Sáng kiến kinh nghiệm: Kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh Tiểu học

PHẦN MỞ ĐẦU
LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN
Giáo dục là nền móng của sự phát triển khoa học – kỹ thuật, giáo dục mang lại sự phát triển cho nền kinh tế quốc dân, nền văn minh của đất nước. Với mục tiêu giáo dục của Việt Nam là đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ, có nghề nghiệp và kỹ năng sống có thể đáp ứng  yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì công nghiệp hoá – hiện đại hoá và hội nhập quốc tế.
Đứng trước những đòi hỏi của sự phát triển nền kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao thì mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh  được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu đối với mỗi đơn vị trường học, mỗi cấp học.
Tiểu học được xác định là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học “nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cở sở.”(Luật Giáo dục)
Đặc điểm lao động sư phạm của Bậc Tiểu học, thông thường mỗi giáo viên là một giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp thường dạy hầu hết các môn học ở Tiểu học, có rất nhiều thời gian trên lớp mình, có trách nhiệm trực tiếp tổ chức dạy học, giáo dục và tổ chức, hướng dẫn thực hiện mọi hoạt động giáo dục của lớp mình chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học có một vị trí hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Chính vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm và uy tín, có khả năng tổ chức tốt công tác dạy học và giáo dục học sinh của một lớp.
Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm Bậc Tiểu học phải là một “Người thầy tổng thể” là người thầy mẫu mực, tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên giảng dạy và làm công tác  chủ nhiệm lớp nhiều năm, với sự trăn trở, mong muốn, cần phải làm gì để thực hiện có hiệu quả, thực hiện  tốt mục tiêu giáo dục? Quá trình dạy học và giáo dục sẽ mang lại điều gì cho trẻ, đúc rút được kinh nghiệm gì, có sáng kiến gì góp phần vào cải tiến phương pháp dạy học và giáo dục? Với lòng yêu nghề mến trẻ, tinh thần hăng say học tập, rèn luyện, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, tích cực tham gia phong trào dạy học, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học, tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu sáng kiến “Kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện  cho học sinh Tiểu học ”.
MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
Mục tiêu
– Thấy được tầm quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học, từ đó tìm hiểu các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong việc giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học.
Nhiệm vụ
– Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài.
– Tìm hiểu thực trạng việc dạy học – giáo dục và công tác chủ nhiệm ở một số lớp thuộc trường tiểu học.
– Đề xuất một số giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học.
III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP  NGHIÊN CỨU:
Đối tượng nghiên cứu:
– Học sinh các lớp 5B năm học 2014- 2015; lớp 5A năm học 2015 -2016, lớp 5E năm học 2016 -2017
Giới hạn phạm vi nghiên cứu
– Tập trung nghiên cứu đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học” tại trường Tiểu
Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
– Phương pháp điều tra.
– Phương pháp phân tích tổng hợp.
PHẦN NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Nhiệm vụ giáo dục trẻ không chỉ là nhiệm vụ của thầy cô giáo mà còn là nhiệm vụ của cha mẹ học sinh, nhiệm vụ của người lớn và của toàn xã hội.
Đội ngũ giáo viên trong nhà trường là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể sư phạm, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, là người quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường, trong đó đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục trực tiếp học sinh một lớp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh người giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học phải là người toàn diện, là người mẫu mực, là tấm gương sáng để học sinh noi theo.
Ở trường, thầy cô giáo chủ nhiệm các em là những người có uy tín với các em nhất, là người mà các em luôn yêu quý, tin tưởng nhất, phục tùng nhất. các em nghe lời thầy cô chủ nhiệm mình là trên hết. Thầy cô giáo chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động và sự phát triển toàn diện của các em.
