Những giá trị về giáo dục thẩm mỹ được hình thành trong nhận thức của sinh viên các lớp tiểu học qua việc học tập các học phần âm nhạc

67
TẠP CHÍ KHOA HỌC
Khoa học Xã hội, Số 17 (9/2019) tr. 67 - 78
1. Mở đầu
1.1. Giá trị thẩm mỹ của sinh viên các lớp 
tiểu học được định hình và phát triển sau khi 
học tập các học phần âm nhạc
Mỗi sinh viên ở các lớp tiểu học thuộc Khoa 
Tiểu học - Mầm non, Trường Đại học Tây Bắc 
(ĐHTB) đã trải qua quá trình học tập các môn 
học nghệ thuật ở các bậc học phổ thông. Tuy 
nhiên việc hình thành giá trị thẩm mỹ cho học 
sinh trước đây và sinh viên hiện nay, sẽ có sự 
khác biệt do điều kiện đặc điểm ở mỗi vùng 
miền khác nhau trên đất nước ta.
Từ nhận định trên chúng ta có thể xét đến một 
số yếu tố với những không gian, địa điểm khác 
nhau, cơ sở tài vật và con người khác nhau, từ 
đó có ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành 
cho học sinh trước đây, sinh viên tiểu học hiện 
nay về giá trị thẩm mỹ về âm nhạc.
Trong mô hình giáo dục và đào tạo ở các 
nước phát triển, những nước có trình độ phát 
triển cao thì việc giáo dục kỹ năng sống, giáo 
dục thẩm mỹ thông qua các môn học nghệ thuật, 
nghệ thuật âm nhạc rất được chú trọng. Họ quan 
niệm và phân kỳ cuộc đời con người tương đối 
rõ ràng. Trong vòng đời của một con người thì 
việc hướng nhiệm vụ giáo dục đến những tiêu 
chí cần và đủ và là những nhiệm vụ then chốt 
cần phải thực hiện. Tất nhiên ở các cấp độ và 
mức độ khác nhau. Một số tiêu chí đã được 
người Trung Quốc áp dụng dịch ra tiếng Việt về 
các mục tiêu cần đạt được là: đức - trí - thể - mỹ.
Xã hội nào chúng ta cũng đều nhận thấy có 
mặt ưu điểm và nhược điểm, tuy nhiên xã hội 
nào có nhiều ưu điểm thì đó là xã hội mà con 
người luôn tìm đến và vươn tới. Chúng ta được 
giáo dục về giá trị thẩm mỹ đúng định hướng, sẽ 
giúp chúng ta giàu có về mặt cảm xúc, nụ cười 
thân thiện, sống thân ái chan hòa, lành mạnh và 
tử tế. Có thể hình dung như một người với hình 
hài tự nhiên đầy đủ, thanh thoát,... khi được giao 
tiếp với người đó sẽ luôn đem đến cảm giác yên 
tâm, ngưỡng mộ và được bổ sung nguồn năng 
lượng. Từ cái đẹp được hình thành giá trị thẩm 
mỹ trong não bộ con người, sẽ giúp cải thiện 
khả năng hoạt động trí tuệ thuộc chuyên ngành 
mình theo học hoặc đang tác nghiệp. Chúng ta 
đều nhận thấy, để có một khóm hoa hồng tươi 
tốt, với những đóa hồng nhung mướt, thì việc 
chăm bón phải đầy đủ dinh dưỡng và điều kiện 
môi sinh phải đảm bảo. Nếu không chăm sóc 
đủ điều kiện mà vẫn có những đóa hồng nhung 
diễm lệ thì đó là điều phi thường!
Phần trên chúng ta đã đặt vấn đề về việc giáo 
dục giá trị thẩm mỹ cho học sinh các cấp bậc 
phổ thông trước đây, sinh viên tiểu học hiện nay 
còn tùy thuộc vào điều kiện xuất thân từ các 
vùng miền và khả năng tiếp thu của mỗi người. 
NHỮNG GIÁ TRỊ VỀ GIÁO DỤC THẨM MỸ ĐƯỢC HÌNH THÀNH 
TRONG NHẬN THỨC CỦA SINH VIÊN CÁC LỚP TIỂU HỌC 
QUA VIỆC HỌC TẬP CÁC HỌC PHẦN ÂM NHẠC 
Trần Anh Đức
Trường Đại học Tây Bắc
Tóm tắt: Sinh viên ngành tiểu học cần được hình thành giá trị thẩm mỹ về âm nhạc qua việc học các học phần 
âm nhạc. Điều đó có vai trò quan trọng trong việc dạy âm nhạc cho học sinh bậc tiểu học. Giúp học sinh tiểu học 
có định hướng đúng về giá trị thẩm mỹ âm nhạc lành mạnh trong cuộc sống. Đó là mục tiêu mà giáo dục âm nhạc 
cần đạt được. Đây là nhiệm vụ giảng viên âm nhạc cần định hướng đúng về giá trị thẩm mỹ âm nhạc cho sinh viên 
các lớp ngành tiểu học.
Từ khóa: Giá trị, thẩm mỹ, hình thành, nhận thức.
