Thực trạng hệ thống các trung tâm pháp y cấp tỉnh ở Việt Nam

SỐ 3 (56) - Tháng 05-06/2020
Website: yhoccongdong.vn102
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
THỰC TRẠNG HỆ THỐNG CÁC TRUNG TÂM PHÁP Y CẤP TỈNH 
Ở VIỆT NAM
Nguyễn Đức Nhự1, Đặng Đức Nhu2
TÓM TẮT
Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện nhằm 
khảo sát thực trạng hệ thống tổ chức, nhân lực, cơ sở vật 
chất, số lượng giám định pháp y của 63 Trung tâm Pháp y 
cấp tỉnh ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu: Có 53 Trung tâm 
pháp y, chiếm 90,48%. Có 5 Trung tâm Pháp y - Y khoa, 
chiếm 7,94%. Còn 01 tỉnh còn là phòng Giám định pháp 
y, 1,59%. Tỷ lệ giám định viên là 24,56%, bác sĩ pháp y 
là 33,16%, kỹ thuật viên y là 19,87%, cán bộ chuyên môn 
khác là 33,92% và nhân viên văn phòng 13,04%. Có 37 
đơn vị có trụ sở riêng, chiếm 58,73%, 20 đơn vị có trụ sở 
đặt ghép chung trong bệnh viện, 31,75%, 05 đơn vị được 
thành lập ghép chung giám định y khoa và pháp y, chiếm 
7,94%, 02 đơn vị phải đi thuê, mượn địa điểm, chiếm 
3,17%. Có 37 Trung tâm pháp y được trang bị ô tô, chiếm 
58,73%. Có 23 Trung tâm chưa được trang bị ô tô, chiếm 
36,51%. Có 3 Trung tâm được mượn xe hoặc đi chung 
với đơn vị khác, chiếm 4,76%. Số lượng giám định pháp 
y của 63 Trung tâm pháp y năm 2019 là 48.544 ca. Trong 
đó, giám định thương tích chiếm 44,13%, tử thi chiếm 
23,48%, mô bệnh học 7,4%, pháp y tình dục 5,5%, độc 
chất 1,35%, giám định khác chiếm 18,14%.
Từ khóa: Trung tâm pháp y, hệ thống pháp y.
SUMMARY:
CURRENT SITUATION ON SYSTEM OF 
FORENSIC MEDICINE CENTERS IN VIETNAM
A cross-sectional descriptive study was conducted to 
survey the current stuation on the organizational system, 
human resources, facilities, and number of forensic 
examination of 63 provincial forensic centers in Vietnam. 
Results: There were 53 forensic centers, accounting for 
90,48%. 05 forensic medicine and medical assessment 
center, 7,94%. Only 01 province have a department of 
forensic medicine, 1,59%. The percentage of forensic 
experts was 24,56%, forensic doctors 33,16%, medical 
technicians 19,87%, other professional staff 3,92% and 
office workers 13,04%. 37 centers having their own offices, 
accounting for 58,73%, 20 centers have their headquarters 
put together in hospitals with 31,75%, 05 centers together 
with medical assessment center 7,94%, 02 centers have to 
rent, borrow locations with 3,17%. 37 centers equipped 
with cars, accounting for 58,73%. 23 centers not yet 
equipped with cars, 36,51%. 03 centers had to borrow 
cars 4,76%. Total number of forensic examination case in 
2019 was 48,544. In which, injury assessment accounted 
for 44,13%, autopsy 23,48%, histopathological 7,4%, 
sexual assault assessment 5,5%, toxicology 1,35% , other 
examinations 18,14%.
Key words: Forensic medicine center, forensic 
medicine systems.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo Luật Giám định tư pháp năm 2013, hệ thống 
pháp y tuyến địa phương có các Trung tâm Pháp y cấp 
tỉnh trực thuộc các Sở Y tế tỉnh, thành phố [1]. Ngày 
16/11/2015, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 42/2015/
TT-BYT hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn 
và cơ cấu tổ chức của Trung tâm pháp y (TTPY) cấp 
tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Các TTPY thực 
hiện công tác giám định pháp y tử thi, thương tích, tình 
dục và các loại hình giám định khác trên địa bàn [2]. 
