Nghiên cứu ứng dụng công nghệ GIS trong công tác quản lý quy hoạch xây dựng đô thị

Nguyễn Thị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 106(06): 125 - 129 
125 
NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GIS TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ 
QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ 
Nguyễn Thị Thúy Hiên*, Đinh Việt Hùng, 
Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp – ĐH Thái Nguyên 
TÓM TẮT 
Trong công tác quản lý quy hoạch xây dựng đô thị ở thành phố Thái Nguyên, có một vấn đề lớn là 
các thông tin dạng bản đồ quy hoạch hiện nay chủ yếu tồn tại dưới dạng tài liệu giấy còn các thông 
tin liên quan khác lại phân tán, chưa tích hợp với thông tin dạng bản đồ để trở thành một hệ thống 
thông tin tổng thể. Việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ GIS đã cho phép người sử dụng có thể 
truy cập các thông tin với kết quả từ tổng hợp đến chi tiết về việc sử dụng công trình hạ tầng kỹ 
thuật: cầu, đường, cây xanh, cấp thoát nước; công trình xây dựng: tên chủ hộ, cấp phép xây dựng 
và tình trạng xây dựng trong đô thị. 
Từ khóa: quản lý đô thị, quy hoạch xây dựng, quản lý quy hoạch, GIS. 
TỔNG QUAN* 
Hệ thống thông tin địa lý (GIS-Geographic 
Information System) xuất hiện từ những năm 
1960 và cho đến nay GIS đã và đang được 
ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Về cơ 
bản, GIS dựa trên một cơ sở dữ liệu (CSDL) 
có cấu trúc, có khả năng thể hiện điều kiện tự 
nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi trường, 
tình hình phát triển kinh tế - xã hội của một 
vùng lãnh thổ trên khía cạnh địa lý và theo 
thời gian. Với cách thức quản lý tích hợp dữ 
liệu không gian đồng thời với các thuộc tính 
đi kèm cùng với những công cụ liên kết dữ 
liệu, phân tích kết hợp, chồng xếp dữ liệu, 
GIS cho phép các nhà hoạch định chính sách 
phân tích đánh giá hiện trạng, dự báo tương 
lai, đề xuất các định hướng phát triển bền 
vững. GIS cũng hỗ trợ phổ biến thông tin đến 
người dân một cách thuận lợi và góp phần 
nâng cao tính minh bạch và tăng cường sự 
tham gia của cộng đồng trong quá trình lập 
quy hoạch và giám sát thực hiện. 
Tuy nhiên, hoạt động ứng dụng công nghệ 
thông tin (CNTT) trong công tác quản lý quy 
hoạch xây dựng (QHXD) đô thị thời gian qua 
nhìn chung còn ở mức khiêm tốn, chưa đáp 
ứng được hết các nhu cầu quản lý hiện nay. 
Ngoài ra, các thủ tục triển khai, theo dõi, báo 
cáo vẫn thực hiện thủ công gây ra sự rườm rà, 
*
 Tel: 0984436209; Email: bigzerotn@gmail.com 
tốn công sức, mất nhiều thời gian mà hiệu quả 
công việc không cao. 
Trong công tác quản lý đô thị nói chung và 
công tác quản lý quy hoạch xây dựng đô thị 
nói riêng, các thông tin dạng bản đồ quy 
hoạch hiện nay vẫn đang chủ yếu tồn tại dưới 
dạng tài liệu giấy còn các thông tin liên quan 
khác lại phân tán, chưa tích hợp với thông tin 
dạng bản đồ để trở thành một hệ thống thông 
tin tổng thể. Vì thế, các nhà quản lý gặp khó 
khăn trong việc đưa ra quyết định đối với các 
bài toán về quy hoạch và quản lý quy hoạch 
do không được cung cấp đầy đủ và khai thác 
hiệu quả các thông tin về đô thị. 
Các nhà quản lý cần ứng dụng GIS, một công 
cụ hữu hiệu trợ giúp cho các cấp chính quyền để 
đưa ra quyết định chính xác thông qua việc thu 
thập, quản lý, phân tích và tích hợp thông tin địa 
lý, để tích hợp các thông tin dạng bản đồ với các 
dạng thông tin liên quan khác, xử lý thông tin 
kịp thời, phục vụ quá trình tra cứu và khai thác 
thông tin cho công tác quản lý đô thị. 
