Nghiên cứu đặc điểm ổn định bờ sông ở thành phố Hồ Chí Minh

 NGHIÊN C U ĐẶC ĐIỂ ỔN Đ NH BỜ SÔNG 
 Ở THÀNH PHỐ H CHÍ INH 
 LÝ THỊ MINH HIỀN*, 
 TRẦN NGUYỄN HOÀNG HÙNG**, TRẦN THỊ THANH*** 
 Investigation on stability of riverbanks in Ho Chi Minh city 
 Abstract: Failures of sliding have intensively happened in Ho Chi Minh 
 city for a long time, especially in the area of riverbank. Despite many 
 precautionary treatments, sliding is still a danger to people living along 
 riverbank. In order to find methods to prevent sliding, this paper 
 investigates sliding in HCM city, at Thanh Da (Binh Thanh district) and 
 Muong Chuoi (Nha Be district). Several circumstances were simulated by 
 the Slope/W software to indicate the impact of each element to slope 
 stability. The study also explains the causes and the mechanism of sliding 
 in HCM city. 
 Keywords: sliding, factor of safety, slope stability, erosion, riverbank 
 1. GIỚI THIỆU * ra sự cố sạt lở ở TP. HCM sẽ đƣợc chọn để 
 TP HCM nằm ở vùng hạ lƣu của hệ thống phân tích trong nghiên cứu này là khu vực bán 
sông Đồng Nai – Sài Gòn và có mạng lƣới đảo Thanh Đa (TĐ) (quận Bình Thạnh) và khu 
sông ngòi, kênh rạch chằng chịt. Nhiều khu vực sông Mƣơng Chuối (MC) (huyện Nhà Bè). 
vực ở TP. HCM có địa chất yếu và phức tạp 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT 
nên luôn phải đối diện với nguy cơ sạt lở cao. 2.1. Hệ số ổn định 
Trong mùa mƣa lũ, sự cố sạt lở diễn ra thƣờng Để đánh giá mức độ an toàn của mái dốc, hệ 
xuyên hơn và gây ra thiệt hại lớn về ngƣời và số an toàn hay hệ số ổn định (Factor of Satety, 
tài sản. Hàng năm, TP. HCM đã phải tốn nhiều FS) đƣợc vận dụng trong nghiên cứu này. Theo 
t đồng để khắc phục hậu quả và xây dựng các lý thuyết cân bằng giới hạn, hệ số ổn định đƣợc 
công trình phòng chống sạt lở nhƣng hiệu quả định nghĩa là t số giữa sức chống cắt của đất 
lại chƣa cao. Các sự cố về sạt lở không chỉ ảnh (s) và ứng suất cắt tại một điểm () nằm trên 
hƣởng đến tâm lý và đời sống của nhân dân mà mặt trƣợt nhƣ biểu thức (1) [1, 2]. 
còn tác động tiêu cực đến tình hình phát triển s
 FS = (1) 
kinh tế - chính trị - xã hội của cả thành phố. Do τ
đó, việc tìm hiểu bản chất của sự cố sạt lở và Mặt trƣợt là mặt phẳng thƣờng xảy ra trong 
đƣa ra đƣợc các biện pháp xử lý thích hợp là các vật liệu rời, trƣợt cung tròn thƣờng xảy ra 
yêu cầu cấp thiết. Các vị trí thƣờng xuyên xảy bên trong một khối đất dính nguyên thổ, nhất là 
 trong đất sét tƣơng đối đồng nhất [3]. Với giả 
* Học viên cao học, Khoa KTXD, Trường Đại Học Bách thuyết mặt trƣợt phẳng, hệ số ổn định là t số 
