Tài chính toàn diện hướng đến xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế nông thôn bền vững

50
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
thương nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận tài chính, 
góp phần tạo cơ hội sinh kế, luân chuyển dòng vốn 
đầu tư và tiết kiệm trong xã hội, qua đó thúc đẩy tăng 
trưởng kinh tế. Theo Liên hợp quốc, mục tiêu của tài 
chính toàn diện gồm: Cung cấp các dịch vụ tài chính 
phù hợp và thuận tiện với chi phí hợp lý cho mọi cá 
nhân và doanh nghiệp (DN), bao gồm tiết kiệm hoặc 
gửi tiền, thanh toán và chuyển tiền, tín dụng và bảo 
hiểm; Các tổ chức kinh doanh an toàn và hiệu quả, 
được quản lý bởi hành lang pháp lý và những tiêu 
chuẩn hoạt động ngành rõ ràng; Bền vững thể chế và 
tài chính, đảm bảo tính liên tục và chắc chắn của hoạt 
động đầu tư và cạnh tranh giúp mở rộng sự lựa chọn 
và đáp ứng khả năng chi trả.
Trong khi đó, tín dụng nông nghiệp, nông thôn 
là một giải pháp tài chính, trong đó các tổ chức tín 
dụng (TCTD) sẵn sàng đáp ứng nhu cầu vay vốn 
phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn cho 
các DN, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hợp tác xã
tại khu vực nông thôn. Mục tiêu của hoạt động tín 
dụng trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn là đáp 
ứng đầy đủ, kịp thời, có hiệu quả nguồn vốn cho 
nhu cầu phát triển toàn diện lĩnh vực nông nghiệp, 
nông thôn, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng 
cao mức sống của người nông dân.
Thời gian qua, Việt Nam đã phối hợp chặt 
chẽ với các nền kinh tế thành viên APEC để tìm 
ra những biện pháp thúc đẩy tài chính toàn diện 
trong khu vực. Tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính 
APEC 2017 và các hội nghị liên quan được tổ chức 
tại Việt Nam, tài chính toàn diện cũng là một trong 
những 4 ưu tiên được các Bộ trưởng Tài chính và 
Tài chính toàn diện 
và tín dụng nông nghiệp nông thôn
Theo các chuyên gia tài chính, tài chính toàn diện 
rất đa dạng về khái niệm tùy theo mục tiêu của từng 
quốc gia. Tuy nhiên, theo cách hiểu chung thì tài 
chính toàn diện là việc cung cấp dịch vụ tài chính 
phù hợp và thuận tiện cho mọi cá nhân và tổ chức, 
đặc biệt đối với người có thu nhập thấp và dễ bị tổn 
TÀI CHÍNH TOÀN DIỆN HƯỚNG ĐẾN XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO 
VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG THÔN BỀN VỮNG
ThS. NGUYỄN THỊ NGỌC LOAN - Đại học Tài chính – Marketing *
Thời gian gần đây, tài chính toàn diện là chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm của cộng đồng quốc 
tế nói chung và Việt Nam nói riêng. Đây cũng là một trong 4 ưu tiên được các Bộ trưởng Tài chính 
thảo luận tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC 2017 với việc đồng thuận ưu tiên tập trung phát 
triển thị trường tín dụng và các sản phẩm dịch vụ tài chính nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nông 
nghiệp và nông thôn, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững, tái cơ cấu và phát triển một nền 
nông nghiệp có chất lượng. Bài viết trao đổi về những hạn chế đang tồn tại đối với tín dụng nông 
nghiệp nông thôn, từ đó gợi ý các giải pháp góp phần tăng trưởng tín dụng nông nghiệp nông thôn 
nói riêng và phát triển tài chính toàn diện nói chung.
Từ khóa: Tài chính toàn diện, tín dụng, nông nghiệp nông thôn, xóa đói giảm nghèo
Comprehensive finance has recently been in 
the interest of international community and of 
Vietnam in particular. This is also one among 
four priorities that have been discussed in the 
Ministers of Finance Meeting, APEC 2017 
in Quang Nam with agreement to develop 
credit market and other financial products 
and services market to serve for rural and 
agricultural development and look ahead to 
sustainable poverty alleviation, restructure 
and development of agriculture. This paper 
presents limitations of agriculture credit and 
proposes solutions to improve agriculture 
credit and comprehensive finance in general.
