Thực trạng cong vẹo cột sống ở trẻ từ 6-15 tuổi tại tỉnh Thái Nguyên

Nguyễn Phương Sinh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 187(11): 187 - 191 
187 
THỰC TRẠNG CONG VẸO CỘT SỐNG 
Ở TRẺ TỪ 6 – 15 TUỔI TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN 
Nguyễn Phương Sinh, Vũ Thị Tâm* 
Trường Đại học Y Dược - ĐH Thái Nguyên 
TÓM TẮT 
Nghiên cứu cắt ngang thực hiện trên 1931 học sinh (HS) tuổi từ 6 – 15 tại 5 trường thuộc tỉnh Thái 
Nguyên thì tỷ lệ cong vẹo cột sống (CVCS) là 17,56%, trong đó tỷ lệ CVCS nữ/nam = 1,4, trung 
học cơ sở chiếm 10,41%, tiểu học chiếm 7,15%. Mức độ CVCS sau khám sàng lọc: 238 học sinh 
được chẩn đoán là CVCS nhẹ chiếm 70,21%, 100 học sinh được chẩn đoán CVCS trung bình 
chiếm 29,5% và chỉ có 1 học sinh được chẩn đoán là CVCS nặng 0,29%. 
Từ khóa: Cong vẹo cột sống, học sinh, tiểu học, trung học phổ thông, thước đo scoliosis meter Ys-1 
ĐẶT VẤN ĐỀ* 
Cong vẹo cột sống (CVCS) là một thuật ngữ 
mô tả đường cong của cột sống sang phía bên 
lớn hơn 10º so với trục của cơ thể. Cong vẹo 
cột sống gây nên biến dạng lớn về giải phẫu, 
ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em, là 
nguyên nhân dẫn đến các tình trạng bệnh lý 
tuần hoàn, hô hấp, vận động và đặc biệt làm 
lệch khung chậu ở trẻ gái gây khó khăn cho 
sinh đẻ sau này. Tại Thái Nguyên, theo một 
nghiên cứu của Nông Thanh Sơn và cộng sự 
năm 2004 [3], cho thấy trong 3.265 HS từ lớp 
1 đến lớp 9 ở thành phố Thái Nguyên được 
khám có 389 em bị CVCS. Tỷ lệ CVCS ở khu 
vực thành phố Thái Nguyên là 9,3%, huyện 
Đồng Hỷ là 14,1%, tỷ lệ chung là 11,9%. Đây 
là một tỷ lệ tương đối cao và cho đến hiện nay 
sau hơn 14 năm vẫn chưa có một nghiên cứu 
nào về vấn đề này. Vì vậy chúng tôi tiến hành 
với mục tiêu: Xác định tỷ lệ cong vẹo cột 
sống ở trẻ 6 -15 tuổi qua chương trình khám 
sàng lọc trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. 
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU 
Đối tượng nghiên cứu 
Đối tượng nghiên cứu là 1931 trẻ từ 6 đến 15 
tuổi đang học tại 5 trường tiểu học và trung 
học cơ sở nằm trên địa bàn thuộc các xã thuộc 3 
huyện đại diện cho 3 vùng địa dư tỉnh Thái 
Nguyên, được chọn ngẫu nhiên theo cỡ mẫu để 
xác định tỷ lệ cong vẹo cột sống trong học sinh. 
*
 Email: bstamphcn@gmail.com 
* Tiêu chuẩn chọn đối tượng: Học sinh đồng 
ý tham gia khám, điều tra sàng lọc. 
