Một số yếu tố ảnh hưởng đến chăm sóc sơ sinh ngay sau đẻ của cán bộ y tế xã tại 2 huyện tỉnh Thanh Hóa năm 2017

SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn108
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHĂM SÓC SƠ SINH NGAY 
SAU ĐẺ CỦA CÁN BỘ Y TẾ xã TẠI 2 HUYỆN TỈNH THANH HÓA 
NĂM 2017
Nguyễn Thị Nhung1, Trần Thị Ngọc Hiệp2, Trần Minh Hải2, Ngô Văn Toàn2, Cao Thị Hiền1
TÓM TẮT
Nghiên cứu được tiến hành mục tiêu: Mô tả một số 
yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức và kiến thức về thực hành 
chăm sóc sơ sinh ngay sau đẻ của cán bộ y tế xã tại 2 
huyện tỉnh Thanh Hóa năm 2017, trên 223 CBYT xã của 
2 huyện Quan Sơn và Thọ Xuân, thời gian từ tháng 5/2017 
đến tháng 5/2018. Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang. 
Kết quả: Những CBYT là nữ có kiến thức về các dấu hiệu 
nguy hiểm trẻ sơ sinh gấp 2 lần so với những CBYT là 
nam giới, có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Những CBYT 
người dân tộc Kinh có kiến thức về các dấu hiệu nguy 
hiểm trẻ sơ sinh gấp 5 lần so với những CBYT người dân 
tộc, có ý nghĩa thống kê với p< 0,05. Kết luận: kiến thức 
về chăm sóc sơ sinh ngay sau đẻ của CBYT xã cần được 
nâng cao hơn, đặc biệt là những CBYT là nam và người 
dân tộc.
Từ khóa: Chăm sóc sơ sinh, chăm sóc sơ sinh ngay 
sau đẻ
ABTRACT
KNOWLEDGE OF NEWBORN CARE RIGHT 
AFTER THE BIRTH OF COMMUNE HEALTH 
WORKERS IN 2 DISTRICTS OF THANH HOA 
PROVINCE IN 2017
The study was conducted with objectives: To 
describe some of the factors affecting knowledge 
and knowledge about neonatal care practices right 
after the birth of commune health workers in 2 
districts of Thanh Hoa province in 2017, on 223 
commune health workers of Quan Son and Tho Xuan 
from 5/2017 to 5/2018. The study design was cross-
sectional. Results: Female health workers are twice 
as knowledgeable in terms of infant dangers than 
male health workers, statistical significance with p 
<0.05. Kinh ethnic health workers are 5 times more 
knowledgeable about infant danger signs than ethnic 
minority health workers, statistical significance with 
p <0.05. Conclusion: The knowledge of neonatal care 
right after birth of commune health workers needs to 
be improved, especially the health workers are men 
and ethnic people.
Keywords: Newborn care, newborn care right after 
birth.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong những năm qua, tỷ suất tử vong trẻ em ở 
Việt Nam đã giảm đáng kể. Trong giai đoạn từ 1990-
2014, tỷ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi giảm 3 lần 
từ 44,4%o còn 14,9%o. Mặc dù vậy, tử vong sơ sinh 
vẫn còn cao, khoảng 2/3 số tử vong trẻ dưới 1 tuổi [1]. 
Chăm sóc sơ sinh đã được Bộ Y tế quan tâm đặc biệt 
trong thập kỷ qua, tuy nhiên mức độ giảm tử vong trẻ 
sơ sinh vẫn còn chậm hơn nhiều so với tử vong ở trẻ 
dưới 1 tuổi và tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi [9]. Theo báo 
cáo của Vụ Sức khoẻ Bà mẹ và Trẻ em năm 2014, tỷ lệ 
tử vong sơ sinh đang chiếm khoảng 60% số tử vong trẻ 
dưới 5 tuổi và hơn 70% tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi [2]. 
Vì vậy các can thiệp giảm tử vong sơ sinh vẫn cần được 
đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu trong các can thiệp về cứu 
sống trẻ em.
Trạm y tế (TYT) xã là nơi chăm sóc sức khỏe ban 
đầu cho người dân. Kiến thức, thực hành của cán bộ y 
tế (CBYT) về chăm sóc sơ sinh là vô cùng quan trọng. 