Keywords: Comprehensive finance, credit, rural and 
agriculture, poverty alleviation
Ngày nhận bài: 9/10/2017
Ngày hoàn thiện biên tập: 29/10/2017
Ngày duyệt đăng: 30/10/2017
* Email: nguyenloantchq@gmail.com
TÀI CHÍNH - Tháng 11/2017
51
các quan chức cấp cao đưa ra thảo luận, đồng thời 
Việt Nam đã đề xuất chủ đề về tài chính toàn diện 
xuyên suốt cả năm APEC là “Tín dụng cho nông 
nghiệp nông thôn”. Có thể nói, do xuất phát từ việc 
nhiều nền kinh tế APEC có khu vực nông nghiệp 
nông thôn đóng vai trò quan trọng, cộng với việc 
nông nghiệp nông thôn là khu vực chịu ảnh hưởng 
và tác động trực tiếp bởi biến đổi khí hậu, thiên 
tai nên cần có các giải pháp xử lý và khắc phục 
để có thể phát triển bền vững.
Tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC 2017, 
các nội dung chính được trao đổi gồm: Việc xác 
định đúng đắn phạm trù tài chính toàn diện; Thực 
trạng triển khai các ứng dụng kỹ thuật số trong 
lĩnh vực tài chính toàn diện; Vai trò của tín dụng và 
các dịch vụ, sản phẩm tài chính trong hỗ trợ phát 
triển kinh tế và nâng cao đời sống người dân khu 
vực nông nghiệp, nông thôn. Trong đó, nội dung 
chính là tập trung định hướng tài chính toàn diện 
phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Tại 
Tuyên bố chung sau khi Hội nghị kết thúc, đại diện 
21 nền kinh tế cũng đã đi đến thống nhất và khẳng 
định tài chính nông nghiệp là một trong những nội 
dung quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển bền 
vững khu vực nông nghiệp nông thôn, góp phần 
thu hẹp chệnh lệch thu nhập thông qua việc nâng 
cao năng lực cho người dân, hỗ trợ kinh doanh hộ 
gia đình, các DN quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, các 
chuỗi giá trị, hoạt động sản xuất nông nghiệp dựa 
trên ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến. Việc áp 
dụng các sản phẩm tài chính mới và đa dạng vào 
lĩnh vực này sẽ giúp cho người dân và DN có điều 
kiện tiếp cận thuận lợi hơn các sản phẩm và dịch 
vụ tài chính phù hợp với điều kiện kinh tế
Thực tế cho thấy, nhiều nước vẫn đang tiếp tục 
đối mặt với rất nhiều thách thức như: Tỷ lệ người 
nghèo, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa được tiếp 
cận với các dịch vụ tài chính chính thức còn rất 
thấp; Khoảng cách giàu nghèo và sự chênh lệch về 
phát triển có xu hướng tăng; Mức độ nhận thức và 
phổ cập giáo dục tài chính cho người dân ở nông 
thôn chưa đầy đủ Tại Việt Nam, để có thể phát 
triển bền vững khu vực nông nghiệp nông thôn 
thì nguồn lực tài chính là yếu tố quan trọng hàng 
đầu. Mặc dù, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan 
đã đưa ra nhiều cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ 
khó khăn, bơm vốn và tạo thêm vốn cho khu vực 
nông nghiệp nông thôn sản xuất, kinh doanh thì 
theo báo cáo của Viện Nghiên cứu kinh tế và chính 
sách trong một diễn đàn được tổ chức vào ngày 
29/9/2016, tỷ trọng vốn tín dụng nông nghiệp chỉ 
chiếm khoảng 18% tổng dư nợ nền kinh tế. Đây là 
con số này khá thấp và cho thấy cơ cấu cho vay của 
các ngân hàng thương mại (NHTM) chưa phù hợp, 
chưa thực sự ưu đãi đối với lĩnh vực nông nghiệp 
nông thôn.