Học sinh Tiểu học thật ngây thơ và trong sáng, các em như tờ giấy trắng, thầy cô là những người có trách nhiệm viết lên những điều đẹp đẽ nhất, những điều thật ý nghĩa đối với các em và đối với đất nước. Học sinh Tiểu học như mầm cây mới nhú, rất cần sự che chở, bảo vệ, chăm sóc, uốn nắn không chỉ của thầy cô giáo mà còn của gia đình, và của cả xã hội.
Học sinh Tiểu học có thể tiếp nhận mọi điều được giáo dục từ thầy cô, gia đình và ngoài xã hội. Gia đình là nơi các em sinh ra và lớn lên từ nhỏ, thời gian các em sinh hoạt cùng gia đình chiếm nhiều hơn thời gian ở trường, mọi điều ở gia đình có ảnh hưởng, tác động lớn đối với các em. Vì vậy bố mẹ, các thành viên trong gia đình cần biết quan tâm, cần có phương pháp giáo dục phù hợp nhằm góp phần giáo dục toàn diện các em.
Xã hội, địa phương có tác động lớn đối với sự phát triển của giáo dục, có ảnh hưởng đến nhiệm vụ, quyền lợi của học sinh. Xã hội, địa phương có điều kiện và trách nhiệm làm thay đổi bộ mặt giáo dục tại địa phương đó.
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Thuận lợi – khó khăn
Thuận lợi
Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường tiểu học nói chung đã được chú trọng. Trường tôi cũng như các trường học khác trong huyện đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm đầu năm học,  chú trọng đến những giáo viên trẻ, nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh.
Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành công của giáo viên chủ nhiệm, của người thầy và của nhà trường.
Khó khăn
Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong việc, coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong  công tác chủ nhiệm lớp.
Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta không chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ, và kỹ năng sống có thể đáp ứng  yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì Công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.
Cha mẹ, gia đình học sinh phần lớn cũng tham gia thường xuyên vào việc giáo dục các em ở nhà. Tuy vậy, họ là người không được đào tạo nghề dạy học nên họ không đủ phương pháp, kĩ năng hoặc không có phương pháp và kĩ năng phù hợp trong việc giáo dục trẻ nên việc giáo dục con cái gặp rất nhiều khó khăn.
Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn ,đi làm ăn xa hoặc gia đình không hạnh phúc,  nên chưa quan tâm đến việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là “Trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy học và giáo dục của thầy cô ở trường, làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn.
Thành công và hạn chế
Thành công
Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của mình. Thành công tôi đạt được phần lớn đều do sự nổ lực của bản thân. Nhưng bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên khích lệ của cán bộ quản lí nhà trường, đồng chí đồng nghệp và đặc biệt là sự tin tưởng của phụ huynh và lòng kính trọng yêu quý của các thế hệ học sinh.
Hạn chế
Bản thân nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp ở các lớp gia đình học sinh có điều kiện kinh tế còn khó khăn, bố mẹ thường xuyên đi làm thuê theo thời vụ thiếu sự quan tâm đến việc học tập của con em,  điều kiện học tập của các em còn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng giáo dục của một số lớp đầu năm học còn thấp, còn một số học sinh chưa ngoan.
Mặt mạnh – mặt yếu
Mặt mạnh
Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút ít kinh nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là rất nặng nhọc, rất phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sốngcủa học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp.      
Mặt yếu
Học sinh lớp 5 là lớp cuối cấp ở Tiểu học. Ở lứa tuổi này, các em đã có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội. Nhiều em đang ở ngưỡng cửa của tuổi dậy thì. Các em rất dễ bị lôi kéo, dụ dỗ, bị xâm hại,Nhưng các em vẫn chưa có đủ khả năng để từ chối, để tự bảo vệ mình. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống.
Ở trường tôi, những năm học trước do cơ sở vật chất còn thiếu  nên chỉ dạy một buổi/ ngày và có 1 buổi các em phải học vào thứ bảy. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp còn gặp khó khăn về thời gian trong công tác chủ nhiệm lớp dẫn đến  thường xuyên phải kéo dài buổi học so với qui định, gây căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh và làm một số phụ huynh bực bội vì phải chờ đợi lâu khi đi đón con em mình tan học.
Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
Về phía giáo viên:
– Trong quá trình truyền thụ kiến thức cho học sinh, giáo viên chưa thường xuyên chú ý phân loại các đối tượng.
– Trong quá trình chủ nhiệm lớp, giáo viên chưa quan tâm nhiều đến điều kiện gia đình của từng em.
– Các hoạt động ngoại khoá như văn nghệ, thể dục, thể thao, hoạt động Đội chưa được chú trọng đúng mức nhằm phát huy tính hiệu quả của nó trong việc nâng cao chất lượng học tập.
Về phía học sinh
– Một số học sinh chưa xác định động cơ học tập đúng đắn nên chưa chăm học.
– Chưa năm được phương pháp học tập và mất căn bản kiến thức ở lớp dưới.
– Cha mẹ chưa quan tâm đúng mức đến việc học của các em, còn khoán trắng cho nhà trường, chưa tạo điều kiện cho các em học tập.
Bên cạnh đó các trò chơi vô bổ như: điện tửcũng như những phim ảnh không lành mạnh, đã trực tiếp tác động làm ảnh hưởng không ít đến việc học tập của các em.
– Chất lượng học sinh trong lớp không đồng đều.
Phân tích , đánh giá các vấn đề thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông qua phiếu sau đây. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra sau đây và yêu cầu các em điền đầy đủ 10 thông tin trong phiếu:
GIỚI THIỆU BẢN THÂN
Họ và Tên:..
Là con thứtrong gia đình.
3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo).
Kết quả học tập năm lớp 4: ..
Môn học yêu thích:
Môn học còn gặp khó khăn:.
Góc học tập ở nhà: (Có, không).
Những người bạn thân nhất trong lớp:
Sở thích:
Địa chỉ gia đình: Số nhà. ..thôn.
Số điện thoại của gia đình:.
Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh để ghi vào Sổ Chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh.   
Sau khi điều tra phân loại từng đối tượng học sinh đầu năm. Tôi đã trực tiếp trao đổi với phụ huynh về từng đối tượng học sinh và đồng thời nhân được những thông tin từ phía phụ huynh, từ đó kịp thơi có những kế hoạch cụ thể để tập trung cho từng học sinh.
* Đối với học sinh khó khăn văn hoá:
Trước hết cần biết các em khó khăn về môn gì? mức độ đọc – viết ra sao? Nguyên nhân nào dẫn đến việc học còn gặp khó khăn. Để giúp các em tiến bộ trong học tập, tôi luôn suy nghĩ tìm ra những cách dạy, luôn học hỏi đồng nghiệp đi trước để có những phương pháp dạy học hay nhất để giúp đỡ, chỉ dẫn cho học sinh gặp khó khăn. Bên cạnh đó, tôi thường xuyên kiểm tra và theo dõi việc học bài và làm bài tập của học sinh.
* Đối với học sinh nghịch ngợm trong lớp:
Việc giúp các đối tượng này, chấp hành tốt nội quy của lớp đòi hỏi phải tốn nhiều thời gian. Đối với những học sinh này, tôi luôn tạo sự gần gũi thân thiện, luôn phát huy và tuyên dương kịp thời, phát hiện những điều tốt, có tiến bộ để dần giúp các em có những thái đội đúng đắn hơn trong học tập. Mặt khác tôi thường xuyên liên lạc, thông báo với phụ huynh của những học sinh này để cùng theo dõi, nhắc nhở và tạo môi trường giáo dục chặt chẽ hơn giữa nhà trường và gia đình, bên cạnh việc quan tâm đến từng đối tượng học sinh, đội ngũ công tác đắc lực nhất giúp tôi hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp là ban cán sự lớp. Đây là lực lượng đóng vai trò quan trọng với chất lượng học tập cũng như nề nếp lớp học.