Quyết định số 4673/QĐ-BYT ngày 10/11/2014 về việc 
Phê duyệt tài liệu đào tạo “Quy trình chăm sóc bà mẹ, trẻ 
sơ sinh trong và ngay sau đẻ” [3] đã được ban hành trên 
toàn quốc. Thanh Hóa là một tỉnh miền Trung của Việt 
Nam, với 7 dân tộc cùng nhiều xã vùng sâu vùng xa. Hiện 
Ngày nhận bài: 01/06/2019 Ngày phản biện: 08/06/2019 Ngày duyệt đăng: 15/06/2019
1. Trường Đại học Y tế công cộng
2. Trường Đại học Y Hà Nội
Tác giả chính: Nguyễn Thị Nhung. Số ĐT: 0393573458; Email: [email protected]
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn 109
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
nay, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng của CBYT tuyến 
xã về chăm sóc sơ sinh (CSSS) còn ít. Vì vậy, nhằm mục 
đích nâng cao chất lượng dịch vụ CSSS, đặc biệt tại các 
cơ sở y tế miền núi, vùng khó khăn, nghiên cứu đã được 
thực hiện với mục tiêu: Mô tả một số yếu tố ảnh hưởng 
đến kiến thức và kiến thức về thực hành chăm sóc sơ sinh 
ngay sau đẻ của cán bộ y tế xã tại 2 huyện tỉnh Thanh Hoá 
năm 2017.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 
CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu:
Tiêu chuẩn lựa chọn: Cán bộ y tế tại các trạm y tế xã 
(bác sỹ, y sĩ, điều dưỡng, nữ hộ sinh) của 2 huyện Quan 
Sơn và Thọ Xuân có mặt tại thời điểm nghiên cứu. Tiêu 
chuẩn loại trừ: Không hợp tác, từ chối trả lời, điều kiện 
sức khỏe không cho phép
2.2. Phương pháp nghiên cứu
* Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang
* Thời gian và địa điểm nghiên cứu: Tại trạm y tế 
xã của 2 huyện Quan Sơn và Thọ Xuân tỉnh Thanh Hóa từ 
tháng 5/2017 đến tháng 5/2018
* Cỡ mẫu 
Cỡ mẫu cho ước tính một tỷ lệ tương đối trong 
quần thể: 
Công thức:
Trong đó:
n là cỡ mẫu nghiên cứu.
Z
(1-α/2) 
= 1,96 là giá trị tương ứng của hệ số giới hạn tin 
cậy tương ứng với α = 0,05, với độ tin cậy ước lượng 95%.
p = 0,5 là tỷ lệ CBYT trạm có kiến thức đúng về 
chăm sóc trẻ sơ sinh ngay sau đẻ [4].
ε = 0,28 là độ chính xác tương đối giữa tham số mẫu 
và tham số quần thể.
Từ đó tính được cỡ mẫu tối thiểu n= 49 cho mỗi 
huyện. Nghiên cứu được thực hiện trên tất cả các CBYT 
tại các TYT xã/thị trấn trong 2 huyện, tổng số có 223 
người (Quan Sơn: 60 CBYT, Thọ Xuân 163 CBYT).
* Tiến hành nghiên cứu
Bộ câu hỏi được xây dựng dựa vào nội dung của tài 
liệu đào tạo “Quy trình chăm sóc bà mẹ, trẻ sơ sinh trong 
và ngay sau đẻ” [3] và Hướng dẫn quốc gia về Chăm sóc 
sức khỏe sinh sản năm 2009.
Phương pháp thu thập số liệu bằng phỏng vấn theo 
bảng hỏi do các bác sĩ Trung tâm Chăm sóc Sức khoẻ 
Sinh sản TH, Bệnh viện Nhi TH, Trung tâm Y tế huyện 
hai huyện đã được tập huấn.