Phương pháp nghiên cứu 
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang 
mô tả 
Cỡ mẫu 
Áp dụng công thức: Ước lượng tỷ lệ phần 
trăm - một nhóm 
2
2
2/1
)(
..
p
qpZ
n

n: Số trẻ trong nhóm nghiên cứu sàng lọc. Là 
giá trị tới hạn tin cậy với hệ số tin cậy (1- ) 
phụ thuộc vào giá trị được chọn. Chúng tôi 
chọn tương đương ta có: 
p: Tỷ lệ trẻ CVCS (Tỷ lệ là 10,66% theo 
nghiên cứu của Nguyễn Văn Lơ) 
q = 1 - p: Xác suất trẻ không bị CVCS. Ta có 
q = 1- 0,11 = 0,89 
Là hệ số tương đối so với p chọn 0,15. Áp 
dụng công thức trên tính được cỡ mẫu tối thiểu 
cần cho nghiên cứu là 1.381 trẻ. Trong nghiên 
cứu của chúng tôi tiến hành trên 1931 trẻ. 
Kỹ thuật và công cụ thu thập thông tin 
- Khám sàng lọc để xác định tỷ lệ của cong 
vẹo cột sống (sử dụng mẫu khám sức khỏe). 
Người thăm khám là bác sĩ đa khoa đã được 
tập huấn về cách khám xác định tình trạng 
cong vẹo cột sống. 
* Nội dung nghiên cứu 
- Thông tin chung về học sinh: Về họ tên, tên 
trường, lớp, tuổi, giới tính, dân tộc của học sinh. 
Nguyễn Phương Sinh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 187(11): 187 - 191 
188 
- Trẻ được đánh giá xác định cong vẹo cột 
sống bằng dụng cụ thước đo Scoliosis meter 
Ys-1 
0,1 ≤3º: Không bị CVCS 
4 ≤5º: CVCS mức độ nhẹ 
6 ≤10º: CVCS mức độ vừa 
11 ≤15º: CVCS mức độ nặng 
- Đánh giá CVCS bằng đo chênh lệch mỏm 
vai bằng thước dây từ 0 - 2 cm; 
- Đánh giá CVCS bằng đo chênh lệch gai 
chậu bằng thước dây từ 0 đến 4 cm; 
- Đánh giá CVCS bằng đo chênh lệch chiều 
dài 2 chân bằng thước dây từ 0 đến 3 cm; 
- Đánh giá CVCS bằng nghiệm pháp dây dọi 
thẳng hoặc bị lệch so với rãnh liên mông; 
- Đánh giá CVCS bằng test Blending có bướu 
sườn hay không. 
Đạo đức nghiên cứu 
- Nghiên cứu chỉ tiến hành cho trẻ có cha mẹ 
đồng ý tự nguyện tham gia chương trình sàng 
lọc CVCS . 
- Trẻ được hưởng quyền lợi trực tiếp từ 
nghiên cứu: Miễn phí khám, tư vấn về can 
thiệp sớm phục hồi chức năng. 
Xử lý số liệu: Theo phương pháp thống kê y 
học bằng phần mềm SPSS 16.0 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
Thực trạng cong vẹo cột sống ở trẻ 6 -15 tuổi qua chương trình khám sàng lọc trên địa bàn 
tỉnh Thái Nguyên 
Đặc điểm chung đối của tượng nghiên cứu 
Bảng 1. Phân bố đối tượng điều tra theo giới và cấp học 
Cấp học 
Nam Nữ Tổng 
SL % SL % SL % 
Tiểu học 570 29,52 538 27,86 1108 57,38 
THCS 445 23,05 378 19,58 823 42,62 
Tổng 1015 52,56 916 47,44 1931 100 
Nhận xét: Số học sinh nam của cả 2 khối là 1015 chiếm 52,56%, số học sinh nữ của cả 2 khối là 
916 chiếm 47,44%. Số học sinh phân bố theo khối: Khối tiểu học là 1108 học sinh, chiếm 
57,38%, khối trung học cơ sở là 823, chiếm 42,62%. 
