Một số nhận xét tổng quát về đặc điểm nhân trắc người Việt Nam trong lứa tuổi lao động năm 2018-2019

95
K"t qu! nghiên c'u KHCN
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
MỘT SỐ NHẬN XÉT TỔNG QUÁT
VỀ ĐẶC ĐIỂM NHÂN TRẮC NGƯỜI VIỆT NAM
TRONG LỨA TUỔI LAO ĐỘNG NĂM 2018-2019
TS. Ph m Th% Bích Ngân1, ThS. Nguy$n Th% Hi#n1
PGS.TS. Nguy$n Đ'c H&ng2 và CS
(1) Trung tâm Sức khỏe nghề nghiệp, Viện Khoa học ATVSLĐ
(2) Trung tâm Môi trường và Sức khỏe
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Các công trình nghiên cứu điều tra cơbản về các đặc điểm nhân trắcEcgônômi của người Việt Nam đã
được Viện nghiên cứu KHKT Bảo hộ lao động
(nay đổi tên thành Viện khoa học an toàn và vệ
sinh lao động) và Viện Y học Lao động và vệ
sinh môi trường thực hiện 30 năm về trước. Các
đặc điểm nhân trắc của người Việt Nam cũng
tuân thủ qui luật gia tăng theo thời gian của nhân
loại. Thực tế, đặc điểm nhân trắc của người Việt
Nam hiện nay đã khác xa so 30 năm về trước,
việc nghiên cứu xây dựng một tập Atlat nhân
trắc phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu, thiết kế,
đánh giá Ecgônômi ở Việt Nam là rất cần thiết
Đề tài nghiên cứu khoa học “Xây dựng Atlat
nhân trắc người Việt Nam trong độ tuổi lao động
giai đoạn hiện nay” đã được Viện khoa học an
toàn và vệ sinh lao động chủ trì thực hiện trong
giai đoạn 2017 – 2019. Đề tài tiến hành đo toàn
bộ 136 dấu hiệu nhân trắc tĩnh, 50 dấu hiệu tầm
hoạt động khớp và tầm hoạt động của tay trên
các mặt ngang ở 9 độ cao khác nhau của 5148
đối tượng thuộc nhiều ngành nghề khác nhau tại
Tóm tắt
Nội dung bài báo trình bày sơ bộ kết quả thực hiện đo trực tiếp các dấu hiệu chiều cao, cân
nặng và cao ngồi trên 5148 đối tượng thuộc các ngành nghề nông-công nghiệp, học sinh-sinh
viên và lao động tự do tại một số tỉnh thành thuộc 3 miền Bắc - Trung - Nam. Qua kết quả số liệu
đo trực tiếp và xử lý thống kê (với các giá trị trung bình cộng, SD và so sánh kiểm định giá trị trung
bình) cho thấy, chiều cao trung bình hiện tại của người Việt Nam trưởng thành là 159,7±7,4cm,
trong đó nam cao164,6±5,8cm, nữ cao 154,5±4,8cm; chênh lệch chiều cao giữa nam và nữ
khoảng 10cm. Cân nặng trung bình của nam giới người Việt Nam trưởng thành là 59,2±8,9kg và
nữ nặng 50,8±6,6kg và có chỉ số khối cơ thể (BMI) thuộc loại bình thường (BMI = 21,9 với nam
và 21,3 với nữ), tiệm cận tới mức tiền béo phì (BMI = 23 – 24,9). Kết quả chỉ ra có sự khác biệt
có ý nghĩa thống kê (p<0,05) về chiều cao đứng và cân nặng giữa nam và nữ, giữa các lớp tuổi.
Tuy nhiên, không thấy có sự khác biệt giữa 3 miền về chiều cao đứng của cả nam và nữ. Nam
giới người Việt Nam trong lứa tuổi lao động có chỉ số thân trung bình là 52,8cm và nữ giới là
52,9cm, nằm trong nhóm người có phần thân trên thuộc loại vừa, tiệm cận loại người có thân dài
của nhân loại.
96
3 miền Bắc Trung Nam. Với bộ dữ liệu mới được
cập nhật, đề tài sẽ làm mới bộ Atlat nhân trắc
phục vụ cho thiết kế, đánh giá Ecgônômi.
