Tài liệu tập huấn xây dựng bài giảng điện tử theo chuẩn E-Learning (Phần 1)

 SỞ GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO BÌNH PHƯỚC 
CHƯƠNG TRÌNH TẬP HUẤN TRIỂN KHAI E-LEARNING 
e-learning 
TÀI LIỆU TẬP HUẤN XÂY DỰNG BÀI GIẢNG 
ĐIỆN TỬ THEO CHUẨN E-LEARNING 
(Lưu hành nội bộ) 
Bình Phước – Năm 2013 
Biên soạn 
dainganxanh 
dainganxanh@moet.edu.vn 
Version 1.2, tháng 11 năm 2013 
 Mục lục 
Lời nói đầu ........................................................................................................... 1 
Chương trình tập huấn ....................................................................................... 2 
PHẦN I. TỔNG QUAN VỀ E-LEARNING ..................................................... 4 
I. E-Learning và Bài giảng điện tử .................................................................... 4 
1. E-Learning và chuẩn E-Learning ................................................................. 4 
1.1. Thuật ngữ E-Learning ........................................................................... 4 
1.2. Chuẩn E-Learning: ................................................................................ 6 
1.3. Hệ thống E-Learning ............................................................................. 8 
2. Bài giảng điện tử E-Learning ...................................................................... 9 
2.1. Thuật ngữ Bài giảng điện tử e-Learning: .............................................. 9 
2.2. Yêu cầu của một bài giảng điện tử E-Learning ................................... 11 
2.3. Quy trình xây dựng bài giảng điện tử .................................................. 13 
2.3.1. Xác định mục tiêu bài học ................................................................ 13 
2.3.2. Xác định trọng tâm và kiến thức cơ bản .......................................... 13 
2.3.3. Multimedia hoá kiến thức ................................................................ 13 
2.3.4. Xây dựng thư viện tư liệu ................................................................. 14 
2.3.5. Xây dựng và số hóa kịch bản ........................................................... 14 
2.3.6. Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói ................................. 15 
II. Phần mềm cho E-Learning .......................................................................... 16 
1. Phần mềm xây dựng hệ thống Quản lý học tập và quản lý nội dung E-
Learning ........................................................................................................ 16 
2. Những phần mềm biên soạn nội dung (bài giảng, học liệu) ............... 18 
2.1. Những phần mềm chạy độc lập ........................................................... 18 
2.2. Những phần mềm tích hợp với MS PowerPoint ................................. 19 
3. Danh mục một số phần mềm e-Learning ............................................ 20 
PHẦN II. PHẦN MỀM SOẠN GIẢNG – ISPRING SUITE ........................ 22 
I. Cài đặt và đăng ký sử dụng iSpring, V-iSpring .......................................... 22 
1. Cài đặt: ....................................................................................................... 22 
2. Vấn đề bản quyền và đăng ký sử dụng: ..................................................... 27 
II. Tính năng của iSpring Suite và hướng dẫn sử dụng: ............................... 30 
1. Chèn Website ............................................................................................. 30 
2. Chèn Youtube ............................................................................................ 31 
3. Chèn Flash ................................................................................................. 32 
4. Chèn Sách điện tử ...................................................................................... 32 
5. Chèn Bài trắc nghiệm ................................................................................ 33 
6. Ghi âm, ghi hình ........................................................................................ 36 
7. Ghi hình ..................................................................................................... 37 
8. Quản lý lời giảng ....................................................................................... 38 
9. Cấu trúc bài giảng ...................................................................................... 38 
10. Đính kèm ................................................................................................ 39 
11. Giảng viên ............................................................................................... 39 
12. Xuất bản: ................................................................................................. 40 
III. Tính năng của iSpring QuizMaker và hướng dẫn sử dụng: .................. 42 
