Nghiên cứu một số đặc điểm lâm học và biện pháp kỹ thuật trồng rừng sấu tía (Sandoricum indicum Cav) nhằm cung cấp gỗ lớn tại vùng Đông Nam Bộ

Tạp chí KHLN Chuyên san/2017 (123 - 131) 
©: Viện KHLNVN - VAFS 
ISSN: 1859 - 0373 Đăng tải tại: www.vafs.gov.vn 
 123 
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM HỌC VÀ 
BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRỒNG RỪNG SẤU TÍA (Sandoricum indicum Cav) 
NHẰM CUNG CẤP GỖ LỚN TẠI VÙNG ĐÔNG NAM BỘ 
Nguyễn Kiên Cường, Đỗ Thị Ngọc Hà, Kiều Phương Anh 
Trung tâm Nghiên cứu Thực nghiệm Lâm nghiệp Đông Nam Bộ 
Từ khóa: Sấu tía, gỗ lớn, 
Đông Nam Bộ 
TÓM TẮT 
Bài báo giới thiệu kết quả nghiên cứu về phân bố, kỹ thuật gieo ươm và 
kỹ thuật trồng rừng Sấu tía (Sandoricum indicum Cav) tại vùng Đông 
Nam Bộ. Về phân bố, Sấu tía mọc tự nhiên ở tất cả các rừng tự nhiên vùng 
Đông Nam Bộ và được trồng phân tán trong các vườn sưu tập thực vật. 
Kết quả nghiên cứu gieo ươm cho thấy, hạt giống cần được gieo ươm 
ngay sau khi thu hái. Phương pháp bảo quản hạt tốt nhất là bảo quản lạnh 
ở nhiệt độ 4oC, sẽ có thời gian bảo quản tối đa được 5 tháng với tỷ lệ nảy 
mầm còn 15%. Phương pháp xử lý hạt bằng ngâm trong nước ở nhiệt độ 
thông thường (22oC) 24 giờ cho tỷ lệ nảy mầm tốt nhất. Gieo ươm tạo cây 
con với hỗn hợp ruột bầu 5 % đất 4 % xơ ừa 1 % phân h u cơ vi 
sinh và không che sáng cho kết quả tốt nhất sau 11 tháng gieo ươm. Về 
trồng rừng, sau 3 năm tỷ lệ sống ở tất cả các công thức thí nghiệm đạt trên 
96%. Sinh trưởng đường kính (D1.3) và chiều cao vút ngọn (Hvn) đạt lần 
lượt là 12cm và 8,3m; tăng trưởng bình quân (D1.3) và (Hvn) đạt lần lượt là 
4 cm/năm, 2,8 m/năm. Ở tuổi này, mật độ đã ảnh hưởng đến sinh trưởng 
của Sấu tía: mật độ 833 cây/ha là thích hợp nhất. Bón lót 300g 
NPK(16:16:8) và 15 g phân h u cơ vi sinh cho cây sinh trưởng tốt nhất. 
Trồng hỗn giao với Sao đen sinh trưởng kém hơn so với trồng thuần loài. 
Với khả năng thích nghi cao và sinh trưởng nhanh Sấu tía có nhiều tiềm 
năng để trồng rừng sản xuất gỗ lớn. 
Keywords: Sandoricum 
indicum Cav, sawlog, 
Southeastern 
Silvicultural characteristics and planting techniques of Sandoricum 
indicum Cav for sawlog production in Southeastern Vietnam 
This paper presents research results on the natural distribution, seedling 
production and planting techniques of Sandoricum indicum Cav in the 
Southeast region Vietnam. Sandoricum indicum naturally grows in natural 
forests Southeast Vietnam and was planted scatteredly as urban trees, in 
several arboretum and botanical garden. For seedling production, seeds 
should be sown immediately after harvest nursery. The best method of 
seed storage is storing in cold storage at a temperature of 4
o
C, which can 
retain seed longevity up to 5 months with 15% of germination rate. The 
best germination method is immersion in water at normal temperature 
(22
o
C) for 24 hours. Seedling growth rate at 11 month - old is highest in 
the mixed potting substrate of 50% soil + 40% coconut fiber + 10% bio - 
fertilizer and without shading. Planting trial results show that, at 3 year - 
old, survival rates in all treatments were over 96%. Tree diameter (DBH) 
and total height (Hvn) growth reached 12 cm and 8.3m, respectively; 
Tạp chí KHLN 2017 Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 
 124
Annual DBH and Hvn increment were 4cm and 2.8 m/year. At this age, the 
planting space has affected the growth of S. indicum; planting density of 
833 trees/ha performed most appropriate. Applying 150g NPK + 300g bio 
- fertilizer at planting show the highest growth rate. Growth rate of S. 
indicum in the mixture of S. indicum + Hopea odorata was lower than in 
pure planting of Sandoricum indicum. With highly adaptable to the site 
conditions in Southeast Vietnam and rapid growth ability, S. indicum is a 
potential species for sawlog production. 