Trong phạm vi bài báo này, nhóm nghiên cứu
phân tích một số đặc điểm nhân trắc của người
Việt Nam (chiều cao đứng, chiều cao ngồi và
trọng lượng cơ thể) cùng chỉ số Skelei và chỉ số
thân để thấy rõ tầm vóc, thể lực và đặc điểm
nhân trắc đặc thù của người Việt Nam trong độ
tuổi lao động hiện nay.
II. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Người Việt Nam (người dân tộc Kinh) trong
độ tuổi lao động (từ 16-60 tuổi), có thể hình bình
thường, đang làm việc trong các ngành công
nghiệp, nông nghiệp, học sinh sinh viên và lao
động tự do ở 3 miền Bắc, Trung, Nam.
Để có được những dẫn liệu nhân trắc đại diện
cho người lao động Việt Nam, đối tượng đo được
xác nhận là có hình thể và sức khoẻ bình thường.
2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
Số lượng đối tượng cần đo cho một đơn vị
mẫu được tính theo công thức sau [1]:
n = t2 * SD2/m2
Trong đó: t: khoảng tin cậy 95%
SD: độ lệch chuẩn
m: sai số chấp nhận
Lấy kích thước chiều cao đứng để tính số đối
tượng tối thiểu cần phải đo. Kết quả đo chiều cao
của nam giới người Việt Nam công bố trong Atlat
nhân trắc học năm 1986 cho biết SD = 5,7cm. Ta
chấp nhận sai số trong khoảng 15% độ lệch
chuẩn (m = 5,7 x 0,15 = 0,86cm) với khoảng tin
cậy 95% (t=1,96) thì số lượng mỗi đơn vị mẫu
cần đo là: n = 1,962 x 5,72/0,862 = 170 người
Đối tượng nghiên cứu được chia thành 5
nhóm tuổi như trong tập Atlat đã xuất bản [2]
(16-19, 20-29, 30-39, 40-49, 50-59); 2 giới (nam,
nữ); 3 miền (Bắc, Trung, Nam) nên sẽ có 30 đơn
vị mẫu và tổng số đối tượng cần đo là 170 x 30
= 5100 người. Thực tế đề tài đã đo 5148 người,
bao gồm 2531 nam và 2617 nữ.
2.3. Kỹ thuật đo các dấu hiệu nhân trắc
Kỹ thuật đo 136 kích thước nhân trắc tĩnh
tuân thủ đúng như phương pháp đo đã đưa ra
trong tập Atlas nhân trắc học người Việt Nam
trong độ tuổi lao động – dẫn liệu nhân trắc tĩnh
xuất bản năm 1986 [2]. Bộ thước đo nhân học
kiểu Martin, phòng đo nhân học và các dụng cụ
nhân trắc thông dụng khác được sử dụng để đo
các kích thước nhân trắc tĩnh.
Chiều cao đứng được đo ở tư thế đứng
chuẩn và chiều cao ngồi được đo ở tư thế ngồi
chuẩn. Tư thế đứng chuẩn là tư thế mà đối
tượng được đo đứng nghiêm (hai tay duỗi thẳng
xuống dưới sát bên thân mình, bàn tay duỗi tự
nhiên ngón cái hướng về phía trước), ba điểm
dô nhất về phía sau của lưng, mông, gót chân
chạm vào mặt phẳng vách phòng đo. Đầu giữ
thẳng sao cho điểm giữa bờ trên của lỗ tai ngoài
và điểm thấp nhất ở bờ dưới vành ổ mắt
(orbitale) cùng nằm trên một đường thẳng ngang
vuông góc với trục cơ thể (mặt phẳng Frankfurt).
Tư thế ngồi chuẩn là tư thế mà đối tượng
được đo ngồi ngay ngắn trên mặt ghế, hai điểm
dô nhất về phía sau của lưng và mông chạm vào
mặt phẳng vách phòng đo. Đầu được giữ ở mặt
phẳng Frankfurt như trong tư thế đứng chuẩn.
Thân và đùi, đùi và cẳng chân, cẳng chân và bàn
chân tạo thành những góc vuông; hai tay đặt lên
đùi; hai đầu gối và hai mắt cá trong đặt sát vào
nhau, bàn chân đặt sát trên mặt đất.