III. KẾT QUẢ
Bảng 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo một số đặc điểm cơ bản 
Đặc điểm cơ bản của CBYT 2 huyện Tần xuất (n) Tỷ lệ (%)
Giới tính
Nam 60 26,9
Nữ 163 73,1
Tuổi
< 30 tuổi 64 28,7
≥ 30 tuổi 159 71,3
Dân tộc
Kinh 183 82,1
Khác 40 17,9
Thâm niên công tác
< 5 năm 61 27,3
5-10 năm 32 14,4
10-15 năm 27 12,1
> 15 năm 103 46,2
Chức danh nghề nghiệp
Bác sỹ 32 14,4
Điều dưỡng 29 13,0
Nữ hộ sinh 52 23,3
Y sỹ 110 49,3
Tổng 223 100,0
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn110
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
Cán bộ y tế tại các trạm y tế xã/thị trấn của địa bàn 
nghiên cứu chủ yếu là nữ giới chiếm 73,1% và đa số là 
người Kinh (82,1%). Cán bộ y tế xã có độ tuổi trên 30 
cũng chiếm đa số với 71,3% và phần lớn với thâm niên 
công tác trên 15 năm (46,2%), tập trung nhiều ở đối tượng 
y sỹ chiếm 49,3%.
Chỉ có một số yếu tố liên quan đến hiểu biết về các dấu 
hiệu nguy hiểm ở trẻ sơ sinh của CBYT xã. Những CBYT 
là nam giới có kiến thức về các dấu hiệu nguy hiểm ở trẻ sơ 
sinh chỉ bằng 0,5 lần so với các CBYT là nữ giới có ý nghĩ 
thống kê với 95% CI không chứa 1 (0,2-0,9). Những CBYT 
là người dân tộc có kiến thức về các dấu hiệu nguy hiểm ở 
trẻ sơ sinh chỉ bằng 0,2 lần so với các CBYT là người dân 
tộc kinh có ý nghĩa thống kê với 95% CI không chứa 1 (0,1-
0,3). Những CBYT làm việc tại huyện Quan Sơn có kiến 
thức về các dấu hiệu nguy hiểm ở trẻ sơ sinh chỉ bằng 0,3 
lần so với các CBYT tại huyện Thọ Xuân có ý nghĩa thống 
kê với 95% CI không chứa 1 (0,3-0,5).
Bảng 3.2. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức về dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh 
Nội dung
Kiến thức về dấu hiệu nguy hiểm OR
(95%CI)
OR hiệu chỉnh
(95%CI)Đạt n (%) Không đạt n (%)
Tuổi
<30 42 (65,6) 22 (34,4) 1 1
≥30 87 (54,6) 72 (45,3) 0,6 (0,3-1,2) 0,5 (0,1-1,2)
Giới
Nữ 102 (62,6) 61 (37,4) 1 1
Nam 27 (45,0) 33 (55,0) 0,5 (0,3-0,9) 0,5 (0,2-0,9)
Thâm niên công 
tác (năm)
<5 39 (63,9) 22 (36,1) 1 1
≥5 90 (55,6) 72 (44,4) 0,7 (0,4-1,3) 0,7 (0,2-1,4)
Dân tộc
Kinh 117 (63,9) 66(36,1) 1 1
Khác 12 (30,0) 28 (70,0) 0,2 (0,1-0,5) 0,2 (0,1-0,3)
Trình độ
Bác sỹ 15 (46,9) 17 (53,1) 1 1
Khác (ĐD, NHS, YS) 114(59,7) 77(40,3) 1,7 (0,8-3,6) 1,6 (0,8-3,7)
Địa dư
Thọ Xuân 106 (65,0) 57 (35,0) 1 1
Quan Sơn 23 (38,3) 37 (61,7) 0,3 (0,2-0,6) 0,3 (0,3-0,5)
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn 111
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Không thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các yếu tố tuổi, giới, dân tộc, thâm niên công tác, trình độ và địa 
dư đến kiến thức về nội dung CSSS của cán bộ y tế xã.
