Những bước tiến mới về cải cách hành chính của ngành tài chính

24
TÀI CHÍNH - Tháng 01/2019
môi trường kinh doanh và tạo cơ sở pháp lý để đơn 
giản hoá thủ tục hành chính (TTHC), cắt giảm điều 
kiện kinh doanh, hiện đại hoá quản lý. Qua đó, từng 
bước chuyển đổi phương thức quản lý từ tiền kiểm 
sang hậu kiểm, cũng như minh bạch thông tin, quy 
trình, thủ tục để triển khai thực hiện. Đơn giản hóa, 
cải cách TTHC giai đoạn từ 2015 - 2018 của ngành 
Tài chính đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, cụ 
thể như sau: 
Năm 2015, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội, Ủy 
ban Thường vụ (UBTV) Quốc hội thông qua: Luật 
Ngân sách nhà nước (sửa đổi); Luật Phí, lệ phí; Luật 
Kế toán (sửa đổi) và Nghị quyết của UBTV Quốc hội 
số 888a/2015/UBTVQH13 ngày 10/3/2015 sửa đổi, bổ 
sung Nghị quyết số 1269/NQ-UBTVQH11 về Biểu 
thuế bảo vệ môi trường.
Năm 2016, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ 68 
đề án; trong đó, có 41 đề án đã được ký ban hành/
hoàn thành. Nội dung tập trung vào một số lĩnh vực 
trọng tâm, có ảnh hưởng lớn tới người dân và doanh 
nghiệp như: Trình Quốc hội ban hành Luật Thuế 
xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Trình Chính phủ, Thủ 
tướng Chính phủ ban hành 03 Nghị định (Nghị định 
số 45/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của 
Nghị định số 127/2013/NĐ-CP ngày 15/10/2013 của 
Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính 
và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính trong 
lĩnh vực hải quan; Nghị định số 68/2016/NĐ-CP quy 
định về điều kiện kinh doanh hàng miễn thuế, kho 
bãi, địa điểm làm thủ tục hải quan, tập kết, kiểm tra, 
giám sát hải quan; Nghị định số 134/2016/NĐ-CP 
quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành 
Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu)... Trình Quốc 
hội ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 
Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 
Nhiều cách làm sáng tạo trong cải cách thể chế
Thời gian qua, công tác cải cách thể chế của Bộ 
Tài chính luôn gắn với công tác xây dựng và hoàn 
thiện hệ thống pháp luật tài chính, hệ thống pháp 
luật tài chính dần được kiện toàn với số lượng lớn 
các văn bản quy phạm pháp luật được sửa đổi, bổ 
sung hoặc ban hành mới.
Với nhiều cách làm sáng tạo (một luật sửa nhiều 
luật, một nghị định sửa nhiều nghị định và một 
thông tư sửa nhiều thông tư), nhiều cơ chế chính 
sách được Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo đã tác động 
mạnh mẽ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, cải thiện 
NHỮNG BƯỚC TIẾN MỚI 
VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH CỦA NGÀNH TÀI CHÍNH
TS. TRẦN QUÂN - Chánh Văn phòng Bộ Tài chính *
Đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính - ngân sách, tạo thuận lợi cho người dân và doanh 
nghiệp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Bộ Tài chính quyết liệt triển khai trong thời gian 
qua. Công tác cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính - ngân sách năm 2018 đạt được những bước tiến 
lớn, góp phần tích cực trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc 
gia, được xã hội và cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận, đánh giá cao.
Từ khóa: Cải cách hành chính, doanh nghiệp, tài chính - ngân sách, môi trường đầu tư kinh doanh
NEW ADVANCEMENTS IN ADMINISTRATION REFORM 
OF THE FINANCIAL SECTOR
Tran Quan PhD. - Chief of the Ministry Office, Ministry of Finance
Enhancing administration reform in 
finance and budget to facilitate citizens and 
businesses has been implemented intensively 
by the Ministry of Finance. Therefore, the 
administration reform in financial and 
budgetary sector has been experiencing 
advancements contributed greatly to the 
improvement of business environment, 
competitive capacity which was appreciated 
by the businesses and society.