 Khoa TP. HCM, giữa lực chống trƣợt và lực gây trƣợt nhƣ biểu 
 Email: lythiminhhien@gmail.com 
** Giảng viên, Tiến sĩ, Khoa KTXD, Trường Đại Học thức (2). 
 Bách Khoa TP. HCM, Löïc choáng tröôït
 Email: tnhhung@hcmut.edu.vn FS (2) 
*** Löïc gaây tröôït
 Giáo sư Tiến sĩ, Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, 
 Email: tranthithanh345@gmail.com 
ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 29 
 Với giả thuyết mặt trƣợt dạng cung tròn, hệ vị trí khảo sát và đƣợc sử dụng để mô phỏng các 
số ổn định đƣợc định nghĩa là t số giữa mô- trƣờng hợp bằng phần mềm Slope/W. Bản chất 
ment chống trƣợt và mô-ment gây trƣợt nhƣ sạt lở sẽ đƣợc phân tích dựa vào sự thay đội hệ 
biểu thức (3). số FS với các yếu tố xét đến bao gồm sự thay 
 Moment choáng tröôït đổi mực nƣớc, xói lở, địa chất, dòng chảy, tải 
 FS (3) 
 Moment gaây tröôït trọng ven bờ, và kết hợp với các trƣờng hợp có 
 Một cách lý thuyết, mái dốc đƣợc xem nhƣ và chƣa có tải trọng; xói và chƣa xói; mực nƣớc 
mất ổn định khi hệ số ổn định FS < 1 và ngƣợc cao nhất và thấp nhất. 
lại. Tuy nhiên theo 22 TCN 262-2000, hệ số ổn 3.1. Hiện trạng vị trí nghiên cứu 
định tối thiểu tính theo phƣơng pháp Bishop Khu vực Bán đảo TĐ và bờ sông MC là 
phải không nhỏ hơn 1,4. hai vị trí thƣờng xuyên xảy ra sạt lở của 
 2.2. Cơ chế sạt lở thành phố trong nhiều năm qua (Hình 1 và 2). 
 Sạt lở là sự cố mất ổn định tổng thể với sự Một số trƣờng hợp sạt lở điển hình tại hai 
chuyển dịch khối đất đá tự nhiên do tác động khu vực này thời gian gần đây đƣợc thống kê 
của các yếu tố nhƣ: chấn động địa chất, mƣa lại nhƣ sau: 
lớn, dòng chảy, sóng, biến đổi mực nƣớc, và các - Khoảng 23 giờ ngày 24/7/2010, tại khu 
tác động khác [4]. Khả năng chống trƣợt của phố 1, phƣờng 27, quận Bình Thạnh, tổng 
mái dốc suy giảm, lực gây trƣợt tăng lên hoặc cộng 23 căn nhà bị sạt lở phải di dời kèm 
có sự thay đổi về mặt hình học của độ dốc, làm theo nhiều tài sản giá trị chìm xuống sông, 
cho mái dốc dịch chuyển và có thể đạt đến độ trong đó 11 căn bị sạt lở sâu từ 5 – 10 m, 12 
dốc tới hạn. Sự cố có thể xuất hiện tức thời hoặc căn rạn nứt. 
sau một khoảng thời gian, cả trong trƣờng hợp - Ngày 08/09/2013, một đoạn bờ sông tại địa 
có hoặc không có những dấu hiệu cảnh báo rõ chỉ 269 Bình Quới, bị sạt lở nghiêm trọng. Khu 
ràng (mặt đất bị nghiêng, xuất hiện vết nứt trên vực tiếp giáp mặt sông đã xuất hiện nhiều vết 
bề mặt v.v.) [2, 3, 5]. nứt lớn. 
 Sự cố sạt lở bờ sông có thể xảy ra dƣới - Ngày 08/07/2012, nhiều căn nhà sát cầu 
hình thức trƣợt, xói trực tiếp hoặc sụt do xói Mƣơng Chuối bất ngờ bị sụp xuống sông, gần 
chân. Dƣới tác dụng của dòng chảy, bùn cát 100m2 đất cùng nhiều đồ đạc bị cuốn trôi, gây 
trong lòng sông bị xói trôi; trong đó, bờ sông ảnh hƣởng đến cuộc sống của nhiều hộ dân. 
thƣờng có tốc độ xói chậm hơn so với lòng - Đêm 30/08/2012, hơn 200 m2 đất ven sông 
sông, nhƣng dƣới chân mái bờ xói nhanh hơn Mƣơng Chuối trôi theo dòng nƣớc, gây hƣ hại 
trên mặt. Quá trình xói làm cho độ dốc bờ nhà của ngƣời dân. Phần còn lại có nhiều vết 
sông dần dần tăng lên, gây xói chân mái dốc, nứt, nguy cơ tiếp tục sạt lở là rất cao. 