 1. Các dạng câu hỏi trắc nghiệm .................................................................... 43 
2. Thêm – Sửa – Xóa câu hỏi ........................................................................ 47 
3. Phản hồi và điều hướng ............................................................................. 48 
4. Thiết lập ..................................................................................................... 49 
4.1. Thiết lập chính ..................................................................................... 49 
4.2. Thiết lập hiển thị bài bài trắc nghiệm .................................................. 51 
IV. Tính năng của iSpring Kinetics và hướng dẫn sử dụng: ........................ 53 
1. Time Line ................................................................................................... 55 
2. Directory .................................................................................................... 56 
3. FAQ ............................................................................................................ 57 
4. 3D Book ..................................................................................................... 57 
Tài liệu tham khảo ............................................................................................. 59 
1 
Lời nói đầu 
 Ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học là xu thế tất yếu, là kỹ năng cần 
thiết của giáo viên trong thời đại thông tin hiện nay. Ứng dụng CNTT trong 
giảng dạy và học tập không chỉ được hiểu theo nghĩa đơn giản là dùng máy tính 
vào các công việc như biên soạn rồi trình chiếu bài giảng điện tử ở trên lớp. Ứng 
dụng CNTT được hiểu là một giải pháp trong mọi hoạt động liên quan đến đào 
tạo; liên quan đến công việc của người làm công tác giáo dục; liên quan đến hoạt 
động nghiên cứu, soạn giảng; lưu trữ, tìm kiếm, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và 
tài nguyên học tâp 
Với sự hỗ trợ của CNTT-TT hoạt động dạy và học ngày nay được diễn ra 
mọi lúc, mọi nơi. Ở nhà, ngay tại góc học tập của mình, người học vẫn có thể 
nghe thầy cô giảng, vẫn được giao bài và được hướng dẫn làm bài tập, vẫn có 
thể nộp bài và trình bày ý kiến của mình Để làm được điều này thì ngoài 
những kỹ năng soạn giảng thông thường ra người giáo viên cần có kỹ năng xây 
dựng bài giảng điện tử và khai thác những dịch vụ truyền thông được cung cấp 
trên Internet như dịch vụ lưu trữ, chia sẻ, email, web, blog để ứng dụng vào 
công việc giảng dạy của mình. Kỹ năng xây dựng bài giảng điện tử e-Learning 
là một trong những kỹ năng cần thiết cho mỗi giáo viên ngày nay. 
Trong nhiều năm nay, các giải pháp thúc đẩy ứng dụng CNTT vào dạy 
học đã được các cấp tích cực triển khai và đã có những kết quả nhất định, phần 
lớn giáo viên phổ thông ở Việt Nam đã có thể dùng các phần mềm như MS 
Powerpoint, Word, và nhiều phần mềm thông dụng khác để soạn giảng, đã có kỹ 
năng khá tốt trong việc khai thác thông tin từ Internet  Tuy nhiên phần lớn 
giáo viên chưa có kỹ năng soạn bài giảng điện tử theo chuẩn e-Learning. 
Việc trang bị những kiến thức, kỹ năng về E-Learning cho giáo viên là 
việc làm cần thiết, góp phần giúp giáo viên bắt nhịp với xu thế giáo dục của thế 
giới, từng bước nâng cao chất lượng dạy và học. Trong khuôn khổ tài liệu tập 
huấn này, tác giả cố gắng tóm tắt những vấn đề cơ bản nhất về E-Learning và 
hướng dẫn sử dụng một số phần mềm, công cụ cần thiết cho việc tiếp cận E-
Learning giúp giáo viên nhanh chóng tiếp cận và ứng dụng E-Learning trong 
công tác giáo dục của mình. 
2 
Chương trình tập huấn 
Thời gian Nội dung Ghi chú 
Ngày 1 Khai mạc 
Sáng 8:00 Khai mạc 
Khảo sát học viên 
Công tác tổ chức lớp 
Chiều 14:00 Tổng quan về E-Learning 
Hướng dẫn sử dụng công cụ hỗ trợ 
Ngày 2 iSpring Suite, iSpring Presenter 
Sáng 8:00 Cài đặt và sử dụng 
Chiều 14:00 Thực hành 
Ngày 3 iSpring QuizMaker 
Sáng 8:00 Cài đặt và sử dụng 
Chiều 14:00 Thực hành 
Ngày 4 iSpring Kinetics 
Sáng 8:00 Cài đặt và sử dụng 
Chiều 14:00 Thực hành 
Ngày 5 Thực hành tổng hợp 
Sáng 8:00 Làm bài thu hoạch 
Chiều 14:00 Nộp bài và tổng kết lớp 
3 
Mục đích yêu cầu 
Sau khi tham gia lớp tập huấn, học viên đạt được những yêu cầu sau: 
- Có kiến thức cơ bản và quan điểm đúng về E-Learning, bài giảng điện 
tử theo chuẩn E-Learning; 
- Có kỹ năng sử dụng Công cụ hỗ trợ soạn giảng iSpring Suite; 
- Biết một số dịch vụ, phần mềm hỗ trợ E-Learning như: 
o Trao đổi trực tuyến: Teamviewer; 
o Chỉnh sửa ảnh: Zoner editor, Picasa hoặc phần mềm có chức 
năng tượng tự; 
o Cắt – nối âm thanh, video: Windows MovieMaker hoặc phần 
mềm có chức năng tương tự; 
o Quay phim, chụp ảnh màn hình: Camtasia, SnagIT, CamStudio 
(mã nguồn mở,  ; 
Sản phẩm thu hoạch: Bài giảng điện tử theo chuẩn E-Learning. 
