Sử dụng test PEP-R trong đánh giá trường hợp trẻ tự kỷ tại Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng

10 Lê Thị Hằng, Nguyễn Ngọc Chinh 
SỬ DỤNG TEST PEP-R TRONG ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG HỢP TRẺ TỰ KỶ TẠI 
BỆNH VIỆN TÂM THẦN ĐÀ NẴNG 
USING PEP-R TEST TO EVALUATE AUTISTIC CHILDREN AT 
DA NANG PSYCHIATRIC HOSPITAL 
Lê Thị Hằng1, Nguyễn Ngọc Chinh2 
1Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng; [email protected] 
2Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Đà Nẵng; [email protected] 
Tóm tắt - Tự kỷ là một dạng khuyết tật phát triển suốt đời do rối loạn 
của hệ thần kinh gây ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ. Tự kỷ 
được thể hiện ra ngoài bằng các khiếm khuyết về tương tác xã hội, 
giao tiếp ngôn ngữ và phi ngôn ngữ, hành vi, sở thích và hoạt động 
mang tính lặp đi lặp lại. Điều quan trọng nhất để giúp trẻ tự kỷ phát 
triển đó là đánh giá chính xác dạng tật, mức độ, khả năng và những 
khó khăn mà trẻ gặp phải để có cách hỗ trợ phù hợp. Hiện nay, có 
nhiều phương pháp, công cụ để đánh giá trẻ tự kỷ. Trong đó, 
PEP-R được xem là bộ công cụ hữu hiệu giúp đánh giá trẻ tự kỷ. 
PEP-R giúp quá trình đánh giá được chính xác hơn, là cơ sở quan 
trọng để đạt được hiệu quả can thiệp, trị liệu cho trẻ sau này. Khảo 
sát đánh giá, nghiên cứu điển hình trên 3 trẻ tự kỷ tại Bệnh viện Tâm 
thần Tp. Đà Nẵng đã cho thấy hiệu quả mà PEP-R mang lại trong 
đánh giá, can thiệp cho trẻ tự kỷ. 
Abstract - Autism is a form of lifelong-developing disability caused 
by disorders of the nervous system that affect the function of the 
brain. Autism is manifested through social interaction, repeated 
verbal and non-verbal communication, behavioral interventions 
and behavioral hobbies. The most important thing to help children 
with autism develop is to accurately assess the type of disability, 
level, ability, and difficulties a child is having in order to get the right 
support and evaluation. In particular, PEP-R is considered as a 
useful tool in evaluating autistic children. PEP-R helps to make the 
assessment process more accurate, which is important for 
effective intervention and subsequent treatment. A case study of 
three children with autism at Da Nang City Psychiatric Hospital has 
shown the effectiveness of PEP-R in evaluating and intervening 
autistic children. 
Từ khóa - PEP-R; đánh giá; trẻ tự kỷ; công cụ; hành vi. Key words - PEP-R; evaluate; autistic children; tools; behaviors. 
1. Đặt vấn đề 
Đối với trẻ khuyết tật nói chung và trẻ tự kỷ nói riêng, 
chẩn đoán đánh giá là việc vô cùng quan trọng giúp xác 
định chính xác rối loạn mắc phải, từ đó có kế hoạch giáo 
dục phù hợp, tuy nhiên hiện nay việc chẩn đoán nhầm lẫn 
trẻ tự kỷ với các dạng khuyết tật khác còn chiếm tỷ lệ khá 
cao, một phần nguyên nhân nằm ở bộ công cụ đánh giá 
chưa được chuẩn xác. 
Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của PEP-R 
(Psychoeducational Profile-revised test) [5] dường như đã 
khắc phục được những hạn chế của các phương pháp trước 
đó. Đồng thời, PEP-R cũng thể hiện đầy đủ những nội dung 
cần đánh giá trên các lĩnh vực phát triển của trẻ. PEP-R 
được tiến hành với các bước đơn giản, phù hợp với nhiều 
môi trường khác nhau, đây là một trong những ưu điểm của 
bộ công cụ này. 