hoặc đôi khi tạo thành hàm ếch, gây mất ổn - Lúc 0 giờ ngày 22/05/2015, tại xã Nhơn 
định cho khối đất bờ phía trên. Khi đạt đến Đức, huyện Nhà Bè, 4 căn nhà bị sạt lở, có đoạn 
trạng thái cân bằng giới hạn, khối đất bờ dần ăn sâu vào bờ hơn 10 m đất; một trụ điện cũng 
dần mất ổn định và có thể bị trƣợt hoặc sụp bị cuốn xuống sông MC. Ngay trong đêm, chính 
xuống sông. [5] quyền địa phƣơng đã hỗ trợ ngƣời dân tháo dỡ 
 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU và di tản đồ đạc để tránh trƣờng hợp sự cố tiếp 
 Các số liệu hiện trƣờng đƣợc thu thập từ các tục tái diễn. 
30 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 
 Hình 1. Sạt lở tại khu vực bán đảo TĐ, quận Bình Thạnh (Phụ nữ Online) 
 Hình 2. Sạt lở tại khu vực sông MC, huyện Nhà Bè (Phụ nữ Online và VnExpress) 
 3.2. Số liệu cho nghiên cứu của đất nền trong phạm vi khảo sát đến độ sâu 
 3.2.1 Địa chất 30 m của mặt cắt tại hai vị trí nghiên cứu đƣợc 
 Căn cứ vào tài liệu khảo sát địa chất đƣợc trình bày ở Bảng 1 và Bảng 2. 
thực hiện vào năm 2008 và 2013, các đặc trƣng 
 Bảng 1. Chỉ tiêu cơ lý các lớp đất tại khu vực bán đảo TĐ [6] 
 Lớp 1 Lớp 2a Lớp 2 
 TT Các đặc trƣng cơ lý 
 (Bùn sét) (Sét) (Cát pha sét) 
 1 Bề dày lớp (m) 11,5 - 22 3 - 4 4 - 15 
 2 Thành phần cỡ hạt ( ) Hạt sỏi sạn 3,8 
 Hạt cát 9,4 22,9 82,5 
 Hạt bụi 38,5 27,1 5,7 
 Hạt sét 52,1 50,0 8,0 
 3
 3 Dung trọng tự nhiên γw (kN/m ) 14,74 19,77 19,52 
 4 Góc ma sát trong tiêu chuẩn φtc (º) 03º40 14º28 21º09 
 5 Lực dính đơn vị tiêu chuẩn ctc (kPa) 6,9 24 9 
 6 Hệ số thấm k (m/s) 8,27 × 10-8 1,62 × 10-8 4,38 × 10-6 
ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 31 
 Bảng 2. Chỉ tiêu cơ lý các lớp đất tại khu vực sông MC [7] 
 Lớp 1 Lớp 2 
 TT Các đặc trƣng cơ lý 
 (Bùn sét) (Cát pha sét) 
 1 Bề dày lớp (m) 28 2 
 2 Thành phần cỡ hạt ( ) Hạt sỏi sạn 1,5 
 Hạt cát 13,9 76,9 
 Hạt bụi 39,9 8,1 
 Hạt sét 46,3 16,6 
 3
 3 Dung trọng tự nhiên γw (kN/m ) 14,73 18,20 
 4 Góc ma sát trong tiêu chuẩn φtc (º) 02º31 19º17 
 5 Lực dính đơn vị tiêu chuẩn ctc (kPa) 13,3 5,0 
 6 Hệ số thấm k (m/s) 6,6 × 10-6 4,1 × 10-4 
 3 2 2 Mực nư c trọng tính toán đƣợc xác định dựa theo Tiêu 
 Mô phỏng sử dụng số liệu cao độ mực nƣớc chuẩn Tải trọng và tác động – Tiêu chuẩn thiết 
ứng với các mức đỉnh triều lịch sử theo báo cáo kế TCVN 2737:1995, tiêu chuẩn thiết kế Áo 
thống kê tại trạm Phú An và Nhà Bè đến năm đƣờng cứng đƣờng ô tô 22 TCN 223-95. 
2014 [8, 9]. - Nhà ven sông: 10 kPa. 
 - Cao độ mực nƣớc thấp nhất: -2,58 m. - Đƣờng dân sinh: 8 kPa. 