I. MỞ ĐẦU 
Sấu tía là cây gỗ lớn sinh trưởng nhanh 
thuộc họ Xoan (Meliaceae). Tại Việt Nam 
cây phân bố ở các tỉnh phía Nam từ Kon 
Tum, Quảng Nam trở vào ở độ cao ưới 
1 m. Sấu tía là cây ưa sáng chịu hạn tốt, 
gỗ màu nâu hồng, tỷ trọng ,55, được ùng 
đóng đồ gia ụng và trang trí nội thất. Kết 
quả nghiên cứu phân bố cho thấy Sấu tía 
mọc tự nhiên ọc đường và ven suối, sinh 
trưởng tốt và tham gia vào tầng tán chính của 
rừng, đường kính D1,3 đạt tới 12 cm và chiều 
cao Hvn tới 32m. Điều tra về gây trồng phân 
tán cây Sấu tía tại một số nơi cho thấy, tại 
Thảo Cầm Viên - Sài Gòn có 5 cây có đường 
kính (D1.3) 97cm, chiều cao vút ngọn (Hvn) 25m 
và chiều cao ưới cành (Hdc) 15m, tại vườn 
thực vật Trảng Bom - Đồng Nai với số lượng 
1 cây trồng từ năm 1965 có D1.3 55cm, 
Hvn 24m và Hdc 16m, tại Bàu Bàng - Bình 
Dương còn khoảng 35 cây trồng năm 2 1, 
đến nay sinh trưởng đạt D1.3 = 24cm, Hvn = 21m 
và Hdc = 14m, tỷ lệ cây sống 93% sau 14 
năm trồng, thân cây thẳng, đơn trục tròn đều 
phù hợp với gỗ lớn, cây không bị sâu bệnh 
hại. Một số kết quả nghiên cứu bước đầu về 
cây Sấu tía cho thấy đây là loài cây bản địa 
gỗ lớn mọc nhanh có giá trị. Xuất phát từ 
thực tiễn đó cần nghiên cứu gây trồng và 
phát triển loài cây này. 
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
 Nghiên c u c i h nh h i, h u 
 à h n c u 
Kế thừa tài liệu (Phạm Hoàng Hộ, 2 ) và 
điều tra hiện trường trên 4 địa điểm nghiên 
cứu là Vườn thực vật Trảng Bom - Đồng Nai, 
Khu bảo tồn Thiên nhiên Văn hóa Đồng Nai - 
Vĩnh Cửu - Đồng Nai, Vườn thực vật Bàu 
Bàng - Bình Dương và Rừng phòng hộ Tân 
Phú - Định Quán - Đồng Nai. Tại mỗi địa 
điểm chọn 3 cây tiêu chuẩn, mô tả đặc điểm 
hình thái và vật hậu. Chỉ tiêu quan sát bao gồm 
thời kỳ thay đổi lá, ra chồi, ra hoa, nở hoa, kết 
quả, quả chín, rơi rụng. Mô tả và chụp ảnh 
hình thái, kích thước lá, hoa, quả, hạt. Các chỉ 
tiêu vật hậu được theo õi và đo đếm 3 
ngày/lần trong 2 năm liên tục. Khảo sát và 
điều tra ô tiêu chuẩn tạm thời 2 m2 (50 × 
4 m), thu thập các thông tin về D1,3, Hvn, Hdc 
và Dt của toàn bộ cây có đường kính tại vị trí 
1,3m từ 8cm trở lên trong các ô tiêu chuẩn. 
 Thu h i quả, chế iến, ảo quản à xử 
lý hạ gi ng 
Thu hái quả, sơ chế loại b tạp chất, ủ quả 
trong bao tải gai trong thời gian 6 giờ, tách 
hạt và rửa sạch. Các thí nghiệm bao gồm: 
Th nghiệm u n h t 3 công thức: CT1: 
Bảo quản lạnh ở nhiệt độ 4oC, CT2: Nhiệt độ 
10
oC và Đối chứng (ĐC) hạt phơi khô ở nhiệt 
độ không khí trong nhà (24oC). 
Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 Tạp chí KHLN 2017 
 125 
Th nghiệm h t gi ng 4 công thức: CT1: 
Ngâm nước ở nhiệt độ thông thường (khoảng 
22
o
C) trong thời gian 12 giờ, CT2: Ngâm nước 
ở nhiệt độ thông thường trong 24 giờ, CT3: 
Ngâm trong nước ấm 6 oC cho đến nhiệt độ 
thông thường trong 12 giờ và CT4: Ngâm 
trong nước ấm 4 oC cho đến nhiệt độ nước 
thông thường trong 12 giờ, ĐC: Không ngâm 
hạt. Các thí nghiệm bố trí lặp lại 3 lần, 100 
hạt/công thức/lặp. Chỉ tiêu theo dõi: số hạt nảy 
mầm, thế nảy mầm và tỷ lệ nảy mầm. Định kỳ 
3 ngày/lần kiểm nghiệm. 