68
Qua khảo sát thực tế chúng tôi nhận thấy giá trị 
thẩm mỹ được hình thành trong học sinh phổ 
thông trước đây và sinh viên tiểu học hiện nay 
ở Khoa Tiểu học - Mầm non, Trường ĐHTB 
còn rất phiến diện. Nếu lấy nhận thức luận nêu 
trong luận giải ở phần trên chúng ta làm một 
bài test thông qua giao tiếp một cách bất ngờ, 
không có sự sắp xếp trước, chúng ta sẽ nhận 
thấy ngay những thiếu hụt về cảm xúc thông 
qua liều lượng về giá trị thẩm mỹ của đối tượng. 
Do điều kiện khách quan và chủ quan dẫn đến 
việc học sinh các bậc phổ thông trước đây, sinh 
viên ngành giáo dục tiểu học hiện nay chưa hiểu 
hoặc không hiểu những khái niệm về âm nhạc. 
Vậy thực chất âm nhạc là gì? Có ý nghĩa, tác 
dụng với đời sống như thế nào? Nguyên nhân 
này xuất phát từ việc không nắm bắt, không 
hiểu rõ về giá trị thẩm mỹ của âm nhạc. Đây 
cũng là điểm mà các giảng viên âm nhạc cần 
nắm bắt và bổ sung kiến thức về khái niệm và 
giá trị thẩm mỹ âm nhạc cho người học.
Điều đó ta có thể giải thích, do các bạn sinh 
viên ít được học tập, ít được tiếp xúc, làm quen, 
nghe, xem trình diễn nghệ thuật âm nhạc. Mặc 
dù thời đại ngày nay hầu hết các Trường tiểu 
học, Trường trung học cơ sở và tiến tới Trường 
trung học phổ thông trên toàn quốc sẽ được phổ 
cập việc dạy học âm nhạc. Ở bậc trung học cơ 
sở hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển 
khai dạy học âm nhạc ở hầu hết các thành phố, 
thị xã, thị trấn trong cả nước. Còn số ít phần 
trăm các Trường trung học cơ sở ở những vùng 
miền còn khó khan, là chưa thực hiện được 
việc tổ chức dạy học âm nhạc.
Với những phân tích trên, chúng ta thấy còn 
rất nhiều các mâu thuẫn đan xen, tuy nhiên đó 
lại là một thực tế về giá trị thẩm mỹ âm nhạc 
hiện có của các bạn sinh viên ngành giáo dục 
tiểu học trường ta. Trước khi bước vào giảng 
đường Đại học, đương nhiên phải qua các bậc 
học phổ thông đó là bậc tiểu học, trung học cơ 
sở,... vậy mà nhận thức về thị hiếu thẩm mỹ âm 
nhạc của họ lại rất hạn chế? Để lý giải vấn đề 
này chúng ta có thể nhận thức được thông qua 
những yếu tố:
Thứ nhất: có thể do đội ngũ giáo viên chuyên 
ngành âm nhạc còn chưa hoàn thành nhiệm vụ 
trong giảng dạy. Bên cạnh đó còn chưa thể hiện 
được khả năng về chuyên môn của bản thân 
do đó không lôi cuốn, hấp dẫn được học sinh 
các bậc học phổ thông hiểu được, đến được với 
nghệ thuật âm nhạc. Nếu các em không ham 
thích, không say mê ca hát, không yêu thích 
nghệ thuật âm nhạc thì việc hình thành cho các 
em giá trị thẩm mỹ và vốn kiến thức về âm nhạc 
là việc làm vô cùng khó khăn.
hứ hai: có thể do mặt bằng điều kiện kinh 
tế còn khó khăn nên có ảnh hưởng trực tiếp 
đến việc mua sắm phương tiện trang thiết bị, 
đồ dùng dạy học Là một quốc gia vừa thoát 
khỏi danh sách các nước nghèo, nâng lên thành 
quốc gia có mức thu nhập trung bình. Cùng với 
việc nhận thức một cách thực dụng của bản 
thân các em cũng như phần nhiều các gia đình 
cho rằng: “Cuộc sống không thể thiếu những 
gì liên quan trực tiếp đến nhu cầu ẩm thực, nhu 
cầu về phương tiện, hình thức,... do đó cần phải 
đáp ứng những nhu cầu theo tiêu chí vừa nêu”. 
Trong đời sống thường ngày của mỗi chúng ta 
thì việc không được học tập âm nhạc, không 
được nghe nhạc, không được xem, trình diễn 
âm nhạc, không hiểu các khái niệm sơ giản về 
nghệ thuật âm nhạc, là việc không thuộc diện 
được quan tâm và chú trọng.
Thứ ba: Một số năm trở lại đây đất nước 
ta đang thực hiện cuộc vận động: “Học tập và 
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí 
Minh” với những tiêu chí cụ thể như: “Nói đi 
đôi với làm”. Hy vọng với các tiêu chí vừa 
nêu sẽ là dịp tốt để các giảng viên nghệ thuật 
nói chung, giảng viên âm nhạc nói riêng có đầy 
đủ niềm tin để thực hiện nhiệm vụ giáo dục giá 
trị thẩm mỹ thông qua việc dạy các học phần 
âm nhạc cho sinh viên các lớp tiểu học ở Khoa 
Tiểu học - Mầm non, Trường ĐHTB đạt hiệu 
quả cao. Để thực hiện nhiệm vụ đó, bước đầu 
các giảng viên cần giúp mỗi sinh viên ngành 
Giáo dục tiểu học hiểu được được khái niệm về 
âm nhạc. 