Từ khi được thành lập đến nay, hệ thống TTPY cấp 
tỉnh về cơ bản đã được bố trí nhân lực và được đầu tư 
một số trang thiết bị thiết yếu, đáp ứng nhu cầu chức 
năng nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, 
số lượng nhân lực pháp y vẫn chưa đảm bảo theo yêu 
cầu, nhất là đội ngũ bác sĩ, giám định viên pháp y do 
đặc thù chuyên môn vất vả, nặng nhọc, áp lực công việc 
nhiều nhưng chế độ đãi ngộ chưa tương xứng nên chưa 
thể thu hút được. Về cơ sở vật chất của Trung tâm pháp 
y đã được quy định tại Thông tư 53/TT-BYT ngày 28 
Ngày nhận bài: 01/03/2020 Ngày phản biện: 25/03/2020 Ngày duyệt đăng: 01/04/2020
1. Viện Pháp y Quốc gia; SĐT: 0912083969; Email: [email protected]
2. Bộ Y tế
SỐ 3 (56) - Tháng 05-06/2020
Website: yhoccongdong.vn 103
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
tháng 12 năm 2015 của Bộ Y tế quy định về cơ sở vật 
chất, trang thiết phương tiện giám định để hoạt động, 
tuy nhiên mới chỉ quy định ở mức tối thiểu [3]. Để góp 
phần có cơ sở dữ liệu cho việc đề xuất chiến lược phát 
triển hệ thống pháp y ngành Y tế và thực hiện tốt Đề án 
“Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư 
pháp” của Chính phủ, chúng tôi thực hiện nghiên cứu 
này với mục tiêu khảo sát hệ thống TTPY cấp tỉnh bao 
gồm nhân lực, cơ sở vật chất và công tác giám định 
pháp y của các Trung tâm.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 
CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: 
63 Trung tâm Pháp y cấp tỉnh ở Việt Nam được khảo 
sát thực trạng, bao gồm: Nhân lực, cơ sở vật chất, số lượng 
giám định pháp y của các đơn vị năm 2019.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
- Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang
- Cỡ mẫu: 63 TTPY tại các tỉnh, thành phố
- Phương pháp thu thập và xử lý số liệu:
	Bước 1: Lập phiếu khảo sát về thực trạng hệ 
thống tổ chức, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, số lượng 
giám định gửi 63 TTPY cấp tỉnh.
	Bước 2: Thu thập số liệu.
	Bước 3: Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 18.0.
	Bước 4: Phân tích, đánh giá thực trạng. 
2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành tại Viện Pháp y Quốc gia, 
từ tháng 7 đến tháng 12 năm 2019.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Bảng 1. Hệ thống tên gọi của các đơn vị pháp y cấp tỉnh
Tên gọi Số lượng Tỷ lệ %
Trung tâm Pháp y 57 90,48
Trung tâm Pháp y – Y khoa 05 7,94
Phòng Giám định pháp y 01 1,59
Tổng số 63 100
Bảng 2. Nhân lực tại 63 Trung tâm pháp y
Nhân lực Số lượng Tỷ lệ %
Giám định viên 194/790 24,56
Bác sĩ pháp y 262/790 33,16
Kỹ thuật viên y 157/790 19,87
Nhân viên chuyên môn khác 268/790 33,92
Nhân viên văn phòng 103/790 13,04
Nhận xét: Có 53 tỉnh thành lập TTPY, chiếm 90,48%. Có 5 tỉnh thành lập Trung tâm Pháp y – Y khoa, chiếm 
7,94%. Còn 01 tỉnh chưa thành lập Trung tâm, 1,59%.
Nhận xét: Trong tổng số 790 cán bộ, nhân viên của 
các TTPY, tỷ lệ giám định viên là 24,56%, bác sĩ pháp y 
là 33,16%, kỹ thuật viên y là 19,87%, cán bộ chuyên môn 
khác là 33,92% và nhân viên văn phòng 13,04%.