Bảng 3.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức về nội dung chăm sóc sơ sinh ngay sau đẻ của CBYT xã 
Nội dung
Kiến thức về 8 nội dung chăm sóc 
sơ sinh OR
(95%CI)
OR hiệu chỉnh
(95%CI)
Đạt n (%) Không đạt n (%)
Tuổi
<30 49 (76,6) 15 (23,4) 1 1
≥30 116 (63,0) 43 (27,0) 1,2 (0,6-2,4) 1,2 (0,5-2,6)
Giới
Nữ 122 (74,8) 41 (25,2) 1 1
Nam 43 (71,7) 17 (28,3) 1,2 (0,6-2,2) 1,2 (0,5-2,4)
Thâm niên
công tác (năm)
<5 46 (75,4) 15 (24,6) 1 1
≥5 119 (73,5) 43 (26,5) 1,1 (0,6-2,2) 1,1 (0,5-2,3)
Dân tộc
Kinh 138 (75,4) 45 (24,6) 1 1
Khác 27 (67,5) 13 (32,5) 1,5 (0,7-3,1) 1,6 (0,7-3,3)
Trình
độ
BS 23(71,9) 9(28,1) 1 1
Khác (ĐD, NHS, YS) 142 (74,3) 49 (25,7) 0,9 (0,4-2,0) 0,9 (0,4-2,0)
Địa dư
Thọ Xuân 124(76,1) 39(23,9) 1 1
Quan Sơn 41 (68,3) 19 (31,7) 1,5 (0,7-2,8) 1,6 (0,7-3,0)
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn112
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
Không thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các 
yếu tố tuổi, giới, dân tộc, thâm niên công tác, trình độ và 
địa dư đến kiến thức về thực hành CSSS ngay sau đẻ của 
cán bộ y tế xã.
IV. BÀN LUẬN
Nghiên cứu được tiến hành trên 223 CBYT xã trong 
đó có hơn 2/3 (73,1%) đối tượng là nữ giới phù hợp với 
nguồn nhân lực y tế chung trên toàn quốc [5], phần lớn 
trình độ chuyên môn của CBYT xã là y sỹ, chiếm 49,3%, 
chỉ có 14,4% CBYT là bác sỹ (32 bác sĩ/54 xã, thị trấn của 
2 huyện). Tỷ lệ bác sỹ thấp hơn so với quy định Thông 
tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV hướng dẫn định 
mức biên chế sự nghiệp trong các cơ sở y tế nhà nước [5]. 
Lí do có thể là do khó tuyển bác sỹ về làm tại các cơ sở y 
tế xã phường. Số CBYT xã có thâm niên công tác trên 15 
năm chiếm tỷ lệ cao 46,2%.
Giai đoạn sơ sinh là giai đoạn trẻ còn non nớt, sức đề 
kháng kém nên dễ mắc bệnh, đặc biệt là các bệnh nhiễm 
trùng và có thể dẫn đến tử vong. Các biện pháp CSSS 
trong giai đoạn này rất có giá trị nhằm nâng cao tình trạng 
sức khoẻ và giảm tỷ lệ tử vong sơ sinh. Theo quy định 
của Bộ Y tế cũng như các Hướng dẫn của TCYTTG, mỗi 
giai đoạn phát triển cần có sự chăm sóc của riêng biệt tập 
trung vào những nội dung cần thiết [10]. Giai đoạn ngay 
sau sinh cần phát hiện, chẩn đoán và xử trí các trường hợp 
ngạt sau sinh, trẻ sinh non và nhẹ cân, cho bú ngay trong 
vòng 1 giờ đầu cũng như phát hiện các dấu hiệu nguy 
hiểm của trẻ sơ sinh. CBYT trực tiếp thực hiện các hoạt 
động CSSS, đòi hỏi các CBYT cần có đầy đủ kiến thức và 
thực hành về các hoạt động CSSS.
Trên thế giới đã có các nghiên cứu về một số yếu tố 
đặc trưng của bà mẹ cũng như kiến thức và thực hành của 
CBYT ảnh hưởng đến dịch vụ chăm sóc sơ sinh. Các yếu 
tố này bao gồm tuổi, giới, trình độ chuyên môn, thâm niên 
nghề nghiệp, tuyến bệnh viện, địa bàn công tác [11]. Ở các 
nước phát triển ở Châu Âu, Mỹ và Đông Á, sự khác biệt 
về các đặc trưng của CBYT đến kiến thức và thực hành 
CSSS không lớn do họ được đào tạo tốt, thường xuyên 
được đào tạo bổ sung và cập nhật kiến thức, cơ chế giám 
sát hỗ trợ từ tuyến trên xuống tuyến dưới, điều kiện làm 
việc cũng như trang thiết bị, thuốc cho CSSS rất đầy đủ ở 
các cơ sở y tế cũng đóng góp vào sự không khác biệt này.