69
1.2. Khái niệm âm nhạc có ảnh hưởng đến 
nhận thức về giá trị thẩm mỹ của sinh viên 
ngành Giáo dục tiểu học 
Âm nhạc là nghệ thuật biểu hiện cảm xúc 
của con người về con người và về cuộc sống 
bằng âm thanh. Âm nhạc là nghệ thuật diễn 
ra trong thời gian. Âm nhạc là nghệ thuật 
động. Âm nhạc là nghệ thuật của thính giác, 
nó luôn gắn bó và đòi hỏi hoạt động trực tiếp 
của con người.
Những vấn đề đã nêu và giải thích ở các 
phần trên cần được cụ thể hóa bằng việc kết 
hợp giảng dạy giữa lý thuyết và thực hành khi 
giảng dạy cho sinh viên tiểu học các học phần 
âm nhạc trong chương trình.
Sự kết hợp đó là việc giảng viên hát hay đàn 
một số trích đoạn hoặc trình diễn trọn vẹn cả 
bài hát, bản nhạc trong khi giảng dạy. Tận dụng 
khai thác những chỗ có thể đưa tác phẩm âm 
nhạc vào bài để minh chứng cho lý thuyết. Thực 
hiện kết hợp việc giảng dạy theo cách trên, sẽ 
đạt được kết quả tốt trong khi truyền tải tri thức 
âm nhạc để hình thành được giá trị thẩm mỹ 
trong tư duy người học. 
Ví dụ: Giảng viên đệm đàn, hát trình diễn 
bài: “Lí cây xanh - Dân ca Nam bộ”. Dùng để 
dạy học ở lớp 1. 
- Giới thiệu tác phẩm: Bài hát ‘Lý cây xanh 
- Dân ca Nam bộ’ thuộc giọng ‘Đô điệu thức 
5 âm I’, giọng đô 5 âm một là giọng mà trên 
thang âm chỉ có 5 âm thanh: Đô (1) - Rê - Mi - 
Sol - La - (Đô (2)). Âm Đô (2) cao hơn âm Đô 
(1) một quãng tám, còn gọi là âm đô đồng âm. 
Thang âm này mang màu sắc và chất liệu âm 
nhạc dân tộc, đặc biệt là vùng Nam Bộ của đất 
nước ta.
- Âm nhạc của bài hết sức giản đơn, gồm 04 
âm tiết (04 tiết nhạc) tạo thành 02 câu hát cùng 
với lời ca mộc mạc đơn giản dễ thuộc, dễ nhớ. 
Bài được hát một lần từ đầu đến cuối và hát 
quay lại một lần nữa rồi mới vào kết. Chúng ta 
có 04 tiết nhạc, tạo thành 02 câu và hợp thành 
bài hát ở thể một đoạn đơn (theo chuẩn quy ước 
của âm nhạc Quốc tế).
a. Tiết nhạc thứ nhất
b. Tiết nhạc thứ hai
c. Nối tiếp tiết nhạc thứ tư và khung thay đổi chỉ sự quay lại một lần cả bài hát
d. Phân tích giai điệu và lời ca
- Giai điệu: Bài hát “Lý cây xanh” thuộc làn 
điệu dân ca vùng nam Bộ Việt Nam. Giai điệu 
có các bước lần đi lên đi xuống quãng 2. Các 
bước nhảy quãng 3, bước nhảy quãng 4. Có 
bước nhảy quãng 6T (quãng sáu trưởng tạo ra 
70
màu sắc đẹp đẽ sáng trong bài chỗ đoạn có lời: 
“Thì lá = Mì - Đố (2)”. Giai điệu và lời ca của 
cả bài đem đến cảm xúc trong sáng hồn nhiên 
và sự yêu mến, quý trọng và bảo vệ thiên nhiên 
cho các em học sinh lớp 1 
Một nhãn quan rộng mở cần được áp dụng và 
triển khai, tránh cái nhìn máy móc theo những 
ràng buộc máy móc.., đó là các hoạt động văn 
thể mỹ không nên quá cứng nhắc rập khuôn. 
Sinh viên ngày nay (người đương thời) sẽ, đã và 
đang là lực lượng thay thế chính chúng ta là chủ 
cuộc đời, làm chủ ngành nghề, làm chủ đất nước. 
Với tính chất động của thời cuộc, của châu lục 
và toàn cầu hóa văn hóa văn nghệ có tác động 
rất mạnh đến việc hình thành giá trị thẩm mỹ 
đương đại, có định hướng đúng đắn trong thế hệ 
trẻ. Nếu giảng dạy và tổ chức các hoạt động văn 
thể mỹ mà không nắm bắt kịp thời với hơi thở, 
nhịp đập của thời đại để truyền tải tri thức thì sẽ 
khiến thế hệ trẻ bị tụt hậu. Ta có thể hình dung 
một người tuổi trẻ nhưng có nội dung của một 
người già nua đau khổ tư tưởng chồng chéo đan 
xen nửa thực dân, nửa phong kiến, là đại diện 
tàn dư của cái “thừa”, cái “bệnh hoạn” thì thật là 
đáng quan ngại. Để tránh dơi vào tình trạng đó 
mỗi giảng viên cần luôn nêu cao tinh thần hào 
sảng khi giảng dạy nghệ thuật âm nhạc, nhằm 
truyền cảm hứng cho người học. Cơ cấu tổ chức 
các hoạt động văn thể mỹ cần năng động, sáng 
tạo khi xây dựng chương trình. Đưa thuộc tính 
gì nhồi vào cái nào hay đem đến điều gì mới lạ, 
bổ dưỡng, hấp dẫn, cuốn hút người học, người 
nghe, người xem một cách tự nguyện thì đó là 
điều mỗi chúng ta cần phải suy nghĩ (!)