SỐ 3 (56) - Tháng 05-06/2020
Website: yhoccongdong.vn104
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
Bảng 3. Tình hình trụ sở của các TTPY
Trụ sở của TTPY Số lượng Tỷ lệ %
Có trụ sở riêng 37 58,73
Ghép chung trong bệnh viện 20 31,75
Chung với TTGĐ Y khoa 05 7,94
Thuê, mượn tạm trụ sở 02 3,17
Tổng 63 100
Bảng 4. Tình hình trang bị ô tô của các TTPY
Ô tô Số lượng Tỷ lệ %
Có ô tô riêng 37 58,73
Mượn, đi chung 03 4,76
Chưa có 23 36,51
Tổng 63 100
Bảng 5. Tình hình giám định tại các TTPY năm 2019
Loại hình giám định Số lượng Tỷ lệ %
Giám định thương tích 21.421 44,13
Giám định tử thi 11.398 23,48
Giám định tình dục 2.669 5,50
Giám định độc chất 6.570 1,35
Giám định mô bệnh học 5.593 7,40
Giám định khác 8.806 18,14
Tổng 48.544 100
Nhận xét: Có 37 đơn vị có trụ sở riêng, chiếm 
58,73%, 20 đơn vị có trụ sở đặt ghép chung trong bệnh 
viện, 31,75%, 05 đơn vị được thành lập ghép chung y 
khoa và pháp y, chiếm 7,94%, 02 đơn vị phải đi thuê, 
mượn địa điểm, chiếm 3,17%.
Nhận xét: Có 37 đơn vị pháp y được trang bị ô tô, 
chiếm 58,73%. Có 23 đơn vị chưa được trang bị ô tô, 
chiếm 36,51%. Có 3 đơn vị mượn xe hoặc đi chung với 
đơn vị khác, chiếm 4,76%.
Nhận xét: Số lượng giám định của 63 TTPY năm 
2019 là 48.544 ca. Trong đó, giám định thương tích chiếm 
44,13%, tử thi 23,48%, mô bệnh học 7,4%, tình dục 5,5%, 
độc chất 1,35%, giám định khác 18,14%.
SỐ 3 (56) - Tháng 05-06/2020
Website: yhoccongdong.vn 105
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
IV. BÀN LUẬN
Theo Luật Giám định tư pháp có hiệu lực từ ngày 
01/01/2013 thì các tỉnh, thành phố thành lập TTPY thuộc 
Sở Y tế [1]. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cho thấy sau 7 
năm thực hiện Luật Giám định tư pháp, việc kiện toàn hệ 
thống pháp y còn chưa toàn diện. Đến năm 2019, mới có 
53/63 tỉnh thành lập TTPY, chiếm 90,48%. Mặc dù một 
số TTPY được thành lập nhưng không đủ nhân lực hoạt 
động như Trung tâm Pháp y Nam Định. Hiện còn có 5 
tỉnh thành lập Trung tâm Pháp y – Y khoa, chiếm 7,94% 
do thiếu nhân lực đã sáp nhập TTPY vào Trung tâm Giám 
định y khoa như Trung tâm Giám định Pháp y - Y khoa Hà 
Tĩnh, Bình Phước, Quảng Bình, Lai Châu, Ninh Thuận. 
Còn 01 tỉnh chưa thành lập Trung tâm, chiếm 1,59%, là 
Phòng Giám định pháp y Hải Dương trực thuộc bệnh viên 
đa khoa tỉnh gây ảnh hưởng không nhỏ tới công tác giám 
định pháp y và chưa tuân thủ theo quy định của Luật Giám 
định tư pháp.