 3 Nghiên c u kỹ hu gieo ươm u 
Th nghiệm che sáng 4 công thức thí nghiệm: 
CT1 không che sáng, CT2 che 25%, CT3 che 
50% và CT4 che 75% ánh sáng. 
Th nghiệm thành phần hỗn hợp ruột ầu Cây 
con ươm trong túi bầu, hỗn hợp ruột bầu gồm 
đất (Đ) xơ ừa (XD) phân h u cơ vi sinh 
Sông Gianh (PVSSG) với các tỉ lệ khác nhau, 
gồm 4 công thức: CT1 1 % Đ, CT2: 7 % Đ 
 2 % XD 1 % PVSSG, CT3: 6 % Đ 3 % 
XD + 10% PVSSG và CT4: 5 % Đ 4 % XD 
+ 10% PVSSG. 
Các thí nghiệm với 4 lần lặp lại, 5 cây/1 lần 
lặp, theo õi thí nghiệm trong 11 tháng, định 
kỳ 2 tháng thu thập số liệu sinh trưởng đường 
kính gốc (Doo; mm), chiều cao (H; cm) và tỷ lệ 
sống (%). Chế độ chăm sóc: tưới nước 2 
lần/ngày vào buổi sáng và chiều, làm c phá 
váng 1 ngày/lần, phun thuốc bảo vệ thực vật 
khi có ấu hiệu sâu bệnh. 
 4 Nghiên c u kỹ hu rồng rừng u 
Các thí nghiệm được trồng trên đất Feralit nâu 
đ phát triển trên đá m Granit có pha cát lớp 
mặt, vị trí sườn đồi ốc nh , hướng Đông tại lô 
c khoảnh 12 tiểu khu 577 thuộc xã Hà âm 
huyện Đạ Huoai tỉnh âm Đồng. Thời gian 
trồng vào tháng 6 năm 2 12. Các thí nghiệm 
bao gồm: 
Th nghiệm mật độ trồng 3 công thức: CT1: 
833 cây/ha (4m × 3m), CT2: 667 cây/ha 
(5m × 3m) và CT3: 556 cây/ha (6m × 3m), 
bón lót 150 g NPK Bình Điền (16:16:8) + 300 g 
phân h u cơ vi sinh Sông Gianh/hố. 
Th nghiệm ón phân: 7 công thức với hàm 
lượng 2 loại phân bón NPK Bình Điền 
(16:16:8) và phân h u cơ vi sinh Sông Gianh 
(PVSSG) khác nhau: CT1: 150g NPK 
(16:16:8) + 200g PVSSG/hố, CT2: 150g NPK 
(16:16:8) + 300g PVSSG/hố, CT3: 150g NPK 
(16:16:8) + 400g PVSSG/hố, CT4: 100g NPK 
(16:16:8) + 150g PVSSG/hố, CT5: 200g NPK 
(16:16:8) + 150g PVSSG/hố, CT6: 300g NPK 
(16:16:8) + 150g PVSSG/hố và CT7: ĐC (không 
bón phân); mật độ trồng 833 cây/ha (4m × 3m). 
Th nghiệm trồng rừng hỗn gia 2 công thức: 
CT1 trồng thuần loài Sấu tía và CT2 trồng hỗn 
giao với Sao đen (Hopea odorata) tỷ lệ 1:1, 
các công thức có mật độ trồng 833 cây/ha 
(4m × 3m), bón lót 150g NPK Bình Điền 
(16:16:8) + 300g phân h u cơ vi sinh Sông 
Gianh/hố. 
Tất cả các thí nghiệm trồng rừng bố trí theo 
khối ngẫu nhiên đầy đủ 3 lần lặp lại, sử ụng 
cây con đem trồng 12 tháng tuổi có Hvn = 11 
- 130cm; Do = 0,9 - 1,2cm. Các biện pháp kỹ 
thuật ùng chung bao gồm: phát ọn thực bì 
toàn iện, cuốc hố 4 × 40 × 4 cm, hàng năm 
chăm sóc, xới c , vun gốc, bón thúc 2 g/gốc 
phân NPK Bình Điền (16:16:8) (trừ thí nghiệm 
bón phân). 
Thu thập số liệu hàng năm, gồm D1.3 (cm), 
Hvn (m) và tỷ lệ sống (%); thí nghiệm mật độ 
trồng đo thêm chỉ tiêu đường kính tán Dt (m). 
Tạp chí KHLN 2017 Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 
 126
 5 Xử lý s liệu 
Xử lý số liệu bằng phần mềm Excel và 
Statgraphics. Chỉ tiêu tính toán: Giá trị trung 
bình của các chỉ tiêu điều tra, phân tích 
phương sai một nhân tố. 