2. Nội dung
2.1. Những học phần âm nhạc đang dạy 
+ học cho sinh viên tiểu học có ảnh hưởng 
lớn đến việc định hướng giá trị thẩm mỹ mang 
đậm tính nhân văn 
 Có thể nói về cơ bản đội ngũ giảng viên tổ 
Mỹ thuật - Âm nhạc hiện nay đã đầy đủ về mặt 
nhân sự. Chất lượng, năng lực nghề nghiệp của 
các giảng viên cũng đã phần nào được khẳng 
định qua những đóng góp cụ thể khi thực hiện 
các chương trình, các hội thi. Ví dụ: “Sinh viên 
yêu thích nghệ thuật” được tổ chức ở cấp khoa 
và các sự kiện văn hóa văn nghệ cấp trường...
Các năm học 2012-2013 cho đến năm học 
2017-2018, các hoạt động chuyên môn về nghệ 
thuật được lãnh đạo khoa thúc đẩy cả về chất 
lượng nghệ thuật cho đến việc mua sắm trang 
thiết bị cơ sở vật chất, phương tiện hoạt động 
nghề nghiệp. Khoa đặc biệt quan tâm đến chất 
lượng công việc của tất cả các bộ môn. Bằng 
việc cụ thể hóa các hoạt động chuyên môn 
nghiệp vụ trong các chuyên ngành. Các phòng 
chức năng có gắn bảng hiệu trang trọng được 
ra đời. 
- Phòng học Múa và vận động theo nhạc. 
- Phòng học Đàn Organ. 
- Phòng thực hành Dinh dưỡng.
Từ yếu tố quản lý và thực hiện các hoạt 
động chuyên môn sâu một cách bài bản chuyên 
nghiệp, chuyên môn hóa cao như đã nêu trên sẽ 
dẫn đến kết quả dạy - học của quá trình đào tạo 
đã được nâng cao chất lượng một cách rõ dệt. 
Vị thế chuyên môn và tầm nhìn chiến lược về 
nhiều phương diện trong việc kế thừa, tồn tại và 
phát triển Khoa Tiểu học - Mầm non được nâng 
lên một tầm cao mới.
Tổ Mỹ thuật - Âm nhạc cũng không nằm 
ngoài xu thế chung của sự phát triển đó. Các 
giảng viên đều hăng say, nhiệt tình trong công 
việc dạy học, cũng như các hoạt động văn học 
nghệ thuật trong khoa và trong trường. Những 
công việc mà tổ Mỹ thuật - Âm nhạc đã thực 
hiện đều có kết quả tốt, đối với tập thể cũng như 
cá nhân. Các việc làm đó đã ghi lại những dấu 
ấn trong cảm xúc của những người yêu thích và 
say mê văn học nghệ thuật chân chính.
Sinh viên các lớp ngành giáo dục tiểu học 
Khoa Tiểu học – Mầm non, Trường ĐHTB hiện 
nay được học tập hai học phần chính thức và 
một học phần tự chọn.
- Học phần: Âm nhạc (kiến thức cơ sở về lý 
thuyết âm nhạc).
71
- Học phần: Lý luận và Phương pháp dạy 
học âm nhạc (trang bị các kỹ năng và nghiệp vụ 
sư phạm cho mỗi sinh viên).
- Học phần tự chọn: Tập đọc nhạc (xướng 
âm ghép lời những bài hát của chương trình hát 
nhạc dùng trong các lớp bậc tiểu học). 
Với việc mỗi sinh viên ngành giáo dục tiểu 
học được trang bị hai học phần âm nhạc chính 
thức và một học phần âm nhạc (tự chọn) cũng 
tương đối đủ về liều lượng kiến thức âm nhạc, 
đáp ứng việc hình thành giá trị thẩm mỹ thông 
qua việc học tập các học phần âm nhạc.
a. Học phần Âm nhạc 
Đã và đang được thực hiện giảng dạy cho 
sinh viên các lớp tiểu học Khoa Tiểu học – 
Mầm non, Trường ĐHTB một cách bài bản. 
Từ việc xây dựng đề cương chi tiết, đề cương 
học phần và việc soạn giáo án được các giảng 
viên rất trú trọng. 
Hiện nay, các giảng viên dạy học môn Âm 
nhạc cho sinh viên các lớp tiểu học đã rất trú 
trọng đến nhiệm vụ của người dạy và nhiệm vụ 
của người học trong học phần này. Người dạy 
xác định trọng tâm truyền tải lượng kiến thức cơ 
sở về âm nhạc cho người học. 