4 
PHẦN I. TỔNG QUAN VỀ E-LEARNING 
I. E-Learning và Bài giảng điện tử 
E-Learning là một thuật ngữ thu hút được sự quan tâm, chú ý của rất 
nhiều người hiện nay. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều cách hiểu về bài giảng điện 
tử và các thuật ngữ liên quan đến E-Learning khác nhau. Do đó, chúng ta cần 
tìm hiểu các khía cạnh khác nhau của e-Learning từ đó có thể hiểu đúng bản 
chất của E-Learning. Điều này sẽ đặc biệt có ích cho những người mới tham gia 
tìm hiểu lĩnh vực này. 
1. E-Learning và chuẩn E-Learning 
1.1. Thuật ngữ E-Learning 
Có nhiều quan điểm, định nghĩa khác nhau về E-Learning, dưới đây sẽ 
trích ra một số định nghĩa e-Learning đặc trưng nhất: 
 E-Learning là sử dụng các công nghệ Web và Internet trong học tập 
(William Horton). 
 E-Learning là một thuật ngữ dùng để mô tả việc học tập, đào tạo dựa trên 
công nghệ thông tin và truyền thông (Compare Infobase Inc). 
 E-Learning nghĩa là việc học tập hay đào tạo được chuẩn bị, truyền tải 
hoặc quản lý sử dụng nhiều công cụ của công nghệ thông tin, truyền 
thông khác nhau và được thực hiện ở mức cục bộ hay toàn cục (MASIE 
Center). 
Như vậy ta có thể hiểu e-Learning là một thuật ngữ dùng để mô tả việc 
học tập, đào tạo dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông và được phân 
phối, truyền tải qua Internet, CD-ROM, DVD, TiVi, hay các thiết bị cá nhân 
(điện thoại di động, máy tính bảng) để đến người học. 
E-Learning có các đặc điểm nổi bật sau: 
 Dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông. Cụ thể hơn là công nghệ 
mạng, kĩ thuật đồ họa, kĩ thuật mô phỏng, công nghệ tính toán 
 Hiệu quả của e-Learning cao hơn so với cách học truyền thống do e-
Learning có tính tương tác cao dựa trên multimedia, tạo điều kiện cho 
người học trao đổi thông tin dễ dàng hơn, cũng như đưa ra nội dung học 
tập phù hợp với khả năng và sở thích của từng người. 
5 
 E-Learning đang trở thành xu thế tất yếu trong nền kinh tế tri thức. Hiện 
nay, e-Learning đang thu hút được sự quan tâm đặc biệt của các nước trên 
thế giới với rất nhiều tổ chức, công ty hoạt động trong lĩnh vực e-
Learning ra đời. 
So sánh lớp học truyền thống với lớp học E-Learning như Bảng 1 dưới 
đây để làm rõ khái niệm E-Learning. 
Bảng 1. Đặc điểm của lớp học truyền thống và E-Learning 
Yếu tố liên quan Lớp học truyền thống Lớp học E-Learning 
Lớp học - Phải có phòng học, không 
gian và kích thước phòng 
giới hạn. 
- Lớp học phải đồng bộ, cách 
học cũng phải đồng bộ. 
- Không gian lớp học không 
giới hạn. 
- Học ở mọi lúc, mọi nơi. 
Số lượng Có giới hạn, phải đến lớp, 
học ở một giờ nhất định, trực 
tiếp lên lớp. 
Không giới hạn, không phải 
trực tiếp đến lớp. 
Tư liệu học tập - Sách giáo khoa 
- Tài liệu in, photocopy 
- Có giới hạn 
- Học liệu điện tử, đa phương 
tiện. 
- Không giới hạn, tìm kiếm 
nhanh 
Một số thuật ngữ liên quan [3]: 
1) Giáo án (Lesson Plan) là kế hoạch giảng dạy của giáo viên dự định thực 
hiện cho một bài học, một tiết học hay một buổi lên lớp. 
2) Bài trình chiếu là các tệp được soạn từ các phần mềm Microsoft 
Powerpoint, Open Office Impress để trình chiếu và thuyết minh trong các hội 
thảo, lớp học. Tránh dùng thuật ngữ giáo án điện tử để chỉ các bài trình chiếu. 
3) Đa phương tiện truyền thông (multimedia, gọi tắt là đa phương tiện), 
bao gồm văn bản (text), âm thanh (sound), tiếng nói (voice), hình ảnh tĩnh 
(image), hoạt hình (animation), đồ hoạ (graphic), đoạn phim video (video clips), 
phần mềm mô phỏng (simulation). 