* Đối với học sinh năng khiếu:
Đối với  những em này, trong quá trình giảng dạy, tôi luôn kết hợp ra các câu hỏi, bài tập nâng cao hơn, khó hơn nhất là Toán và Tiếng Việt làm cho các em không nhàm chán và hứng thú học tập. Qua đó giáo viên phát hiện những nhân tài về chương trình nâng cao, tư vấn với phụ huynh mua thêm sách tham khảo giải các bào tập khó cho các em, nhằm trang bị những kiến thức cơ bản để tham gia thi học sinh giỏi các cấp.
Bên cạnh các môn học tôi luôn quan niệm rằng “ Nét chữ, nết người: ở lớp tôi luôn chú ý đến việc rèn chữ viết, giữ gìn sách vở của các em nên hàng tháng có chấm điểm, đánh giá xếp loại khen thưởng, những em có bộ vở sạch chữ đẹp để các em cùng nhau thi đua và có thói quen tự rèn luyện chữ viết, giữ gìn sách vở của mình đẹp hơn.
Hàng ngày, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho các em luyện viết từng bài rõ ràng. những em viết chữ đẹp tôi yêu cầu các em luyện viết nhiều kiểu chữ khác nhau.
Với những học sinh vẽ đẹp, hàng tuần tôi cho các em tìm hiều chọ ... viên chủ nhiệm, các thầy cô giáo chuyên trách, dạy thay  , để từ đó giáo viên chủ nhiệm có điều kiện, có kế hoạch và biện pháp thực hiện nhằm mục tiêu giáo dục học sinh. Những nội dung nào giáo viên có thể giải quyết được thì thực hiện ngay, nội dung nào cần sự kết hợp hoặc thuộc quyền của Ban giám hiệu nhà trường thì giáo viên sẽ kết hợp hoặc đề nghị Ban giám hiệu nhà trường xem xét giải quyết, nội dung nào chưa thể hoặc không thể đáp ứng được đề nghị, nguyện vọng của phụ huynh thì giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp, trao đổi, giải thích để phụ huynh hiểu rõ và tạo điều kiện tốt cho con em học tập.
Mẫu phiếu: (Số lượng phiếu đủ cho số phụ huynh của lớp)
PHIẾU TÌM HIỂU MONG MUỐN, ĐỀ NGHỊ CỦA PHỤ HUYNH HỌC SINH(Lưu ý: Phụ huynh có hay không cần ghi họ tên phụ huynh cũng được, chỉ cần ghi điều muốn nói, muốn trao đổi, các mong muốn, đề nghị)
Họ tên phụ huynh học sinh: .
1
Đối với giáo viên chủ nhiệm: .
2
Đối với giáo viên dạy thay, chuyên trách : ..
3
Mong muốn, đề nghị khác của phụ huynh (nếu có): 
          2.6. Điều tra điều kiện học tập của học sinh.
Mẫu phiếu:
PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH1. Họ và tên học sinh: . 2. Chổ ở hiện nay: Thôn .. Xã: 
3. Số điện thoại của gia đình:  Di động: .. Nr: 
4. Họ tên cha: , tuổi: .., nghề nghiệp: ..
5. Họ tên mẹ: ..., tuổi: .., nghề nghiệp: 
6. Gia đình có bao nhiêu anh, chị em?..
7. Em là con thứ mấy trong gia đình?.
8. Hoàn cảnh sống, điều kiện kinh tế hiện nay của gia đình em thế nào? .
9. Ngoài giờ học em có làm gì để giúp đỡ gia đình không? .
10. Ở nhà, em học bài vào những lúc nào? Khoảng bao lâu thời gian? ..
11. Trong học tập và trong cuộc sống hằng ngày em có những khó khăn gì không? .
12. Em có nhiều bạn thân không? Bạn ở nhà hay bạn ở trường? Có bao nhiêu bạn? .
13. Em có mong muốn, ước mơ gì?  
2.7. Học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ: Giáo viên chủ nhiệm tổ chức, hướng dẫn cho học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ thường xuyên, sinh hoạt lớp hàng tuần có hiệu quả nhằm xây dựng tốt nề nếp lớp học, nề nếp đội viên và các kĩ năng cho học sinh.