Mục đích chính đó là giúp cho mỗi sinh viên 
tiểu học có được lượng kiến thức cơ bản về lý 
thuyết âm nhạc. Khi đã có kiến thức của học 
phần Âm nhạc vững chắc cho đến khi ra trường 
công tác, sinh viên sẽ làm công tác chủ nhiệm 
lớp. Mỗi lớp tiểu học sẽ được học nhiều môn học 
khác nhau, với lượng kiến thức cơ sở mức độ 
đơn giản. Thường là giáo viên chủ nhiệm đảm 
nhận việc dạy tất cả các môn của lớp mình chủ 
nhiệm. Trong đó có cả việc dạy môn “Hát nhạc” 
ở cả năm cấp lớp bậc tiểu học (dạy kê khi trường ... u của nội 
dung bài học. Sinh viên các lớp ngành giáo dục 
tiểu học đã được học các học phần “Mỹ thuật và 
Thủ công kỹ thuật”. Việc yêu cầu sinh viên tiểu 
học thực hiện các hoạt động nêu trên cũng là quá 
trình thúc đẩy hoạt động sáng tạo và rèn luyện 
đức tính chuyên cần. Tạo sự chủ động cho sinh 
viên hiện nay, giáo viên tiểu học tương lai có khả 
năng vượt khó, khắc phục những hạn chế trong 
dạy học.
- Soạn giáo án dạy một tiết ‘Hát nhạc’ lớp 3 
ở trường tiểu học:
Bài hát “Đếm sao - Nhạc và lời: Văn Chung”
(1 tiết – Dạy cho học sinh lớp 3)
A. Chuẩn bị
1. Xác định yêu cầu
1.1. Về kiến thức âm nhạc
- Giới thiệu và hát trình diễn tác phẩm.
- Phân tích về giọng điệu, đường nét giai 
điệu, tiết tấu.
1.2. Về kỹ năng âm nhạc
- Hát thuộc bài với yêu cầu nghệ thuật: hát 
đồng đều, hát đúng, hát diễn cảm rõ lời.
- Tập gõ, vỗ tay, phân biệt phách mạnh, nhẹ 
của nhịp 3 phách.
- Tập cách hát trình diễn.
1.3. Về khả năng bồi dưỡng kiến thức cuộc 
sống, giáo dục tư tưởng, tình cảm và thị hiếu 
nghệ thuật
- Vẻ đẹp của bản chất hình tượng âm nhạc về 
khung cảnh bao la của bầu trời đêm sao sáng. 
Tiết tấu ¾ uyển chuyển nhịp nhàng đằm thắm, 
tình yêu thiên nhiên lung linh sao sáng bầu trời 
đêm. Sự hòa quyện giữa con người và đêm sao 
sáng tỏa chiếu muôn nơi.
2. Dự kiến các bước tiến hành
2.1. Trình diễn giới thiệu bài hát và tập bài hát
2.2. Củng cố tập các bài tập kỹ năng theo 
bài hát
2.3. Tập trình diễn
B. Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức lớp: cả lớp hát ôn lại bài 
hát giờ học trước từ 1 đến 3 lần
2. Nghe trình diễn giới thiệu bài hát
2.1. Nghe - xem hát: Giáo viên trình diễn 
gioesi thiệu bài hát. Lần 1 hát trình diễn. Lần 2 
hát giới thiệu bài hát
2.2. Trò chuyện giới thiệu bài hát: Giáo viên 
giới thiệu nội dung chính và hát minh họa
2.3. Mạn đàm, trao đổ sau khi nghe hát 
trình diễn
2.4. Giáo viên hát trình diễn lại 1 lần rồi 
hướng dẫn dạy hát
74
c. Tập đọc nhạc (học phần tự chọn) 
Khi học tập học phần này sẽ rất thú vị. “Tập 
đọc nhạc” được thực hiện bằng âm thanh âm 
nhạc sống động của đàn (nhạc cụ) và lời của các 
giảng viên. Sinh viên học tập thực hành bằng 
lời (đọc nốt nhạc). Nếu giảng dạy môn “Tập 
đọc nhạc” với một hứng thú say mê và sáng tạo, 
sử dụng nhạc cụ thì sẽ giúp cho người học có 
được sự hấp dẫn trong khi học tập. Lợi ích đối 
với sinh viên tiểu học khi chọn học học phần 
này ở chỗ sẽ được nâng cao chất lượng thẩm 
mỹ âm nhạc, để phục vụ hoạt động dạy và làm 
phong trào trong Nhà trường tiểu học sau này. 
Mỗi sinh viên tiểu học khi tham gia học tập học 
phần ‘Tập đọc nhạc’ còn được nâng cao kiến 
thức âm nhạc và được nâng cao trình độ nhận 
thức về giá trị thẩm mỹ của nghệ thuật âm nhạc. 
Nội dung học phần: “Tập đọc nhạc” dạy học 
về điều gì? Nội dung đó yêu cầu sinh viên tiểu 
học thực hiện nhiệm vụ gì? Học xong học phần 
“Tập đọc nhạc” mỗi sinh viên tiểu học sẽ đạt 
được những giá trị gì về nghệ thuật âm nhạc. 
Những thắc mắc vừa nêu sẽ được giải trình và 
phân tích qua các luận cứ, luận điểm là trọng 
tâm của học phần “Tập đọc nhạc”. 
