Thực trạng chăm sóc hỗ trợ người bệnh của điều dưỡng viên tại Bệnh viện Da liễu Trung ương năm 2018

SỐ 4 (45) - Tháng 07-08/2018
Website: yhoccongdong.vn68
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2018
TÓM TẮT
Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, 
kết hợp nghiên cứu định lượng và nghiên cứu định tính, 
thời gian thực hiện từ tháng 1/2018 đến tháng 5/2018 tại 
các khoa Lâm sàng Bệnh viện Da liễu Trung ương với 
mục tiêu mô tả thực trạng công tác chăm sóc hỗ trợ người 
bệnh nội trú của điều dưỡng viên và tìm hiểu một số yếu 
tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh 
của điều dưỡng viên tại Bệnh viện Da liễu Trung ương 
năm 2018. Đối tượng nghiên cứu là 216 người bệnh. Kết 
quả nghiên cứu cho thấy điều dưỡng viên thực hiện tốt 
công tác tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh chiếm 
tỷ lệ cao nhất là 82,4%; nội dung chăm sóc, hỗ trợ người 
bệnh về vệ sinh cá nhân hàng ngày chỉ đạt 34,7%. Tình 
hình nhân lực, sự quan tâm của lãnh đạo ảnh hưởng đến 
công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh của điều dưỡng viên.
Từ khóa: Chăm sóc điều dưỡng, yếu tố ảnh hưởng
ABSTRACT
SITUATION OF SUPPORTING MEDICAL 
CARE FOR PATIENTS IN NATIONAL HOSPITAL 
OF DERMATOLOGY AND VENEREOLOGY IN 2018
The study used a cross-sectional descriptive method, 
a combination of quantitative and qualitative research, 
and the implementation period from January 2018 to May 
2018 in clinical departments of the National Dermatology 
and Venereology Hospital. Describe the status of nurse 
practitioners’ inpatient care and explore some of the 
factors that influence nursing care for patients at the 
National Dermatology and Venereology Hospital in 2018. 
Study subjects were 216 patients. The results showed 
that the nurse performs well the counseling and health 
education for the patients with the highest rate of 82.4%; 
nursing daily care and support for patient’s personal 
hygiene is only 34.7%. Human resources, the care of the 
leader affects the nursing care of the patient.
Key words: Nursing care, affecting factors
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngày nay, trên thế giới và trong khu vực nâng cao 
chất lượng dịch vụ luôn là mục tiêu cao nhất của Ngành 
Y tế. Trong đó, chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên 
ngày càng hoàn thiện về trình độ, quy mô, chất lượng và 
an toàn người bệnh mà Tổ chức Y tế thế giới đã nhận 
định: “Điều dưỡng là một mắt xích quan trọng của công 
tác chăm sóc sức khỏe. Dịch vụ chăm sóc sức khoẻ do 
điều dưỡng viên - hộ sinh cung cấp tác động lớn tới sự 
hài lòng của người bệnh”[3]. Ở nước ta hiện nay, công tác 
chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên được thực hiện 
theo Thông tư 07/2011/TT-BYT [2].
Bệnh viện Da liễu Trung ương là bệnh viện đầu ngành 
cả nước về chuyên khoa da liễu qua 12 năm thành lập và 
phát triển, đến nay có rất ít nghiên cứu về công tác chăm 
sóc người bệnh, đặc biệt là công tác hỗ trợ người bệnh. 
Nghiên cứu của chúng tôi nhằm mục tiêu: (1)Mô tả thực 
trạng công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh nội trú của điều 
dưỡng viên tại các khoa lâm sàng và (2) Tìm hiểu một số 
yếu tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóchỗ trợ người bệnh 
nội trú của điều dưỡng viên tại Bệnh viện Da liễu Trung 
ương năm 2018.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 
CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
2.1.1. Nghiên cứu định lượng
Người bệnh điều trị nội trú và chuẩn bị ra viện tại 04 
khoa lâm sàng
2.1.2. Nghiên cứu định tính
Lãnh đạo bệnh viện, Điều dưỡng trưởng bệnh viện, 
Trưởng hoặc Phó trưởng khoa tại 4 khoa lâm sàng, Điều 
THỰC TRẠNG CHĂM SÓC HỖ TRỢ NGƯỜI BỆNH 
CỦA ĐIỀU DƯỠNG VIÊN TẠI BỆNH VIỆN DA LIỄU TRUNG 
ƯƠNG NĂM 2018
Phạm Trí Dũng1, Đào Văn Đương2, Nguyễn Hồng Sơn2
Ngày nhận bài: 14/05/2018 Ngày phản biện: 18/05/2018 Ngày duyệt đăng: 10/06/2018
1. Trường Đại học Y tế Công cộng
2. Bệnh viện Da liễu Trung ương
SỐ 4 (45) - Tháng 07-08/2018
Website: yhoccongdong.vn 69
 V
I N
 S
C K
H E C NG 
NG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
dưỡng trưởng 4 khoa lâm sàng, Điều dưỡng viên trực tiếp 
chăm sóc người bệnh.