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 
3 Đ c i h nh h i, h u à h n 
c u 
a) Hình thái 
Thân cây: Gỗ lớn, cao tới 32m và đường kính 
ngang ngực có cây đạt tới 12 cm, thân thẳng 
tròn đều phía trên và có 3 - 5 bạnh v , tán ày 
hình tháp, màu xanh đậm, v cây màu xám 
bạc, gỗ màu hồng nhạt, hình áng cây đ p 
được trồng làm cây bóng mát. 
Lá cây: á kép hình e líp 3 lá chét cuống ài 
từ 2 - 3cm, cuống chung ài từ 1 - 15cm, 2 lá 
dưới mọc đối và lá còn lại mọc ở gi a, đỉnh 
nhọn có 1 đôi gân, phần cành non và mặt ưới 
lá có lông mềm mặt trên nhẵn, lá non màu hồng 
nhạt lá trưởng thành màu xanh đậm và chuyển 
màu đ khi già, cây rụng lá mùa khô. 
Hoa: Màu vàng, hoa cụm chùm với nhiều xim 
mang hoa, cánh ài hợp có lông, 5 răng tròn, 
cánh thuôn có 5 tràng ngoài có lông trong 
đỉnh l m. Nhị 1 hợp thành ống, bao phấn 
hình trái xoan đỉnh nhọn triền nhẵn, bầu hơi 
phồng vòi hình trụ, núm 5 răng, cây ra hoa 
vào tháng 3. 
Qu Quả hạch hình cầu có lông, khi nh màu 
xanh, chín màu vàng tươi, đường kính quả từ 
3 - 4cm, khoảng 21 - 27 quả 1 kg; quả chín 
tháng 5, quả ăn được, sử ụng ưới hình thức 
ăn tươi, chế biến si rô, mứt k o, trong quả có 
từ 3 - 5 hạt. 
H t: Hạt hình e líp t về 2 đầu, màu vàng 
nhạt, trọng lượng 1kg từ 6 - 63 hạt. 
b) Vật hậu 
 ảng . Các đặc điểm vật hậu của Sấu tía tại vùng Đông Nam Bộ 
Các đặc điểm i i 
Bộ phận sinh dưỡng 
Thời kỳ rụng lá Tháng 12 đến tháng 2 năm sau 
Thời kỳ ra chồi Giữa tháng 2 đến giữa tháng 3 
Thời kỳ ra lá non Cuối tháng 2 đến cuối tháng 3 
Bộ phận sinh sản 
Thời kỳ ra nụ Cuối tháng 2 đến cuối tháng 3 
Thời kỳ ra hoa Đầu tháng 3 đến giữa tháng 4 
Thời kỳ ra quả Giữa tháng 3 đến giữa tháng 4 
Thời kỳ quả chín 
(thu hoạch quả, hạt giống) 
Cuối tháng 4 đến cuối tháng 6 
c) Phân bố: 
Sấu tía phân bố theo cụm ven các đường và 
ven các suối ở hầu hết các Khu Bảo tồn, 
Vườn Quốc gia của vùng Đông Nam Bộ như: 
Vườn Quốc gia Côn Đảo, Vườn Quốc gia Bù 
Gia Mập, Vườn Quốc gia Núi Chúa, Khu Bảo 
tồn Bình Châu - Phước Bửu; Khu i tích lịch 
sử Mã Đà, Rừng phòng hộ Tân Phú... Tại các 
ô điều tra Sấu tía và các loài Sao đen, Cầy, 
Dầu song nàng. Bằng lăng và Dầu rái là 
nh ng loài cây ưu thế. Về gây trồng rừng Sấu 
tía chưa có mô hình trồng rừng tập trung mà 
chỉ được trồng làm cây bóng mát, cây cảnh 
quan và trồng sưu tập theo đám nh , cây sinh 
trưởng và phát triển tốt trên các hiện trường 
gây trồng. 
Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 Tạp chí KHLN 2017 
 127 
3 Thu h i chế iến à ảo quản hạ gi ng 
Thu hái quả và chế biến hạt 
Khoảng tháng 5 thu hái hạt bằng cách ọn sạch 
thảm thực vật ưới tán cây Sấu tía sau đó định 
kỳ 2 ngày tiến hành nhặt quả chín rơi xuống, ủ 
quả trong bao tải gai thời gian 6 giờ để thịt quả 
chín nhũn, tách hạt kh i phần thịt quả, ùng cát 
vàng chà sát để thịt quả bong kh i phần hạt, 
 ùng nước rửa sạch tạp chất, hong phơi hạt 
 ưới ánh n ng nh để hạt ráo nước. 