Chiều cao đứng: Đối tượng đứng thẳng ở tư
thế đứng chuẩn. Người đo dùng phòng đo hoặc
thước đo nhân học đo khoảng cách từ mặt đứng
đến điểm nhô cao nhất ở đỉnh đầu khi đầu được
giữ ở mặt phẳng Frankfurt (vertex), đọc số đo
trên thước tính bằng mm.
Cao ngồi: Đối tượng ngồi chuẩn. Người đo dùng
phòng đo hoặc thước đo nhân học đo khoảng cách
từ mặt ghế ngồi đến điểm nhô cao nhất ở đỉnh đầu
khi đầu được giữ ở mặt phẳng Frankfurt (vertex),
đọc số đo trên thước tính bằng mm.
K"t qu! nghiên c'u KHCN
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
97
K"t qu! nghiên c'u KHCN
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
Cân nặng: Đối tượng mặc đồ lót mỏng đứng
cân bằng trên giữa mặt cân. Người đo dùng cân
bàn y học có độ chính xác đến 10g, đọc số đo
trên cân tính bằng gram.
2.4. Xử lý số liệu
Sau khi đã xử lý thô, toàn bộ số liệu trong
phiếu đo được nhập vào máy tính và xử lý bằng
các chương trình excel và phần mềm SPSS for
windows 22,... rút ra các thông số [4]:
- Trung bình cộng;
- Độ lệch chuẩn;
- Giá trị t test, đánh giá:
+ Nếu t<1,96 thì sự khác biệt không có ý
nghĩa thống kê.
+ Nếu 1,96 ≤t< 2,58, sự khác biệt có ý
nghĩa thống kê với độ tin cậy 95% hay P<0,05.
+ Khi giá trị 2,58 ≤ t< 3,29, sự khác biệt có
ý nghĩa thống kê với độ tin cậy 99% hay P<0,01.
+ Nếu t ≥ 3,29, sự khác biệt có ý nghĩa
thống kê với độ tin cậy 99,9% hay P<0,001.
- Chỉ số thân: chỉ số thân nhỏ hơn 50,9 là
người có thân ngắn, từ 51-52,9 là loại người có
thân vừa và từ 53 trở lên là thuộc loại người có
thân dài. [1]
- Chỉ số khối cơ thể [5],[6]:
BMI=W (kg)/H²(m). [5], [6].
Trong đó : W: cân nặng ; H: chiều cao
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
3.1. Chiều cao đứng
Theo thống kê tổng hợp các chủng tộc trên
thế giới, chiều cao bình thường của con người là
từ 135 đến 190cm. Ngoài giới hạn này là bất
thường. Các nhà nhân loại học đã xếp loại chiều
cao của loài người nói chung thành ba loại: loại
thấp là dưới 160cm, loại trung bình là từ
160cm÷170cm và loại cao là trên 170cm. Nam
giới người Việt Nam hiện nay có chiều cao trung
bình là 164,5±5,7cm; nữ giới người Việt Nam
hiện nay có chiều cao trung bình 154,4±4,7cm.
Như vậy, người Việt Nam có chiều cao cơ thể
thuộc loại trung bình của nhân loại. So với một số
nước trong khu vực, chiều cao đứng trung bình
của nam nữ người Việt Nam tương tự như của
người Indonesia và Philippin nhưng thấp hơn
người Thái Lan, Malaisia, Singapore (Biểu đồ 1).
Chênh lệch chiều cao đứng giữa nam và nữ
trung bình là 10,1cm. Sự khác biệt về chiều cao
giữa nam và nữ nằm trong giới hạn phổ biến
thường thấy trên thế giới (Biểu đồ 1), dao động
khoảng trên dưới 10cm [3]. Sự khác biệt về
chiều cao đứng giữa nam và nữ có ý nghĩa
thống kê với mức độ tin cậy rất cao (p<0,001).