Bảng 2. Phân bố đối tượng theo giới và địa dư 
Các trường 
Nam Nữ Tổng 
SL % SL % SL % 
TH Đội Cấn 180 16,25 148 17,98 328 16,99 
TH Chiến Thắng 203 18,32 174 21,14 377 19,52 
TH Sơn Cẩm 201 18,14 202 24,54 403 20,87 
THCS Nha Trang 189 17,06 157 19,08 346 17,92 
THCS Chùa Hang 1 242 21,84 235 28,55 477 24,70 
Tổng 1015 100 916 100 1931 100 
Nhận xét: Số học sinh tham gia nghiên cứu được tiến hành trong 5 trường tiểu học và trung học 
với số lượng đồng đều nhau, số lượng học sinh tiểu học Đội Cấn chiếm tỷ lệ ít nhất 16,99%, Số 
lượng HS trung học cơ sở Chùa Hang 1 chiếm tỷ lệ cao nhất 24,7%. 
Tỷ lệ cong vẹo cột sống ở học sinh 
Bảng 3. Tỷ lệ học sinh nghi ngờ CVCS theo cấp học 
 Cấp học 
Không bị vẹo CVCS Tổng 
SL % SL % SL % 
Tiểu học 970 50,23 138 7,15 1108 57,38 
THCS 622 32,21 201 10,41 823 42,62 
Tổng 1592 82,44 339 17,56 1931 100 
Nguyễn Phương Sinh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 187(11): 187 - 191 
189 
Nhận xét: Tỷ lệ CVCS trong nghiên cứu là 17,56%. Tỷ lệ CVCS gặp nhiều đối tượng trung học 
cơ sở chiếm 10,41%, còn tỷ lệ CVCS ở trường tiểu học chiếm 7,15%. 
Bảng 4. Tỷ lệ học sinh nghi ngờ CVCS theo trường 
 Các trường 
Không bị vẹo CVCS Tổng 
SL % SL % SL % 
TH Đội Cấn 290 18,22 38 11,21 328 16,99 
TH Chiến Thắng 337 21,17 40 11,80 377 19,52 
TH Sơn Cẩm 343 21,55 60 17,70 403 20,87 
THCS Nha Trang 254 15,95 92 27,14 346 17,92 
THCS Chùa Hang 1 368 23,12 109 32,15 477 24,70 
Tổng 1592 100 339 100 1931 100 
Nhận xét: Tỷ lệ CVCS gặp nhiều ở đối tượng trung học cơ sở Chùa Hang 1 chiếm 32,15%, gặp ít 
nhất tại trường tiểu học Đội Cấn 11,21%. 
Bảng 5. Tỷ lệ cong vẹo cột sống theo giới 
Giới 
Không bị vẹo CVCS Tổng 
SL % SL % SL % 
Nam 907 46,97 108 5,59 1015 52,56 
Nữ 685 35,47 231 11,97 916 47,44 
Tổng 1592 82,44 339 17,56 1931 100 
Nhận xét: Tỷ lệ CVCS ở nam giới là 5,59%, tỷ lệ CVCS ở nữ là 11,97%. 
Bảng 6. Tỷ lệ học sinh nghi CVCS sau khám sàng lọc phân theo mức độ 
 Giới 
Mức độ CVCS 
Nam Nữ Tổng 
n % n % n % 
CVCS nhẹ 83 24,48 155 45,72 238 70,21 
CVCS trung bình 19 5,60 75 22,12 100 29,50 
CVCS nặng 0 0,00 1 0,29 1 0,29 
Tổng số 108 31,86 231 68,14 339 100,00 
P < 0,001 (nam – nữ) 
Nhận xét: Trong tổng số 339 HS nghi vẹo cột sống sau khám sàng lọc, có 238 HS được chẩn 
đoán là CVCS nhẹ, 100 HS được chẩn đoán CVCS trung bình và chỉ có 1 HS được chẩn đoán là 
CVCS nặng. 