2.8. Học sinh thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua: Học sinh cần nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động và phong trào thi đua trong trường học bằng cách giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh học tập tại lớp và nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động, phong trào thi đua, từ đó hướng dẫn học sinh tham gia tích cực vào các cuộc vận động và phong trào thi đua đang được thực hiện (Tổ chức vào tiết sinh hoạt lớp cuối tuần).
2.9. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
       Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt ngoài việc tiếp thu những kiến thức ở trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà cũng vô cùng quan trọng. Trong khi đó, tôi thấy điều kiện gia đình, không gian sống của học sinh cũng như nhận thức của cả phụ huynh lẫn học sinh chỉ dừng lại ở nhận thức học tại lớp là đủ.Và điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn học sinh tự học ở nhà có kết quả thì các em phải có góc học tập và mỗi em phải có phương pháp tự học ở nhà. Về phương pháp học tập, tôi có thể hướng dẫn cho từng em. Nhưng còn góc học tập thì gia đình phải làm cho con em của mình.  Khi các em đã có góc học tập, tôi yêu cầu mỗi em phải lập thời gian biểu buổi chiều và buổi tối thật cụ thể, phù hợp với tình hình của gia đình và phải được cha mẹ kí xác nhận. Thông qua thời gian biểu, tôi biết được chính xác thời gian học bài ở nhà của từng em. Tôi phân chia lớp thành các nhóm theo khu vực dân cư (theo tổ) và phân công mỗi nhóm một nhóm trưởng. Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra và báo cáo với tôi tình hình tự học ở nhà của các thành viên trong nhóm và đặc biệt lưu y đến những bạn học yếu hoặc chưa có y thức tự học ở nhà. Thấy tôi quan tâm đến việc học ở nhà của con em mình nên phụ huynh cũng nhiệt tình phối hợp với tôi: nhắc nhở, kiểm tra và tạo điều kiện cho con em mình học tập ở nhà. Sự tiến bộ của học sinh “cá biệt” được tôi thường xuyên thông báo cho gia đình biết qua điện thoại. Vì vậy, phụ huynh rất vui và càng quan tâm đến việc học của các em.
2.10. Động viên, khích lệ kịp thời: Giáo viên chủ nhiệm cần có biện pháp kịp thời khen ngợi, động viên khuyến khích hay nhắc nhở học sinh trong tiết sinh hoạt lớp, cũng như trong các tiết học hằng ngày nhằm phát huy tính tự giác, tích cực của học sinh.
Chú trọng dạy học và giáo dục học sinh thông qua tiết dạy “Hoạt động ngoài giờ lên lớp” một cách có hiệu quả nhằm nâng cao giáo dục toàn diện học sinh. Để làm tốt công việc này, đòi hỏi người giáo viên cần tập trung thời gian xây dựng nội dung chương trình, kế hoạch bài dạy phù hợp với điều kiện lớp mình, đúng với kế hoạch hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường đã đề ra.
Giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với tổng phụ trách đội, liên đội trong việc lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch liên đội, chi đội. Phối hợp chặt chẽ với Liên đội trong việc kiểm tra, đánh giá xếp loại Đội viên, Chi đội và phối hợp trong việc thực hiện các kế hoạch nhỏ, các phong trào thi đua khác một cách có hiệu quả.
Tổ chức đại hội chi đội theo kế hoạch của liên đội, bầu cán bộ Chi Đội, bầu Đại biểu đi dự Đại hội Liên đội.
Phân công, hướng dẫn cán bộ chi đội thực hiện nhiệm vụ của mình.
Cho Đội viên ôn lại truyền thống của Đội TNTP Hồ Chí Minh, điều lệ Đội viên. (Thực hiện trong sinh hoạt 15 phút đầu giờ).