Bảng 1 còn cho thấy, chiều cao đứng trung
bình của nam, nữ ở ba miền chênh lệch nhau
không nhiều. Sự khác biệt về chiều cao đứng
trung bình giữa các miền trong cùng một nhóm
Phân loҥi WHO BMI (kg/m²) 
IDI&WPRO 
BMI (kg/m²) 
Cân nһng thҩp
(gҫy)-CED < 18,5 < 18,5 
Bình thѭӡng 18,5 - 24,9 18,5 - 22,9 
Thӯa cân 25 23 
TiӅn béo phì 25 - 29,9 23 - 24,9 
Béo phì ÿӝ I 30 - 34,9 25 - 29,9 
Béo phì ÿӝ II 35 - 39,9 30 
Béo phì ÿӝ III 40 
(Nguồn : WHO Mean Body Mass Index (BMI), 2019)
140
145
150
155
160
165
170
175
180
185
155 155 155 157 157
158 160 158
161
165
169 169
164 164 164
167 168
170 170 171
173 175
181 182
cm 
Nam 1ӳ
Biểu đồ 1. Chiều cao người Việt Nam
và một số nước trên thế giới
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
K"t qu! nghiên c'u KHCN
98
Bảng 2. So sánh chiều cao đứng của người Bắc với người miền Nam trong Atlat (1986)
Lӟp tuәi Nam (cm) Nӳ (cm) 
MiӅn Bҳc MiӅn Nam p MiӅn Bҳc MiӅn Nam p 
17-19 161,50 162,87 p0,05 
20-29 162,06 162,78 p<0,01 151,45 152,65 p<0,001 
30-39 161,17 162,12 p<0,01 150,94 152,64 p<0,001 
40-49 159,81 160,88 p<0,01 150,04 151,71 p<0,001 
50-59 159,17 160,72 p0,05 
Bảng 1. Chiều cao đứng (cm) theo lớp tuổi giữa 3 miền
Giӟi Nhóm tuәi MiӅn Bҳc MiӅnTrung MiӅn Nam 
Giá trӏ p
Bҳc-Trung Bҳc-Nam Trung-Nam 
Nam 
16-19 165,7±6,2 165,3±5,7 165,5±5,6 0,630 0,782 0,776 
20-29 165,8±6,0 165,4±5,5 166,0±5,6 0,459 0,802 0,274 
30-39 165,0±5,6 164,6±5,6 165,2±5,4 0,521 0,710 0,292 
40-49 163,9±5,4 163,4±6,0 164,0±6,4 0,404 0,943 0,442 
50-59 162,1±5,3 162,0±5,7 162,7±5,5 0,863 0,431 0,304 
16-59 164,7±5,7 164,2±5,8 164,9±5,8 
Nӳ
16-19 154,8±5,3 154,9±3,9 155,0±4,9 0,892 0,740 0,815 
20-29 156,0±5,8 156,0±4,2 156,2±4,9 0,940 0,764 0,658 
30-39 154,6±5,5 154,6±3,9 155,0±4,2 0,885 0,501 0,358 
40-49 153,6±4,7 153,2±3,8 153,9±4,1 0,313 0,540 0,084 
50-59 152,8±5,6 152,7±3,9 153,2±5,1 0,865 0,532 0,367 
16-59 154,4±4,5 154,3±4,1 154,7±4,7 
(Nguồn: Atlat nhân trắc học người Việt Nam trong lứa tuổi lao động - dẫu liệu nhân trắc tĩnh)
tuổi không có ý nghĩa thống kê (p>0,05). Điều
này khác xa so với 30 năm về trước, người miền
Bắc thấp hơn đáng kể so với người miền Nam ở
nhiều lớp tuổi (Bảng 2). Có thể do điều kiện sống
và dinh dưỡng ở miền Bắc đã được cải thiện rất
nhiều trong những năm qua làm cho thể hình
của người miền Bắc đã tăng lên đáng kể, bắt kịp
với người miền Nam.
Theo qui luật sinh học nói chung, cứ khoảng
10-15 năm, do những điều kiện sống thay đổi,
tầm vóc, thể lực của cư dân cũng có những biến
đổi và thường tăng 1,5-2cm. Sự tăng trưởng về
tầm vóc của người trưởng thành Việt Nam cũng
được thể hiện rõ qua kết quả đo chiều cao đứng
của đề tài (2017-2019) so với kết quả đo tại thời
điểm 1982-1985 được công bố trong cuốn Atlat
nhân trắc 1986 (Bảng 3).