 - Cao độ mực nƣớc cao nhất: +1,68 m. 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 
 3 2 3 Tải trọng Kết quả của các trƣờng hợp phân tích ổn định 
 Tải trọng tính toán bao gồm hoạt tải và tĩnh mô phỏng bằng phần mềm SLOPE/W tại hai vị trí 
tải của công trình xây dựng ven sông. Số liệu tải nghiên cứu đƣợc tổng hợp ở Bảng 3 và Bảng 4. 
 Bảng 3. Kết quả phân tích hệ số ổn định FS tại khu vực bán đảo TĐ 
 Trƣờng hợp phân tích Mực nƣớc cao nhất Mực nƣớc thấp nhất 
 Chƣa có tải trọng và chƣa xét xói 1,85 1,32 
 Có tải trọng và chƣa xét xói 1,64 1,21 
 Chƣa có tải trọng và xét xói 1,43 1,11 
 Có tải trọng và xét xói 1,27 1,03 
 Bảng 4. Kết quả phân tích hệ số ổn định FS tại khu vực sông MC 
 Trƣờng hợp phân tích Mực nƣớc cao nhất Mực nƣớc thấp nhất 
 Chƣa có tải trọng và chƣa xét xói 1,54 1,26 
 Có tải trọng và chƣa xét xói 1,33 1,10 
 Chƣa có tải trọng và xét xói 1,18 0,98 
 Có tải trọng và xét xói 1,10 0,94 
 4.1. Tác động của mực nƣớc chƣa có tải trọng và chƣa xét xói ở hai vị trí 
 FS giảm đáng kể khi cao độ mực nƣớc sông nghiên cứu (Bảng 3 và 4). FS giảm 28,6 ở TĐ 
hạ đến mức thấp nhất trong cùng trƣờng hợp (Hình 3) và 18,2 ở MC. Giá trị FS tại Hmin hai 
32 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 
nơi đều không đạt đƣợc hệ số ổn định tối thiểu đất phía trên mực nƣớc tăng lên nhƣng không 
là 1,4 (22 TCN 262-2000). Sự thay đổi mực đáng kể so với sự giảm mạnh của áp lực ngang từ 
nƣớc là yếu tố ảnh hƣởng lớn đến sự cố sạt lở phía sông, mái dốc không còn ổn định [3, 10]. 
ven sông ở HCM. Khi mực nƣớc ở mức thấp, bờ Theo thống kê về thực trạng sạt lở ở TP. HCM, 
sông kém ổn định và dễ xảy ra sạt lở hơn . các sự cố xảy ra tập trung trong hai tháng 6 và 7 
 Mực nƣớc sông dâng cao, lƣợng nƣớc trong (hai tháng có mực nƣớc triều rút xuống thấp nhất 
đất lớn, áp lực nƣớc lỗ rỗng gia tăng. Ứng suất trong năm). Hơn nữa, trong trƣờng hợp mực 
hữu hiệu và sức kháng cắt của khối đất bị suy nƣớc sông rút nhanh, áp lực nƣớc lỗ rỗng không 
giảm đáng kể. Tuy nhiên, khối nƣớc phía sông kịp tiêu tán hết và dòng thấm có thể hình thành 
cũng tạo áp lực theo phƣơng ngang tác động vào [11]. Áp lực nƣớc lỗ rỗng tức thời lớn và áp lực 
bờ và chống lại sự trƣợt của mái dốc. Áp lực nƣớc theo phƣơng ngang tác động vào bờ nhỏ. 
ngang thay đổi phụ thuộc vào mực nƣớc sông. Do đó, lực gây trƣợt lớn và lực chống trƣợt nhỏ. 
Khi mực nƣớc hạ thấp, sức kháng cắt của khối Nguy cơ xảy ra sự cố sạt lở cao hơn. 