Ngược lại, tại các nước đang phát triển, có sự ảnh 
hưởng nhiều giữa các đặc trưng cá nhân của CBYT và kiến 
thức cũng như thực hành CSSS. Các yếu tố ảnh hưởng cơ 
Bảng 3.4. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức về thực hành chăm sóc sơ sinh ngay sau đẻ của CBYT xã 
Nội dung
Kiến thức về thực hành chăm sóc 
sơ sinh OR
(95%CI)
OR hiệu chỉnh
(95%CI)
Đạt n (%) Không đạt n (%)
Tuổi
<30 60 (93,7) 4 (6,3) 1 1
≥30 148 (93,1) 11 (6,9) 1,1 (0,3-3,6) 1,1 (0,5-3,9)
Giới
Nữ 152 (93,3) 11 (6,7) 1 1
Nam 56 (93,3) 4 (6,7) 0,9 (0,3-3,2) 1,0 (0,3-3,2)
Thâm niên công
tác (năm)
<5 56 (91,8) 5(8,2) 1 1
≥5 152 (93,8) 10(6,2) 0,7 (0,3-2,2) 0,7 (0,3-2,3)
Dân
tộc
Kinh 117 (90,7) 12 (9,3) 1 1
Khác 37 (92,5) 3 (7,5) 1,6 (0,3-4,3) 1,2 (0,3-4,5)
Trình
độ
Bác sỹ 30 (93,7) 2 (6,3) 1 1
Khác (ĐD, NHS, YS) 178 (93,2) 13 (6,8) 0,9 (0,3-5,1) 1,1 (0,3-5,3)
Địa
dư
Thọ Xuân 152 (93,3) 11 (6,7) 1 1
Quan Sơn 56 (93,3) 4 (6,7) 0,9 (0,3-3,2) 1,0 (0,3-3,5)
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn 113
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
bản đến kiến thức và thực hành CSSS ở các quốc gia này 
chủ yếu là nội dung và phương pháp đào tạo CBYT, địa 
bàn công tác, tần suất và chất lượng giám sát của y tế 
tuyến trên cũng như cơ hội thực hành trên lâm sàng [12]. 
Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy các kỹ năng lâm 
sàng CSSS của các CBYT tuyến huyện và trạm y tế xã tại 
Hà Giang và Kon Tum là rất hạn chế do những CBYT ở 
đây là những người dân tộc, có trình độ văn hoá thấp, đã 
được đào tạo nhưng khả năng tiếp thu bị hạn chế và đặc 
biệt tại trạm y tế xã ít có cơ hội thực hành CSSS [6].
Kết quả nghiên cứu cho thấy những CBYT là nam 
giới có kiến thức về các dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh 
kém hơn so với những CBYT là nữ giới. Những CBYT 
người dân tộc và làm việc tại Quan Sơn có kiến thức về 
các dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh kém hơn so với những 
CBYT khác. Kết quả này đã phản ánh những đặc trưng 
của CBYT và kiến thức về các dấu hiệu nguy hiểm trẻ 
sơ sinh. Phần lớn số CBYT xã được điều tra đều có độ 
tuổi trên 30 (chiếm 71,3%) và những CBYT này đã lập 
gia đình và nữ giới có kinh nghiệm trong việc chăm sóc 
trẻ sơ sinh vì vậy có kiến thức về các dấu hiệu nguy hiểm 
trẻ sơ sinh tốt hơn so với nam giới. Những CBYT ở các 
huyện vùng sâu vùng xa, là người dân tộc có kiến thức 
về các dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh kém hơn những 
CBYT khác, điều này có thể giải thích do khả năng tiếp 
thu kiến thức trong đào tạo, cơ hội được học tập thấp hơn, 
cơ hội thực hành không nhiều và trang thiết bị còn thiếu 
thốn. Một nghiên cứu cho thấy các kiến thức về các dấu 
hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh của CBYT xã hạn chế. Chưa 
đến 20% CBYT xã có kiến thức và kỹ năng về CSSS đặc 
biệt ở các tỉnh miền núi như Hà Giang và Ninh Thuận [6]. 