2. Trẻ tự kỷ 
Tự kỷ là một loại khuyết tật phát triển suốt đời do rối 
loạn của hệ thần kinh gây ảnh hưởng đến hoạt động của 
não bộ. Tự kỷ có thể xảy ra không phân biệt đến giới tính, 
chủng tộc, giàu nghèo, địa vị xã hội. Trẻ tự kỷ được thể 
hiện ra ngoài bằng các khiếm khuyết về tương tác xã hội, 
giao tiếp ngôn ngữ và phi ngôn ngữ, hành vi, sở thích và 
hoạt động mang tính lặp đi lặp lại [1]. 
3. Bộ công cụ PEP-R 
3.1. Giới thiệu về PEP-R 
PEP-R là bộ công cụ cung cấp một phương pháp đo 
lường có giá trị về khả năng của trẻ tự kỷ và khuyết tật phát 
triển. PEP-R có ba cuốn sách nằm trong bộ sách có tên gọi 
chung là “Thang đánh giá và trị liệu cá nhân cho trẻ tự 
kỷ và trẻ khuyết tật phát triển” (Schopler, Reichler và 
Langsing, 1980-1983). 
PEP-R được sử dụng phù hợp nhất cho trẻ ở mức độ phát 
triển từ 6 tháng đến 7 tuổi. Được sử dụng để đánh giá, PEP-
R sẽ cung cấp thông tin trong tiểu mục được phân chia về 7 
lĩnh vực phát triển của một cá nhân bao gồm: Bắt chước (27 
bài tập); Tri giác (23 bài tập); Vận động tinh (26 bài tập); 
Vận động thô (42 bài tập); Phối hợp tay mắt (36 bài tập); 
Nhận thức thể hiện (31 bài tập); Nhận thức ngôn ngữ (35 bài 
tập). Pep-R cũng được thiết kế để nhận dạng những hành vi 
không phù hợp điển hình ở trẻ tự kỷ trong 4 lĩnh vực hành vi 
với 42 tiểu mục: Quan hệ và ảnh hưởng; Chơi và quan tâm 
đến vật liệu chơi; Đáp ứng cảm giác và ngôn ngữ. 
Công cụ sử dụng để đánh giá của PEP-R gồm một nhóm 
đồ chơi và các tài liệu học tập, được tiến hành trên trẻ bằng 
những hoạt động có tổ chức. Người kiểm tra quan sát, đánh 
giá và ghi lại những đáp ứng của trẻ trong quá trình đánh 
giá. Tóm tắt kết quả đánh giá miêu tả được điểm mạnh, 
điểm yếu của trẻ trong các lĩnh vực phát triển và hành vi. 
Không chỉ đánh giá trẻ theo chỉ số “Đạt” hay “Không đạt”, 
PEP-R cung cấp một chỉ số thứ 3 đó là “Có khả năng”. Một 
đáp ứng của trẻ được xem là có khả năng khi nó thể hiện 
rằng trẻ đã có một số hiểu biết cần thiết để thực hiện bài 
tập nhưng chưa có hiểu biết đầy đủ và những kĩ năng cần 
thiết để thực hiện thành công. 
Trẻ tự kỷ không chỉ liên quan đến những hạn chế phát 
triển mà còn có cả những hành vi không phù hợp. Điểm 
mạnh của PEP-R là xem xét được cả hai mặt đó. Thang 
phát triển cho chúng ta biết một trẻ đang thực hiện 
những chức năng phát triển tương ứng với trẻ bình 
thường ở độ tuổi nào. Các tiểu mục ở thang đo hành vi 
được xếp riêng biệt nhưng lại có liên quan đến việc nhận 
ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 10(119).2017 11 
biết các đáp ứng và hành vi thường được sử dụng để 
chẩn đoán rối loạn tự kỷ. 
Ngoài 7 lĩnh vực phát triển, PEP-R còn xây dựng các 
bài tập để dạy trẻ kĩ năng tự phục vụ (19 bài tập), kĩ năng 
xã hội (23 bài tập) và hành vi. Trong phần hành vi, PEP-R 
đưa ra 5 vấn đề hành vi bất thường mà chúng ta thường 
thấy ở trẻ tự kỷ và trẻ khuyết tật phát triển là: Tự xâm hại 
bản thân, như hành vi cắn tay, đập đầu; Gây hấn, ví dụ như 
hành vi đánh và khạc nhổ vào người khác; Phá rối, như ném 
đồ vật, la khóc, rời khỏi bàn; Các hành vi định hình, như 
liên tục cho đồ vật vào miệng, hỏi các câu hỏi lặp lại; Các 
hành vi hạn chế như bốc đồng, hạn chế khả năng khởi 
xướng, né tránh các tương tác thể chất, tập trung chú ý kém, 
không chấp nhận sự thay đổi thói quen. 