 (a) Mực nƣớc cao nhất (b) Mực nƣớc thấp nhất 
 Hình 3 Phân tích ổn định xét tác động của sự thay đổi mực nư c tại TĐ 
 4.2. Tác động của xói hình dạng mái dốc, gia tăng nguy cơ mất ổn định 
 Hệ số ổn định FS tại TĐ khi xét xói giảm và dẫn đến sạt lở. Do đó, việc phân tích sự thay 
22,7 (từ 1,85 xuống 1,43) ở mực nƣớc cao nhất đổi hình dạng bờ sông trƣớc và sau khi xói đến ổn 
và giảm 16 (từ 1,32 xuống 1,11) ở mực nƣớc định mái dốc là rất cần thiết. Hai mặt cắt đƣợc 
thấp nhất (Bảng 3). Tƣơng tự, tại MC, FS giảm chọn để phân tích nằm ở vị trí thuộc phạm vi đang 
23,4 còn 1,18 khi mực nƣớc ở mức cao nhất; có nguy cơ tiếp tục xảy ra sạt lở. Theo thống kê tài 
trong trƣờng hợp mực nƣớc thấp nhất, FS giảm liệu địa hình lòng sông (năm 2001 và 2003) [12, 
với t lệ 22,3 (từ 1,26 còn 0,98) (Bảng 4). Xói là 13], tốc độ xói lở vào khoảng 0,5 – 2 m/năm tùy 
một trong những yếu tố gây tác động đáng kể đến đoạn sông tại hai khu vực nghiên cứu. Bài báo này 
sự ổn định của bờ sông. Hiện tƣợng xói thƣờng xét tốc độ xói trung bình ở hai vị trí nghiên cứu là 
xảy ra ở mặt lớp đất yếu, tại những vị trí uốn cong 0,5 m/năm và thời gian xói là 10 năm. Mặt cắt sau 
của dòng sông hoặc chịu tác động từ dòng chảy có xói nhƣ Hình 4b. Phạm vi xói trên mặt cắt ngang 
vận tốc lớn [3, 10, 11]. Xói có thể làm thay đổi nằm trong vùng chịu ảnh hƣởng của dòng chảy. 
ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 33 
 (a) Không xói (b) Có xói 
 Hình 4 Phân tích ổn định xét tác động của yếu t xói tại MC 
 4.3. Yếu tố địa chất định biến thiên trong khoảng 0,4 – 0,5 m/s. Vận 
 Dựa vào số liệu thí nghiệm thành phần cỡ hạt tốc trung bình thực đo tại vị trí nghiên cứu đƣợc 
(Bảng 1), các lớp đất bờ sông lẫn đất lòng sông thể hiện qua biểu đồ Hình 6. Trong khoảng gần 
khi đƣợc phân tích đều có vận tốc không xói 50 thời gian quan trắc, vận tốc trung bình thực 
cho phép nhỏ hơn nhiều lần so với vận tốc của đo lớn hơn 2 lần vận tốc không xói cho phép. 
dòng chảy. Đáy lòng sông khu vực TĐ là lớp cát Khi triều rút, tốc độ dòng chảy tức thời có thể 
hạt nhỏ (đƣờng kính trung bình từ 0,013 – 1,5 đạt đến 2 m/s [7]. Lòng dẫn dòng sông cũng nhƣ 
mm) có vận tốc không xói cho phép trung bình phần mái bờ sẽ dần dần bị xói, thay đổi hình 
là 0,32 m/s, dƣới lớp cát là lớp bùn (đƣờng kính dạng và làm cho độ dốc mái bờ vƣợt quá độ dốc 
trung bình từ 2-6 m) có vận tốc không xói cho tới hạn cho phép. 
phép trung bình là 1,6 m/s [14]. Trong khi vận 
tốc trung bình của dòng chảy thực đo lại lớn hơn 
2 - 3 lần vận tốc không xói của lớp cát trong 
khoảng 80 thời gian (Hình 5). 
 Hình 6 Vận t c thực đo và vận t c không xói 
 cho phép của lòng sông MC [7] 
 4.4. Đặc điểm hình thái sông 
 Hình 5 Vận t c thực đo và vận t c không xói Ở khu vực TĐ, những vị trí sạt lở tập trung chủ 
 cho phép của lòng sông TĐ [6] yếu tại hai đỉnh sông cong (Hình 7). Tại các vị trí 
 có đặc điểm hình thái này, dòng chảy sẽ ép sát vào 
 Đối với khu vực sông MC, từ số liệu thí phía bờ lõm, xuất hiện các dòng chảy cục bộ hoặc 
nghiệm thành phần cỡ hạt (Bảng 2) vận tốc xoáy vòng, gây xói chân mái dốc, tăng nguy cơ 
không xói cho phép của đáy lòng sông đƣợc xác mất ổn định và dẫn đến sạt lở [3, 13]. 