2.2.Thời gian và địa điểm nghiên cứu
2.2.1. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 01 đến tháng 
5 năm 2018
2.2.2. Địa điểm nghiên cứu: Tại 04 khoa Lâm sàng 
Bệnh viện Da liễu Trung ương: Khoa Phẫu thuật tạo hình 
thẩm mỹ và phục hồi chức năng (D1); Khoa Điều trị bệnh 
da phụ nữ và trẻ em (D2); Khoa Điều trị bệnh da nam giới 
(D3); Khoa Laser và săn sóc da (D4).
2.3. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt 
ngang, kết hợp phương pháp nghiên cứu định lượng và 
định tính.
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu:
2.4.1. Cỡ mẫu cho nghiên cứu định lượng: Công 
thức chọn mẫu một tỷ lệ
n = Z²(1- α/2) x
p(1- p)
d²
Trong đó :
- n : Cỡ mẫu nghiên cứu 
- Z(1- α/2): Hệ số tin cậy với ngưỡng xác suất α = 
0,05, giá trị Z = 1,96.
- p: Tỷ lệ ước đoán của người bệnh đánh giá tốt về 
công tác chăm sóc hỗ trợ của điều dưỡng viên. Chọn p = 
0,5 để có mẫu tối thiểu lớn nhất.
- d: Sai số cho phép, trong nghiên cứu này chúng tôi 
lấy d = 0,07.
n = (1,96)²x 
0,5 x (1- 0,5)
= 196
(0,07)²
Để dự phòng một tỷ lệ đối tượng nghiên cứu từ chối, 
hoặc không tiếp cận được, cỡ mẫu được cộng thêm 10%, 
vậy cỡ mẫu là 216 người bệnh.
2.4.2. Nghiên cứu định tính
02 cuộc Phỏng vấn sâu: Lãnh đạo bệnh viện phụ 
trách về công tác điều dưỡng, 01 Điều dưỡng trưởng 
bệnh viện
02 cuộc thảo luận nhóm: Nhóm cán bộ quản lý gồm 
Trưởng khoa (hoặc Phó trưởng khoa), và 4 điều dưỡng 
trưởng khoa; nhóm điều dưỡng viên trực tiếp chăm sóc 
người bệnh. 
2.5. Phương pháp thu thập số liệu
2.5.1. Định lượng: Phỏng vấn người bệnh/người nhà 
người bệnh bằng bộ câu hỏi dựa trên Thông tư 07/2011/
TT-BYT [2].
2.5.2. Nghiên cứu định tính: Ghi âm các cuộc phỏng 
vấn và thảo luận nhóm 
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Thông tín chung của đối tượng nghiên cứu là 
người bệnh (n= 216)
Trong tổng số 216 đối tượng nghiên cứu là người 
bệnh, nhóm tuổi đông nhất từ 18 – 39 chiếm 38,9%. Tỷ 
lệ người bệnh nữ và nam gần như tương đương, đa phần 
nghề nghiệp là tự do, nội trợ (29,6%) và người bệnh sống 
ở vùng nông thôn 63,4%.
3.2.Công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh của ĐDV 
tại các khoa lâm sàng.
3.2.1. Ý kiến người bệnh về chăm sóc hỗ trợ người 
bệnh về dinh dưỡng
Bảng 3.1: Ý kiến về chăm sóc dinh dưỡng, hỗ trợ người bệnh ăn uống
Nội dung Tần số (n) Tỷ lệ (%)
1. Hướng dẫn chế độ ăn, uống theo bệnh tật (n=216)
Không hướng dẫn 15 6,9
Hướng dẫn không đầy đủ 43 19,9
Hướng dẫn tốt 158 73,1
2. Giải thích những loại thực phẩm/thức ăn cần kiêng khem(n=216)
Không giải thích 11 5,1
Giải thích không đầy đủ 23 10,6
Giải thích đầy đủ 182 84,3
SỐ 4 (45) - Tháng 07-08/2018
Website: yhoccongdong.vn70
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2018
3. Cách giải thích/hướng dẫn của Điều dưỡng viên về ăn uống
Không hiểu 11 5,1
Khó hiểu 18 8,3
Hiểu rõ ràng 182 84,3
4. Người bệnh khó khăn về ăn, uống
Có 66 30,6
Không 149 69,0
5. Người hỗ trợ người bệnh khi gặp khó khăn về ăn, uống
Người nhà 103 47,7
Điều dưỡng viên 18 8,3
Khác 7 3,2
6. Đánh giá của NB về công tác chăm sóc hỗ trợ dinh dưỡng
Tốt 163 75,5
Không tốt 53 24,5
Công tác hướng dẫn chế độ ăn, uống phù hợp với 
bệnh tật, tỷ lệ điều dưỡng hướng dẫn tốt chiếm cao nhất 
73,1%. Trong quá trình nằm viện 30,6% NB có khó khăn 
về ăn, uống và69,0% không cần hỗ trợ.