Thí nghiệm bảo quản hạt giống 
 ảng Ảnh hưởng của phương pháp bảo quản hạt giống đến tỷ lệ nảy mầm của hạt Sấu tía 
C.t ức 
 t m m t t i i 
m m 
(%) 
m m 
(%) 
9 
Thời gian bảo quản 30 ngày (1 tháng) 
CT1 8 10 21 34 45 66 74 81 82 21 82 
CT2 6 17 36 47 70 77 79 80 81 36 81 
ĐC 0 0 
Thời gian bảo quản 60 ngày (2 tháng) 
CT1 10 17 25 38 49 56 68 73 74 25 74 
CT2 12 18 34 39 46 52 53 18 53 
Thời gian bảo quản 90 ngày (3 tháng) 
CT1 7 15 26 36 43 48 52 53 26 53 
CT2 6 14 17 21 28 29 14 29 
Thời gian bảo quản 120 ngày (4 tháng) 
CT1 5 11 16 19 21 22 11 22 
CT2 4 5 7 8 8 
Thời gian bảo quản 150 ngày (5 tháng) 
CT1 3 7 10 14 15 15 
CT2 0 0 
Kết quả cho thấy, ở công thức ĐC 1 % hạt 
không nảy mầm sau 3 ngày bảo quản, chứng 
t khi phơi hạt Sấu tía tới khô rồi tiến hành 
bảo quản cất tr ở môi trường không khí trong 
nhà bình thường thì phôi của hạt đã bị chết. 
Hạt bảo quản ở 4oC (CT1) và 10oC (CT2) thời 
gian 3 ngày thì tỷ lệ nảy mầm ngang bằng 
nhau ở cả 2 CT bảo quản, với trên 8 % số 
lượng hạt giống nảy mầm. Sau 6 ngày cất tr 
tỷ lệ nảy mầm có sự chênh lệch khá lớn gi a 
các CT bảo quản, trong đó CT1 luôn có tỷ lệ 
nảy mầm cao hơn CT2 với các chỉ số tương 
ứng là 74% và 53% hạt nảy mầm. Sau 9 , 12 
ngày bảo quản tỷ lệ nảy mầm của CT1 lần lượt 
là 53% và 22%, trong khi đó tỷ lệ này của 
công thức bảo quản 2 (CT2) giảm mạnh và chỉ 
còn 29% và 8% số lượng hạt nảy mầm. Tới 
thời gian hạt bảo quản 15 ngày thì CT1 chỉ 
còn có 15% số hạt nảy mầm và CT2 không 
còn hạt nảy mầm. 
Từ đó cho thấy kết quả nghiên cứu bảo quản hạt 
ở 4oC là tốt nhất, thời gian bảo quản tối đa là 15 
ngày (5 tháng) tỷ lệ hạt nảy mầm còn 15%. 
Tạp chí KHLN 2017 Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 
 128
Thí nghiệm hạt giống 
 ảng 3 Ảnh hưởng của xử lý hạt giống đến tỷ lệ nảy mầm 
Công 
t ức 
 t m m i t t i i 
m m 
m m 5 
ngày 
6 
ngày 
7 
ngày 
8 
ngày 
9 
ngày 
10 
ngày 
11 
ngày 
12 
ngày 
13 
ngày 
14 
ngày 
15 
ngày 
CT1 13 33 49 63 73 82 89 94 96 97 49 97 
CT2 12 34 58 73 84 91 96 98 58 98 
CT3 13 33 52 66 75 80 84 86 87 52 87 
CT4 8 26 51 66 78 84 88 90 91 51 91 
ĐC 10 23 43 61 72 81 88 92 95 96 43 96 
Kết quả cho thấy, CT2 hạt nảy mầm sớm nhất 
và số ngày nảy mầm ng n nhất; các công thức 
xử lý hạt còn lại b t đầu nảy mầm sau 6 ngày ủ 
hạt và thời gian hạt nảy mầm kéo ài từ 9 đến 
1 ngày. CT1, CT2, ĐC có tỷ lệ cao (lớn hơn 
95%) ở CT3 và CT4 giảm đáng kể trong đó 
CT3 thấp nhất (87%). Thế nảy mầm ở CT2 
cao nhất (58%) sau đó đến CT3 (52%), CT4 
(51%), CT1 (49%) và thấp nhất là công thức 
ĐC. Như vậy xử lý hạt Sấu tía nảy mầm tốt 
nhất là CT2. 
3 3 Th nghiệ ảnh hưởng c che s ng ến sinh rưởng c y con 
 ảng 4 Sinh trưởng và tỷ lệ sống của cây con tại nghiên cứu che sáng 
CTTN 
 i c t á 
3 5 7 9 11 3 5 7 9 11 3 5 7 9 11 
 Chi u cao v t ng n (Hvn: cm) Đường kính gốc (Doo: mm) T lệ sống ( ) 
CT1 24,4 37,1 58,6 89,1 126,2 4,0 5,5 7,0 8,3 11,0 93,7 91,3 89,9 88,4 87,1 
CT2 28,3 46,9 62,2 82,6 113,3 3,3 4,5 5,8 7,8 10,0 96,8 96,2 95,5 94,9 93,8 
CT3 33,9 62,1 79,7 80,5 97,1 3,3 4,3 5,5 7,0 9,3 96,6 95,7 94,6 93,2 91,5 
CT4 38,1 53,3 66,6 76,2 93,0 3,3 4,3 5,3 6,5 8,5 96,0 94,4 93,1 91,4 90,0 
Fpr > 0,001 0,246 0,019 0,004 0,004 0,003 > 0,001 
Kết quả ở bảng 4 cho thấy: 
Về chiều ca : Che sáng có ảnh hưởng tới sinh 
trưởng chiều cao của cây con Sấu tía. Cây con 
3 tháng che sáng 75% sinh trưởng chiều cao 
cây tốt nhất (38,1cm), cây con 5 tới 7 tháng 
tuổi che 5 % ánh sáng cho chiều cao tốt nhất 
đạt 62,1cm tới 79,7cm, cây con 9 đến 11 tháng 
không che sáng cho chiều cao tốt nhất là 
89,1cm đến 126,2cm. 