PEP-R cũng đưa ra minh họa về các kĩ thuật quản lí 
hành vi được cho là có tác dụng với các trường hợp điển 
hình về các vấn đề hành vi [3]. 
3.2. Cấu trúc của PEP-R 
Bảng 1. Thang phát triển 
Lĩnh vực Số lượng mục (item) 
Bắt chước (I) 16 
Tri giác (P) 13 
Vận động tinh (CM) 16 
Vận động thô (GM) 18 
Phối hợp tay-mắt (EH) 15 
Nhận thức thể hiện (CP) 26 
Nhận thức ngôn ngữ (CV) 27 
Tổng 131 
Bảng 2. Đánh giá kết quả 
Mức độ Mô tả 
Đạt (P) Thực hiện thành công mà không cần làm mẫu 
Có khả năng (E) Trẻ làm được một phần hoặc cần hướng 
dẫn, lặp đi lặp lại mới có thể làm được 
Không đạt (F) Trẻ không thực hiện được ngay cả khi có 
hướng dẫn. 
Bảng 3. Thang hành vi 
Lĩnh vực Số lượng mục (item) 
Quan hệ và cảm xúc (R) 12 
Chơi và quan tâm đến vật liệu chơi (M) 8 
Phản xạ cảm giác (S) 12 
Ngôn ngữ (L) 11 
Tổng 43 
Bảng 4. Đánh giá kết quả 
Mức độ Mô tả 
Phù hợp (A) Hành vi phù hợp với lứa tuổi 
Bất thường nhẹ (M) Hành vi có đôi chút sai lệch 
Bất thường nặng (S) Hành vi có cường độ và biểu hiện rõ ràng. 
❖ Cách tính điểm 
Bước 1: Tính điểm thô từng lĩnh vực đạt được và tất cả 
các lĩnh vực. 
Bước 2: Từ điểm thô từng lĩnh vực tính tuổi phát triển 
lĩnh vực đó (tháng). 
Bước 3: Từ điểm thô tất cả các lĩnh vực tính tuổi phát 
triển của trẻ (tháng). 
4. Hiệu quả của PEP-R 
- Thứ nhất, PEP-R cung cấp một phương pháp đo lường 
có độ giá trị về khả năng của trẻ tự kỷ và khuyết tật phát 
triển, bởi vì: Hầu hết các tiểu mục của PEP-R đều không 
phụ thuộc vào kĩ năng ngôn ngữ. Ngôn ngữ là một trong 
những lĩnh vực hạn chế ở trẻ tự kỷ. Nếu chọn thang đánh 
giá chú trọng quá nhiều vấn đề về ngôn ngữ đôi khi chúng 
ta bỏ qua những điểm tích cực khác ở trẻ tự kỷ; Pep-R đánh 
giá được cả hai mặt là các lĩnh vực phát triển và hành vi; 
Tiến hành một cách linh hoạt cho phép điều chỉnh đến vấn 
đề hành vi của trẻ; Các tiểu mục không giới hạn về thời 
gian tiến hành; Các công cụ được cấu trúc cụ thể, thậm chí 
cả với những trẻ khuyết tật nặng. 
- Thứ hai, chương trình đánh giá PEP-R còn có hệ thống 
bài tập dạy học. Điều này cho thấy PEP-R có sự khác biệt với 
các công cụ đánh giá khác. Bởi vì kết quả đánh giá sẽ cho 
chúng ta một bức tranh cụ thể về điểm mạnh và nhu cầu của 
trẻ, từ đó lựa chọn các mục tiêu can thiệp trong hệ thống các 
bài tập tương ứng của PEP-R sao cho phù hợp với trẻ; Chương 
trình giáo dục tập trung vào những bài tập trong phạm vi kĩ 
năng học tập đặc trưng, rõ ràng, sở thích sẵn có ở trẻ chứ 
không chỉ nhìn vào những khuyết điểm; Khả năng thành công 
được tăng thêm vì việc học tập được bắt đầu ở mức độ phù 
hợp. Tránh được vấn đề lựa chọn các bài tập hoặc là quá khó 
hoặc là quá đơn giản với mức độ phát triển của trẻ. 