Keywords: Administration reform, business, 
finance – budget, business environment
Ngày nhận bài: 9/12/2018
Ngày hoàn thiện biên tập: 4/1/2019
Ngày duyệt đăng: 10/1/2019
*Email: tranquan@mof.gov.vn
25
Xuân Kỷ Hợi
lớn. Vì vậy, việc thực hiện đồng bộ các giải pháp cải 
cách hành chính (như: Cải cách thể chế, TTHC, đổi 
mới quy trình quản lý, đổi mới công tác cán bộ, hiện 
đại hóa nền hành chính...) luôn được Bộ Tài chính 
chú trọng, đáp ứng yêu cầu hội nhập và tiêu chuẩn 
quốc tế. Nhìn chung, công tác cải cách hành chính 
của ngành Tài chính trong những năm qua liên tục 
có những bước tiến quan trọng và đạt được nhiều 
kết quả ấn tượng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh 
tế - xã hội.
Bộ Tài chính luôn chủ động trong triển khai thực 
hiện Nghị quyết số 19/2016/NQ-CP và Nghị quyết 
số 35/NQ-CP của Chính phủ, góp phần tạo thuận lợi 
cho DN, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng 
cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Trong lĩnh vực Thuế, Bộ Tài chính đã hoàn thành 
kế hoạch đơn giản hóa TTHC, tiếp tục tăng cường 
kê khai thuế qua mạng với số DN đăng ký kê khai 
qua mạng đạt hơn 99,7% số DN đang hoạt động; mở 
rộng triển khai dịch vụ nộp thuế điện tử trên phạm 
vi toàn quốc. Đối với lĩnh vực Hải quan, Bộ Tài 
chính đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với 
34/34 Cục Hải quan các tỉnh; hoàn thành triển khai 
hải quan điện tử tự động qua Hệ thống Thông quan 
hàng hóa tự động (VNACCS/VCIS) tại các Cục Hải 
quan trên phạm vi toàn quốc. Thống kê đến ngày 
31/12/2018, đã có 68 TTHC của 12 bộ, ngành kết nối 
Cơ chế một cửa quốc gia, xử lý hơn 1,8 triệu hồ sơ 
của 26.000 DN. Với vai trò là Cơ quan thường trực 
triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa 
ASEAN, Tổng cục Hải quan đã phối hợp chặt chẽ 
với các bộ, ngành nỗ lực triển khai các nội dung theo 
đúng kế hoạch, lộ trình đặt ra. Thời gian qua, Bộ Tài 
chính còn đẩy mạnh triển khai hiệu quả các dịch vụ 
công trực tuyến, hệ thống thuế điện tử, hải quan 
điện tử, hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng 
biển, hệ thống một cửa quốc gia hải quan ASEAN 
giúp ngành Tài chính từng bước hình thành nền 
tảng của Chính phủ điện tử và hướng tới xây dựng 
Chính phủ số phù hợp với định hướng chuyển đổi 
số theo chỉ đạo của Chính phủ.
Theo kết quả công bố xếp hạng chỉ số cải cách 
hành chính (chỉ số Par Index), Bộ Tài chính tiếp tục 
nằm trong top 3 nhóm 19 bộ, ngành về cải cách hành 
chính. 2018 là năm thứ 6 liên tiếp Bộ Tài chính đứng 
đầu về ứng dụng công nghệ thông tin trong các bộ, 
ngành (Bảng xếp hạng Việt Nam ICT-index 2018). 
Đây là kết quả của cả một quá trình tổ chức triển khai 
ứng dụng công nghệ thông tin chủ động và quyết liệt 
của toàn ngành Tài chính nhằm tiếp cận nhanh nhất 
với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4...
và Luật Quản lý thuế; Nghị quyết sửa đổi, bổ sung 
một số điều của Nghị quyết số 55/2010/NQ-QH12 
về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp; chủ 
trì soạn thảo trình Quốc hội thông qua Luật Quản lý 
sử dụng tài sản công, Luật Quản lý nợ công.
Trong năm 2018, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội 
cho ý kiến đối với dự án Luật Quản lý thuế (sửa 
đổi); trình UBTV Quốc hội ban hành 02 nghị quyết; 
trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ 48 đề án 
(gồm: 01 nghị quyết, 25 nghị định, 10 quyết định 
của Thủ tướng Chính phủ và 12 đề án khác); ban 
hành 130 thông tư.