Về đường k nh: Ở giai đoạn 3 tháng tuổi che 
sáng không ảnh hưởng tới sinh trưởng đường 
kính cây con, từ 5 tháng đến 11 tháng tuổi che 
sáng có ảnh hưởng tới sinh trưởng đường 
kính cây con, trong đó công thức không che 
sáng đạt đường kính cao nhất trong suốt 11 
tháng nghiên cứu và thấp nhất ở công thức 
che sáng 75%. 
Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 Tạp chí KHLN 2017 
 129 
Về tỷ ệ s ng Che sáng cây con Sấu tía có ảnh 
hưởng đến tỷ lệ sống và đạt trên 87% sau 11 
tháng nghiên cứu, trong đó che sáng 25% cho 
tỷ lệ sống cao nhất. 
Như vậy, tùy độ tuổi cây trồng để lựa chọn che 
sáng thích hợp trong gieo ươm. Đối với nghiên 
cứu này sử ụng cây con 11 tháng tuổi để 
trồng rừng thì công thức không che sáng với 
Doo = 11mm, Hvn = 126,2cm và TLS = 87,1% 
được áp ụng để gieo ươm Sấu tía. 
3 4 Th nghiệ ảnh hưởng c hành h n hỗn h ru u ến sinh rưởng c c y con 
 ảng 5. Sinh trưởng, tỷ lệ sống cây con tại nghiên cứu thành phần ruột bầu 
CTTN 
 i c t á 
3 5 7 9 11 3 5 7 9 11 3 5 7 9 11 
C i c t cm c (Doo: mm) 
CT1 21,3 34,9 48,0 68,6 84,0 3,3 4,5 5,8 7,5 9,3 96,1 90,9 88,5 86,3 83,7 
CT2 22,5 35,0 58,3 81,0 108,6 4,3 5,3 6,3 7,8 9,8 95,4 91,8 89,3 87,4 84,9 
CT3 24,2 37,0 58,8 88,7 125,0 4,0 5,5 7,0 9,5 11,5 93,8 92,3 90,2 89,1 89,0 
CT4 25,0 40,1 61,3 93,2 129,3 4,8 6,5 8,0 10,0 12,3 92,1 91,1 90,4 89,7 89,3 
Fpr > 0,001 > 0,001 > 0,001 
Kết quả bảng 5 cho thấy, thành phần hỗn hợp 
ruột bầu có ảnh hưởng tới sinh trưởng đường 
kính, chiều cao và tỷ lệ sống cây con Sấu tía. 
CT4 (5 % đất 4 % xơ ừa 1 % PVSSG) 
có sinh trưởng tốt nhất cả về chiều cao và 
đường kính trong 11 tháng thí nghiệm gieo 
ươm; từ tháng thứ 7 tỷ lệ sống của công thức 
này đạt cao nhất. Đây là nghiệm thức có tỷ lệ 
xơ ừa cao nhất làm cho hỗn hợp ruột bầu tơi 
xốp, thuận lợi cho quá trình hấp thụ inh 
 ư ng và nước của cây; đồng thời trọng lượng 
của bầu nh nên thuận lợi cho việc vận chuyển 
cây và trồng rừng. 
 Như vậy, nếu ùng cây giống Sấu tía 11 tháng 
tuổi để trồng rừng thì gieo ươm cây con có 
thành phần hỗn hợp ruột bầu với tỷ lệ 5 % đất 
 4 % xơ ừa 1 % PVSSG là tốt nhất, đạt 
Doo = 12,3 mm, Hvn = 129,3cm và tỷ lệ sống 
đạt 89,3% sau 11 tháng. 