Thực trạng tín dụng nông nghiệp, 
nông thôn giai đoạn 2010-2016
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa 
và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nông 
nghiệp, nông thôn là vấn đề có tầm chiến lược.
Trong bối cảnh nguồn vốn cho nông nghiệp, nông 
thôn còn hạn chế thì việc phát triển một thị trường 
tài chính nông thôn là rất quan trọng, trong đó 
hoạt động tín dụng phải giữ vai trò nòng cốt để tạo 
nguồn vốn cho phát triển nông nghiệp, nông thôn. 
Thành tựu
Trên thực tế, trong thời gian qua, hoạt động tín 
dụng nông nghiệp, nông thôn đã đạt được những 
thành tựu cơ bản. Thời gian qua, chính sách tín 
dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn 
luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm, kinh tế 
nông nghiệp và phát triển nông thôn đã có bước 
phát triển mạnh mẽ. Rất nhiều chính sách đã được 
ban hành nhằm thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn 
phát triển, trong đó nổi bật là Nghị định 41/2010/
NĐ-CP ngày 12/04/2010 và Nghị định 55/2015/
NĐ-CP ngày 09/06/2015.
Cụ thể, Nghị định 41/2010/NĐ-CP ra đời được 
đánh giá là chính sách quan trọng giúp khơi thông 
nguồn vốn, cho phép khách hàng nông nghiệp, 
nông thôn tiếp cận vốn vay dễ dàng, theo cơ chế 
ưu đãi, đưa nguồn vốn cho nông nghiệp, nông 
thôn tăng trưởng cao, thúc đẩy ngành phát triển 
theo định hướng chung và giúp người dân yên tâm 
sản xuất (Nguyễn Thanh Bình, 2014). Trong khi đó, 
Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 09/06/2015 (thay 
thế Nghị định 41/2010/NĐ-CP) về chính sách tín 
dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn 
theo hướng các TCTD phải ưu đãi hơn cho nông 
dân để hưởng được ưu đãi của Nhà nước. Nghị 
định 55/2015/NĐ-CP có các điểm nổi bật so với các 
quy định trước đó như: Tập trung vào quy định 
cho vay không có tài sản đảm bảo lên đến 70-80% 
giá trị dự án, phương án sản xuất, kinh doanh; 
Khuyến khích khách hàng vay vốn tham gia mua 
bảo hiểm trong nông nghiệp; Khuyến khích các 
TCTD đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn 
thông qua quy định về trích lập dự phòng rủi ro, 
hỗ trợ nguồn vốn và các công cụ điều hành chính 
sách tiền tệ khác... Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà 
nước (NHNN) cũng đã chỉ đạo các TCTD triển 
52
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
khai có hiệu quả các chương trình tín dụng hỗ trợ 
khác phục vụ nông nghiệp, nông thôn như: Chính 
sách tín dụng hỗ trợ ngư dân đánh bắt xa bờ theo 
Nghị định 67/2014/NĐ-CP; Chính sách cho vay tái 
canh cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên; Chính sách 
cho vay giảm tổn thất trong nông nghiệp Có thể 
nói, với sự quan tâm của Chính phủ đối với lĩnh 
vực nông nghiệp, nông thôn đã gặt hái được nhiều 
kết quả khả quan, nổi bật trên 2 phương diện:
- Về đối tượng tiếp cận nguồn vốn tín dụng: Với 
mạng lưới cho vay trải rộng và cho vay theo nhóm 
của các TCTD, đối tượng khách hàng và các kênh 
dẫn vốn tới lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn cũng 
được mở rộng, phát triển khắp các vùng kinh tế 
của đất nước. Hoạt động tín dụng đã thực sự gắn 
với làng, bản, xóm thôn, gần gũi với bà con nông 
dân. Vốn cho vay đã tạo thêm nghề mới, khôi phục 
các làng nghề truyền thống, góp phần chuyển dịch 
cơ cấu nông nghiệp, nông thôn theo hướng phát 
triển sản xuất hàng hoá, công nghiệp, dịch vụ.