Về nhân lực: Trong tổng số 790 cán bộ, nhân viên 
của các TTPY, tỷ lệ giám định viên là 24,56%, bác sĩ 
pháp y là 33,16%, kỹ thuật viên y là 19,87%, cán bộ 
chuyên môn khác là 33,92% và nhân viên văn phòng 
13,04%. Với số lượng nhân lực của hệ thống TTPY cấp 
tỉnh là ít so với nhu cầu thực tế và khối lượng công việc 
phải đảm nhiệm. Cả hệ thống pháp y ngành Y tế chỉ có 
194 giám định viên, trung bình mỗi năm phải giám định 
từ 45.000 đến 50 nghìn vụ việc là một khối lượng công 
việc rất lớn và vất vả, nhất là đội ngũ giám định viên làm 
công tác giám định pháp y tử thi. Với số lượng giám định 
viên như vậy, đại đa số các Trung tâm không đủ nhân lực 
trong trường hợp cần giám định lại theo quy trình giám 
định được Bộ Y tế ban hành kèm theo Thông tư 47/2013/
TT-BYT [4]. Nguyên nhân của tình trạng thiếu hụt bác 
sĩ pháp y nói chung trong chuyên ngành pháp y nói riêng 
chính là do sức kém thu hút của chuyên ngành khó khăn, 
vất vả và chịu áp lực cao, chế độ chính sách đãi ngộ chưa 
tương xứng [5].
Về trụ sở của các TTPY: Hiện mới có 37 TTPY có 
trụ sở riêng, chiếm 58,73%, 20 đơn vị có trụ sở đặt ghép 
chung trong bệnh viện, 31,75%, 05 đơn vị được thành lập 
ghép chung y khoa và pháp y, chiếm 7,94%, 02 đơn vị 
phải đi thuê, mượn địa điểm, chiếm 3,17%. Thực tế, có 37 
TTPY đã có trụ sở riêng biệt, có nhiều đơn vị được bố trí 
trụ sở nằm trong Bệnh viện đa khoa tỉnh hoặc bố trí chung 
cơ sở với giám định y khoa hoặc ghép chung với khoa 
Giải phẫu bệnh của bệnh viện. Nhìn chung, chỉ có một số 
ít trụ sở có diện tích đủ rộng, khang trang còn lại đa số trụ 
sở đều được cấp từ cơ sở cũ của các cơ quan khác, không 
đủ diện tích sử dụng hoặc đã cũ chỉ tạm thời ổn định để 
các Trung tâm hoạt động.
Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 53/2015 ngày 
28/12/2015 quy định điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết 
bị, phương tiện giám định cho tổ chức giám định công lập 
trong lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần [3]. Cơ sở vật chất, 
trang thiết bị phục vụ công tác chuyên môn đã được củng 
cố tăng cường, tuy nhiên do điều kiện của từng tỉnh mà sự 
đầu tư chưa đồng đều, chưa đáp ứng đầy đủ công tác giám 
định theo nhu cầu ở các đơn vị pháp y địa phương. Theo 
quy định, mỗi đơn vị có 01 ô tô chuyên dung phục vụ công 
tác giám định pháp y [3]. Tuy nhiên, hiện tại mới có 37/63 
đơn vị pháp y được trang bị ô tô phục vụ công tác chuyên 
môn, chiếm 58,73%. Có 23 đơn vị chưa được trang bị ô tô, 
chiếm 36,51%. Có 3 đơn vị được mượn xe hoặc đi chung 
với đơn vị khác, chiếm 4,76%. Vấn đề này gây rất nhiều 
khó khăn cho các đươn vị pháp y khi đi giám định pháp y 
tử thi xa địa bàn trung tâm, thậm chí có những tỉnh miền 
núi phải đi xa rất khó khăn, vất vả. Các đơn vị không có 
xe ô tô sẽ không chủ động được phương tiện đi giám định, 
nên khó có thể đáp ứng được thời gian nhanh chóng, kịp 
thời theo yêu cầu của các cơ quan trưng cầu.