34 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 
 Hình 7 Đặc trưng hình thái đỉnh sông cong tại 
 khu vực bán đảo TĐ (Google Maps) 
 Hình 8 Đặc trưng hình thái phân lưu, hợp lưu 
 Sông MC gồm nhiều đoạn sông cong, có địa tại khu vực sông MC (Google Maps) 
hình lòng dẫn và các chế độ thủy văn rất phức 
tạp (Hình 8). Do đƣợc bổ sung thêm lƣợng nƣớc 4.5. Tác động của con ngƣời 
từ rạch Tôm và rạch Bà Chiêm đổ vào, lƣu Với tốc độ đô thị hóa hiện tại, các hoạt động 
 3
lƣợng trên sông MC có thể đạt trên 3.000 m /s. gia tải bờ sông (xây dựng nhà và công trình, lấn 
Vận tốc dòng chảy tổng hợp tăng mạnh đột ngột sông rạch) diễn ra liên tục làm tải trọng ven bờ 
(1,6 - 1,8 m/s) nên các hố xói có thể hình thành. tăng lên và gây nên hiện tƣợng ép trồi đất ra 
Sự phát triển của các hố xói là nguyên nhân phía sông (Hình 9) (Bảng 1 và 2). Khi tải trọng 
chính gây ra sự cố sạt lở mái bờ sông trong khu vƣợt quá mức cho phép, bờ sông có nguy cơ bị 
vực MC thời gian qua [13]. sạt lở cao. 
 Hình 9 Hoạt động gây gia tải mép bờ tại khu vực nghiên cứu 
 Khi xét đến yếu tố tải trọng, FS giảm tƣơng trong trƣờng hợp Hmax (Bảng 3). Khi Hmin, t lệ 
ứng theo t lệ 11,3 ở TĐ và 13,6 cho MC giảm của FS ở TĐ là 8,3 và MC là 12,7% 
ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 35 
(Bảng 4). Tác động của con ngƣời gia tải mép Trong trƣờng hợp nguy hiểm nhất với tổ hợp 
bờ sông chính là một trong những nguyên nhân nhiều yếu tố bất lợi (xét đến tải trọng, có xói và 
gây ra sự cố sạt lở ven bờ. Một nguyên nhân mực nƣớc thấp nhất), giá trị FS giảm đảng kể 
khác là vận tải đƣờng thủy trong khu vực này chỉ còn 1,03 tại TĐ và 0,94 tại MC, gần nhƣ ở 
ngày càng gia tăng cả về số lƣợng và quy mô, trạng thái cân bằng giới hạn (Hình 10). Những 
trong đó đặc biệt là các tàu du lịch và tàu cao tác động tăng thêm nhƣ xe cộ lƣu thông, tàu 
tốc. Áp lực sóng do tàu thuyền tạo ra lúc di thuyền qua lại, mƣa lớn, v.v., cũng có thể lập 
chuyển sẽ phá vỡ và cuốn trôi đất mái bờ sông, tức phát sinh sự cố phá hoại bờ. 
làm gia tăng tốc độ sạt lở. 
 (a) Thanh Đa (b) Mƣơng Chuối 
 Hình 10 Phân tích ổn định trong trường hợp bất lợi nhất 
 (có tải trọng, có xói và mực nư c thấp nhất) 
 5. KẾT LUẬN đến nguy cơ sạt lở ven bờ. 
 Để nghiên cứu về cơ chế và nguyên nhân sạt (3) Cấu tạo nền địa chất yếu kết hợp với 
lở ven sông ở TP.HCM, bài báo này đã thực dòng chảy có vận tốc lớn hơn vận tốc không xói 
hiện mô phỏng trong nhiều trƣờng hợp khác cho phép của lòng dẫn là yếu tố góp phần gia 
nhau bằng phần mềm Slope/W dựa trên các số tăng quá trình xói lở, tạo hàm ếch và gây ra sự 
liệu thu thập đƣợc từ hiện trƣờng. Từ các kết cố sạt lở. 
quả phân tích đánh giá số liệu có thể rút ra các (4) Những đặc trƣng hình thái tại vị trí phân 
kết luận sau: lƣu, hợp lƣu hoặc đỉnh sông cũng có xu hƣớng 
 (1) Sự thay đổi mực nƣớc là một trong gây ra các hiện tƣợng cục bộ nhƣ xoáy vòng, 
những yếu tố chính ảnh hƣởng đến sự cố sạt lở hình thành hố xói, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở. 