- Về doanh số cho vay và dư nợ tín dụng nông 
nghiệp nông thôn: Nhờ thực hiện đồng bộ nhiều 
giải pháp khuyến khích phát triển nông nghiệp 
nông thôn mà dư nợ cho vay nông nghiệp nông 
thôn tiếp tục được cải thiện. Cụ thể, tính đến cuối 
tháng 5/2017, dư nợ cho vay phục vụ phát triển lĩnh 
vực này đạt 1,15 triệu tỷ đồng, tăng 9,9% so với cuối 
năm 2016, cao hơn tốc độ tăng trưởng chung của nền 
kinh tế 7,06%, chiếm tỷ trọng khoảng 19% tổng dư 
nợ cho vay nền kinh tế. Trong giai đoạn từ năm 2010 
đến năm 2016, dư nợ cho vay nông nghiệp, nông 
thôn có tốc độ tăng trưởng bình quân là 19,35% mỗi 
năm. Đặc biệt, nhờ có Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, 
lãi suất cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp nông 
thôn giảm mạnh từ trên 20% năm 2011 xuống mức 
phổ biến từ 6,5-8%/năm, thấp hơn mức lãi suất cho 
vay thông thường; riêng lãi suất cho vay ngắn hạn 
được khống chế ở mức dưới 7%/năm. Những đối 
tượng chính sách, ưu đãi và nhiều chương trình tín 
dụng đặc thù thì lãi suất chỉ khoảng 5-6%/năm
Hạn chế 
Bên cạnh những kết quả đạt được thì đến nay, 
hoạt động tín dụng nông nghiệp, nông thôn tuy 
đạt được những kết quả nhất định nhưng vẫn còn 
thấp so với mức tăng trưởng chung của tín dụng 
trong toàn bộ nền kinh tế, cụ thể:
Một là, cơ cấu vốn cho vay của các NHTM chưa 
phù hợp. Trong những năm qua, mặc dù đã có 
nhiều chính sách để ưu đãi tập trung dòng vốn tín 
dụng vào nông nghiệp, nông thôn như giảm tỷ lệ 
dự trữ bắt buộc và tái cấp vốn để hướng dòng vốn 
tín dụng vào nông nghiệp, áp sàn dư nợ tín dụng 
nông nghiệp song tỷ trọng vốn tín dụng nông 
nghiệp vẫn rất thấp.
Hai là, kết quả khảo sát của Viện Chính sách và 
Chiến lược Phát triển nông nghiệp, nông thôn cho 
thấy, có trên 80% DNNVV rất khó hoặc không thể 
tiếp cận vay vốn tín dụng để phục vụ cho sản xuất 
nông nghiệp. Ở khu vực tín dụng chính thức, chỉ 
tính riêng ba tổ chức là Ngân hàng Nông nghiệp 
và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Chính sách 
xã hội và Quỹ tín dụng nhân dân đã kiểm soát 
khoảng 70% tổng mức tín dụng của thị trường. 
Điều này cho thấy, cơ cấu vốn của các NHTM 
thời gian qua chưa thực sự ưu đãi khu vực nông 
nghiệp, nông thôn.
Ba là, Nhà nước chưa hình thành hệ thống tín 
dụng quy mô nhỏ chuyên nghiệp cung ứng cho 
nông nghiệp, nông thôn. Các sản phẩm tín dụng 
cung ứng của các TCTD còn đơn điệu, chủ yếu cho 
vay theo nhóm, cho vay hạn mức...
Bốn là, thời hạn và hạn mức vay vốn không phù 
hợp với chu kỳ sản xuất nông nghiệp của nông dân 
và DN. Các TCTD thường đưa ra các thời hạn vay 
cứng là 6 tháng, 12 tháng, 24 tháng hoặc 36 tháng và 
vẫn chủ yếu cung cấp tín dụng ngắn hạn (12 tháng). 
Rõ ràng, thời hạn vay vốn này không phù hợp với 
chu kỳ sản xuất nông nghiệp hiện nay, tạo ra rào cản 
cho các khách hàng khi tiếp cận tín dụng
Năm là, thu nhập người dân nông thôn thấp 
cộng với hạn mức cho vay không tài sản đảm bảo 
bị giới hạn ở mức thấp, dẫn đến không đủ để đáp 
ứng nhu cầu vốn cho việc thúc đẩy mở rộng sản 
xuất phát triển của các hộ gia đình.