4) Bài giảng điện tử e-Learning là bài giảng được soạn ra từ các công cụ 
soạn bài giảng e-Learning, tuân thủ tiêu chuẩn đóng gói SCORM, AICC. Bài 
giảng điện tử e-Learning tích hợp đa phương tiện một cách đồng bộ và có thể 
xuất bản dưới dạng trực tuyến (on-line), ngoại tuyến (off-line, như dùng trên đĩa 
CD/DVD) hoặc tài liệu theo định dạng pdf. 
6 
5) Quá trình học đồng bộ (synchronous) là quá trình học có sự tương tác 
trực tiếp, thời gian thực giữa người giảng và người học như qua điện thoại, hội 
thảo qua truyền hình (video conference và web conference), chát trực tiếp 
6) Quá trình học không đồng bộ (asynchronous) là quá trình tương tác, trao 
đổi thông tin không tức thời, có độ trễ lớn về thời gian như trao đổi qua e-mail, 
qua diễn đàn. 
7) M-Learning (Mobile Learning) là việc thực hiện học tập qua việc sử 
dụng các phương tiện thiết bị di động cá nhân như PDA, điện thoại di động có 
công nghệ kết nối 3G. 
8) U-Learning (Ubiquitous Learning) là việc học tập có thể thực hiện ở mọi 
nơi, mọi lúc với mọi nội dung mong muốn thông qua các kho nội dung bài giảng 
đủ lớn về số lượng và chủng loại. 
1.2. Chuẩn E-Learning: 
Một đặc điểm ưu việt của E-Learning đó là khả năng triển khai các khóa 
học không giới hạn không gian, thời gian, không giới hạn số lượng người học, 
người dạy Chí vì đặc điểm này nên E-Learning phải có những yêu cầu thống 
nhất về mặt quan điểm, kỹ thuật  
Chuẩn E-Learning có nhiều bộ chuẩn như: Chuẩn đóng gói (packaging 
standards), Chuẩn truyền thông (communication standards), Chuẩn siêu dữ liệu 
(Metadata standards), Chuẩn chất lượng (quality standards) Với mục đích tập 
trung vào việc thiết kế bài giảng điện tử theo chuẩn E-Learning, chúng ta quan 
tâm và tìm hiểu kỹ hơn về chuẩn đóng gói. 
Chuẩn đóng gói (packaging standards): Là chuẩn mô tả các cách ghép 
các đối tượng học tập riêng rẽ để tạo ra một bài học, khóa học, hay các đơn vị 
nội dung khác, sau đó vận chuyển và sử dụng lại được trong nhiều hệ thống 
quản lý khác nhau (LMS/LCMS). Chuẩn đóng gói bao gồm: 
- Cách để ghép nhiều đơn v ... h phần trong đó có phần mềm 
trình chiếu như MS Powerpoint. Đây là dạng phổ biến nhất hiện nay song mọi 
người hay nhầm lẫn gọi đây là giáo án điện tử. Vì vậy việc sử dụng Powerpoint 
soạn bài có thể gọi là bản trình chiếu. 
Ta có thể thấy các hoạt động tương đương của bài giảng điện tử e-
Learning và hoạt động giảng dạy của người thầy trên lớp như Bảng 3 sau: 
Bảng 3. E-Learning và hoạt động trên lớp học 
Giảng dạy tại lớp Bài giảng điện tử 
Nêu vấn đề 
Câu hỏi trắc nghiệm hoặc hoạt cảnh tạo 
tình huống có vấn đề 
Diễn giảng Kích hoạt file âm thanh hoặc video giảng 
bài 
Viết bảng Xuất hiện text, hình ảnh trên màn hình 
Phát vấn học sinh để kiểm tra mức 
độ tiếp thu bài hoặc nêu vấn đề 
Slide trắc nghiệm có điều hướng (nếu 
người học trả lời được thì học tiếp, nếu trả 
lời sai thì chuyển đến slide thích hợp để 
học lại hoặc bổ sung kiến thức) 
Các hoạt động khác Kích hoạt học liệu đa phương tiện tương 
ứng 
Củng cố bài Bài tập củng cố (trắc nghiệm) 
Như vậy với bài giảng điện tử e-Learning, người học có thể học một mình 
vì hình ảnh và lời giảng bài có thể đã được gắn vào nên rất sinh động, có thể tự 
kiểm tra kiến thức qua hàng chục kiểu trắc nghiệm. Vấn đề nữa là Bài giảng e-
Learning sẽ có thể được truyền tải lên mạng Internet nhờ các hệ thống LMS của 
11 
bất kì hãng nào do nó tuân thủ theo chuẩn quốc tế SCORM. Hiện nay phổ biến 
nhất ở Việt nam là dùng phần mềm LMS mã nguồn mở Moodle. 