Học môn “Tập đọc nhạc” sinh viên tiểu học 
được nâng cao khả năng nghe nhạc tốt hơn, chính 
xác, đúng cao độ của âm thanh trên mỗi thang âm, 
giọng điệu. Đọc nhạc còn có tên gọi là “Xướng 
âm” có nghĩa là người học học quá trình ‘hát âm 
thanh âm nhạc’ với những cao độ, trường độ đã 
được mã hóa (ghi chép) bằng các ký hiệu hình của 
âm nhạc. Người học được hình thành các kỹ năng 
cơ bản về tiết tấu, gắn với nhịp, phách hay độ dài 
theo quy chuẩn của mỗi loại nhịp. Bên cạnh đó 
người học còn được hình thành kỹ năng đọc đúng 
các bước nhảy của giai điệu ở các quãng 1Đ - 8Đ 
- 2t - 2T, 3t, 3T - 4Đ - 4+ - 5- - 6t - 6T, 7t, 7T. “Tập 
đọc nhạc” sẽ giúp sinh viên tiểu học hiểu được 
tính chất của các quãng và sự kết hợp giữa các 
bước nhảy cùng sự giải quyết từ quãng nghịch về 
quãng thuận thông qua các thủ pháp như: âm thêu, 
âm lướt, câu nhạc nối, trước khi chuyển đoạn nhạc 
và đổi tiết tấu Việc được hình thành trong tư 
duy người học khả năng chuyên môn có chiều sâu 
đó, sinh viên có được nhận thức về giá trị thẩm mỹ 
âm nhạc một cách bền vững.
- Đọc nhạc và ghép lời bài hát: “Đừng đi 
đằng kia có mưa - Nhạc Tiệp Khắc (cũ). Lời 
Việt: Hồng Đăng”. Dạy học “Hát nhạc” lớp 4.
75
- Khi mỗi sinh viên đọc nhạc phần giai điệu, 
tiết tấu, tốc độ, sắc thái đã vững vàng, giảng 
viên cần hướng dẫn ghép lời bài hát. “Tập đọc 
nhạc” có thể có những trích đoạn chủ đề của tác 
phẩm âm nhạc không lời (khí nhạc) hoặc các 
Etuyt là bài tập luyện cao độ, tiết tấu, trường độ. 
Cùng với đó là sự kết hợp đọc nhạc và ghép lời 
các bài hát trong chương trình dạy “Hát nhạc” 
ở trường tiểu học. Học tập tốt học phần “Tập 
đọc nhạc” sẽ mang một ý nghĩa thiết thực với 
mỗi sinh viên tiểu học trong việc thực hành đọc 
nhạc, ghép lời và hát những bài hát trong chương 
trình dạy “Hát nhạc” ở trong Trường tiểu học. 
Học tập học phần này có tính ứng dụng vào thực 
tiễn rất tích cực. Khi tốt nghiệp ra trường mỗi 
sinh viên tiểu học sẽ có khả năng ứng dụng cao 
trong công việc dạy học sau này.
2.2. Sinh viên tiểu học có kiến thức âm 
nhạc sẽ góp phần quan trọng vào việc định 
hướng giá trị thẩm mỹ đúng đắn cho học sinh 
tiểu học sau này
Giáo dục giá trị thẩm mỹ âm nhạc đúng mục 
tiêu giáo dục là điều kiện tiên quyết đối với sinh 
viên tiểu học hiện nay và với mỗi giáo viên tiểu 
học trong sự phát triển của xã hội về việc đào 
tạo. Đặc biệt trong cách mạng công nghệ “4.0”, 
ngành đào tạo giáo viên tiểu học cũng không 
nằm ngoài các xu thế của cuộc cách mạng công 
nghệ này. Do đó việc định hình giá trị thẩm 
mỹ nghệ thuật âm nhạc cho sinh viên tiểu học 
trong việc dạy học âm nhạc của Khoa Tiểu học 
- Mầm non, Trường ĐHTB, cần được đặc biệt 
chú trọng.
Hiện nay, trên các phương tiện truyền thông 
chính thống và phi chính thống đang bùng nổ 
những tác phẩm nghệ thuật, những bài viết 
vô cùng phong phú và đa dạng Trong số đó 
những tác phẩm, những bài viết có giá trị thẩm 
mỹ và luồng tư tưởng tích cực có, những dòng 
văn hóa phẩm tiêu cực, đồi trụy làm băng hoại 
truyền thống văn hóa đạo đức của đất nước ta.
Đó là tình trạng báo động đỏ đối với giáo 
dục nói chung, giáo dục giá trị thẩm mỹ nghệ 
thuật âm nhạc nói riêng. Trong bài viết về hiện 
tượng một số bài hát của các nhạc sĩ trẻ đương 
đại của tác giả ‘Khang Anh - Theo Đời Sống 
Plus/GDVN’ ngày 28 tháng 10 năm 2018 nhận 
định như sau: “Một số bài hát dòng nhạc trẻ mới 
sáng tác của các nhạc sĩ trẻ với các tiêu đề câu 
life tạo heed (câu life = gây sự chú ý, sự tò mò, 
hiếu kì – Tạo heed = tạo một cú sốc phi thường 
nổi đình nổi đám) như các bài: 
1. Như lời đồn - Bảo Anh - Dương Khắc 
Hưng. 
2. Nắng cực - Phạm Toàn Thắng. 
3. Cấm từ dưới 18 tuổi - Tần Khánh. 
4. Banana (Oh chuối chuối) - Sỹ Thanh 
Đừng mang cái mác “nhạc sĩ” để thể hiện cái 
ngông, cái thô tục của bản thân thông qua các 
tác phẩm như nêu trên. 