Bảng 7. Tỷ lệ HS CVCS theo các đoạn trên cơ thể 
 Giới 
Tình trạng 
Nam Nữ Tổng 
n % n % n % 
Vẹo đoạn lưng 56 16,52 93 27,43 149 43,95 
Đoạn thắt lưng 43 12,68 124 36,58 167 49,26 
Cả hai đoạn 9 2,65 14 4,13 23 6,78 
Tổng 108 31,86 231 68,14 339 100,00 
p < 0,001 (nam – nữ) 
Nhận xét: Trong tổng số học sinh chẩn đoán vẹo cột sống sau khám sàng lọc, số học sinh bị vẹo 
đoạn thắt lưng chiếm tỷ lệ cao nhất (49,26%), tiếp theo là những học sinh có đoạn lưng bị vẹo 
chiếm 43,95%. Học sinh bị vẹo cả hai đoạn thắt lưng và lưng chiếm tỷ lệ là 6,78%. 
Bảng 8. Tỷ lệ các loại đường cong vẹo theo cấp học 
 Cấp học 
 Tình trạng 
Tiểu học THCS Tổng 
n % n % n % 
Vẹo đoạn lưng 22 6,49 127 37,46 149 43,95 
Đoạn thắt lưng 97 28,61 70 20,65 167 49,26 
Cả hai đoạn 19 5,60 4 1,18 23 6,78 
Tổng 138 40,71 201 59,29 339 100,00 
Nguyễn Phương Sinh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 187(11): 187 - 191 
190 
Nhận xét: Ở riêng từng cấp học tỷ lệ các loại 
đường cong của CVCS cũng khác nhau, trong 
đó tỷ lệ đường cong đôi là ít gặp nhất. Khối 
tiểu học có tỷ lệ CVCS hay gặp nhất là ở đoạn 
cột sống thắt lưng 28,61%, Khối trung học 
hay gặp CVCS ở đoạn lưng 37,46%. Các sự 
khác biệt về tỷ lệ các loại đường cong là có ý 
nghĩa thống kê với p<0,05. 
BÀN LUẬN 
Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu 
Nghiên cứu tiến hành điều tra khám sàng lọc 
trên 1931 học sinh của 5 trường học theo 3 
vùng địa dư tại tỉnh Thái Nguyên. Kết quả 
cho thấy: 
- Số học sinh nam trong nghiên cứu là 1015 
chiếm 52,56%, số học sinh nữ là 916 chiếm 
47,44%. Số học sinh phân bố theo khối: Khối 
tiểu học là 1108 học sinh, chiếm 57,38%, 
khối trung học cơ sở là 823, chiếm 42,62%. 
Sự phân bố về đối tượng điều tra trong nghiên 
cứu của chúng tôi có nhiều điểm tương đồng 
với nghiên cứu của Nguyễn Thị Lan (2013) 
[2] khi khám sàng lọc trên 1869 học sinh của 
8 trường học của huyện Mỹ Đức, Hà Nội cho 
thấy số học sinh nam là 907 học sinh chiếm 
48,5% số học sinh nữ của cả 3 khối là 962 
chiếm 51,5%. Số học sinh phân bố theo cấp 
học: Khối tiểu học là 915 học sinh, chiếm 
49%, trung học cơ sở là 594 học sinh chiếm 
31%, trung học phổ thông là 360 học sinh 
chiếm 19%. Kết quả cho thấy có sự phân bố 
đồng đều về giới ở từng cấp học, nhưng có sự 
khác biệt về giới ở cấp tiểu học và trung học 
phổ thông với p<0,05. Không có sự khác biệt 
về giới ở cấp trung học cơ sở với p> 0,05. 
Nhưng kết quả của chúng tôi có sự khác biệt 
so với nghiên cứu của Nguyễn Hữu Chỉnh 
(2005) [3], điều tra 9151 HS ở thành phố Hải 
Phòng năm 2005 cho thấy phân bố tương đối 
đồng đều về giới ở từng khối lớp học. 