Với những ưu điểm của hệ thống thông tin địa 
lý GIS: nhập dữ liệu, lưu trữ, truy vấn, phân 
tích, hiển thị và xuất dữ liệu các thông tin liên 
quan đến quy hoạch xây dựng thì việc nghiên 
cứu ứng dụng công nghệ GIS trong công 
tác quản lý quy hoạch xây dựng đô thị sẽ 
giải quyết những nhu cầu thiết thực trong 
công tác quản lý quy hoạch xây dựng đô 
thị;.v.v.. 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Nguyễn Thị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 106(06): 125 - 129 
126 
XÂY DỰNG CẤU TRÚC CÁC NHÓM DỮ 
LIỆU VÀ LỚP DỮ LIỆU TRONG CSDL GIS 
Một trong những nhiệm vụ của công tác quản 
lý quy hoạch xây dựng đô thị là quản lý việc 
sử dụng hạ tầng kỹ thuật, công trình xây 
dựng, lập và xét bản đồ quy hoạch. Với mục 
tiêu là tạo sự tiện lợi, kinh tế, hài hòa giữa các 
chức năng của đô thị và các mối quan hệ của 
con người. Vì thế, CSDL GIS trong quản lý 
QHXD đô thị cần được xây dựng và hoàn 
thiện gồm 4 nhóm lớp dữ liệu: (1) dữ liệu nền 
và hành chính đô thị (kèm thông tin chung đô 
thị); (2) dữ liệu sử dụng đất đô thị; (3) dữ liệu 
sử dụng công trình hạ tầng đô thị; và (4) dữ 
liệu về công trình xây dựng trong đô thị và 
được thể hiện trong Bảng 1. Các nhóm dữ liệu 
được thu thập từ các định dạng bản đồ khác 
nhau ở tỷ lệ 1/5.000 và 1/10.000 đã được biên 
tập, chuẩn hóa và chuyển đổi về định dạng 
ArcGIS, sau đó tích hợp với thông tin thuộc 
tính để hoàn thiện CSDL GIS quản lý quy 
hoạch đô thị. 
Việc thông qua hệ thống thông tin để liên kết 
các cơ quan quản lý đô thị địa phương sẽ 
khắc phục những tồn tại trong công tác quy 
hoạch & quản lý đô thị để tránh việc thiếu 
đồng bộ, thống nhất trong việc liên lạc trao 
đổi thông tin. 
Các ban ngành trong hệ thống quản lý quy 
hoạch xây dựng như sở xây dựng, sở kế 
hoạch đầu tư, UBND tỉnh – thành phốcó 
nhiệm vụ cập nhật thông tin thường xuyên 
cho hệ thống thông qua việc truyền dữ liệu về 
trung tâm. Đồng thời thông qua mạng, các 
máy trong hệ thống có thể trao đổi dữ liệu lẫn 
nhau. Việc này sẽ tạo điều kiện nâng cao năng 
suất giải quyết công việc. 
Bảng 1. Cấu trúc các nhóm và lớp dữ liệu trong CSDL GIS phục vụ quản lý quy hoạch xây dựng đô thị ở 
thành phố Thái Nguyên 
Nhóm dữ liệu Cơ sở dữ liệu trong GIS 
A. Nhóm dữ liệu nền đô thị 
1. Hành chính 
2. Địa hình, địa danh 
3. Giao thông chính 
Là nhóm dữ liệu làm khung tham 
chiếu cho toàn bộ cơ sở dữ liệu GIS 
B. Nhóm dữ liệu sử dụng đất đô thị 
1. Hiện trạng sử dụng đất 
2. Bản đồ địa chính 
3. Dữ liệu sử dụng nhà, đất 
Nhóm dữ liệu cần được đưa về 
cùng hệ tọa độ với dữ liệu nền đô 
thị 
C. Nhóm dữ liệu sử dụng công trình hạ tầng đô thị 
1. Dữ liệu sử dụng hạ tầng kỹ thuật đô thị 
- Giao thông: tim đường, lòng đường 
- Các công trình hạ tầng: đường sắt, đường bộ, đê, kè 
- Cấp, thoát nước 
- Cây xanh, mặt nước 
- Chiếu sáng: cột đèn, tuyến phố chiếu sáng, trạm điều khiển ánh 
sáng 
- VSMT: nhà vệ sinh công cộng, công trình tang lễ 
2. Dữ liệu sử dụng hạ tầng khu công nghiệp 
- Nhà máy 
- Xí nghiệp 
- Khu công nghiệp 
- Nhóm dữ liệu cần được đưa về 
cùng hệ tọa độ với dữ liệu nền đô 
thị. 
 - Các nhóm dữ liệu phân nhỏ dựa 
trên thực tế quản lý của các đô thị 
- Là nhóm dữ liệu chuyên ngành 
quan trọng và phục vụ trực tiếp cho 
công tác quản lý quy hoạch. 