Kết hợp với các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay nhằm giảng dạy tốt các môn học, thực hiện tốt kế hoạch chủ nhiệm.
Giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay là những giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp mình trong một thời gian nhất định nào đó hay giảng dạy hàng tuần thì đều có tác động đến quá trình giáo dục học sinh. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần phổ biến cho giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay biết được Kế hoạch công tác chủ nhiệm, biết được kết quả điều tra điều kiện học sinh. Để từ đó các giáo viên này cũng có nội dung và phương pháp giáo dục cụ thể đối với lớp mình phụ trách, học sinh lớp mình dạy. Đồng thời các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay sẽ có biện pháp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm trong quá trình giáo dục toàn diện học sinh.
Tăng cường mối quan hệ Gia đình, Nhà trường và Xã hội; tăng cường hiểu biết về giáo dục, về phương pháp giáo dục con em của phụ huynh học sinh. Nhằm kết hợp tốt mối quan hệ Gia đình – Nhà trường và Xã hội, nhằm kết hợp giáo dục toàn diện học sinh có hiệu quả cao hơn.
Giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt chẽ với Ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp, trường và cha mẹ, phụ huynh học sinh.
Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm nhằm báo cáo, bàn bạc mọi công tác hướng tới giáo dục học sinh.
Để phụ huynh có điều kiện giáo dục con em mình tốt, phù hợp với mục tiêu giáo dục của Đảng và nhà nước đã đề ra, phụ huynh học sinh cần hiểu rõ các nhiệm vụ của học sinh, nắm được mục tiêu giáo dục tiểu học, cần hiểu được một số điều của Luật giáo dục tiểu học, Điều lệ trường tiểu học, phụ huynh cần hiểu được nội dung, ý nghĩa và kế hoạch của các cuộc vận động và phong trào thi đua đang được thực hiện trong nhà trường. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần triển khai trong cuộc họp phụ huynh đầu năm học về trích một số điều của luật giáo dục Tiểu học, Điều lệ trường Tiểu học, các nhiệm vụ của học sinh tiểu học mà phụ huynh cần nắm được để có phương hướng và cách thức giáo dục con em mình phù hợp, đúng đắn và có hiệu quả.
Bằng chuyên môn nghiệp vụ của mình, giáo viên chủ nhiệm cần tuyên truyền, phổ biến một số chính sách của Đảng và nhà nước hàng năm đối với ngành giáo dục, phổ biến, trao đổi cùng phụ huynh một số cách thức, phương pháp giáo dục nhằm tạo điều kiện cho con em mình học ở nhà sao cho phù hợp với điều kiện gia đình học sinh và có khoa học.
Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên liên lạc, trao đổi quá trình học tập, rèn luyện của học sinh với phụ huynh học sinh ở trường cũng như ở nhà nhằm kết hợp, hỗ trợ, giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện.
Đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh khách quan, công bằng và kịp thời nhằm tạo niềm tin, sự hứng thú học tập của học sinh.
Nhận xét, đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh cần đúng đối tượng, đúng các quy định, kịp thời, khách quan, trung thực, công bằng. chú trọng động viên, khuyến khích học sinh.
Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
Để thực hiện được giải pháp, biện pháp nêu trên cần phải có những điều kiện nhất định.
Có tâm huyết với nghề nghiệp, yêu nghề, mến trẻ, có năng lực, nhiệt tình sẵn sàng tất vả vì học sinh thân yêu.
– Nắm vững tâm sinh lý học sinh
– Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, và xã hội.
– Lập kế hoạch bào học rõ ràng, phù hợp với những đối tượng học sinh.
– Thường xuyên học tập để nâng cao trình độ, sử dụng phương pháp hợp lý, sử dụng đồ dùng học dạy học thiết thực, tối ưu vào bài giảng.
– Thường xuyên giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh, tổ chức các hoạt động vui chơi, rèn luyện thân thể, bảo vệ sức khoẻ.
Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Trong quá trình thẹc hiện các giải pháp, biện pháp nêu trên phải được thực hiện thường xuyên liên tục trong các tiết học, buổi học và trong các hoạt động của lớp.
Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiêm cứu
Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, cùng với sự giúp đỡ, hỗ trợ, kết hợp của Ban giám hiệu nhà trường, tập thể giáo viên trường, đồng nghiệp, phụ huynh học sinh, bản thân đã mạnh dạn áp dụng đầy đủ các biện pháp nêu trên tại các lớp học trên thì chất lượng giáo dục học sinh tăng hẳn và tăng đều từ đầu năm học đến cuối năm học, số học sinh chưa hoàn thành các môn học giảm dần, .  chất lượng giáo dục toàn diện cả lớp cuối năm tăng đạt 100%..
Trước khi áp dụng đề tài tôi tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm của học sinh lớp 5 qua các năm học 2014 – 2015; 2015 – 2016; 2016 – 2017 .
Chất lượng đầu năm học cụ thể như sau:
BẢNG 1:  LỚP 5B NĂM HỌC 2014 – 2015
SĨ SỐ HỌC SINH: 32.
(Chất lượng 2 môn đầu năm học )
         ĐIỂMMÔN
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
TOÁN
5em15,6%
8 em25%
13 em40,6%
6 em18,8%
0 
TIẾNG VIỆT
3em9,4%
6 em18,7%
18 em56,3%
5em15,6%
0
BẢNG 2:    LỚP 5A NĂM HỌC 2015 – 2016
SĨ SỐ HỌC SINH: 24.
(Chất lượng 2 môn đầu năm học)
           ĐIỂMMÔN
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
TOÁN
1 em4,1%
4 em16,7%
14em58,4%
3 em12,5%
2 em8,3%
TIẾNG VIỆT
6 em25%
14 em58,4%
3 em12,5%
1em4,1%
BẢNG 3:   LỚP 5E  NĂM HỌC 2016 – 2017
SĨ SỐ HỌC SINH: 28.
(Chất lượng 2 môn đầu năm học)
           ĐIỂMMÔN
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
TOÁN
1 em3,5%
3 em10.5%
16em57,5%
5 em18 %
3 em10.5%
TIẾNG VIỆT
4 em14%
18 em64.5%
5 em18%
1 em3,5%
Sau khi áp dụng đề tài chất lượng cụ thể cuối  các năm học:
BẢNG 1:  LỚP 5B NĂM HỌC 2014 – 2015
SĨ SỐ HỌC SINH: 32.
(Chất lượng 2 môn cuối năm học )
         ĐIỂMMÔN
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
TOÁN
0em0%
0 em0%
7 em22 %
10 em31%
1547%
TIẾNG VIỆT
0em0%
0 em0%
6 em19%
10em31%
1650%
BẢNG 2:    LỚP 5A NĂM HỌC 2015 – 2016
SĨ SỐ HỌC SINH: 24.
(Chất lượng 2 môn cuối năm học)
           ĐIỂMMÔN
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
TOÁN
0 em0%
0 em0%
7em29%
7 em29%
10 em42%
TIẾNG VIỆT
0 em0%
7 em29%
10 em42%
7em29%
BẢNG 3:   LỚP 5E  NĂM HỌC 2016 – 2017
SĨ SỐ HỌC SINH: 28.
(Chất lượng 2 môn cuối học kì 1)
           ĐIỂMMÔN
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
TOÁN
0 em 
0 em 
10em36%
10 em36 %
8 em28%
TIẾNG VIỆT
2 em7%
17 em61%
5 em18%
4 em14%
– Mặc dù kết quả đạt được còn khiêm tốn nhưng đây là bước chuyển vượt bậc đối với học sinh vùng khó khăn. Điều này chứng tỏ đề tài mà tôi đang thực hiện đã góp phần từng bước hoàn thiện hơn về công tác chủ nhiệm lớp nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh Tiểu học.