2.2. Yêu cầu của một bài giảng điện tử E-Learning 
Một bài giảng điện tử theo chuẩn E-Learnig là bài giảng trước hết phải 
đáp ứng ứng một trong các chuẩn đóng gói của hệ thống LMS (SCORM, AICC, 
Black Board, Tin-Can API,); 
 Về nội dung, bài giảng điện tử e-Learning phải đáp ứng được yêu cầu tự 
học của người học. Như vậy, nội dung slide bài giảng rõ ràng, mạch lạc, có phim 
ảnh, từ liệu minh họa nội dung bài giảng, có ghi âm, ghi hình lời giảng của giáo 
viên; có các bài trắc nghiệm kiến thức đầu bài, trong bài và kiểm tra cuối bài. 
Phải có những ràng buộc về mặt kiến thức đối với người học; có đính kèm tài 
liệu tham khảo liên quan đến nội dung bài học. 
Ví dụ, sau bài kiểm tra đầu bài, nếu người học không đạt thì phải chuyển 
người học đến slide ôn lại bài cũ cho người học ôn lại kiến thức đã học. Sau khi 
ôn lại kiến thức cũ người học lại làm một bài kiểm tra, nếu đạt thì được vào học 
nội dung bài mới, nếu không thì yêu cầu người học học lại bài hôm trước. 
 Câu trúc bài giảng với các ràng buộc điển hình được trình bày như sơ đồ 
Hình 2. 
12 
Hình 2. Sơ đồ cấu trúc một bài giảng 
13 
2.3. Quy trình xây dựng bài giảng điện tử 
Qua quá trình công tác và nghiên cứu và tham khảo ý kiên đồng nghiệp 
tôi nhận thấy các bước cơ bản để thiết kế Bài giảng điện tử e-Learning có thể 
được xây dựng theo quy trình gồm 6 bước sau: 
 Xác định mục tiêu bài học, 
 Xác định trọng tâm và kiến thức cơ bản, 
 Multimedia hoá kiến thức 
 Xây dựng thư viện tư liệu, 
 Xây dựng và số hóa kịch bản 
 Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói.. 
2.3.1. Xác định mục tiêu bài học 
 Trong dạy học hướng tập trung vào học sinh, mục tiêu phải chỉ rõ học 
xong bài, học sinh đạt được cái gì. Mục tiêu ở đây là mục tiêu học tập, chứ 
không phải là mục tiêu giảng dạy, tức là chỉ ra sản phẩm mà học sinh có được 
sau bài học. Đọc kĩ sách giáo khoa, kết hợp với các tài liệu tham khảo để tìm 
hiểu nội dung của mỗi mục trong bài và cái đích cần đạt tới của mỗi mục. Trên 
cơ sở đó xác định đích cần đạt tới của cả bài về kiến thức, kĩ năng, thái độ cần 
đạt được của bài học. 
2.3.2. Xác định trọng tâm và kiến thức cơ bản 
 Những nội dung đưa vào chương trình và sách giáo khoa phổ thông được 
chọn lọc từ khối lượng tri thức đồ sộ của khoa học bộ môn, được sắp xếp một 
cách lôgíc, khoa học, đảm bảo tính sư phạm và thực tiễn cao. Bởi vậy cần bám 
sát vào chương trình dạy học và sách giáo khoa bộ môn. Đây là điều bắt buộc tất 
yếu vì sách giáo khoa là tài liệu giảng dạy và học tập chủ yếu; chương trình là 
pháp lệnh cần phải tuân theo. Căn cứ vào đó để lựa chọn kiến thức cơ bản là 
nhằm đảm bảo tính thống nhất của nội dung dạy học trong toàn quốc. Mặt khác, 
các kiến thức trong sách giáo khoa đã được qui định để dạy cho học sinh. Do đó, 
chọn kiến thức cơ bản là chọn kiến thức ở trong đó chứ không phải là ở tài liệu 
nào khác. 
2.3.3. Multimedia hoá kiến thức 
Đây là bước quan trọng cho việc thiết kế bài giảng điện tử, là nét đặc 
trưng cơ bản của bài giảng điện tử để phân biệt với các loại bài giảng truyền 
thống, hoặc các loại bài giảng có sự hỗ trợ một phần của máy vi tính. Việc 
multimedia hoá kiến thức được thực hiện qua các bước: 
 Dữ liệu hoá thông tin kiến thức 
14 
 Phân loại kiến thức được khai thác dưới dạng văn bản, bản đồ, đồ hoạ, 
ảnh tĩnh, phim, âm thanh... 