D. Nhóm dữ liệu về công trình xây dựng 
1. Công trình nhà dân: chiều cao, kích thước, hiện trạng.. 
2. Cơ quan hành chính 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Nguyễn Thị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 106(06): 125 - 129 
127 
TÍNH KHẢ THI CỦA VIỆC ỨNG DỤNG 
CÔNG NGHỆ GIS VÀO CÔNG TÁC QUẢN 
LÝ QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ 
Một là, GIS có thể nhập dữ liệu từ bản đồ 
giấy, từ dữ liệu số, dữ liệu tọa độ hoặc GPS. 
Nền địa hình có thể xếp chồng với nền hành 
chính và địa chính để kết hợp và khai thác 
thông tin liên quan. Từ các nguồn dữ liệu (đã 
chuẩn hóa theo tiêu chuẩn GIS) như: 
MapInfo, ArcGIS, AutoCAD Map... thông 
qua giải pháp GIS bản đồ sẽ được mã hóa 
(đảm bảo tính toàn vẹn và tốc độ truy cập của 
dữ liệu) và có thể chạy trên mọi cấu hình máy 
tính (từ CD-ROM, USB...), hoặc qua môi 
trường Internet mà không cần các phần mềm 
GIS đã tạo lập các dữ liệu từ ban đầu. 
Hai là, GIS có thể lưu trữ dữ liệu dưới hai 
dạng: định dạng vector thích hợp cho biểu 
diễn đối tượng không gian với độ chính xác 
cao; định dạng Raster thích hợp cho phân tích 
không gian và được áp dụng cho các mô hình 
số độ cao. 
Ba là, GIS có thể truy cứu không gian, tìm 
kiếm đối tượng bằng cách đánh giá quan hệ 
về mặt địa lý của chúng với các đối tượng 
khác nhau như khu vực, trục đường, số lô, số 
thửa, chủ hộ, diện tích, trình trạng xây dựng.. 
và được thể hiện trong menu dưới đây: 
Khi cần xác định thông tin liên quan đến hộ 
gia đình, có thể truy vấn vào số lô, số thửa để 
biết các thông tin về chủ hộ (Nguyễn Văn A), 
diện tích (m2), giấy phép xây dựng (True, 
False), được cấp sổ đỏ (True, False);.. được 
thể hiện trong menu sau: 
Menu truy vấn còn được xây dựng theo các 
hướng sau: 
- Thông tin về các trục đường, công trình xây 
dựng có trong diện quy hoạch và giải tỏa đền 
bù hay không? thuộc diện quy hoạch của dự án 
nào? để phục vụ nhà đầu tư biết thông tin 
khu đất dự định sẽ đầu tư, theo menu dưới sau: 
- Thông tin về đường: tính tổng diện tích mặt 
đường bê tông láng nhựa, tình trạng ngập 
nước, tải trọng cho phép, số làn xe, tình trạng 
mặt đường tốt - xấu hay trung bình; tìm 
đường theo năm xây dựng, thông tin về 
đường theo tên đường xác định. 
- Thông tin về cầu: thống kê số cầu giao thông; 
thống kê cầu theo loại cầu và theo năm xây 
dựng; tìm các cầu theo thời gian sữa chữa. 
- Thông tin về chiếu sáng: thống kê trụ điện 
theo ngày sửa chữa và năm bão dưỡng; tìm 
thông tin tổng thể về trụ theo số thứ tự và 
đường. 
- Thông tin về cây xanh: Thống kê cây xanh 
theo loại cây và đường xác định, chiều cao 
cây và tên đường xác định. 
- Thông tin về các khu công nghiệp: tính chất 
đặc thù của từng khu, diện tích, hiện trạng sử 
dụng đấtVí dụ thể hiện qua 2 menu sau: 
Menu: thông tin 
lô đất 
Hiển thị thông tin 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Nguyễn Thị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 106(06): 125 - 129 
128 
- Quản lý hồ sơ nhà, đất: Truy tìm hồ sơ nhà 
đất theo mã hồ sơ, theo số lô thửa, theo tên 
chủ hộ, theo địa chỉ nhà; cập nhật thông tin về 
hồ sơ nhà đất (thay đổi các thông tin về số lô 
thửa, chủ hộ, diện tích, giấy phép xây dựng, 
tình trạng xây dựng, bản vẽ lô đất, v.v.v..) 