Năm 2013 một nghiên cứu khác cũng cho kết quả tương 
tự :những CBYT là người dân tộc, sống ở vùng núi cao 
cũng có kiến thức và kỹ năng về CSSS rất hạn chế. Đặc 
biệt là ở 2 huyện Trạm Tấu và Lục Yên của tỉnh Yên Bái, 
tỷ lệ CBYT được đào tạo thường xuyên và cập nhật về 
CSSS rất thấp [7]. 
Một số quốc gia châu Á cũng đã có những nghiên 
cứu về thực trạng kiến thức và kỹ năng CSSS của CBYT. 
Kết quả nghiên cứu ở các quốc gia trên cũng có kết quả 
tương tự như của chúng tôi trên 2 khía cạnh: (1) kiến thức 
và thực hành CSSS của CBYT vẫn còn hạn chế; (2) vẫn 
có sự khác biệt về kiến thức và kỹ năng CSSS giữa những 
nhóm CBYT khác nhau và các vùng miền [8].
V. KẾT LUẬN
Kiến thức về chăm sóc sơ sinh ngay sau đẻ của CBYT 
xã cần được nâng cao hơn, đặc biệt là những CBYT là 
nam, người dân tộc và ở huyện Quan Sơn. Những CBYT 
là nữ có kiến thức về các dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh 
gấp 2 lần so với những CBYT là nam giới. Những CBYT 
người dân tộc Kinh có kiến thức về các dấu hiệu nguy 
hiểm trẻ sơ sinh gấp 5 lần so với những CBYT người dân 
tộc. Những CBYT làm việc tại huyện Quan Sơn có kiến 
thức về các dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh bằng 0,3 lần so 
với những CBYT làm việc tại huyện Thọ Xuân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng việt
1. Vụ Bảo vệ sức khỏe Bà mẹ và trẻ em (2016). Hội thảo Phổ biến và lập kế hoạch triển khai chăm sóc sức khỏe 
bà mẹ- trẻ em giai đoạn 2016- 2020.
2. Bộ Y tế (2014). Báo cáo Tổng kết công tác Chăm sóc sức khoẻ sinh sản năm 2014, phương hướng kế hoạch 
năm 2015.
3. Bộ Y tế (2014). Quyết định 4673/QĐ-BYT ngày 10 tháng 11 năm 2014 về việc Phê duyệt tài liệu đào tạo “Chăm 
sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh trong và ngay sau đẻ”.
4. Bộ Y tế (2013). Báo cáo kết quả khảo sát bổ sung thực trạng cung cấp chăm sóc sức khỏe sinh sản, Hà Nội.
5. Bộ Y tế (2007). Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV hướng dẫn định mức biên chế sự nghiệp trong 
các cơ sở y tế nhà nước.
6. UNFPA (2011). Sự thay đổi về chất lượng cung cấp và sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản giai đoạn 
2006-2010 tại 7 tỉnh tham gia chương trình quốc gia 7, Hanoi UNFPA report, Vietnam.
7. Tổ chức Cứu trợ trẻ em quốc tế (2016). Báo cáo đánh giá kết quả can thiệp về chăm sóc sức khỏe sinh sản tại 3 
tỉnh Việt Nam 2012-2016, Hà Nội.
Tiếng anh
8. Ministry of Health (2015). Joint annual health review 2015: Strengthening primary health care at the grassroots 
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn114
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
towards universal health coverage. Ministry of Health, Hanoi, Vietnam 2016
9. World Health Organization (2013). WHO Recommendations on Postnatal Care of the Mother and Newborn.
10. Janvier A and Lantos J (2014). Ethics and etiquette in neonatal intensive care. JAMA Pediatrics, 168 (9), 857-
858
11. Nyathi L (2017). Investigating the accessibility factors that influence antenatal care services utilisation in 
Mangwe district, Zimbabwe. African Journal of Primary Health Care & Family Medicine.
12. Aritra Das, Dipty Nawal, Manoj K. Singh and et al (2016). Impact of a nursing skill improvement Intervention 
on Newborn-Specific Delivery Practices: An Experience from Bihar, India.