- Thứ ba, PEP-R sẽ giúp cho các nhà chuyên môn, giáo 
viên và cha mẹ phối hợp với nhau dễ dàng và hiệu quả hơn 
trong quá trình giáo dục trẻ. PEP-R cũng phát triển một mối 
quan hệ dạy học tích cực được nâng cao, giảm đi đáng kể 
trạng thái chán nản, thất vọng ở cha mẹ, giáo viên đối với 
trẻ tự kỷ. 
- Thứ tư, thang đánh giá và hệ thống bài tập thiết kế dễ 
sử dụng, không đòi hỏi trình độ chuyên môn quá sâu như 
các công cụ đánh giá khác. Với PEP-R, những người chưa 
có nhiều kinh nghiệm trong công tác đánh giá như giáo 
viên, cha mẹ đều có thể sử dụng, nhưng với điều kiện phải 
đọc kĩ các phần hướng dẫn. 
- Thứ năm, các tiểu mục dùng để đánh giá và hệ thống 
các bài tập đều viết dưới dạng phát triển, tức là so sánh với 
mốc phát triển của trẻ em bình thường cùng độ tuổi và PEP-
R cũng được viết theo chuỗi các bài tập khá logic nên giúp 
cho giáo viên, cha mẹ dễ thực hiện trên trẻ. 
- Thứ sáu, đồ dùng để đánh giá và dạy học dễ kiếm, dễ 
làm, do đó, giáo viên và cha mẹ không mất quá nhiều kinh 
phí để mua và không mất quá nhiều thời gian để làm đồ 
dùng. 
 - Thứ bảy, PEP-R được thiết kế để đánh giá và can 
thiệp cho trẻ ở độ tuổi can thiệp sớm (trước tuổi tiểu học), 
nên PEP-R tỏ ra có nhiều lợi thế khi áp dụng vào Việt Nam 
hiện nay, giúp trẻ sớm khắc phục những khó khăn do 
khuyết tật gây nên. 
- Thứ tám, PEP-R có thể được thực hiện cho việc giáo 
dục bé tại nhà mà không cần phải quá phụ thuộc trong việc 
đưa trẻ đến các trung tâm tại các thành phố lớn như hiện 
nay, điều này sẽ giúp giảm đi áp lực kinh tế và thời gian 
đối với các gia đình có trẻ tự kỷ tại các vùng nông thôn hay 
các tỉnh thành khác không có các trung tâm hay các dịch 
vụ can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ [3]. 
12 Lê Thị Hằng, Nguyễn Ngọc Chinh 
5. Cách tiến hành 
Nghiên cứu tiến hành thử nghiệm trên 3 trẻ tự kỷ đang 
được can thiệp tại Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng từ ngày 
04/01 đến ngày 17/04/2016, gồm: 
- Cháu Nguyễn V.H.T, 19 tháng tuổi, vào viện lúc 18 
tháng tuổi. 
- Cháu Ngô H.T.H, 30 tháng tuổi, vào viện lúc 25 tháng tuổi. 
- Cháu Ngô C.G.B, 42 tháng tuổi, vào viện lúc 38 tháng tuổi. 
Cách tiến hành: 
Bước 1: Ngày 04/01/2016: Gặp gỡ, làm quen trẻ, quan 
sát về mặt thể chất và hành vi, ngôn ngữ của trẻ. 
Bước 2: Từ ngày 05/01 đến ngày 06/01/2016: Đánh giá 
và đưa ra nhận định chung về các lĩnh vực phát triển của 
trẻ, bao gồm: bắt chước, tri giác, vận động tinh, vận động 
thô, khả năng phối hợp tay - mắt, nhận thức thể hiện, nhận 
thức ngôn ngữ. 
Bước 3: Từ ngày 07/01 đến ngày 08/01/2016: Thực 
nghiệm viên thảo luận cùng chuyên viên can thiệp trẻ tại 
bệnh viện và phụ huynh, nhằm hoàn chỉnh kế hoạch giáo 
dục cho trẻ. 