Tỷ lệ cong vẹo cột sống của học sinh ở 
Thái Nguyên 
Kết quả trong bảng 3 cho thấy khi khám sàng 
lọc cho 5 trường ở Thái Nguyên thì tỷ lệ vẹo 
cột sống chung của tất cả các trường trong 
nghiên cứu là 17,56%. Tỷ lệ CVCS gặp nhiều 
đối tượng trung học cơ sở chiếm 10,41%, còn 
tỷ lệ CVCS ở trường tiểu học chiếm 7,15%. 
Một nghiên cứu của Nông Thanh Sơn (2004) 
[4] được thực hiện trên 3.265 học sinh tuổi từ 
6-15 tại tỉnh Thái Nguyên cho thấy tỷ lệ 
CVCS là 11,9%, tỷ lệ CVCS ở khu vực thành 
phố Thái Nguyên là 9,3% và tại huyện Đồng 
Hỷ là 14,1%. Theo kết quả nghiên cứu ở 8 
tỉnh trong cả nước, tỷ lệ cong vẹo cột sống 
tăng lên theo tuổi và cấp học phổ thông, cụ 
thể là học sinh nam giới ở tiểu học có tỷ lệ 
mắc CVCS tại 8 tỉnh là 8,65%, trung học cơ 
sở là 9,63% và trung học phổ thông là 
12,57%. Theo Phạm Thị Thiệu (2001) [5] 
nghiên cứu trên 456 học sinh ở 3 trường trung 
học cơ sở tại Hà Nội cho thấy có đến 46,2% 
học sinh bị cong vẹo cột sống. 
Nhìn chung các nghiên cứu về CVCS tại Việt 
Nam cho kết quả khác nhau do các thời điểm 
khác nhau, phương pháp nghiên cứu khác 
nhau và các đối tượng nghiên cứu cũng khác 
nhau. Tuy nhiên, kết quả khá tương đồng ở 
một chỗ là tỷ lệ học sinh bị CVCS khá cao. 
Phạm Văn Hán và cộng sự (1998) [1] nghiên 
cứu tại thành phố Hải Phòng thấy tỷ lệ CVCS 
ở học sinh chiếm 27%. 
- Trong nghiên cứu của chúng tôi thì tỷ lệ 
CVCS gặp nhiều đối tượng trung học cơ sở 
chiếm 10,41%, còn tỷ lệ CVCS ở trường tiểu 
học chiếm 7,15%. Kết quả này cũng tương 
đồng với kết quả nghiên cứu của Nguyễn Thị 
Lan [2]. Theo Nguyễn Thị Lan thì tỷ lệ CVCS 
cao nhất ở khối THCS (17,6%), tiếp đến là 
khối THPT (12,2%) và thấp nhất ở khối Tiểu 
học (9,5%). 
– Tỷ lệ CVCS theo giới: Bảng 5 cho thấy tỷ 
lệ CVCS là ở nam giới là 5,59%, ở nữ là 
11,97%. 
- Về đoạn cong vẹo cột sống của đối tượng 
nghiên cứu thì theo bảng 7 (dựa theo kết quả 
khám lâm sàng) ta thấy chủ yếu gặp CVCS ở 
đoạn thắt lưng (49,26%), sau đó đến đoạn 
Nguyễn Phương Sinh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 187(11): 187 - 191 
191 
ngực (43,95%) và vẹo cột sống đôi thì ít gặp 
nhất (6,78%). 
- Về mức độ CVCS sau khám sàng lọc: trong 
tổng số 339 HS nghi CVCS sau khám sàng 
lọc, có 238 HS là CVCS nhẹ, 100 HS CVCS 
trung bình và chỉ có 1 HS được chẩn đoán là 
CVCS nặng. 
- Về loại đường cong vẹo theo cấp học: Khối 
tiểu học hay gặp ở đoạn cột sống thắt lưng 
28,61%, khối trung học hay gặp ở đoạn lưng 
37,46%. Các sự khác biệt có ý nghĩa thống kê 
với p<0,05 
KẾT LUẬN 
- Tỷ lệ CVCS chung của 5 trường được khám 
sàng lọc là 17,56%. 