ở HCM. Đặc biệt, mực nƣớc chân triều xuống (5) Hoạt động của con ngƣời gia tải mép 
thấp nhất trong năm (khoảng tháng 6 và 7) sự cố bờ sông nhƣ xây dựng công trình, nhà cửa, 
sạt lở thƣờng xảy ra nhất. neo đậu tàu thuyền v.v. là tác nhân làm giảm 
 (2) Quá trình xói có thể làm thay đổi hình độ ổn định của khối đất bờ và gây ra sự cố sạt 
dạng mái dốc, giảm khả năng ổn định và dẫn lở ven sông. 
36 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO Nhà Bè, Viện Kỹ thuật biển, 2014. 
 [9] Bản tin diễn biến thủy triều, Đài khí 
 [1] J. M. Duncan and S. G. Wright. Soil tƣợng thủy văn khu vực Nam bộ, 2014. 
strength and slope stability. New Jersey: John [10] Lê Ngọc Bích, Hoàng Văn Huân, Hồ 
Wiley & Sons Inc., 2005, 297 pp. Lƣơng Tụy và Hoàng Đức Cƣờng. “Nghiên cứu 
 [2] B. M. Das. Principles of Geotechnical khái quát về nguyên nhân xói lở lòng sông ở hạ 
Engineering. Nelson, a division of Thomson du sông Đồng Nai – Sài Gòn”, Viện Khoa học 
Canada Limited, 2006, 593 pp. Thủy lợi miền Nam, Tuyển tập kết quả khoa học 
 [3] L. W. Abramson, T. S. Lee , S. Sharma & công nghệ, 2005, trang 415-422. 
and G. M.Boyce. Slope Stability and [11] Lê Xuân Việt. Nghiên cứu ch ng sạt lở 
Stabilization methods. John Wiley and Sons, đường ven sông trên đất yếu tại Q 91 đoạn 
Inc., New York, 2002, 712 pp. Bình Mỹ, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang. Luận 
 [4] Thủ tƣớng Chính phủ. Quyết định số văn thạc sĩ, trƣờng đại học Bách Khoa thành 
01/2011/QĐ-TTg - Quy chế xử lý sạt lở bờ phố Hồ Chí Minh, 2011, 231 trang. 
sông, bờ biển, ngày 04/01/2011, 8 trang. [12] Hoàng Văn Huân. “Bư c đầu nghiên 
 [5] Lê Mạnh Hùng, Đinh Công Sản. Xói lở cứu các giải pháp khoa học công nghệ để phòng 
bờ sông Cửu Long và giải pháp phòng tránh ch ng sạt lở ổn định lòng dẫn hạ du sông Đồng 
cho các khu vực trọng điểm, Nhà xuất bản nông Nai – Sài Gòn”, Viện Khoa học Thủy lợi miền 
nghiệp, 2002, 196 trang. Nam, Tuyển tập kết quả khoa học & công nghệ, 
 [6] Đinh Công Sản. Thuyết minh thiết kế Dự 2005, trang 346-362. 
án Ch ng sạt lở bán đảo Thanh Đa - Đoạn 2 [13] Nguyễn Thế Biên. “Diễn biến lòng dẫn 
(Sông Sài Gòn - khu vực khách sạn Sài Gòn và đặc trưng hình thái của các sông phân, hợp 
Domaine). Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, lưu v i hệ th ng sông Sài Gòn - Đồng Nai khu 
2014, 90 trang. vực thành ph Hồ Chí Minh”, Viện Khoa học 
 [7] Đinh Công Sản và Lê Mạnh Hùng. Báo Thủy lợi miền Nam, Tuyển tập kết quả khoa học 
cáo tổng kết dự án tổ chức nghiên cứu giải pháp & công nghệ, 2004, trang 341-351. 
khắc phục sạt lở bờ sông trên địa bàn huyện [14] Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông 
Nhà Bè. Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, thôn. Công trình thủy lợi – Yêu cầu thiết kế 
2005, 146 trang. dẫn dòng trong xây dựng TCVN 9160:2012, 
 [8] Dữ liệu bảng triều tại trạm Phú An và 63 trang. 
 Người phản biện: PGS.TS. ĐẶNG HỮU DIỆP 
ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1-2016 37