Bước 4: Từ ngày 09/01 đến ngày 28/02/2016: Tiến 
hành thực nghiệm đợt 1. 
Bước 5: Từ ngày 29/02 đến ngày 06/03/2016: Thực 
nghiệm viên phối hợp cùng chuyên viên can thiệp trẻ và 
phụ huynh đánh giá kết quả đợt 1, xây dựng kế hoạch giáo 
dục cho trẻ ở đợt 2. 
Bước 6: Từ ngày 07/03 đến ngày 17/04/2016: Tiến 
hành thực nghiệm đợt 2. 
Trường hợp thứ nhất: Trẻ Nguyễn V.H.T - 19 tháng tuổi. 
Kết quả đánh giá PEP-R về các lĩnh vực phát triển của 
T như sau: 
Hình 1. Biểu đồ kết quả đánh giá PEP-R của T 
- Lĩnh vực bắt chước (I): Trẻ đạt 8 điểm. Trẻ rất ít khi 
bắt chước làm theo người khác, rất khó khăn trong việc bắt 
chước người lớn làm các động tác vận động cơ thể, thao tác 
với đồ vật hay phát ra âm thanh. 
- Lĩnh vực tri giác (P): Trẻ đạt 12 điểm. Trẻ có khả 
năng quan sát tốt: tìm nhanh vật bị che dấu dưới cốc, dưới 
khăn; nghe và định hướng tới âm thanh. Đôi khi thờ ơ với 
âm thanh khi đang tập trung chơi đồ vật nào đó. Trẻ rất 
khó khăn trong quá trình lắp ghép các hình, dù là hình chỉ 
có 2 mảnh. 
- Lĩnh vực vận động tinh (FM): Trẻ đạt 18 điểm. Trẻ có 
thể thực hiện một số kỹ năng vận động tinh: vặn nắp chai, 
vẽ nguệch ngoạc, lắp trồng nấm, bỏ đồ chơi vào túi, xâu 
được hạt bằng dây có hướng dẫn, ... 
- Lĩnh vực vận động thô (GM): Trẻ đạt 28 điểm. Thực 
hiện được các vận động thô như: đi lại, leo trèo bình 
thường, leo cầu thang, ... 
- Lĩnh vực phối hợp tay - mắt (EH): Trẻ đạt 8 điểm. Khả 
năng phối hợp tay - mắt của trẻ còn nhiều hạn chế. Trẻ 
dường như không ý thức việc phối hợp tay - mắt khi thực 
hiện các hoạt động: đi giày dép, đá/chuyền banh, lắp ghép 
các hình, lắc chuỗi hạt, ... 
- Lĩnh vực nhận thức thể hiện (CP): Trẻ đạt 3 điểm. Trẻ 
không hiểu người khác nói gì, chỉ có thể hiểu và thực hiện 
một số yêu cầu đơn giản, quen thuộc với trẻ: ngồi xuống, 
lắp nấm, ... Trẻ không ý thức được việc thu dọn đồ chơi sau 
khi chơi, cất hay mang giày dép, cúi chào người khác, ... 
- Lĩnh vực nhận thức ngôn ngữ (CV): Trẻ đạt 3 điểm. 
Trẻ chưa có ngôn ngữ lời nói mà chỉ phát ra những âm vô 
nghĩa: “ya ya ya”, “ù ù ù”, mím môi “rú rú rú” khi chơi một 
mình. Có những lúc trẻ muốn nói nhưng chỉ nhíu môi mà 
nói không ra hơi. 
Trường hợp thứ hai: Trẻ Ngô H.T.H - 30 tháng tuổi. 
Kết quả đánh giá PEP-R về các lĩnh vực phát triển 
của H: 
Hình 2. Biểu đồ kết quả đánh giá PEP-R của H 
- Lĩnh vực bắt chước (I): Trẻ đạt 20 điểm. Trẻ có khả 
năng bắt chước làm theo người khác khi được yêu cầu. Trẻ 
dễ dàng trong việc bắt chước người lớn làm các động tác 
vận động cơ thể, thao tác với đồ vật hay phát ra âm thanh. 
Khi người lớn bắt chước làm theo các động tác hay âm 
thanh của trẻ, trẻ tỏ ra thích thú. 