3.2.2. Chăm sóc hỗ trợ người bệnh về vệ sinh 
hàng ngày
Biểu đồ 3.1: Chăm sóc hỗ trợ vệ sinh hàng ngày cho người bệnh
tóc
SỐ 4 (45) - Tháng 07-08/2018
Website: yhoccongdong.vn 71
 V
I N
 S
C K
H E C NG 
NG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Công tác hỗ trợ vệ sinh cá nhân cho người bệnh của 
điều dưỡng viên thấp nhất là gội đầu, chải tóc 0,9%.
3.2.3. Chăm sóc hỗ trợ người bệnh về tâm lý, 
tinh thần
Bảng 3.2: Chăm sóc hỗ trợ tinh thần cho người bệnh
Nội dung Tần số (n) Tỷ lệ (%)
1. ĐDV luôn quan tâm, động viên NB trong quá trình chăm sóc, làm thủ thuật, phẫu thuật (n=216)
Có, thường xuyên 173 80,1
Lúc có, lúc không 39 18,1
Không 4 1,9
2. ĐDV giải đáp kịp thời những băn khoăn, thắc mắc cho người bệnh (n=216)
Có, thường xuyên 168 77,8
Lúc có, lúc không 43 19,9
Không 5 2,3
3. ĐDV sẵn sàng hỗ trợ người bệnh khi cần (n=216)
Có 192 88,9
Không 24 11,1
4. ĐDV luôn tôn trọng NB trong giao tiếp và cư xử (n=215)
Có 202 93,5
Không 13 6,0
5. Đánh giá chung của NB về công tác chăm sóc hỗ trợ tâm lý, tinh thần
Tốt 165 76,4
Không tốt 51 23,6
Công tác chăm sóc, hỗ trợ tâm lý, tinh thần qua nhận 
xét 216 người bệnh ở bảng 3.2 cho thấy điều dưỡng viên 
có thái độ giao tiếp, cư xử tốt với người bệnh 93,5% . 
3.2.4. Tư vấn, giáo dục sức khỏe
SỐ 4 (45) - Tháng 07-08/2018
Website: yhoccongdong.vn72
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2018
Bảng 3.3: Tư vấn, giáo dục sức khỏe chongười bệnh
Nội dung Tần số (n) Tỷ lệ (%)
1. Tư vấn, hướng dẫn NB tự theo dõi, chăm sóc khi nằm viện (n=216)
Có 205 94,9
Không 11 5,1
2. Tư vấn, hướng dẫn chế độ ăn, uống, sinh hoạt, lao động và phòng bệnh cho NB trong điều trị vàkhi ra 
viện (n=216)
Có 200 92,6
Không 16 7,4
3. Người tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh (n=216)
Bác sĩ 35 16,2
Điều dưỡng viên 42 19,4
Cả bác sĩ và điều dưỡng viên 137 63,4
Khác 2 0,9
4. Đánh giá của người bệnh về tư vấn, giáo dục sức khỏe (n=216)
Tốt 178 82,4
Không tốt 38 17,6
Đánh giá của người bệnh trong quá trình nằm 
viện về hướng dẫn tự theo dõi, chăm sóc những điều 
cần thực hiện để nhanh khỏi bệnh chiếm 94,9%. 
Hướng dẫn chế độ ăn, uống, sinh hoạt, lao động và 
cách phòng bệnh trong khi nằm viện và sau khi ra 
viện 92,6%.
3.2.5. Đánh giá chung về công tác hỗ trợ người 
bệnh của điều dưỡng viên
Biểu đồ 3.2: Đánh giá chung của NB về công tác hỗ trợ người bệnh
SỐ 4 (45) - Tháng 07-08/2018
Website: yhoccongdong.vn 73
 V
I N
 S
C K
H E C NG 
NG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Kết quả đánh giá chung cho từng nội dung chăm sóc 
hỗ trợ người bệnh đạt tốt nhất là công tác tư vấn, giáo dục 
sức khỏe cho người bệnh 82,4%, thấp nhất công tác hỗ trợ 
người bệnh nhân vệ sinh cá nhân hàng ngày chỉ có 34,7%. 
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóc 
hỗ trợ người bênh của điều dưỡng viên tại các khoa 
Lâm sàng Bệnh viện Da liễu Trung ương.