IV- KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi không có gì là lơn lao, những biện pháp tôi đã làm cũng rất đỗi bình thường. Nhưng kết quả đạt được lại rất khả quan. Rõ ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy- trò, bạn bè  ngày càng gắn bó và thân thiện .
Trong 3 năm học qua,  lớp tôi vẫn luôn duy trì sĩ số 100%, học sinh hoàn thành Chương trình Tiểu học đạt 100%, tỉ lệ học sinh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học luôn được nâng cao.
– Ngoài ra trong các năm qua lớp tôi chủ nhiệm đều đạt tập thể lớp xuất sắc của trường, luôn là một trong những lớp dẫn đầu về các phong trào.
– Không có học sinh vi phạm khuyết điiểm; học sinh đến trường luôn đảm bảo an toàn cả trong giờ học lẫn giờ chơi; không có học sinh gây gổ đánh nhau trong và ngoài nhà trường, không có học sinh bị tai nạn giao thông.
–  Đồ dùng dạy học và bàn ghế của lớp suốt 3 năm qua luôn được bảo quản tốt, không có tình trạng hư hao, mất mát.
– 100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt tập thể.
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Trong quá trình công tác, không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, chịu khó nghiên cứu, tìm tòi học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, bản thân đã nhận thấy điều đó là tất cả mọi vấn đề đều có thể giải quyết một cách tốt đẹp. Điều quan trọng là có lòng yêu nghề, mến trẻ, tình đồng nghiệp, đồng chí, có tình yêu quê hương đất nước.
Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề trong sáng kiến kinh nghiệm: đã được thực hiện rất thành công tại một số lớp trong trường.
Một số biện pháp trên hoặc một số nội dung trong các biện pháp trên cũng đã được tôi thực hiện và đều mang lại hiệu quả. Điều quan trọng là các biện pháp có mối liên hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ tích cực cho nhau trong quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm lớp. Chính vì vậy để mang lại hiệu quả thực sự cao, khi thực hiện cần áp dụng đầy đủ, triệt để các biện pháp trên.
KIẾN NGHỊ
Đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác  chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học” đã được áp dụng và thực sự mang lại hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp tại một số lớp ở trường  tôi.
Nếu đề tài được áp dụng rộng hơn thì mong rằng đồng nghiệp, giáo viên những người làm công tác chủ nhiệm cần vận dụng một cách linh hoạt, phù hợp với lớp mình, trường mình và kể cả các cấp học khác cũng có thể được áp dụng một cách linh hoạt. Đối với học sinh lớp 1, học sinh bắt đầu học đọc, học viết thì giáo viên có thể sử dụng phương pháp hỏi đáp khi áp dụng biện pháp điều tra, tìm hiểu một số thông tin từ học sinh.
Để người giáo viên chủ nhiệm có điều kiện tốt hơn trong công tác chủ nhiệm lớp, mong rằng các cấp ngành giáo dục hằng năm tổ chức các lớp tập huấn về công tác chủ nhiệm lớp.
Ngoài những biện pháp trong đề tài này, có thể còn có những biện pháp khác, bản thân người viết chưa nhận thấy và mong rằng các đồng nghiệp đọc sáng kiến kinh nghiệm này đóng góp ý kiến, Trên đây là những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã nghiên cứu, tìm tòi, phát triển và vận dụng, trong công tác chủ nhiệm lớp. Mặc dù đã có nhiều chuyển biến về kết quả giáo dục toàn diện học sinh khi tôi vận dụng đề tài nhưng không thể trách khỏi những hạn chế nhất định. Rất mong sự góp ý của quý thầy cô để đề tài đạt được hiệu quả cao hơn bổ sung cho đề tài được hoàn thiện hơn, để bản thân người viết có thêm điều kiện để có thể tiếp tục mở rộng, nghiên cứu về đề tài trong thời gian tới./.
Cẩm Xuyên ngày 14 tháng 3 năm 2017