- Lĩnh vực tri giác (P): Trẻ đạt 21 điểm. Trẻ có khả năng 
quan sát tốt: tìm nhanh vật bị che dấu dưới cốc, dưới khăn, 
lắp ghép các hình; nghe và định hướng tới âm thanh (tiếng 
nhạc, tiếng kêu đồ vật,...). 
- Lĩnh vực vận động tinh (FM): Trẻ đạt 23 điểm. H có 
thể thực hiện một số kỹ năng vận động tinh: vặn nắp chai, 
lăn dài đất nặn, tháo và xâu các hạt vào cột,  
- Lĩnh vực vận động thô (GM): Trẻ đạt 36 điểm. Trẻ có 
thể thực hiện thuần thục những động tác như đi lại, leo trèo. 
Tuy nhiên lực kéo và đẩy của H còn yếu. Trẻ không biết 
nhảy lên để với lấy vật trẻ thích, chưa biết chụm 2 chân nhảy 
về phía trước hay đứng 1 chân trong khoảng 5 giây, ... 
- Lĩnh vực phối hợp tay - mắt (EH): Trẻ đạt 14 điểm. 
Trẻ có phối hợp tay-mắt khi thực hiện các hoạt động như 
đi giày dép, đá/chuyền banh, lắp ghép các hình, ... Trẻ có 
khả năng nghịch với giấy bút, vẽ những nét nguệch ngoạc. 
0
20
40
60
80
100
120
I P FM GM EH CP CV
Sự phát triển 
của trẻ bình 
thường
Kết quả đánh 
giá T bằng PEP-
R
0
20
40
60
80
100
120
I P FM GM EH CP CV
Sự phát triển của 
trẻ bình thường
Kết quả đánh giá 
H bằng PEP-R
ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 10(119).2017 13 
- Lĩnh vực nhận thức thể hiện (CP): Trẻ đạt 8 điểm. Trẻ 
có thể hiểu và thực hiện một số yêu cầu đơn giản, quen thuộc. 
Tuy nhiên muốn trẻ làm theo giáo viên phải kết hợp lời 
nói và hành động, hướng dẫn trẻ từng thao tác. Đôi khi trẻ 
không hợp tác với giáo viên. 
- Lĩnh vực nhận thức ngôn ngữ (CV): Trẻ đạt 4 điểm. 
Đây là lĩnh vực trẻ yếu nhất và cần được quan tâm nhiều 
nhất. H chưa có ngôn ngữ diễn đạt, có những lúc trẻ muốn 
nói nhưng không diễn đạt được bằng lời nói. 
Trường hợp thứ ba: Trẻ Ngô C.G.B, 42 tháng tuổi. 
Kết quả đánh giá PEP-R về các lĩnh vực phát triển của B: 
Hình 3. Biểu đồ kết quả đánh giá PEP-R của B 
- Lĩnh vực bắt chước (I): Trẻ đạt 15 điểm. Trẻ có khả 
năng bắt chước theo người khác khi được yêu cầu, trẻ dễ 
dàng trong việc bắt chước người lớn làm các động tác vận 
động cơ thể đơn giản, thao tác với đồ vật hay phát ra âm 
thanh. Trẻ chưa bắt chước theo việc đếm số nhanh và nói 
cụm từ với 2 âm tiết/giây, câu gồm 3 - 4 từ. 
- Lĩnh vực tri giác (P): Trẻ đạt 20 điểm. B có khả năng 
quan sát tốt: tìm nhanh vật bị che dấu dưới cốc, dưới khăn, 
đặc biệt thích lắp các hình vào khuôn; nghe và định hướng 
tới âm thanh tương đối (tiếng nhạc, tiếng kêu của đồ vật,...). 
- Lĩnh vực vận động tinh (FM): Trẻ đạt 27 điểm. B có 
thể thực hiện một số kỹ năng vận động tinh dễ dàng như: 
vặn nắp chai, lăn dài đất nặn, tháo và xâu các hạt vào cột, 
dùng kéo cắt giấy (nhưng B không có sự tỉ mẩn trong việc 
cắt giấy), trẻ chưa thể nặn đất thành các hình thù mà chỉ lăn 
dài đất nặn. Chưa dùng bút vẽ hình hoặc tô màu, thường 
dùng các ngón tay sờ vào nhau và chơi với các ngón tay. 