3 5 Nghiên c u ảnh hưởng c ến sinh rưởng c rừng rồng 
 ảng 6. Ảnh hưởng của mật độ trồng tới sinh trưởng và tỷ lệ sống Sấu tía 
CT 
 ăm t i ăm t i 
D1.3 (cm) Hvn (m) TLS (%) D1.3 (cm) Hvn (m) Dt (m) Stán (m
2
) TLS (%) 
CT1 3,3 2,9 100 11,6 7,5 4,0 10.462 96,2 
CT2 3,2 3,0 100 11,4 7,1 4,2 9.236 96,2 
CT3 3,2 2,9 100 11,2 6,9 4,3 8.070 96,7 
Fpr 0,642 0,444 0,004 0,006 0,018 
Kết quả bảng 6 cho thấy, sau 1 năm trồng 
mật độ không ảnh hưởng tới sinh trưởng của 
Sấu tía và tỷ lệ sống đạt 1 % ở cả 3 công 
thức. Sinh trưởng về đường kính và chiều 
Tạp chí KHLN 2017 Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 
 130
cao không có sự khác biệt; sau 1 năm trồng 
D1.3 đạt 3,2 - 3,3cm và 2,9 - 3, m về Hvn. Đến 
năm thứ 3 mật độ có ảnh hưởng tới sinh 
trưởng của Sấu tía, đạt sinh trưởng từ 11,2 đến 
11,6cm về đường kính D1.3 và từ 6,9 đến 7,5m 
về chiều cao Hvn, tăng trưởng bình quân D1.3 
trên 3,7 cm/năm và Hvn trên 2,3 m/năm. Ở công 
thức có mật độ cao nhất (CT1) sinh trưởng về 
đường kính 11,6cm và chiều cao 7,5m đạt cao 
nhất. Ngược lại, sinh trưởng ở công thức có mật 
độ thấp nhất (CT3) cho kết quả sinh trưởng 
thấp nhất với D1.3 = 11,2cm và Hvn = 6,9m. Về 
đường kính tán DT = 4, m ở thời điểm rừng 
trồng 3 tuổi CT1 (833 cây/ha) Sấu tía đã giao 
tán với tổng iện tích tán là 1 ,462m2. 
Như vậy, sau khi trồng 3 năm Sấu tía thích 
nghi tốt với điều kiện nơi trồng, tỷ lệ sống 
trên 96%, cây sinh trưởng nhanh. Mật độ đã 
ảnh hưởng đến sinh trưởng, nhưng sự ảnh 
hưởng không phải o cạnh tranh của cây 
trồng với nhau vì ở tuổi này mới chỉ có CT1 
có mật độ cao nhất (833 cây/ha) b t đầu 
khép tán, các công thức còn lại chưa khép 
tán. Như vậy, sự sai khác về sinh trưởng 
gi a các mật độ là o CT1 có mật độ trồng 
cao hơn nên đã hạn chế sự phát triển của c 
 ại ưới tán rừng tốt hơn các công thức còn 
lại, và cây trồng có sinh trưởng tốt hơn cho 
tới thời điểm này. 
3 6 Nghiên c u ảnh hưởng c h n ón ến sinh rưởng c rừng rồng 
 ảng 7. Ảnh hưởng của bón phân tới sinh trưởng và tỷ lệ sống của Sấu tía 
C t ức 
 ăm t i ăm t i 
D1.3 (cm) Hvn (m) TLS % D1.3 (cm) Hvn (m) TLS % 
CT1 2,9 3,2 98,9 10,7 7,0 92,4 
CT2 3,1 3,1 100 11,2 7,5 93,3 
CT3 3,2 3,3 100 11,5 7,7 93,3 
CT4 2,6 2,8 100 10,5 6,7 90,5 
CT5 3,3 3,4 97,8 11,7 8,0 91,4 
CT6 3,5 3,7 96,7 12,1 8,4 92,4 
CT7 (ĐC) 2,3 2,7 100 10,2 6,2 91,4 
Fpr > 0,001 > 0,001 
Kết quả ở bảng 7 cho thấy, phân bón thúc có ảnh 
hưởng rõ rệt đến sinh trưởng của Sấu tía. Ở thời 
điểm 1 năm tuổi sinh trưởng D1,3 = 2,3 - 3,5cm 
và Hvn = 2,7 - 3,7m, thứ tự sinh trưởng của các 
công thức từ cao đến thấp về đường kính là 
CT6, CT5, CT3, CT2, CT1, CT4 và CT7 và về 
chiều cao là CT6, CT5, CT3, CT1, CT2, CT4 
và CT7. Ở thời điểm 3 tuổi sinh trưởng đường 
kính D1.3 = 10,2 - 12,1cm và Hvn = 6,2 - 8,4m, 
thứ tự sinh trưởng của các công thức từ cao 
đến thấp về đường kính tương tự như ở thời 
điểm 1 năm tuổi và về chiều cao là CT6, CT5, 
CT3, CT2, CT1, CT4 và CT7; công thức đối 
chứng CT7 có sinh trưởng kém nhất trong 
suốt quá trình theo õi thí nghiệm. Phân 
NPK có tác động tốt hơn tới sinh trưởng so 
với phân vi sinh; CT6 (300g NPK + 150g vi 
sinh) có lượng NPK lớn nhất và vi sinh nh 
nhất là công thức luôn có sinh trưởng cao nhất, 
đạt 12,1cm về đường kính và 8,4m về chiều 
cao, tăng trưởng bình quân D1,3 = 4 cm/năm và 
Hvn = 2,8 m/năm, tỷ lệ sống 92,4% sau 3 
năm trồng. 