 Tiến hành sưu tập hoặc xây dựng mới nguồn tư liệu sẽ sử dụng trong bài 
học. Nguồn tư liệu này thường được lấy từ một phần mềm dạy học nào đó 
hoặc từ internet, ... hoặc được xây dựng mới bằng đồ hoạ, bằng ảnh quét, 
ảnh chụp, quay video, bằng các phần mềm đồ hoạ chuyên dụng như 
Macromedia Flash... 
 Chọn lựa các phần mềm dạy học có sẵn cần dùng đến trong bài học để đặt 
liên kết. 
 Xử lý các tư liệu thu được để nâng cao chất lượng về hình ảnh, âm thanh. 
Khi sử dụng các đoạn phim, hình ảnh, âm thanh cần phải đảm bảo các yêu 
cầu về mặt nội dung, phương pháp, thẩm mỹ và ý đồ sư phạm. 
2.3.4. Xây dựng thư viện tư liệu 
 Sau khi có được đầy đủ tư liệu cần dùng cho bài giảng điện tử, phải tiến 
hành sắp xếp tổ chức lại thành thư viện tư liệu, tức là tạo được cây thư mục hợp 
lý. Cây thư mục hợp lý sẽ tạo điều kiện tìm kiếm thông tin nhanh chóng và giữ 
được các liên kết trong bài giảng đến các tập tin âm thanh, video clip khi sao 
chép bài giảng từ ổ đĩa nay sang ổ đĩa khác, từ máy này sang máy khác. 
 Mỗi bài giảng là một thư mục được đặt trong ổ đĩa hoặc thư mục chỉ dùng 
cho soạn giảng (VD. E-Learning, Bai_Giang_Dien_Tu ). Trong thư mục bài 
giảng lại có các thư mục con như: Hinhanh, Amthanh, Video, Thamkhao. Như 
vậy việc tìm kiếm và tiến hành soạn bài giảng mới không mất thời gian. 
2.3.5. Xây dựng và số hóa kịch bản 
Trước hết cần chia quá trình dạy học trong giờ lên lớp thành các hoạt 
động nhận thức cụ thể. Dựa vào các hoạt động đó để định ra các slide (trong 
PowerPoint) hoặc các trang của bài giảng. Sau đó xây dựng nội dung cho các 
trang (hoặc các slide). Tuỳ theo nội dung cụ thể mà thông tin trên mỗi 
trang/slide có thể là văn bản, đồ hoạ, tranh ảnh, âm thanh, video clip... 
Văn bản cần trình bày ngắn gọn cô đọng, chủ yếu là các tiêu đề và dàn ý 
cơ bản. Nên dùng một loại font chữ phổ biến, đơn giản, màu chữ được dùng 
thống nhất tuỳ theo mục đích sử dụng khác nhau của văn bản như câu hỏi gợi 
mở, dẫn dắt, hoặc giảng giải, giải thích, ghi nhớ, câu trả lời... 
Điều đặc biệt quan trọng đối với một bài giảng điện tử e-Learning là phải 
đáp ứng được yêu cầu tự học của người học. Nghĩa là, người học có thể không 
15 
đến lớp nhưng với bài giảng điện tử e-Learning này người học vẫn được học tập 
như đang ở lớp vậy. 
2.3.6. Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói 
 Sau khi thiết kế xong, phải tiến hành chạy thử chương trình, kiểm tra các 
sai sót, đặc biệt là các liên kết để tiến hành sửa chữa và hoàn thiện. 
Xuất bản (public) bài giảng thành những định dạng phù hợp với phương 
thức dạy – học. Nếu sử dụng cho hệ thống website e-Learning thì xuất bản thành 
gói SCORM, nếu để ghi CD hoặc dùng file độc lập thì xuất bản dạng file tự 
chạy (file có phần mở rộng là *.exe hoặc file flash). 
16 
II. Phần mềm cho E-Learning 
1. Phần mềm xây dựng hệ thống Quản lý học tập và quản lý nội dung E-
Learning 
Những phần mềm xây dựng hệ thống quản lý quản lý nội dung học tập và 
quá trình học tập của học viên, cho phép tổ chức, triển khai các khóa học theo 
dạng thức E-Learning còn được gọi là LMS (Learning Management System) và 
LCMS (Learning Content Management System). Nói cách khác, phần mềm xây 
dựng hệ thống chính là phần mềm xây dựng website học tập trực tuyến (E-
Learning). 
Hiện nay có rất nhiều phần mềm LMS được sử dụng. Có cả phần mềm 
thương mại và phần mềm miễn phí, nguồn mở. Trong rất nhiều phần mềm đó có 
một phần mềm nguồn mở được các trường học tại Việt Nam và nhiều nước trên 
thế giới đánh giá cao (Hình 3)[4] và triển khai ứng dụng đó là Moodle (tải về tại 
Ngoài moodle còn một số phần mêm tương tự có thể kể đến như: 
Mã nguồn mở 
- aTutor –  
- Chamilo –  
- Claroline –  
- Dokeos –  
- eFront – http:// www.efrontlearning.net 
- Fedena –  
- ILIAS –  
- Moodle –  
- OLAT –  
- Sakai –  
- Totara LMS –  
- Drupal –  
Phần mềm thương mại 
- Blackboard Learning System 
- CERTPOINT Systems Inc. 
- Cornerstone OnDemand 
- Desire2Learn 
- DoceboLMS 
- eCollege 
- Edmodo 
- GlobalScholar 
17 
- Glow (Scottish Schools National Intranet) 
- HotChalk 
- Informetica 
- ITWorx CLG (Connected Learning Gateway) 
Hình 3. Những phần mềm LMS được đánh giá cao 
18 
2. Những phần mềm biên soạn nội dung (bài giảng, học liệu) 
Giáo viên E-Learning là người không chỉ có kiến thức chuyên môn về 
lĩnh vực, môn học mà mình giảng dạy mà còn cần phải có kiến thức, kỹ năng 
soạn giảng và vận hành hệ thống E-Learning. Việc vận hành hệ thống E-
Learning đòi hỏi kiến thức khá sâu và phức tạp, cần những người có chuyên 
môn còn việc xây dựng bài giảng, sản xuất các nội dung học tập là công việc mà 
người giáo viên nhất định phải nắm vững. 
Để đáp ứng yêu cầu của một giáo viên E-Learning thì giáo viên cần sử 
dụng được các phần mềm hỗ trợ như: 
- Làm việc trực tuyến: các chương trình chia sẻ, điều khiển màn 
hình, nói chuyện trực tuyến Như: Netop School, Teamviewer, 
Yahoo Messenger, Google HangOut (google talk) 
- Làm tư liệu dạy học: thu âm, ghi hình, biên tập chỉnh sửa phim ảnh, 
làm mô dạy học Như: Free Sound recorder, Windows Movie 
Maker, Camtasia Studio, SnagIT, Picasa, Zuner editor 
- Xây dựng bài giảng: phần mềm hỗ trợ soạn giảng theo chuẩn E-
Learning (Authoring tools) như: Microsoft Producer, Lecture 
Maker, Adobe presenter, iSpring Suite, Articulate Studio 
2.1. Những phần mềm chạy độc lập 
 Những phần mềm chuyên dụng cho việc xây dựng bài giảng điện tử e-
Learning rất phong phú đa dạng trên thị trường, tuy nhiên, phổ biến và dễ sử 
dụng nhất là các phần mềm như: 
 Lecture Maker: Là một phần mềm hay, dễ sử dụng (gần như MS 
Powerpoint) Xem hướng dẫn sử dụng và tải về tại 
 Microsoft Producer và LCDS: Miễn phí, tải về từ Internet. Tải về tại 
 Violet: Là phần mềm của công ty Bạch Kim, có đầy đủ chức năng để soạn 
và xuất ra bài giảng điện tử e-Learning, có giao diện bằng tiếng Việt nên 
rất dễ sử dụng. Chức năng tương tự Lecture Maker. Hướng dẫn sử dụng 
và tải về tại:  
 Adobe Captivate: phần mềm soạn bài giảng e-Learning độc lập, khá đắt. 
Tải về dùng thử 30 ngày tại  
 Camtasia của Techsmith: Công cụ ghi Multimedia và ghi tiến trình hoạt 
động Powerpoint (quay phim powerpoint). Tải về tại 
19 
Còn nhiều công cụ khác phục vụ công tác soạn bài giảng điện tử mà 
chúng ta có thể dễ dàng tìm thầy bằng các từ khóa như “Authoring tools”, “công 
cụ soạn giảng”, “phần mềm soạn bài giảng điện tử” thông qua các search 
engine. 
2.2. Những phần mềm tích hợp với MS PowerPoint 
Do phần lớn giáo viên Việt Nam đều đã quen sử dụng phần mềm MS 
Powerpoint trong việc soạn giảng. Vì vậy, để tiếp cận với một phần mềm mới, 
cho dù là rất dễ sử dụng thì cũng thường vướng phải tâm lý ngại khó. Để giải 
quyết vấn đề này, tác giả giới thiệu 3 phần mềm rất hữu ích đó là iSpring 
Presenter và Adobe Presenter và Articulate Studio. Đây là những phần mềm 
được tích hợp vào MS Powerpoint để bổ sung thêm các chức năng hỗ trợ xây 
dựng bài giảng điện tử e-Learning theo đúng chuẩn, giúp giáo viên dễ dàng xây 
dựng bài giảng điện tử trên chính phần mềm quen thuộc MS Powerpoint. 
