81 
lần so với nhóm còn lại (OR=1,81; 95%CI: 1,039-3,146; 
p<0,05).
Bảng 1. Mối liên quan giữa yếu tố cá nhân đến tình trạng stress của điều dưỡng
Các yếu tố
Stress OR
(CI 95%)
p
Có (n,%) Không (n,%)
Giới
Nam
Nữ
21(38,2%)
54(21,3%)
34(61,8%)
200(78,7%)
2,29
1,22-4,25
0,01
Chăm sóc con nhỏ dưới 5 tuổi
Có
Không
35(27,6%)
12(13,6%)
92(72,4%)
76(86,4%)
2,41
1,17-4,936
0,02
Thời gian công tác tại khoa phòng hiện tại
Từ 5 năm trở xuống
Trên 5 năm
47(30,1%)
28(18,3%)
09(69,9%)
125(81,7%)
1,93
1,129-3,283
0,02
Bảng 2. Mối liên quan giữa một số yếu tố về môi trường làm việc và tình trạng stress của điều dưỡng
Các yếu tố
Stress OR
(CI 95%)
p
Có (SL,%) Không (SL,%)
Tiếng ồn nơi làm việc
Ồn ào 
Yên tĩnh & bình thường 
28(33,3%)
47(20,9%)
56(66,7%)
178(79,1%)
1,89
1,086-3,302
0,03
Tiếp xúc với tác nhân độc hại
Thường xuyên 
Không bao giờ & thỉnh thoảng 
28(32,6%)
47(21,1%)
58(67,4%)
176(78,9%)
1,81
1,039-3,146
0,04
Tập 60 - Số 7-2020
Website: yhoccongdong.vn134
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
Bảng 3 Mối liên quan giữa một số yếu tố về nội dung công việc và tình trạng stress của điều dưỡng
Các yếu tố
Stress OR
(CI 95%)
p
Có (SL,%) Không (SL,%)
Mức độ phù hợp công việc với trình độ chuyên môn
Chưa và tương đối phù hợp
Phù hợp
46 (33,3%)
29 (17,0%)
92 (66,7%)
142 (83,0%)
2,45
1,436-4,175
< 0,01
Mức độ rõ ràng trong công việc
Chưa và tương đối rõ ràng 
Rõ ràng
49 (28,8%)
26 (18,7%)
121 (71,2%)
113 (81,3%)
1,76
1,025-3,012
0,039
Mức độ hài lòng với công việc
Không hài lòng 
Hài lòng 
40 (40,8%)
35 (16,6%)
58 (59,2%)
176 (83,4%)
3,47
2,017-5,963
< 0,01
Bảng 4. Mối liên quan giữa một số yếu tố về động viên khuyến khích, phát triển nghề nghiệp và tình trạng stress 
của điều dưỡng
Các yếu tố
Stress
OR
(CI 95%)
p
Có (SL,%) Không (SL,%)
Không và ít công bằng
Công bằng
45(32,1%)
30(17,8%)
95(67,9%)
139(82,2%)
2,2
1,291-31,731
<0,01
Không & không rõ ràng
Hài lòng 
51(29,0%)
24(18,0%)
125(71,0%)
109(82,0%)
1,85
1,07-3,208
0,03
Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa mức độ 
phù hợp công việc với trình độ chuyên môn (OR=2,45; 
95%CI: 1,436-4,175, p< 0,05); mức độ rõ ràng trong công 
việc (OR=1,76; 95%CI: 1,025-3,012, p<0,05); mức độ hài 
lòng với công viêc (OR=3,47; 95%CI: 2,017-5,963; p< 
0,05) với tình trạng stress của điều dưỡng.
Kết quả nêu tại Bảng 4 cho thấy điều dưỡng cho 
rằng việc đánh giá thành quả lao động không hoặc ít 
công bằng có nguy cơ stress cao gấp 2,2 lần so với nhóm 
công bằng. Nhóm điều dưỡng không hoặc không rõ ràng 
hài lòng với hoạt động động viên, khuyến khích của 
bệnh viện có nguy cơ stress gấp 1,85 lần so với nhóm 
hài lòng.
IV. BÀN LUẬN
4.1. Thực trạng stress nghề nghiệp của điều 
dưỡng lâm sàng Bệnh viện E năm 2018
 Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy có 
24,3% điều dưỡng bị stress. Tỷ lệ này thấp hơn kết quả 
nghiên cứu của Mai Hòa Nhung năm 2013 tại Bệnh viện 
Giao thông vận tải Trung ương (40,8%) [3], nghiên cứu 
năm 2014 của tác giả Dương Thành Hiệp (56,9%) [6]. 
Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu của chúng tôi lại cao hơn 
nghiên cứu của Trần Thị Thu Thủy năm 2015 tại Bệnh 
viện Hữu nghị Việt Đức với tỉ lệ điều dưỡng bị stress là 
18,5% [5]. Trong nghiên cứu của chúng tôi mức độ stress 
của đối tượng lần lượt là 12,3% mức độ nhẹ, 6,5% mức 
độ vừa, 4,5% mức độ nặng và 1% mức độ rất nặng. So với 
kết quả nghiên cứu của Bạch Nguyên Ngọc năm 2015 tại 
Bệnh viện đa khoa tỉnh Gia Lai thì tỉ lệ đối tượng bị trầm 
cảm nhẹ ở nghiên cứu của chúng tôi cao hơn (10,4%), 
trong khi tỉ lệ đối tượng bị trầm cảm vừa,và nặng của 
Tập 60 - Số 7-2020
Website: yhoccongdong.vn 135
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
chúng tôi lại thấp hơn (8,8% trầm cảm mức độ vừa và 6% 
trầm cảm mức độ nặng) [2]. 
4.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress 
của điều dưỡng lâm sàng Bệnh viện E năm 2018
4.2.1. Một số yếu tố cá nhân liên quan đến tình 
trạng stress của điều dưỡng lâm sàng
Kết quả nghiên cứu cho thấy nam giới có nguy cơ bị 
stress cao gấp 2,29 lần so với nữ giới, điều này có ý nghĩa 
thống kê với p <0,05. Kết quả này của chúng tôi có sự 
khác biệt so với kết quả nghiên cứu của Mai Hòa Nhung. 
Tác giả Mai Hòa Nhung cũng tìm được mối liên quan giữa 
giới tính với tình trạng stress của đối tượng tuy nhiên nam 
giới có nguy cơ bị stress bằng 0,266 lần so với nữ giới [3].
Nhóm điều dưỡng lâm sàng có thời gian công tác 
từ 5 năm trở xuống có nguy cơ bị stress cao gấp 1,93 lần 
nhóm có thời gian công tác trên 5 năm, điều này có ý 
nghĩa thống kê với p < 0,05
Nhóm cần phải chăm sóc con nhỏ dưới 5 tuổi có 
nguy cơ bị stress cao gấp 2,41 lần nhóm không phải 
chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi, điều này có ý nghĩa thống kê 
với p <0,05. Kết quả này tương đồng với kết quả nghiên 
cứu của một số tác giả như Ngô Thị Kiểu My năm 2014 
(OR=1,83, 95%CI=1,12-2,99, p = 0,021) [6].
4.2.2. Mối liên quan giữa một số yếu tố về môi 
trường làm việc với tình trạng stress của điều dưỡng
Nghiên cứu của chúng tôi tìm thấy 2 yếu tố liên quan 
đến tình trạng stress của điều dưỡng viên lâm sàng Bệnh 
viện E bao gồm tiếng ồn nơi làm việc và tiếp xúc với tác 
nhân độc hại. 
Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm điều dưỡng cảm 
thấy ồn ào tại nơi làm việc có nguy cơ bị stress cao gấp 
1,89 lần nhóm cảm thấy yên tĩnh hoặc bình (p <0,05). 
Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Nguyễn Văn 
Tuyên (OR=2,0; p<0,05) [7].
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy nhóm điều dưỡng 
thường xuyên tiếp xúc với tác nhân độc hại có nguy cơ bị 
stress cao gấp 1,81 lần nhóm không bao giờ hoặc thỉnh 
thoảng tiếp xúc với tác nhân độc hại (p <0,05). Kết quả 
này hoàn toàn phù hợp với kết quả của tác giả Mai Hòa 
Nhung [3].
4.2.3. Một số yếu tố liên quan giữa nội dung công 
việc với tình trạng stress của điều dưỡng lâm sàng
Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm điều dưỡng cảm 
thấy chưa hoặc tương đối phù hợp công việc với trình độ 
chuyên môn có nguy cơ bị stress cao gấp 2,45 lần nhóm 
cảm thấy phù hợp công việc với trình độ chuyên môn, 
điều này có ý nghĩa thống kê với p <0,05. Kết quả này 
tương đồng với kết quả nghiên cứu của Đậu Thị Tuyết 
(OR=3,0, 95%CI=1,8-5,3, p <0,001) [8].
Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng: Nhóm cảm 
thấy chưa hoặc tương đối rõ ràng trong công việc có nguy 
cơ bị stress cao gấp 1,76 lần nhóm cảm thấy rõ ràng trong 
công việc, điều này có ý nghĩa thống kê với p <0,05. Kết 
quả này của chúng tôi tương đồng với kết quả nghiên cứu 
của Mai Hòa Nhung (OR=5,6, 95%CI=1,1-28, p < 0,05) 
[5]. Nghiên cứu cũng tìm thấy mối liên quan giữa sự hài 
lòng của điều dưỡng với tình trạng stress của họ. Nhóm 
điều dưỡng không hài lòng hoặc không rõ ràng với công 
việc có nguy cơ bị stress cao gấp 3,47 lần nhóm hài lòng 
với công việc, điều này có ý nghĩa thống kê với p <0,05. 