- Lĩnh vực vận động thô (GM): Trẻ đạt 31 điểm. Những 
khả năng vận động thô B có thể thực hiện: đi lại, leo trèo 
bình thường, đi cầu thang, thích nhảy bằng 2 chân trên tấm 
đệm cao su. Tuy nhiên lực kéo và đẩy của B còn yếu. 
- Lĩnh vực phối hợp tay - mắt (EH): Trẻ đạt 17 điểm. 
Khả năng phối hợp tay - mắt của B còn nhiều hạn chế. Đã 
có sự phối hợp tay mắt nhưng hạn chế, trẻ chưa xếp chữ 
đúng và viết lại các chữ. 
- Lĩnh vực nhận thức thể hiện (CP): Trẻ đạt 25 điểm. 
Trẻ có hiểu người khác nói, hiểu giáo viên yêu cầu nhưng 
chưa phản ứng nhiều, trẻ hạn chế về mặt giao tiếp. Trẻ có 
thể hiểu và thực hiện một số yêu cầu đơn giản, quen thuộc 
với trẻ như khi gọi tên trẻ thì trẻ sẽ quay lại, hoặc khi nói 
“Con không được làm như vậy” thì trẻ có hiểu nhưng giáo 
viên phải lặp lại nhiều lần thì trẻ mới có sự phản ứng. Đôi 
khi trẻ không hợp tác với giáo viên. 
- Lĩnh vực nhận thức ngôn ngữ (CV): Trẻ đạt 13 điểm. B 
đã nói được những câu có 2-3 từ nhưng chưa có sự đọc hiểu, 
trẻ có thể trả lời một số điều khi được hỏi nhưng trẻ lại không 
trả lời, vốn ngôn ngữ của trẻ còn thiếu, trẻ còn hạn chế về 
giao tiếp. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cả 3 trẻ đều có tiến 
bộ ở tất cả các lĩnh vực phát triển, đặc biệt là ở các lĩnh vực 
vận động thô, vận động tinh. Nhận thức và ngôn ngữ là 
những lĩnh vực mà trẻ tự kỷ gặp nhiều khó khăn nhất nhưng 
các trẻ đều đạt được kết quả tương đối khả quan. 
6. Kết luận 
Kết quả đánh giá bằng PEP-R đã miêu tả được điểm 
mạnh, điểm yếu của mỗi trẻ tự kỷ trong từng lĩnh vực 
phát triển và hành vi. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở vô 
cùng quan trọng cho việc lập kế hoạch giáo dục cá nhân 
phù hợp với khả năng hiện tại và phát huy những tiềm 
năng còn lại của trẻ. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Vũ Thị Bích Hạnh, Tự kỷ phát hiện sớm và can thiệp sớm (sách dành 
cho nhà chuyên môn và cha mẹ), Nhà xuất bản Y học Hà Nội, 2007. 
[2] Phạm Minh Mục, Vương Hồng Tâm, Nguyễn Thị Kim Hoa, Cẩm 
nang xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ có 
nhu cầu giáo dục đặc biệt, 2012. 
[3] Đỗ Thị Thảo, “Sử dụng PEP-R trong can thiệp sớm cho trẻ có rối 
loạn tự kỷ”, Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, số 
8, 2010. 
[4] Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục và Chăm sóc Trẻ em, Hỗ trợ kiến 
thức chăm sóc và giáo dục trẻ mắc hội chứng tự kỷ (dành cho giáo 
viên), Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội, 2011. 
[5] M Elia, R Ferri, SA Musumeci, S Del Gracco, M Bottitta, C 
Scuderi, G Miano, S Panerai, T Bertrand, J-C Grubar, “Sleep in 
subjects with autistic disorder: A neurophysiological and 
psychological study”, Brain and Development, Volume 22, Issue 
2, 2000, pp. 88-92. 
(BBT nhận bài: 31/07/2017, hoàn tất thủ tục phản biện: 11/10/2017) 
0
20
40
60
80
100
120
I P FM GM EH CP CV
Sự phát triển của 
trẻ bình thường
Kết quả đánh giá B 
bằng PEP-R