Như vậy công thức phân bón 3 0 gam NPK + 
15 gam phân vi sinh (CT6) cho sinh trưởng 
tốt nhất. 
Nguyễn Kiên Cường et al., Chuyên san/2017 Tạp chí KHLN 2017 
 131 
3 7 Th nghiệ rồng rừng hỗn gi o ới o en 
 ảng 8. Kết quả sinh trưởng và tỷ lệ sống thí nghiệm trồng hỗn giao Sấu tía - Sao đen 
C t ức 
 ăm t i ăm t i 
D1,3 (cm) Hvn (m) TLS % D1,3 (cm) Hvn (m) TLS % 
CT1 (thuần loài) 3,2 3,0 100 11,3 7,4 93,8 
CT2 3,0 2,8 93,3 10,7 7,0 86,7 
Fpr 0,428 0,372 0,035 0,032 
Sao đen 2,8 2,6 5,7 4,5 
Kết quả phân tích và tổng hợp ở bảng 8 cho 
thấy, sau 1 năm tuổi trồng rừng hỗn giao 
không có sự khác biệt về sinh trưởng của Sấu 
tía, đạt 3, đến 3,2cm về D1.3 và 2,8 đến 3, m 
về Hvn, trong khi đó sinh trưởng của Sao đen 
đạt D1,3 = 2,8cm và Hvn = 2,6m. Ở 3 tuổi trồng 
hỗn giao Sấu tía và Sao đen có ảnh hưởng đến 
sinh trưởng. Công thức trồng thuần loài Sấu tía 
(CT1) có sinh trưởng cao hơn, đạt 11,3cm 
đường kính D1,3 và 7,4m chiều cao Hvn và vượt 
hơn 198% ở đường kính so với sinh trưởng 
đường kính của Sao đen và 1 5% so với CT2 
và 164% ở chiều cao Hvn so với sinh trưởng 
chiều cao của Sao đen và 1 5% so với CT2. 
Sao đen trong thí nghiệm hỗn giao ở thời điểm 
này đã bị cây Sấu tía cạnh tranh và ch n ép về 
không gian inh ư ng. Sinh trưởng của Sấu tía 
sau 3 năm trồng trong CT2 trồng hỗn giao với 
Sao đen là D1,3 = 10,7cm, Hvn = 7, m, tỷ lệ sống 
86,7%, tăng trưởng bình quân 3,6 cm/năm ở 
đường kính và 2,3 m/năm ở chiều cao. 
Kết quả cho thấy trồng thuần loài Sấu tía 
sinh trưởng và tỷ lệ sống cao hơn so với trồng 
hỗn giao. 
IV. KẾT LUẬN 
Bảo quản hạt Sấu tía ở 4oC là tốt nhất, thời 
gian bảo quản tối đa là 15 ngày (5 tháng). 
Sau 11 tháng gieo ươm Sấu tía, hỗn hợp ruột 
bầu 5 % đất 4 % xơ ừa 1 % phân h u 
cơ vi sinh và không che sáng cho kết quả tốt 
nhất. Sau 3 năm trồng, mật độ đã ảnh hưởng 
đến sinh trưởng của Sấu tía; mật độ 833 
cây/ha cho sinh trưởng tốt hơn mật độ 667 
và 556 cây/ha. Cho đến tuổi 3, phân NPK có 
ảnh hưởng tới sinh trưởng tốt hơn so với 
phân h u cơ vi sinh; bón lót 3 g NPK và 
150g phân vi sinh Sông Gianh cho sinh 
trưởng cao nhất. Sấu tía trồng hỗn giao với 
Sao đen sinh trưởng kém hơn so với trồng 
Sấu tía thuần loài. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Trần H u Biển, 2 14. Kết quả nghiên cứu một số đặc điểm sinh thái và tình hình gây trồng loài ò bo, Xoan 
mộc và ầu cát. Báo cáo tổng kết đề tài NCKH cấp Bộ. 
2. Bộ âm nghiệp, 1994. Kỹ thuật thuật trồng một số loài cây rừng, NXB Hà Nội. 
3. Phạm Hoàng Hộ, 1999. Cây c Việt Nam tập II, NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh. 
4. Nguyễn Văn Thêm, 2 4. Hướng ẫn sử ụng Statgraphics version 3. & 5.1 để xử lý và phân tích thông tin 
trong lâm nghiệp. NXB Nông nghiệp, TP Hồ Chí Minh. 
5. Nguyễn Anh Tuấn, 2 5. Xây ựng mô hình trồng rừng Sao đen (Hopea odorata) năng suất cao vùng Đông 
Nam Bộ. Báo cáo tổng kết đề tài NCKH cấp cơ sở. 
6.  caycong trinh.com.vn. 
Người hẩ ịnh: TS. Trần âm Đồng