được thể hiện trong menu sau: 
- Quản lý dân số: Cập nhật sự thay đổi nhân 
khẩu ở từng hộ; thống kê dân số cấp phường 
xã; mật đô dân số ở cấp phường xã Từ đó dự 
báo mức độ biến động dân số trong tương 
lai, phục vụ cho công tác quy hoạch theo giá 
trị thay đổi về dân số, ví dụ thể hiện trong 
menu sau: 
Bốn là, GIS có thể hiển thị báo cáo theo 
nhiều dạng khác nhau: theo bảng biểu, biểu 
đồ, hay bản đồ ; có thể xuất dữ liệu dưới 
dạng ảnh, bản đồ giấy, internet hay dạng tài 
liệu. Kết quả thể hiện như sau: 
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 
Nghiên cứu đã đạt được những kết quả khả 
quan. Kết quả truy xuất trực quan, người dùng 
có thể dễ dàng thao tác chỉnh sửa, cập nhật dữ 
liệu, thông tin các đối tượng. Đề tài đã cho 
thấy việc áp dụng GIS trong công tác quản lý 
quy hoạch đô thị mang lại hiệu quả và tính 
khả thi cao. Việc ứng dụng công nghệ GIS 
trong công tác quản lý quy hoạch xây dựng 
đô thị có thể: 
- Quản lý tập trung các thông tin quy hoạch. 
Tạo môi trường đơn giản, thuận tiện cho việc 
khai thác, sử dụng các thông tin quy hoạch. 
Phục vụ nhanh chóng các nhu cầu về khai 
thác thông tin, tin học hóa quá trình giải quyết 
các thủ tục hành chính. 
- Với lãnh đạo: cung cấp thông tin tổng hợp, 
đa chiều và thuộc nhiều chủ đề khác nhau, 
thông tin mang tính tri thức hỗ trợ việc ra 
quyết định. 
- Với đơn vị quản lý quy hoạch xây dựng: 
cung cấp một hệ thống thông tin thống nhất từ 
việc khởi tạo dữ liệu, quản lý cập nhật dữ liệu 
đến các hình thức khai thác dữ liệu theo yêu 
cầu nghiệp vụ. 
- Với các đơn vị có nhu cầu sử dụng thông tin 
quy hoạch xây dựng: được cung cấp thông tin 
về quy hoạch xây dựng theo chức năng nhiệm 
vụ của mình. 
- Với cộng đồng: cung cấp một kênh tra cứu 
thông tin về quy hoạch xây dựng, thông tin về 
khu vực ở hoặc khu đất dự kiến sẽ đầu tư 
hoặc biết được trạng thái xây dựng của lô đất 
nhà mình như thế nào. 
Trong xây dựng và phát triển đô thị hiện nay, 
công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch xây 
dựng có vai trò rất quan trọng, đây là vấn đề 
vừa mang tính chiến lược nhưng phải đi trước 
một bước làm cơ sở cho đầu tư xây dựng các 
công trình, chỉnh trang và phát triển đô thị... 
Đồng thời là một trong những giải pháp chủ 
yếu để quản lý xây dựng đô thị phát triển theo 
hướng văn minh, hiện đại, góp phần làm tăng 
trưởng kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân, 
đảm bảo an ninh xã hội. 
Tuy nhiên việc đưa mô hình hệ thống vào 
hoạt động cần phải có sự thống nhất giữa các 
cơ quan hữu quan cũng như có sự chỉ đạo của 
lãnh đạo thành phố để đào tạo nguồn nhân lực 
sử dụng tốt công nghệ GIS. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. TS. Nguyễn Thế Thận, TS. Trần Công Yên, 
Hướng dẫn sử dụng phần mềm GIS. ARC/INFO; 
Nhà xuất bản xây dựng; 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
Nguyễn Thị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 106(06): 125 - 129 
129 
[2]. TS. Phạm Sĩ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây 
dựng Việt Nam; Báo cáo tại Hội nghị “Giải quyết 
các vấn đề phát triển đô thị”. 
[3]. TS. Trần Hùng, (2010), sổ tay “Sử dụng 
công nghệ GIS trong quy hoạch và quản lý hạ 
tầng đô thị”. 
SUMMARY 
RESEARCHING TO APPLY GIS TECHNOLOGY IN MANAGEMENT OF 
URBAN CONSTRUCTION PLANNING 
Nguyen Thi Thuy Hien*, Dinh Viet Hung, 
College of Technology - TNU 
In the management of urban construction planning in Thai Nguyen City, a major problem that 
information as current zoning maps still exist mainly in the form of paper documents is relevant 
information others dispersed, yet integrated with map information as to become an information 
systems master. The research and application of GIS technology that can allow users to access 
information with results from synthesis to detail on the use of technical infrastructure: roads, 
bridges, trees, water drainage, construction work: household names, licensing and construction 
status... in urban. 
Key words: urban management, construction planning, management planning, GIS. 
Ngày nhận bài: 18/4/2013; Ngày phản biện: 13/6/2013; Ngày duyệt đăng: 26/7/2013 
*
 Tel: 0984436209; Mail: bigzerotn@gmail.com 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên