Phản hồi và sự tự tin của điều dưỡng sau khóa học chăm sóc vết thương theo chuẩn năng lực điều dưỡng Việt Nam

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
TCNCYH 123 (7) - 201948
PHẢN HỒI VÀ SỰ TỰ TIN CỦA ĐIỀU DƯỠNG SAU KHÓA HỌC 
CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG THEO CHUẨN NĂNG LỰC 
ĐIỀU DƯỠNG VIỆT NAM 
Phan Thị Dung¹, Lê Thị Trang², Trần Văn Tới³
¹Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội 
²Trường Đại học Kỹ thuật Y-Dược Đà Nẵng
³Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp
Chương trình đào tạo về chăm sóc vết thương dựa trên chuẩn năng lực của điều dưỡng Việt Nam được 
tiến hành tại bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp gồm 24 giờ học tập trung, nhằm cải thiện kiến thức, thái độ và 
thực hành của điều dưỡng trong chăm sóc vết thương. Mục tiêu đề tài đánh giá phản hồi của điều dưỡng về 
chương trình đào tạo và sự tự tin thực hiện các kỹ năng trong chăm sóc vết thương sau khi hoàn thành khóa 
học. Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang, khảo sát 52 điều dưỡng hoàn thành chương trình đào tạo, 
thực hiện từ tháng 6 đến tháng 7 năm 2018. Kết quả chương trình đào tạo đã được đánh giá tốt về mục tiêu, 
nội dung đào tạo và tính ứng dụng, phù hợp với điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp. Sau đào 
tạo 5 tuần mức độ tự tin của điều dưỡng thể hiện tốt nhất về thực hiện kỹ năng chăm sóc vết thương sạch, 
vết thương dẫn lưu, cần cải thiện thêm về kỹ năng giao tiếp, giáo dục sức khỏe và nhận định người bệnh.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Từ khóa: Năng lực Điều dưỡng, chăm sóc vết thương, chương trình can thiệp đào tạo
Chăm sóc vết thương là kỹ thuật cơ bản 
trong chăm sóc người bệnh của điều dưỡng 
ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng điều trị [1; 
2]. Chăm sóc vết thương nhằm tránh nhiễm 
khuẩn thứ phát, tạo điều kiện cho vết thương 
phục hồi nhanh chóng, hạn chế những tổn thất 
về kinh tế và tạo được niềm tin của người bệnh 
đối với cán bộ y tế [3]. Thực tế và các nghiên 
cứu trước đây cho thấy vai trò của điều dưỡng 
rất quan trọng trong quá trình lành vết thương 
[4]. Thực hành của điều dưỡng về chăm sóc 
vết thương lại bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố 
như kiến thức, thái độ, cơ hội thực hành 
trong đó yếu tố được đào tạo và đào tạo lại 
là vấn đề chúng tôi đặc biệt quan tâm. Bệnh 
viện Đa khoa Nông nghiệp là bệnh viện hạng 1, 
mỗi ngày có khoảng 150 vết thương cần được 
chăm sóc. Tuy nhiên điều dưỡng thực hiện tất 
cả các bước nhận định, lập kế hoạch chăm sóc 
vết thương, thực hiện quy trình chăm sóc vết 
thương và đánh giá ghi chép hồ sơ bệnh án, 
đều đạt điểm dưới trung bình, chỉ có 7,8% điều 
dưỡng hiểu biết về các loại băng gạc, phương 
pháp đánh giá đau bằng quan sát là phương 
pháp duy nhất mà điều dưỡng biết đến [5] 
Do đó chúng tôi đã tiến hành đào tạo lại cho 
điều dưỡng về chăm sóc vết thương theo 
chuẩn năng lực điều dưỡng Việt Nam, dựa vào 
chương trình đã được thực hiện tại bệnh viện 
Hữu nghị Việt Đức [6]. Chương trình đào tạo 
dựa trên chuẩn năng lực được thiết kế dựa vào 
nền tảng những kinh nghiệm đã có trước đây, 
Tác giả liên hệ: Phan Thị Dung,
Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội
Email: [email protected]
Ngày nhận: 26/08/2019
Ngày được chấp nhận: 10/10/2019
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
TCNCYH 123 (7) - 2019 49
người học được trải nghiệm những tình huống 
mới, đúc kết thêm những giá trị mới và kinh 
nghiệm trong môi trường mô phỏng và thực 
tiễn [7]. 