Số lượng giám định pháp y của 63 TTPY năm 2019 
là 48.544 ca. Đây là số lượng công việc khá lớn so với đội 
ngũ giám định viên, bác sĩ pháp y còn chưa đủ theo yêu 
cầu. Có thể thấy loại hình giám định pháp y của các TTPY 
cấp tỉnh khá đa dạng, trong đó chủ yếu là loại hình giám 
định pháp y thương tích chiếm 44,13%. Tiếp theo là loại 
hình giám định tử thi chiếm 23,48%, do tại tuyến tỉnh còn 
có lực lượng pháp y của phòng Kỹ thuật hình sự thuộc 
Công an tỉnh cùng giám định pháp y tử thi [1]. Giám định 
mô bệnh học chiếm tỷ lệ ít 7,4%, do loại hình này phụ 
thuộc vào số lượng giám định tử thi và chỉ định của các 
giám định viên hoặc yêu cầu của cơ quan trưng cầu. Loại 
hình giám định tình dục và giám định độc chất chiếm tỷ 
lệ thấp hơn là 5,5% và 1,35%. Ngoài ra, còn có lại hình 
giám định khác gồm giám định ADN, hung khí, hồ sơ 
chiếm 18,14%.
V. KẾT LUẬN
Có 53 tỉnh, thành phố thành lập TTPY, chiếm 
90,48%, 05 tỉnh thành lập Trung tâm Giám định Pháp y 
– Y khoa, chiếm 7,94%, còn 01 tỉnh là Phòng Giám định 
pháp y, 1,59%. 
Trong tổng số 790 cán bộ, nhân viên của 63 TTPY, 
tỷ lệ giám định viên là 24,56%, bác sĩ pháp y là 33,16%, 
SỐ 3 (56) - Tháng 05-06/2020
Website: yhoccongdong.vn106
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
kỹ thuật viên y là 19,87%, cán bộ chuyên môn khác là 
33,92% và nhân viên văn phòng 13,04%.
Có 37 đơn vị có trụ sở riêng, chiếm 58,73%, 20 đơn 
vị có trụ sở đặt ghép chung trong bệnh viện, 31,75%, 05 
đơn vị được thành lập ghép TTPY - Y khoa, chiếm 7,94%, 
02 đơn vị phải đi thuê, mượn địa điểm, chiếm 3,17%.
Có 37 TTPY được trang bị ô tô, chiếm 58,73%. Có 
23 TTPY chưa có ô tô, chiếm 36,51%. Có 3 đơn vị được 
mượn xe hoặc đi chung với đơn vị khác, chiếm 4,76%.
Số lượng giám định của 63 TTPY năm 2019 là 48.544 
ca. Trong đó, giám định thương tích chiếm 44,13%, tử 
thi 23,48%, mô bệnh học 7,4%, tình dục 5,5%, độc chất 
1,35%, giám định khác 18,14%.
VI. KIẾN NGHỊ
1. Cần hoàn thiện hệ thống Trung tâm pháp y cấp tỉnh 
theo đúng quy định của Luật Giám định tư pháp.
2. Sở Y tế bố trí trụ sở và tăng cường đầu tư cơ sở vật 
chất, trang thiết bị cho Trung tâm pháp y, đảm bảo công 
tác giám định theo các quy định của Bộ Y tế đã ban hành.
3. Các Trung tâm pháp y kiến nghị các Sở, ban ngành 
địa phương bổ sung thêm nhân lực chuyên môn cho công 
tác giám định pháp y, đảm bảo chất lượng chuyên môn 
theo yêu cầu.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Giám định tư pháp số 13/2012/QH13.
2. Thông tư số 42/2015/TT-BYT ngày 16/11/2015 của Bộ Y tế hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ 
cấu tổ chức của Trung tâm pháp y cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
3. Thông tư 53/TT-BYT ngày 28 tháng 12 năm 2015 của Bộ Y tế quy định điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, 
phương tiện giám định cho tổ chức giám định tư pháp công lập trong lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần.
4. Thông tư số 47/2013/TT-BYT ngày 31/12/2013 của Bộ Y tế ban hành Quy trình giám định Pháp y và các biểu 
mẫu sử dụng trong giám định pháp y.
5. Nguyễn Đức Nhự, Lưu Sỹ Hùng (2019). Khảo sát thực trạng nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị 
xét nghiệm mô bệnh học tại các Trung tâm Pháp y cáp tỉnh ở Việt Nam. Tạp chí Y học Cộng đồng. Số 6 (53) Tháng 
11+12/2019, 100-105.