Sáu là, quy trình cấp tín dụng còn phức tạp, 
không phù hợp với đa phần trình độ của người dân. 
Lãi suất vay chưa thật sự ưu đãi cho khu vực này.
Bảy là, các dịch vụ nông nghiệp, bảo hiểm nông 
nghiệp, bảo hiểm tín dụng nông nghiệp còn rất hạn 
chế, sản phẩm tín dụng của ngân hàng dành cho 
khu vực này chưa bao gồm các dịch vụ hỗ trợ đi 
kèm, các công cụ đầu tư tài chính chuyên nghiệp 
cho thị trường tài chính nông thôn chưa có.
Một số đề xuất
Từ thực trạng cũng như nhận thức được tầm 
quan trọng của việc áp dụng tài chính toàn diện và 
phát triển tín dụng nông nghiệp, nông thôn trong 
phát triển kinh tế của Việt Nam hiện nay, tác giả 
đề xuất một số giải pháp nhằm tạo động lực thúc 
đẩy phát triển bền vững thị trường tín dụng cho 
lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trong tiến trình 
áp dụng tài chính toàn diện tại Việt Nam, cụ thể:
TÀI CHÍNH - Tháng 11/2017
53
Thứ nhất, tăng cường vai trò của Chính phủ 
trong hoạt động tín dụng nông nghiệp, nông thôn.
Theo đó, cần xây dựng và quản lý các quy hoạch 
phát triển nông nghiệp, nông thôn, sử dụng đất 
phù hợp, rõ ràng tạo điều kiện thuận lợi cho đầu 
tư và cho vay, thế chấp trong tín dụng nông thôn; 
Thực hiện chính sách hỗ trợ tài chính – tín dụng 
trực tiếp trong các trường hợp đặc biệt như khắc 
phục hậu quả do thiên tai, phát triển vùng sâu 
vùng xa, miền núi, hải đảo; Có chính sách hỗ trợ 
đào tạo cán bộ, hỗ trợ cho các hoạt động của các 
TCTD ở những vùng khó khăn, tuyên truyền chính 
sách vay vốn đến từng hộ gia đình
Bên cạnh đó, tăng cường năng lực tài chính, 
quản trị rủi ro và đổi mới cơ chế hoạt động, trong 
đó nòng cốt là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát 
triển nông thôn, Ngân hàng Chính sách xã hội, 
Quỹ Tín dụng nhân dân. Tập trung tái cấu trúc 
và tăng vốn điều lệ, tăng năng lực tài chính cho 
các TCTD. Tăng cường giám sát mục đích sử dụng 
vốn sau khi giải ngân thông qua chính quyền địa 
phương. Nâng cao chất lượng thẩm định dự án, 
phương án sản xuất kinh doanh nhằm giảm rủi ro 
cho các TCTD trong quá trình thu hồi nợ, hạn chế 
những sai lầm trong xét duyệt cho vay. Tùy đặc 
điểm kinh doanh, văn hóa vùng, miền, tùy phương 
án suất kinh doanh mà các TCTD nên xây dựng 
hạn mức cho vay, thời hạn cho vay cụ thể
Thứ hai, đa dạng hóa các nguồn vốn và sản phẩm 
tín dụng cho phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Việc áp dụng các sản phẩm tài chính mới và 
đa dạng vào lĩnh vực này sẽ giúp cho người dân 
và DN có điều kiện tiếp cận thuận lợi hơn các sản 
phẩm và dịch vụ tài chính phù hợp với điều kiện 
kinh tế. Do vậy, cần đa dạng hóa các sản phẩm tín 
dụng phù hợp với trình độ dân trí, thói quen ở mỗi 
địa phương. Giới thiệu và phát triển các dịch vụ 
ngân hàng hiện đại như: SMS banking, Vntopup 
Đa dạng hóa các sản phẩm tiết kiệm (tiết kiệm bậc 
thang, phát hành giấy tờ có giá mệnh giá thấp để 
huy động) nhằm huy động tối đa nguồn lực tài 
chính nhàn rỗi trong dân cư, thu hút khách hàng 
giao dịch qua ngân hàng, hạn chế giao dịch bằng 
tiền mặt Kết hợp nhiều phương thức cho vay 
phù hợp như cho vay theo hạn mức, cho vay từng 
lần... hoặc phát triển hoạt động cho thuê tài chính, 
giúp nông dân có điều kiện đổi mới thiết bị máy 
móc hiện đại phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.
Bên cạnh đó, các TCTD cần nghiên cứu cung 
cấp các khoản vốn vay kịp thời, linh hoạt, phù hợp 
với nhu cầu vốn và chu kỳ sản xuất kinh doanh 
của từng loại sản phẩm nông nghiệp; Phối hợp với 
chính quyền địa phương và các đoàn thể hướng 
dẫn người dân cách xây dựng dự án vay vốn, sử 
dụng đồng vốn hợp lý nhằm mang lại hiệu quả 
cao đồng thời giảm rủi ro thu hồi nợ cho các TCTD.
Thứ ba, có chính sách phát triển tín dụng phi 
chính thức.
Theo kinh nghiệm từ nhiều chương trình tín 
dụng nông thôn trên thế giới cho thấy họ đã thành 
công nhờ biết phối hợp cả hai khu vực chính thức và 
phi chính thức trong việc cung cấp dịch vụ tài chính 
cho nông thôn. Vì vậy, bên cạnh các chính sách ưu 
đãi, tạo điều kiện cho khu vực tín dụng chính thức 
phát triển, Nhà nước cần có các chính sách ưu đãi 
khuyến khích cho khu vực tín dụng phi chính thức. 
Cụ thể, điều chỉnh thường xuyên hơn và quy định 
lại mức lãi suất tín dụng phi chính thức, bảo đảm 
mức lãi suất này luôn cao hơn từ 2 đến 3 lần mức 
lãi suất thương mại trung bình thay vì chỉ có 1,5 lần 
như hiện nay theo Thông tư 15/VBHN-NHNN.
Thứ tư, tiếp tục hỗ trợ khuyến khích, phát triển 
chương trình cho vay nông nghiệp ứng dụng công 
nghệ cao, nông nghiệp sạch.
Sau một thời gian triển khai chương trình cho 
vay nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông 
nghiệp sạch, thống kê sơ bộ cho thấy, đến nay tổng 
dư nợ cho vay ứng dụng công nghệ cao đạt 27.737 
tỷ đồng, chiếm gần 86% tổng dư nợ cho vay nông 
nghiệp nông thôn; Dư nợ cho vay nông nghiệp sạch 
đạt 4.602 tỷ đồng và không phát sinh nợ xấu. Số liệu 
trên cho thấy, tình hình khả quan của chương trình 
cho vay này. Vì vậy, các bộ, ngành cần phối hợp với 
nhau trong việc đánh giá, dự báo và cảnh báo về 
nhu cầu thị trường đối với sản phẩm nông nghiệp 
cao để làm cơ sở đẩy mạnh cho vay theo quy định.
Thứ năm, đơn giản điều kiện và thủ tục vay vốn.
Thủ tục vay vốn cần đơn giản để phù hợp với 
trình độ dân trí ở nông thôn. Bên cạnh việc thế chấp 
bằng đất đai các TCTD cần xem xét các điều kiện 
khác có thể đảm bảo thế chấp vay vốn ngân hàng 
như: Tài sản gắn liền với đất (nhà xưởng, chuồng 
trại), tài sản hình thành từ vốn vay, hợp đồng 
bảo hiểm, hợp đồng hợp tác 
Tài liệu tham khảo:
1. Chính phủ (2015), Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 9/6/2015 về chính 
sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn;
2. Nguyễn Phương Linh, Nguyễn Mai Hảo (2017), “Một số vấn đề chung về 
tài chính toàn diện”, Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài chính;
3. Nguyễn Thành Nam (2016), “Đánh giá về chính sách tín dụng phục vụ 
phát triển nông nghiệp và nông thôn”, Tạp chí Ngân hàng, số 14;
4. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Báo cáo thường niên 
giai đoạn 2008 – 2016.