Nhằm đánh giá kết quả khóa học để rút kinh 
nghiệm triển khai các khóa học tiếp theo được 
tốt hơn chúng tôi thực hiện đề tài với 2 mục 
tiêu:
1. Mô tả kết quả phản hồi của người học 
với chương trình đào tạo chăm sóc vết thương 
theo chuẩn năng lực điều dưỡng Việt Nam. 
2. Mô tả mức độ tự tin chăm sóc vết thương 
của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Nông 
nghiệp sau khi hoàn thành khóa học 5 tuần.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1. Đối tượng
Toàn bộ Điều dưỡng đã tham gia vào 
chương trình đào tạo thỏa mãn tiêu chuẩn chọn 
mẫu.
Tiêu chuẩn lựa chọn
- Điều dưỡng công tác tại Bệnh viện Đa 
khoa Nông nghiệp tại thời điểm nghiên cứu từ 
tháng 6 – 7/2018;
- Tham gia đẩy đủ các buổi trong chương 
trình đào tạo.
- Đồng ý tham gia vào nghiên cứu.
Tiêu chuẩn loại trừ 
Điều dưỡng không tham gia đầy đủ các buổi 
đào tạo.
2. Phương pháp
Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.
Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến 
hành từ tháng 06 đến tháng 07 năm 2018 
Địa điểm nghiên cứu: tại Bệnh viện Đa khoa 
Nông nghiệp.
Cỡ mẫu: Toàn bộ 52 điều dưỡng tham gia 
chương trình đào tạo.
Quá trình nghiên cứu: Xác định nhu cầu cần 
thay đổi, tham khảo các chương trình đào tạo 
chăm sóc vết thương trong và ngoài nước, trao 
đổi thống nhất chương trình với các chuyên 
gia, lấy ý kiến thống nhất với các điều dưỡng 
trưởng, trình lãnh đạo phê duyệt. Chương trình 
đào tạo được lập kế hoạch chi tiết và triển khai 
học cách nhật trong 1 tháng gồm lý thuyết và 
thực hành.
Số liệu đánh giá dựa vào bộ câu hỏi tự điền 
được tác giả xây dựng dựa trên mô hình đánh 
giá đào tạo của Kirtpatrict và phiếu đánh giá đào 
tạo của trường Đại học công nghệ Queensland 
Úc, được thông qua, chỉnh sửa bởi hội đồng 
bảo vệ luận án tiến sỹ trường Đại học Y tế Công 
cộng và bao gồm:
- Phiếu đánh giá chương trình đào tạo chăm 
sóc vết thương theo chuẩn năng lực (12 câu 
hỏi) đánh giá ngay sau khi hoàn thành chương 
trình theo thang điểm Likert.. 
- Phiếu đánh giá mức độ tự tin của Điều 
dưỡng khi chăm sóc vết thương gồm 13 câu 
hỏi, sử dụng thang đo của Likert đánh giá sau 
khi đào tạo 5 tuần.
3. Xử lý số liệu
Số liệu được nhập vào phần mềm Epidata 
3.1 và phân tích bằng phần mềm SPSS 18.0, 
sử dụng thống kê mô tả về tần số và tỷ lệ.
4. Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu đã được thông qua bởi Hội 
đồng đạo đức Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp, 
theo quyết định số 277/QĐ-BV-NCKH ngày 
20/8/2018. Các thông tin về người tham gia 
nghiên cứu được mã hóa không thể định danh 
và hoàn toàn bảo mật. Người tham gia có thể 
rút khỏi nghiên cứu bất cứ giai đoạn nào.
III. KẾT QUẢ
1. Đối tượng
Tổng số có 52 điều dưỡng tham gia 
chương trình đào tạo chăm sóc vết thương 
theo chuẩn năng lực, có tuổi trung bình là 
32,56 ± 6,06 tuổi, số năm công tác trung bình 
là 9,35 năm. Hầu hết điều dưỡng tham gia có 
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
TCNCYH 123 (7) - 201950
thời gian công tác tại Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp từ 5 năm trở lên, 16,3% có thâm niên công 
tác dưới 5 năm.
2. Điều dưỡng đánh giá chương trình đào tạo chăm sóc vết thương theo chuẩn năng lực 
điều dưỡng Việt Nam
Biểu đồ 1. Đánh giá chương trình đào tạo chăm sóc vết thương theo Chuẩn năng lực 
Điều dưỡng (n = 52)
Chương trình đào tạo nhận được sự đánh giá tốt ở tất cả các nội dung. Mức độ hoàn toàn đồng 
ý đạt tỷ lệ cao nhất với nội dung cán bộ giảng dạy am hiểu về nội dung chủ đề (44,2%), tiếp sau đó 
là nội dung phù hợp với mục tiêu và nâng cao được chất lượng chăm sóc người bệnh (32,7%), nội 
dung có tính chính xác, khoa học, cập nhật và cải thiện được thực hành (26,9%). Bên cạnh đó còn có 
19,2% điều dưỡng cho rằng khối lượng nội dung, sự đáp ứng nhu cầu mong muốn học tập, ở mức 
độ bình thường. Một tỷ lệ rất nhỏ 1,9% điều dưỡng tham gia nghiên cứu đánh giá chương trình đào 
tạo chưa đạt được các mặt về mục tiêu học tập đã đề ra, khối lượng nội dung, nội dung cập nhật liên 
quan đến công việc của học viên. 3,8% Điều dưỡng đánh giá nội dung khóa học chưa tránh được 
các khuynh hướng thương mại hoặc sự ảnh hưởng của khuynh hướng này. 
3. Đánh giá học viên sau chương trình đào tạo 
Sự tự tin của điều dưỡng sau khi tham gia khóa học thể hiện khá tốt (Biểu đồ 2). Sự tự tin của 
điều dưỡng về kỹ năng giao tiếp, tư vấn giáo dục sức khỏe được đánh giá tương đương nhau và có 
tỷ lệ đạt mức độ rất tự tin cao nhất trong số các kỹ năng với 23,3%. Về 5 bước trong quy trình chăm 
sóc vết thương: có hơn 90% điều dưỡng tự tin về kỹ năng ra quyết định chăm sóc, thực hiện chăm 
sóc vết thương sạch, vết thương dẫn lưu; mức độ tự tin thấp hơn ở kỹ năng nhận định vết thương, 
chẩn đoán điều dưỡng, đánh giá và thực hiện chăm sóc vết loét; còn có 2,3% điều dưỡng chưa tự 
tin khi nhận định tình trạng người bệnh có vết thương cần chăm sóc.
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
TCNCYH 123 (7) - 2019 51
Biểu đồ 2. Mức độ tự tin của Điều dưỡng về kỹ năng chăm sóc vết thương sau đào tạo 
5 tuần (n = 43)
IV. BÀN LUẬN
Với phương pháp giảng dạy theo năng lực, 
mục tiêu được đưa ra dựa vào sự khảo sát 
năng lực học viên hiện có, mục tiêu sẽ đề cập 
đến các mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ có thể 
đạt được sau khi hoàn thành khóa học. Ngoài 
ra để nâng cao ý nghĩa của chương trình, đối 
tượng người học còn được chọn lọc là Điều 
dưỡng đang làm việc tại 5 khoa của Bệnh viện 
Đa khoa Nông nghiệp thường xuyên thực hiện 
kỹ thuật thay băng vết thương từ đơn giản đến 
phức tạp. Do đó kết quả sau đào tạo có tỷ lệ 
khá cao học viên đồng ý và hoàn toàn đồng 
ý chương trình đã đạt được mục tiêu đề ra, 
tương đương với nghiên cứu đánh giá kiến 
thức, thực hành của điều dưỡng sau 12 tháng 
đào tạo chăm sóc vết thương theo chuẩn năng 
lực tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức [8].
Kết quả cho thấy đa số điều dưỡng đồng 
ý rằng nội dung phù hợp với mục tiêu, chỉ có 
một số ít đánh giá sự phù hợp ở mức độ bình 
thường và không có điều dưỡng nào tham gia 
đào tạo đánh giá là không đồng ý. Điều này 
thể hiện tốt hơn chương trình đào tạo tại bệnh 
viện Hữu nghị Việt Đức, có thể do có sự khảo 
sát, rút kinh nghiệm trong công tác chuẩn bị [8]. 
Bên cạnh đó nội dung đảm bảo được tính khoa 
học, chính xác đã được hội đồng thẩm định của 
bệnh viện, Bộ Y tế thông qua do đó điều dưỡng 
tham gia vào tập huấn đánh giá cao. Không 
những thế nội dung được cập nhật để phù hợp 
với công việc của học viên. Nhóm tác giả cũng 
rất cố gắng tránh khuynh hướng thương mại 
và các vấn đề liên quan đến khuynh hướng 
thương mại trong nội dung, tuy nhiên sự cạnh 
tranh về chất lượng và giá cả của các sản phẩm 
có thương hiệu khác nhau cũng là vấn đề cần 
phải quan tâm, dẫn đến một số học viên chưa 
đồng tình về vấn đề này. Có 76,9% điều dưỡng 
cho rằng khối lượng nội dung chương trình 
vừa phải, 3,8% cảm thấy chưa phù hợp có lẽ 
vì thời gian tập huấn còn kết hợp với công việc 
tại bệnh viện. Ngoài ra cán bộ giảng dạy được 
đánh giá với mức độ am hiểu nội dung chủ đề 
rất cao, như là một nguồn lực lớn để bổ sung 
vào nội dung chương trình, có sự kết hợp giữa 
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
TCNCYH 123 (7) - 201952
kiến thức và kỹ năng, lý thuyết và lâm sàng.
Tỷ lệ cao học viên tham gia đánh giá nội 
dung giúp học viên nâng cao chất lượng chăm 
sóc người bệnh. Do học viên được tiếp cận 
với phương pháp đào tạo theo chuẩn lăng lực, 
chăm sóc toàn diện từ nhận định tình trạng 
người bệnh, giao tiếp, thực hiện kỹ thuật, lượng 
giá đến ghi chép hồ sơ. Học viên còn được 
thực hành chăm sóc người bệnh cụ thể, báo 
cáo ca bệnh và hiệu quả chăm sóc, tự so sánh 
hiệu quả trước và sau khi áp dụng các phương 
pháp từ khóa học về thời gian lành vết thương, 
sự thoải mái của người bệnh và giảm chi phí 
liên quan. Không chỉ là được học mà là được 
tự trải nghiệm, học viên sẽ tin tưởng vào hiệu 
quả của chương trình đào tạo và áp dụng nó 
một cách lâu dài cũng như dần thực hiện các kỹ 
năng một cách thành thạo. Điều này cũng được 
chứng minh sau thời gian đào tạo 6 tháng, 9 
tháng, 12 tháng chương trình này vẫn tỏ rõ hiệu 
quả ảnh hưởng so với trước khi đào tạo cả về 
kiến thức, kỹ năng và thái độ [9; 10]. 
Sự tự tin được sử dụng để mô tả niềm tin 
vào khả năng để đạt được mức độ hiệu quả 
nhất định, nó chứa cả sức mạnh của niềm tin 
và khẳng định về năng lực [11].Sau khi tham gia 
khóa học, điều dưỡng đánh giá về sự tự tin khá 
tốt ở tất cả các kỹ năng, cho thấy chương trình 
đào tạo phù hợp với nhu cầu và lĩnh vực chăm 
sóc của nhóm học viên. Bên cạnh đó cũng còn 
một số vấn đề cần phải chú trọng nhiều hơn đó 
là về kỹ năng giao tiếp, giáo dục sức khỏe, kỹ 
năng nhận định người bệnh. Đây là các điểm 
khác biệt với chương trình đào tạo trước đây 
chỉ tập trung vào các bước quy trình thay băng, 
thay vào đó đào tạo theo chuẩn năng lực quan 
tâm đến sự toàn diện
V. KẾT LUẬN
Sau khi đánh giá chương trình đào tạo 
chăm sóc vết thương theo chuẩn năng lực 
điều dưỡng Việt Nam, chúng tôi nhận thấy 
đây là một chương trình đào tạo tốt, đảm bảo 
được về mặt mục tiêu đề ra, nội dung có tính 
khoa học, chính xác cao, phù hợp với nhu cầu 
đào tạo của Điều dưỡng và sự ứng dụng trong 
môi trường lâm sàng tại bệnh viện Đa khoa 
Nông nghiệp. Điều dưỡng thể hiện sự tự tin về 
tất cả các kỹ năng trong chăm sóc vết thương 
đặc biệt là kỹ năng chăm sóc vết thương sạch, 
vết thương dẫn lưu. Các chương trình đào 
tạo sau này nên chú trọng thêm về kỹ năng 
giao tiếp, giáo dục sức khỏe và nhận định tình 
trạng người bệnh.
Lời cảm ơn
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn Bệnh viên 
Đa khoa Nông nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi 
để chúng tôi thực hiện nghiên cứu này. Chúng 
tôi cam kết không xung đột lợi ích từ kết quả 
nghiên cứu.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dealey C. (2005). The care of wounds, 
a guide for nurses. University Hospital 
Birmingham NHS Trust, School of Health 
Sciences and University of Birmingham. 3th 
edition, chapter 1, p1.
2. Meaume S., Perez J., Rethore V. et al. 
(2012). Management of chronic wounds with an 
innovative absorbent wound dressing. Journal 
of wound care, 21(7), 315-322.
3. Ngô Thị Huyền (2012). Đánh giá thực 
hành chăm sóc vết thương và tìm hiểu một 
số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Hữu nghị 
Việt Đức năm 2012. Tạp chí Y học thực hành, 
857(1), 117.
4. Nguyễn Minh Ky, Nguyễn Đức Chính, 
Trần Tuấn Anh và CS (2017). Đánh giá chăm 
sóc vết thương chấn thương phức tạp tại khoa 
phẫu thuật nhiễm khuẩn bệnh viện Việt Đức. 
Tạp chí y học thảm họa và bỏng, 2.
5. Phan Thị Dung, Trần Văn Tới and Hà 
Hữu Tùng (2018). Đánh giá thực trạng kiến 
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
TCNCYH 123 (7) - 2019 53
thức, kỹ năng, thái độ về chăm sóc vết thương 
của Điều dưỡng dựa trên chuẩn năng lực Điều 
dưỡng Việt Nam tại Bệnh viện Đa khoa Nông 
nghiệp năm 2018. Tạp chí Điều dưỡng Việt 
Nam, 24, 5-7.
6. Phan Thị Dung, Nguyễn Đức Chính, Bùi 
Mỹ Hạnh và CS (2016). Evaluating a training 
programme at Viet Duc University Hospital in 
Vietnam. British Journal of Nursing, 25(12), 
S14-S21.
7. Lewis P. A., Osborne Y., Gray G. et 
al. (2012). Design and delivery of a distance 
education programme: educating Vietnamese 
Nurse Academics from Australia. Procedia-
Social and Behavioral Sciences, 47, 1462-
1468.
8. Phan Thị Dung, Bùi Mỹ Hạnh, Nguyễn 
Đức Chính và CS. (2016). Đánh giá kiến thức, 
thực hành của điều dưỡng sau 12 tháng đào 
tạo chăm sóc vết thương theo chuẩn năng lực 
tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (2016). Tạp 
chí Y học thực hành, 1(997), 48-51.
9. Phan Thị Dung, Nguyễn Đức Chính, 
Phạm Phúc Khánh và CS(2018). Effectiveness 
of Training Programme on Nurses' Wound Care 
Competencies after One Year of Implementation 
(2018). The Thai Journal of Surgery Jan-Mar 
2018. 1(39), 3-610. 
10. Phan Thị Dung và cộng sự (2018). 
Đánh giá kiến thức của điều dưỡng sau 6, 9, 12 
tháng đào tạo chăm sóc vết thương theo chuẩn 
năng lực tại Bệnh viện Việt Đức. Tạp chí Y học 
thảm họa & Bỏng, 4, 49-52.
11. Bandura A. (1977). Self-efficacy: 
toward a unifying theory of behavioral change. 
Psychological review, 84(2), 191.
Summary
FEEDBACK AND CONFIDENCE OF NURSES AFTER 
PARTICIPATING THE WOUND CARE COURSE BASED ON THE 
COMPETENCY STANDARDS FOR VIET NAM NURSES 
A 24 hours intensive wound care training program based on the competency standards of Vietnamese 
nurses was conducted at the General Hospital of Agricultural to improve the knowledge, attitude, and 
practice of nursing in wound care. The purpose of this study is to assess nursing feedback about the 
training program and the confidence to perform wound care after course completion. A cross-sectional 
descriptive study was conducted on 52 nurses who completed the training program. The study was 
conducted from June to July 2018. The training program showed good results on the objectives, content, 
applicability, and compatible for practicing nurses at the Agricultural General Hospital. After 5 weeks of 
training, nurses had high confidence in performing wound care and drainage. Future training programs 
should also emphasize on communication skills, continuous health education, and patient assessment.
Keywords: Nursing competency, wound care, educational training programs.