Ngoài ra, việc đẩy mạnh cải cách TTHC, tháo 
gỡ khó khăn cho doanh nghiệp (DN), cải thiện môi 
trường kinh doanh cũng luôn được Bộ Tài chính 
chú trọng thực hiện. Công tác xây dựng, ban hành 
các văn bản quy phạm pháp luật lĩnh vực tài chính 
– ngân sách cũng được Bộ Tài chính thực hiện đúng 
trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành 
văn bản quy phạm pháp luật; Công tác kiểm tra, xử 
lý văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện kịp 
thời ngay sau khi văn bản được ký ban hành. Công 
tác thanh tra, kiểm tra được Bộ Tài chính chỉ đạo sát 
sao. Nội dung thanh tra, kiểm tra bảo đảm sát với 
nhiệm vụ và yêu cầu công tác quản lý nhà nước. Bộ 
Tài chính thường xuyên cập nhật thông tin về tình 
hình, kết quả ban hành văn bản quy phạm pháp luật 
mới, tổ chức viết bài, đưa tin về các chính sách pháp 
luật mới của ngành Tài chính để phổ biến và định 
hướng dư luận.
Những bước chuyển mạnh mẽ
Triển khai các nhiệm vụ về cải cách hành chính 
tại Nghị quyết số 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 của 
Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách 
hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020; Chỉ thị 
số 07/CT-TTg ngày 22/5/2013 của Thủ tướng Chính 
phủ về việc đẩy mạnh thực hiện Chương trình tổng 
thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-
2020, Quyết định số 225/QĐ-TTg ngày 04/02/2016 
của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch cải 
cách hành chính nhà nước giai đoạn 2016-2020... Bộ 
Tài chính đã ban hành các chương trình, kế hoạch 
phân công nhiệm vụ cụ thể gắn với trách nhiệm của 
người đứng đầu các đơn vị thuộc Bộ; hướng dẫn 
các đơn vị tổ chức triển khai công tác cải cách hành 
chính một cách đồng bộ và toàn diện trên các lĩnh 
vực tài chính. 
Là bộ quản lý nhiều lĩnh vực, ảnh hưởng tới 
nhiều mặt đời sống xã hội, nên sức ép đặt ra đối với 
công tác cải cách hành chính ngành Tài chính là rất 
26
TÀI CHÍNH - Tháng 01/2019
cấp tổ (đội) tại địa phương (trong đó giảm 180 
đầu mối cấp phòng và tương đương; khoảng 2.800 
đầu mối cấp tổ (đội) tại địa phương). Như vậy, số 
các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc và trực thuộc 
Bộ Tài chính đã giảm từ 35 đơn vị (cuối năm 2016) 
xuống còn 28 đơn vị do đã tổ chức lại, giải thể, 
dừng hoạt động.
Triển khai Nghị quyết Hội nghị Trung ương 
6 (khóa XII), Bộ Tài chính đã thực hiện kiện toàn, 
sắp xếp các đơn vị của ngành theo hướng tinh gọn, 
quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, giảm cấp trung gian, 
thống nhất nguyên tắc một việc chỉ giao cho một 
đơn vị thực hiện. Theo đó, Bộ Tài chính đã thực hiện 
cắt giảm 53 chi cục và tương đương thuộc cục địa 
phương, trong đó: giải thể 01 chi cục hải quan, hợp 
nhất, sáp nhập 10 chi cục Dự trữ nhà nước thành 
05 chi cục, giải thể 43 phòng giao dịch trực thuộc 
KBNN các tỉnh, hợp nhất 07 chi cục thuế thành 03 
chi cục thuế khu vực; Cắt giảm 357 tổ (đội) và tương 
đương thuộc chi cục thuộc cục địa phương; Tiếp 
tục thực hiện sắp xếp, sáp nhập các chi cục thuế 
để tổ chức hoạt động theo khu vực, đảm bảo đến 
năm 2020 giảm còn 420 chi cục thuế; Tổ chức lại các 
đơn vị cấp phòng thuộc cục thuế địa phương. Theo 
quy định tại Quyết định số 41/2018/QĐ-TTg ngày 
25/9/2018 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức 
năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của 
Tổng cục Thuế trực thuộc Bộ Tài chính, Bộ Tài chính 
đã hợp nhất 7 chi cục thuế huyện thành 03 chi cục 
thuế khu vực thuộc Cục thuế tỉnh Quảng Ninh, qua 
đó kiện toàn bộ máy, sắp xếp giảm 04 chi cục thuế 
và 19 đội thuế; Trong tháng 10/2018, Tổng cục Thuế 
tiếp tục thực hiện hợp nhất chi cục thuế khu vực 
tại các tỉnh Hải Dương, Yên Bái, Quảng Ngãi, Lâm 
Đồng và Cà Mau. 