Với nhạc sĩ Dương Cầm mới đây cũng đã lên 
tiếng nhận định về ca khúc mới của Bảo Anh: 
“Tôi chỉ là một người dân bình thường. Nhưng 
nếu có quyền tôi sẽ cấm ca khúc đó, đặt tiêu đề 
như vậy là không văn minh”. Nhạc sĩ Dương 
Cầm còn bày tỏ quan điểm của mình: “là người 
có ăn có học không ai thích ca khúc Như lời 
đồn”. Trên đây vừa điểm qua một số hiện tượng 
về âm nhạc của các nhạc sĩ trẻ mới cho ra đời 
những đứa con tinh thần mang một cấu trúc, 
một hình thức dị thường (thọt, trột, lé, đui, mù, 
câm, điếc). Ấy thế mà đã có hàng triệu life, 
thậm chí hàng chục triệu life hưởng ứng những 
ca khúc kể trên (!). Thật khôi hài và bi thương 
cho những sự thích thú đó của tuổi trẻ đương 
đại. Những người mang sứ mệnh lịch sử sẽ thay 
chúng ta (thế hệ người trước) xây dựng cuộc 
đời, phát triển và bảo vệ đất nước!?
Một số hiện tượng về ca khúc nhạc trẻ trong 
mục điểm báo nêu trên không khỏi khiến cho 
các bậc phụ huynh và những người làm nghề 
dạy học lo lắng. Đặc biệt đối với đội ngũ giảng 
viên dạy học các môn nghệ thuật và dạy học 
nghệ thuật âm nhạc trong cả nước. Trong sự 
phát triển của đất nước, ngoài những mặt tích 
cực là những mặt tiêu cực và thách thức không 
76
nhỏ kèm theo. Từ nhận thức đã nêu, mỗi giảng 
viên dạy học âm nhạc cần thường xuyên đọc và 
nghiên cứu những tài liệu, bài viết về nhiều lĩnh 
vực đời sống đương đại, trong đó có lĩnh vực 
âm nhạc. Qua đó nắm bắt được kịp thời những 
hiện tượng có liên quan trực tiếp đến đời sống 
thường ngày về mọi mặt đối với chúng ta. Nếu 
đó là một kỹ năng được tôi luyện thường xuyên 
sẽ có tác dụng lớn ảnh hưởng đến việc cập nhật 
kiến thức xã hội để kịp thời điều chỉnh trong 
hành vi và phương châm hành động của chúng 
ta hàng ngày. Nếu mỗi người, mỗi giảng viên 
dạy nghệ thuật không thực hiện các kỹ năng đó 
thì việc bị tụt hậu, bị bỏ rơi lại phía sau là điều 
không tránh khỏi.
Trước hết, muốn hình thành được giá trị 
thẩm mỹ âm nhạc đúng đắn cho sinh viên các 
lớp tiểu học Khoa Tiểu học – Mầm non, Trường 
ĐHTB, mỗi giảng viên cần phải thực hiện tốt 
nhiệm vụ chính của mình. Sự chuyên cần, sự 
năng động trong công việc chuyên môn phải 
được lưu tâm hằng ngày. Có như vậy giảng 
viên mới có được lượng tri thức tổng hợp về xã 
hội đương thời đang diễn ra đồng thời không 
ngừng bổ sung kiến thức chuyên ngành âm 
nhạc phục vụ giảng dạy trên lớp. Le Nin nói: 
“Học học nữa học mãi”. Nhà bác học ngành 
Sinh vật học Đác Uyn (Darwin) nổi tiếng người 
Anh (England) nói: “Bác học không có nghĩa 
là thôi học” câu nói này của ông khi ông trả lời 
con gái mình trong lúc ông đang nghiên cứu tài 
liệu tiếng Đức (German) gặp khó khăn, con gái 
ông giỏi tiếng Đức ngỏ ý muốn dịch giúp cha. 
Qua ví dụ nêu trên về câu thành ngữ của Le 
Nin và Darwin giúp chúng ta nhận thấy những 
tấm gương sáng chói về sự tự ý thức trong việc 
học tập và nghiên cứu của các vĩ nhân trên thế 
giới. Đầu năm học 2018-2019, Trường ĐHTB 
đã xúc tiến hướng dẫn, tập huấn cho cán bộ cốt 
cán và những giảng viên nòng cốt các chuyên 
ngành của trường về quy trình tiến hành thực 
hiện công việc “Kiểm định chất lượng giáo 
dục”. Tiếp theo đó, nội dung này đã được triển 
khai xuống tới mỗi giảng viên các khoa. Thiết 
nghĩ đây là một việc làm với chủ trương sáng 
suốt của những người thực hiện nhiệm này. 
Những điểm trọng tâm trong công tác kiểm 
định chất lượng sẽ giúp cho mỗi giảng viên tự 
đánh giá được bản thân mình đang ở đâu trong 
mọi nấc thang mà tiêu chí trong các khung tham 
chiếu của quy trình kiểm định chất lượng đã 
đề ra.
Người dạy có được kiến thức, tri thức chuyên 
ngành vững chắc và có sự minh mẫn sẽ giúp cho 
công việc giảng dạy được thuận lợi, đồng thời 
sẽ có ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập của 
sinh viên. Sinh viên các lớp tiểu học Khoa Tiểu 
học - Mầm non, Trường ĐHTB được học tập 
và làm việc với những giảng viên đạt trình độ 
chuyên môn cao, sẽ có được một kết quả đào 
tạo có chất lượng khi tốt nghiệp. 