- Tỷ lệ CVCS gặp nhiều đối tượng trung học 
cơ sở chiếm 10,41%, còn tỷ lệ CVCS ở 
trường tiểu học chiếm 7,15%. 
- Tỷ lệ CVCS ở nam giới là 5,59%, tỷ lệ 
CVCS ở nữ là 11,97% 
- CVCS ở đoạn thắt lưng (49,26%), đoạn 
ngực (43,95%) và vẹo cột sống đôi thì ít gặp 
nhất (6,78%). 
- Về mức độ CVCS sau khám sàng lọc: 238 
HS được chẩn đoán là CVCS nhẹ chiếm 
70,21%, 100 HS được chẩn đoán CVCS trung 
bình 29,5% và chỉ có 1 HS được chẩn đoán là 
CVCS nặng 0,29%. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Phạm Văn Hán (1998), "Đánh giá hiện trạng vệ 
sinh và các bệnh liên quan trong học đường tại thị 
trấn Minh Đức, Thủy Nguyên, Hải Phòng", Tạp 
chí Y học thực hành liên viện trường Hải Phòng – 
Rouen, tập 5, tr. 171-174. 
2. Nguyễn Thị Lan (2013), Thực trạng vẹo cột 
sống ở học sinh huyện Mỹ Đức, Hà Nội và nhu 
cầu phục hồi chức năng, Luận văn chuyên khoa II, 
Đại học Y Hà Nội. 
3. Nguyễn Hữu Chỉnh (2005), Đánh giá thực 
trạng, các yếu tố liên quan và ứng dụng giải pháp 
dự phòng vẹo cột sống cho HS thành phố Hải 
Phòng, mã số đề tài 3852/QĐ-BYT. 
4. Nông Thanh Sơn, Đồng Ngọc Đức, Phùng Đức 
Trung, Nguyễn Ngọc Anh (2002), “Nghiên cứu 
tình hình cong vẹo cột sống và cận thị của học 
sinh phổ thông khu vực thành phố và huyện Đông 
Hỷ tỉnh Thái Nguyên”, Kỷ yếu công trình nghiên 
cứu khoa học 1999-2001, Nhà xuất bản Y học, tr. 
337-342. 
5. Phạm Thị Thiệu (2001), Nghiên cứu xây dựng 
chương trình thể dục chữa bệnh cong vẹo cột sống 
cho học sinh tiểu học, giáo dục thể chất, sức khỏe 
trong trường học các cấp, Nxb Thể dục Thể thao, 
tr. 361-364. 
ABSTRACT 
CURVATURE OF SPINE IN CHILDREN AGED FROM 6 TO 15 YEARS OLD 
IN THAI NGUYEN PROVINCE 
Nguyen Phuong Sinh, Vu Thi Tam
*
TNU - University of Medicine and Pharmacy 
A Cross-sectional survey was conducted on 1931 pupils aged from 6 to 15 years old in 5 primary 
and secondary schools in Thai Nguyen province. The results shown that: the scoliosis rate was 
17.56%, in which female/male ratio was 1.4, secondary school pupils were 10.41%. In constrast, 
primary school puils were lower, accounting for 7.15%. The results after screening indicated that: 
238 pupils were diagnosed with mild scoliosis, accounting for 70.21%; 100 pupils were diagnosed 
with an average scoliosis, making up 29.5% and only 1 pulils were diagnosed with severe 
scoliosis, standing up 0.29%. 
Keyword: Scoliosis, pupils, elementary school, high school, scale scoliosis meter Ys-1 
Ngày nhận bài: 10/8/2018; Ngày phản biện: 14/8/2018; Ngày duyệt đăng: 31/10/2018 
*
 Email: bstamphcn@gmail.com