Thời gian tới, tiếp tục thực hiện Nghị quyết 
số 08/NQ-CP ngày 24/01/2018 của Chính phủ về 
chương trình hành động của Chính phủ thực hiện 
Nghị quyết số 19-NQ/TW, trong đó có nhiệm vụ xây 
dựng Đề án sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở đào tạo, bồi 
dưỡng của Bộ Tài chính theo hướng sáp nhập 05 cơ 
sở đào tạo, bồi dưỡng thuộc Tổng cục vào Trường 
Bồi dưỡng cán bộ Tài chính trực thuộc Bộ Tài chính. 
Trước mắt, trong giai đoạn 2018- 2020, sẽ thực hiện 
sắp xếp, sáp nhập từ 02-03 đơn vị, đến năm 2021 sẽ 
tiếp tục sắp xếp, sáp nhập các cơ sở còn lại.
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính 
đáp ứng yêu cầu hội nhập
Những nỗ lực cải cách hành chính của Bộ Tài 
chính đã góp phần tác động tích cực đến việc cải 
Bên cạnh công tác cải cách TTHC, thực hiện 
các Nghị quyết của Đảng, ngành Tài chính đặc 
biệt chú trọng đến việc tinh giản biên chế, sắp xếp 
lại đầu mối theo hướng tinh gọn hiệu quả. Theo 
quy định tại Nghị định số 87/2017/NĐ-CP ngày 
26/7/2017 của Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ, 
quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính, 
ngoài 20 vụ, cục chuyên môn và 09 đơn vị sự 
nghiệp, tại Bộ Tài chính hiện có 05 Tổng cục và 
tương đương trực thuộc (trong đó hiện có 04 Tổng 
cục được tổ chức theo ngành dọc từ Trung ương 
đến địa phương), 183 Cục địa phương, hơn 1.700 
chi cục và tương đương, hơn 5.700 tổ (đội) thuộc 
chi cục và tương đương.
Triển khai Kết luận số 64-KL/TW ngày 28/5/2013 
của Hội nghị Trung ương 7 (khóa XI) một số vấn 
đề về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính 
trị từ Trung ương đến cơ sở, Ban Cán sự Đảng, 
Lãnh đạo Bộ Tài chính đã quan tâm, chỉ đạo, quán 
triệt và tổ chức thực hiện một số giải pháp đổi 
mới, sắp xếp bộ máy của Bộ Tài chính theo hướng 
tinh gọn, hiệu quả. Theo đó, từ đầu năm 2013 đến 
tháng 10/2018, Bộ Tài chính đã cắt giảm khoảng 
3.000 đầu mối các đơn vị từ cấp Trung ương đến 
Xếp thứ 3/19 bộ, cơ quan ngang bộ, đạt 84,42/100 điểm - 
Là chỉ số cải cách hành chính năm 2017 (Par Index 2017) của Bộ Tài chính. 
Trong đó, các chỉ số thành phần cụ thể như sau:
Công tác chỉ đạo 
điều hành: 
10,5/12 điểm, 
xếp thứ 5/19
Xây dựng và tổ chức thể hiện thể chế 
thuộc phạm vi quản lý nhà nước của bộ: 
14,7/17 điểm, 
xếp thứ 3/19
Cải cách thủ tục 
hành chính: 
11,29/16 điểm, 
xếp thứ 12/19
Cải cách tổ chức bộ máy: 
12,11/13 điểm, 
xếp thứ 2/19
Xây dựng và nâng cao chất lượng 
đội ngũ công chức, viên chức: 
15,35/17 điểm,
xếp thứ 4/19
Hiện đại hóa 
hành chính: 
13,03/17,5 điểm, 
xếp thứ 13/19
Cải cách 
tài chính công: 
7,44/7,5 điểm, 
xếp thứ 1/19
KẾT QUẢ CHỈ SỐ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH (PAR INDEX) 
NĂM 2017 CỦA BỘ TÀI CHÍNH
Nguồn: Kết quả xếp hạng Par Index 2018
27
Xuân Kỷ Hợi
tin trong ngành Tài chính để đáp ứng yêu cầu đổi 
mới, hiện đại hóa trong giải quyết TTHC và quản 
lý nội ngành.
Bốn là, triển khai quyết liệt công tác cải cách 
TTHC, cắt giảm điều kiện kinh doanh, giảm thời 
gian thực hiện và chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho 
người dân và doanh nghiệp góp phần cải thiện môi 
trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh 
quốc gia; các chỉ số nộp thuế, chỉ số giao dịch thương 
mại qua biên giới cải thiện được thứ bậc xếp hạng.
Năm là, tiếp tục đẩy mạnh cải cách công tác tài 
chính công, thực hiện huy động và phân bổ, sử 
dụng các nguồn lực tài chính, an ninh tài chính được 
đảm bảo. 
Tài liệu tham khảo:
1. Nghị quyết số 55/2010/NQ-QH12 về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp;
2. Nghị quyết số 08/NQ-CP ngày 24/01/2018 của Chính phủ về chương trình 
hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW;
3. Nghị quyết số 888a/2015/UBTVQH13 ngày 10/3/2015 của UBTVQH sửa đổi, 
bổ sung Nghị quyết số 1269/NQ-UBTVQH11 về biểu thuế bảo vệ môi trường; 
4. Nghị định số 45/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 
127/2013/NĐ-CP ngày 15/10/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm 
hành chính và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính trong lĩnh vực hải quan; 
5. Nghị định số 68/2016/NĐ-CP quy định về điều kiện kinh doanh hàng miễn 
thuế, kho bãi, địa điểm làm thủ tục hải quan, tập kết, kiểm tra, giám sát 
hải quan.
thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực 
cạnh tranh quốc gia, được xã hội, cộng đồng doanh 
nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước ghi nhận và 
đánh giá cao. 
Tiếp nối những kết quả đã đạt được Bộ Tài chính 
sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai công tác cải cách 
hành chính, đáp ứng yêu cầu hội nhập, phấn đấu 
các chỉ số cải cách đạt chuẩn xếp hạng các nước 
ASEAN 4 và hướng tới tiêu chuẩn của các nước Tổ 
chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, cụ thể tập trung 
vào một số giải pháp trọng tâm sau:
Một là, tăng cường công tác chỉ đạo, nâng cao 
trách nhiệm người đứng đầu; Phát huy tính sáng 
tạo, nâng cao chất lượng công tác xây dựng văn bản 
quy phạm pháp luật; Cải cách TTHC, lấy người dân, 
doanh nghiệp làm trung tâm; Xây dựng bộ máy 
hành chính tinh gọn hiệu lực, hiệu quả; Xây dựng 
đội ngũ công chức, viên chức ngành tài chính đủ 
phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ; 
Chủ động triển khai, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng 
công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách 
mạng công nghiệp 4.0.
Hai là, tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ 
máy của Bộ Tài chính để phù hợp, đáp ứng yêu cầu 
thực thi nhiệm vụ.
Ba là, từng bước đầu tư trang bị, nâng cấp hiện 
đại hóa trang thiết bị ứng dụng công nghệ thông 
Cải cách thủ tục hành chính ngành Tài chính:
- Cắt giảm 92 điều kiện, đơn giản hóa 98 điều kiện 
kinh doanh
- Bãi bỏ 18 trong tổng số 166 thủ tục hành 
chính cần rà soát bãi bỏ 
- Đơn giản hoá 111 trong tổng số 139 
thủ tục hành chính cần rà soát đơn 
giản hóa
Lĩnh vực Thuế:
- Duy trì hệ thống khai thuế qua 
mạng cho gần 100% số doanh nghiệp 
đang hoạt động 
- Cung cấp dịch vụ nộp thuế qua mạng 
cho hơn 98% doanh nghiệp 
Lĩnh vực Hải quan: 
- Dịch vụ công trực tuyến cơ quan 
Hải quan đạt tối thiểu mức độ 3 là 
173/183 thủ tục hành chính 
- 12/14 bộ, ngành tham gia kết nối với 
145/284 thủ tục hành chính được thực hiện 
qua cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN
Lĩnh vực Kho bạc Nhà nước: 
- Có 3.25 đơn vị sử dụng NSNN tham gia dịch vụ 
công trực tuyến với số lượng hồ sơ trực tuyến 
 KBNN đã giải quyết là 61.050 hồ sơ
- KBNN đã cung cấp 8/12 TTHC qua 
dịch vụ công trực tuyến mức độ 4
SIGN UP
Nguồn: Tạp chí Tài chính tổng hợp
KẾT QUẢ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH CỦA NGÀNH TÀI CHÍNH NĂM 2018