Tình hình nhân lực điều dưỡng của các khoa là có sự 
thiếu hụt điều dưỡng, tỉ lệ ĐD/BS tại các khoa lâm sàng 
chỉ đạt 2,2/1 (TTLT 08/BNV-BNV tỷ lệ BS/ĐD là 3-3,5/1) 
[1]. Mặt khác số lượng người bệnh mà điều dưỡng viên 
phải chăm sóc từ 5 – 10 người bệnh/ngày, vì vậy không 
thể trực tiếp hỗ trợ đầy đủ cho người bệnh được tốt.
IV. BÀN LUẬN
4.1. Công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh của điều 
dưỡng viên 
Qua đánh giá chung về công tác chăm sóc hỗ trợ 
người bệnh của điều dưỡng viên tại các khoa lâm sàng, 
công tác tư vấn, giáo dục sức khỏe đạt tỷ lệ cao nhất chiếm 
82,4%; chăm sóc hỗ trợ người bệnh về tâm lý tinh thần 
đạt 76,4%. Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của 
Nguyễn Thùy Châu tại Bệnh viện Đa khoa Khánh Hòa 
là 81,3% và 83,2% [4]; chăm sóc dinh dưỡng hỗ trợ ăn 
uống đạt 75,5%; chăm sóc hỗ trợ vệ sinh cá nhân hàng 
ngày cho người bệnh đạt 34,7%. Kết quả này thấp hơn so 
với nghiên cứu của Nguyễn Thị Bình Minh đánh giá về 
hướng dẫn chế độ ăn trong công tác chăm sóc người bệnh 
toàn diện tại khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện đa khoa tỉnh 
Ninh Bình đạt tới 99,1% và 53,5% [5]. Sự khác biệt này 
là có thể do đối tượng trong nghiên cứu của Nguyễn Thị 
Bình Minh là những bệnh nhân nặng nằm tại khoa Hồi 
sức cấp cứu, cần có sự chăm sóc đặc biệt nhất. Đây cũng 
là hạn chế trong công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh cần 
khắc phục trong thời gian tới.
4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóc 
hỗ trợ người bệnh của điều dưỡng viên.
Kết quả nghiên cứu này, chúng tôi đã tìm ra các yếu 
tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh 
của điều dưỡng viên đó là tình hình thiếu hụt nhân lực, áp 
lực công việc, công tác giám sát kiểm tra.
V. KẾT LUẬN
5.1. Thực trạng công tác chăm sóc hỗ trợ người 
bệnh của điều dưỡng viên tại các khoa lâm sàng
Công tác chăm sóc dinh dưỡng, hỗ trợ ăn uống; chăm 
sóc tinh thần; tư vấn, giáo dục sức khỏe đều đạt tỷ lệ 75% 
trở lên; chăm sóc hỗ trợ người bệnh về vệ sinh cá nhân đạt 
tỷ lệ thấp 34,7%.
5.2.Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóc hỗ 
trợ người bệnh của điều dưỡng viên.
Áp lực công việc, quá tải nhiệm vụ của điều dưỡng 
viên, công tác giám sát kiểm tra ảnh hưởng đến công tác 
chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên.
VI. KHUYẾN NGHỊ
6.1. Đối với điều dưỡng viên 
Chú trọng công tác chăm sóc hỗ trợ người bệnh về vệ 
sinh cá nhân hàng ngày
6.2. Đối với bệnh viện
Tăng cường sự giám sát kiểm tra, bổ sung nhân lực 
đáp ứng theo tinh thần Thông tư TTLT 08/BNV [1].
1. Bộ Nội vụ (2007), Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BNV-BYT ngày 5/6/2007 về hướng dẫn định mức biên 
chế trong các cơ sở y tế nhà nước (Hà Nội).
2. Bộ Y tế (2011), Thông tư số 07/2011/TT-BYT ngày 26/1/2011 Hướng dẫn công tác điều dưỡng về chăm sóc 
người bệnh trong bệnh viện (Hà Nội).
3. Hội Điều dưỡng Việt Nam (2010), Tổng quan về chất lượng chăm sóc người bệnh trong các bệnh viện, tiêu 
chuẩn chất lượng chăm sóc người bệnh trong các bệnh viện (Hà Nội), tr. 9 - 12.
4. Nguyễn Thùy Châu (2014), Thực trạng công tác chăm sóc điều dưỡng qua đánh giá của người bệnh nội trú và 
các yếu tố liên quan tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Khánh Hòa năm 2014 - Đại học Y tế công cộng.
5. Nguyễn Thị Bình Minh (2009), Đánh giá thực trạng công tác CSNBTD tại khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện 
Đa khoa tỉnh Ninh Bình năm 2008 - Kỷ yếu Hội nghị nghiên cứu khoa học điều dưỡng Nhi khoa toàn quốc lần thứ 5, 
tr. 162 - 172.
TÀI LIỆU THAM KHẢO