Khi sinh viên các lớp tiểu học đã được hình 
thành những giá trị thẩm mỹ đúng đắn trong 
nhận thức, sẽ có tác động tích cực đến việc 
giảng dạy âm nhạc và các hoạt động nghệ thuật 
ở Nhà trường tiểu học. Đó cũng là trách nhiệm 
của mỗi giáo viên tiểu học trong việc định 
hướng đúng đắn về giá trị thẩm mỹ mang đậm 
tính nhân văn cho học sinh tiểu học.
3. Kết luận và kiến nghị 
Thực hiện tốt các nhiệm vụ đã phân tích ở 
các phần trên, sinh viên các lớp tiểu học Khoa 
Tiểu học - Mầm non, Trường ĐHTB có được 
sự hình thành giá trị thẩm mỹ đúng đắn thông 
qua việc học tập các học phần âm nhạc trong 
chương trình. Để có được kết quả tốt về việc 
hình thành cho sinh viên tiểu học giá trị thẩm 
mỹ của nghệ thuật âm nhạc, các giảng viên cần 
tạo môi trường học tập tích cực.
- Khi tiến hành dạy và học âm nhạc thì nhiệm 
vụ của giảng viên và nhiệm vụ của sinh viên cần 
được phối kết hợp mang tính gắn kết và bền vững, 
đảm bảo tính khách quan và giàu cảm xúc. Học 
tập các học phần âm nhạc, cần được đẩy mạnh 
sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Trong đó 
đề cao sự tái tạo và sự sáng tạo (trong khuôn khổ 
cho phép). Mục đích việc dạy học nghệ thuật âm 
77
nhạc cho sinh viên để hình thành giá trị thẩm mỹ 
âm nhạc đúng đắn, có một vai trò quan trọng của 
việc dạy học âm nhạc ở trường tiểu học sau này. 
Sinh viên ngành giáo dục tiểu học khi tốt nghiệp, 
nhận nhiệm vụ dạy học mới có thể thực hiện tốt 
nhiệm của bản thân. Đồng thời sẽ góp phần vào 
việc giáo dục và định hướng đúng về giá trị thẩm 
mỹ âm nhạc và tính nhân văn cho học sinh các 
lớp bậc tiểu học.
- Để đạt được những tiêu chí đề xuất vừa 
nêu, chúng ta cần xác định rõ những việc giảng 
viên dạy nghệ thuật âm nhạc cần phải thực hiện. 
Bên cạnh đó sự hợp tác của người học cũng là 
một yếu tố then chốt để dẫn đến kết quả và chất 
lượng đào tạo. Để có được sự hợp tác và đạt kết 
quả cao trong dạy và học, đó là nhiệm vụ phải 
thực hiện của mỗi giảng viên.
- Mỗi giảng viên cần phải tạo ra được môi 
trường học tập tốt, công tác soạn giáo án thật kỹ 
càng, sử dụng các phương pháp phù hợp trong 
khi dạy học. Từ yếu tố then chốt này sẽ giúp 
cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học được 
hình thành giá trị thẩm mý âm nhạc đúng định 
hướng, đúng mục tiêu giáo dục của chương 
trình đã đề ra.
- Giảng viên cần kiên trì trong nhiệm vụ 
đào tạo, tránh tình trạng đi ngược lại với các 
yêu cầu của công tác giáo dục và đào tạo. Nếu 
thực hiện công việc trên với một sự nghiêm 
túc đúng quy trình, bền bỉ, xuyên suốt, đảm 
bảo tính hệ thống, chúng ta sẽ đạt được mục 
đích và yêu cầu về giáo dục giá trị thẩm mỹ 
âm nhạc cho sinh viên ngành giáo dục tiểu 
học thông qua việc dạy - học các học phần 
âm nhạc.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Nguyễn Đắc Quỳnh (1996), Âm nhạc và 
phương pháp dạy học. Nxb Giáo dục.
[2] Ngô Nam (2007), Phương pháp dạy học 
âm nhạc cho trẻ trước tuổi học. Nxb ĐHSP.
[3] Phan Trần bảng (2001), Phương pháp 
giảng dạy âm nhạc. Nxb Giáo dục.
[4] Phạm Thị Hòa (2005), Giáo dục âm nhạc. 
Nxb Đại học Sư Phạm.
[5] GS. TS. Dương Viết Á (2001), Mỹ học 
âm nhạc. Nhạc viện Hà nội.
[6] Trần Anh Đức (2012), Âm nhạc 1. Giáo 
trình lưu hành nội bộ Trường ĐH Tây Bắc.
[7] Trần Anh Đức (2017), Giáo trình Đàn 
Organ. Giáo trình lưu hành nội bộ Trường 
ĐH Tây Bắc.
78
FORMING THE VALUES OF AETHETIC EDUCATION IN THE 
PERCEPTION OF THE UNDERGRADUATES OF PRIMARY SCHOOL 
EDUCATION THROUGH MUSICAL MODULES
 Tran Anh Duc
 Tay Bac University
Abstract: The undergraduates of primary school education need tobe formed musical aesthetic 
values through learning the musical modules. This plays an important role in teaching music to 
primary school students, directing children toward proper orientation in the musical aesthetic value 
in life, which is the goal of music education. It is the music lecturers to properly orient the musical 
aesthetics value for the undergraduates. 
Keywords: Value, aesthetic, forming, perception.
_____________________________________________
Ngày nhận bài: 29/10/2018. Ngày nhận đăng: 15/06/2019.
Liên lạc: Trần Anh Đức; e-mail: nsanhtran@gmail.com