4.2.4. Mối liên quan giữa một số yếu tố về động 
viên khuyến khích và phát triển nghề nghiệp với tình 
trạng stress của điều dưỡng
Nghiên cứu của chúng tôi cho kết quả, nhóm điều 
dưỡng cảm thấy không công bằng hoặc ít công bằng trong 
đánh giá thành quả lao động có nguy cơ bị stress cao gấp 
2,2 lần nhóm cảm thấy công bằng trong đánh giá thành 
quả lao động, điều này có ý nghĩa thống kê với p <0,05. 
Kết quả này tương đồng với kết quả nghiên cứu của Đậu 
Thị Tuyết 
Nhóm cảm thấy không hài lòng hoặc không rõ ràng 
trong hoạt động , động viên , khuyến khích của bệnh viện 
có nguy cơ bị stress cao gấp 1,85 lần nhóm cảm thấy hài 
lòng với hoạt động, động viên, khuyến khích của bệnh 
viện, điều này có ý nghĩa thống kê với p <0,05. 
V. KẾT LUẬN
Tỉ lệ nhân viên điều dưỡng khối lâm sàng Bệnh viện 
E năm 2018 mắc stress cao (24,3%). Trong đó mức độ 
stress lần lượt là 12,3% nhẹ, 6,5% vừa, 4,5% nặng và 1% 
rất nặng.
Nghiên cứu tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa 
thống kê với p < 0,05 giữa một số yếu tố và tình trạng 
stress nghề nghiệp của điều dưỡng viên gồm: Yếu tố 
nội dung công việc (mức độ phù hợp công việc với 
trình độ chuyên môn, mức độ rõ ràng trong công việc, 
mức độ hài lòng với công việc); yếu tố môi trường làm 
việc (tiếng ồn nơi làm việc và tiếp xúc với tác nhân độc 
hại); yếu tố về động viên khuyến khích và phát triển 
nghề nghiệp (công bằng trong đánh giá thành quả lao 
động, hài lòng với hoạt động động viên, khuyến khích 
của bệnh viện).
Tập 60 - Số 7-2020
Website: yhoccongdong.vn136
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Thị Thúy. Đánh giá trạng thái stress của cán bộ y tế khối lâm sàng Bệnh viện Ung bướu Hà Nội năm 
2011. Luận văn thạc sỹ quản lý bệnh viện, 2011, Đại học Y tế công cộng.
2. Bạch Nguyên Ngọc. Stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan của điều dưỡng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh 
Gia Lai, năm 2015. Luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng, 2015, Trường Đại học Y tế Công cộng, Hà Nội. 
3. Mai Hòa Nhung. Thực trạng stress và một số yếu tố liên quan ở điều dưỡng viên lâm sàng tại Bệnh viện Giao 
thông vận tải Trung ương năm 2014. Luận văn thạc sỹ Y tế công cộng, 2014, Trường Đại học Y tế công cộng, Hà Nội. 
4. Dương Thành Hiệp. Tình trạng stress nghề nghiệp của điều dưỡng, hộ sinh ở 8 khoa lâm sàng tại bệnh viện 
Nguyễn Đình Chiểu tỉnh Bến Tre năm 2014 và một số yếu tố liên quan,.Luận văn thạc sĩ Quản lý bệnh viện, 2014, 
Trường Đại học Y tế Công cộng.
5. Trần Thị Thu Thủy và Nguyễn Thị Liên Hương. “Tình trạng căng thẳng và một số yếu tố nghề nghiệp liên 
quan đến căng thẳng ở điều dưỡng viên tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức năm 2015”, Tạp chí Y tế Công cộng. 2016, 
40: 20-25.
6. Ngô Thị Kiều My. “Đánh giá tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng và hộ sinh khối lâm sàng bệnh 
viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng năm 2014”. Luận văn thạc sĩ Quản lý bệnh viện, 2014, Trường Đại học Y tế công cộng, 
Hà Nội.
7. Nguyễn Văn Tuyên. Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến căng thẳng của điều dưỡng viên lâm sàng Bệnh 
viện đa khoa tỉnh Bình Định, năm 2015. Luận văn thạc sĩ Y tế công cộng, 2015, Trường Đại học Y tế Công cộng.
8. Đậu Thị Tuyết. Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của cán bộ y tế khối lâm sàng tại Bệnh viện đa khoa 115 
Nghệ An năm 2013 và một số yếu tố liên quan. Luận văn thạc sĩ Quản lý bệnh viện, 2013, Trường Đại học Y tế Công 
cộng, Hà Nội.
9. Sharifah Zainiyah SY et. al. “Stress and its associated factors amongst ward nurses in a public hospital Kuala 
Lumpur”. Malaysian journal of public health medicine. 2011, 11(1): 78-85.
10. Zairah Muqaddas Ansari, et al. “Occupational Stress among Emergency Department (ED) Staff and the 
Need for Investment in Health Care; a View from Pakistan”. British Journal of Medicine & Medical Research, 
2015, 10(10): 1-9.