 Adobe Presenter: Phần mềm này đã biến Powerpoint thành công cụ soạn 
bài giảng e-Learning, có thể tạo bài giảng để học sinh tự học, có thể ghi 
lại lời giảng, hình ảnh bạn giảng bài, chèn các câu hỏi tương tác, chèn các 
bản flash, chèn các hoạt động ghi lại từ bất cứ phần mềm nào khác qua 
flash, có thể đưa bài giảng lên giảng trực tuyến  
Tải hướng dẫn sử dụng và bản dùng thử tại 
 Articulate Studio: Được tích hợp với MS PowerPoint, Articulate 
Presenter là công cụ hỗ trợ việc tạo bài trình diễn sinh động, cung cấp khá 
nhiều công cụ hữu ích và độc đáo như: chèn Flash, xuất tập tin trình diễn 
ở dạng Flash, chèn game, chèn thuyết minh, tạo đánh dấu, đính kèm tập 
tin, 
Tải về tại: www.articulate.com. 
 iSpring Presenter: Cũng có đầy đủ các tính năng như Adobe Presenter, 
theo nhiều chuyên gia, iSpring Presenter tương thích với các chuẩn bài 
giảng điện tử mới nhất hiện nay, iSpring Presenter thật sự là một ứng 
dụng không thể thiếu cho những ai có nhu cầu trình diễn PowerPoint và 
ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác giáo dục học. Tải về tại 
20 
Xem xét kỹ tính năng của các phần mềm nêu trên tác giả lập bảng so sánh 
để những ai quan tâm có được sự lựa chọn phù hợp nhất. Bảng 4 chỉ so sánh một 
số tính năng chính (hoàn toàn chủ quan theo ý tác giả bài viết này) và chỉ để 
tham khảo. 
Bảng 4. So sánh iSpring, Adobe và Articulate 
Tính năng chính iSpring 
Suit 6.2 
iSpring 
Presenter 7 
Adobe 
Presenter 9 
Articulate 
Studio 13 
Tích hợp vào 
PowerPoint 
X X X X 
(chỉ 32bit) 
Tính năng soạn 
giảng thiết yếu 
X X X X 
Ghi hình, ghi âm 
cho bài giảng 
X X X X 
Hỗ trợ chuẩn 
SCORM 
X X X X 
Hỗ trợ chuẩn Tin-
Can API 
/ X X X 
Biên soạn trắc 
nghiệm 
X X X X 
Biên soạn sách 
điện tử 
X / / X 
Hỗ trợ HTML5 / X / X 
Giá thành 497 USD 697 USD 783 USD 1398 USD 
3. Danh mục một số phần mềm e-Learning 
 Danh sách các phần mềm liệt kê dưới đây được tham khảo từ giới 
thiệu và khuyến khích sử dụng bời Cục CNTT – Bộ GD-ĐT Việt Nam. Có điều 
chỉnh tên sản phẩm theo phiên bản mới và thay đổi thứ tự theo quan điểm ưu 
tiên của tác giả. 
1. V-iSpring Presenter (chạy trên powerpoint);  
2. Articulate Studio (chạy trên powerpoint);  
3. Adobe Presenter (chạy trên powerpoint); www.adobe.com 
4. Phần mềm quay hoạt động màn hình: Camtasia và Adobe Captivate. 
21 
5. Chụp màn hình, quay phim thao tác trên màn hình: SnagIT 
6. Sử dụng các phần mềm về bản đồ tư duy: Concept Draw Mindmap. 
7. LectureMAKER (Cục CNTT cung cấp từ năm 2010); 
8. Violet (Phần mềm Việt Nam, tượng tự LectureMAKER) 
9. Wondershare PPT2flash (chạy trên powerpoint); www.wondershare.com 
10. MS Producer (phiên bản 2011); tải về từ  
11. Adobe Authorware; 
12. Adobe Director; 
13. Raptivity; 
14. LMS Moodle: Xây dựng hệ thống Quản lý học tập trực tuyến (LMS), 
tạo môi trường triển khai các khóa học, lớp học và đăng tải các bài 
giảng (mã nguốn mở); 
15. LMS Dokeos (mã nguồn mở); 
16. Adobe Connect là phòng họp và học ảo, phòng eLearning, lớp học ảo. 
Adobe Connect giúp đưa bài giảng soạn bằng Adobe Presenter và 
Captivate trực tiếp lên mạng. 
17. Tài nguyên và phần mềm giáo dục  
18. Tham khảo tài nguyên giáo dục