Kết quả Bảng 3 cho thấy, chiều cao đứng của
nam nữ người Việt Nam trong độ tuổi lao động hiện
tại (kết quả đo của đề tài 2017-2019) cao hơn so
với kết quả đo được công bố trong Atlat nhân trắc
học người Việt Nam độ tuổi lao động (1986) ở tất
cả các lớp tuổi. Tính trung bình chiều cao đứng do
đề tài thực hiện cao hơn so với Atlat ở nam giới
2,9-3,9cm và ở nữ giới là 2,4-3,5cm. Sự khác biệt
về chiều cao đứng của nam nữ người Việt Nam
trong độ tuổi lao động hiện tại so với thời điểm
1982-1985 có ý nghĩa thống kê (p<0,01).
thân trên trình bày trong Bảng 4.
Theo thang phân loại của các nhà
nhân loại học thì khi chỉ số thân nhỏ hơn
50,9 là người có thân ngắn, từ 51-52,9 là
người có thân vừa và từ 53 trở lên là
thuộc người có thân dài. Kết quả tính chỉ
số thân của nam nữ người Việt Nam cho
thấy, nam giới có chỉ số thân trung bình là
52,8 và nữ giới là 52,9. Chỉ số thân ở cả
nam và nữ đều nằm trong giới hạn dạng
người có thân trên dài trung bình (từ 51-
52,9) và sai khác nhau không nhiều giữa
3 miền. Như vậy, người Việt Nam trong
lứa tuổi lao động có phần thân trên thuộc
loại vừa lệch hẳn về phía loại người có
thân dài của nhân loại khi đánh giá thông
qua chỉ số thân. Đây là điều đặc biệt cần
chú ý khi tiếp nhận các loại máy móc và
dây chuyền công nghệ được sản xuất ở
các nước Âu Mỹ trong chuyển giao công
nghệ.
3.2. Trọng lượng cơ thể
Kết quả Bảng 5 cho thấy: Trọng lượng
cơ thể trung bình của nam là 59,2±8,9kg
và của nữ 50,8±6,6kg. Kết quả này khác
xa so với kết quả đã công bố trong Atlat
1986 (cân nặng trung bình không vượt
quá 50kg) [3] (Bảng 6). Sự khác biệt về
trọng lượng cơ thể giữa giai đoạn 2017-
2019 và 1982-1985 có ý nghĩa thống kê
(p<0,001).
Trọng lượng cơ thể trung bình giữa
nam và nữ chênh lệch khoảng 8,4 kg và
sự khác biệt nam nữ về trọng lượng cơ
thể có ý nghĩa thống kê (p<0,001). Sự
chênh lệch về trọng lượng giữa các nhóm
tuổi ở cả 3 miền ở cả nam và nữ cũng có
sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,05).
Sự chênh lệch về trọng lượng cơ thể
trung bình giữa các miền theo nhóm tuổi
ở cả nam và nữ khá lớn. Sự khác biệt về
trọng lượng cơ thể trung bình giữa các
miền trong cùng nhóm tuổi hầu hết đều có
ý nghĩa thống kê (p<0,05÷ 0,001).
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
K"t qu! nghiên c'u KHCN
99
Bảng 3. So sánh chiều cao đứng của Atlat (1986) và
của Đề tài (2017-2019)
Bảng 4. Chỉ số thân (cm) theo nhóm tuổi ở 3 miền
Sự gia tăng chiều cao đứng theo thời gian còn được
thể hiện khá rõ khi so sánh chiều cao đứng trung bình
giữa các lớp tuổi. Chiều cao đứng trung bình có xu
hướng giảm dần từ các lớp tuổi trẻ đến các lớp tuổi cao
hơn. Sự khác biệt về chiều cao trung bình giữa nhóm
tuổi trẻ 16-19 và 20-29 so với nhóm 40-49 và 50-59 có
ý nghĩa thống kê với mức tin cậy cao (p<0,01).
Trên cơ sở số đo chiều cao đứng và chiều cao ngồi,
chỉ số thân ([Chiều cao ngồi/chiều cao đứng] x 100)
được tính để xem xét đánh giá bề dài thân hay phần
Giӟi
tính 
Nhóm 
tuәi
&DR ÿӭng (cm) 
MiӅn Bҳc MiӅn Trung MiӅn Nam 
Atlat ĈӅ tài Atlat ĈӅ tài Atlat ĈӅ tài
Nam
16-19 161,5 165,7 162,4 165,3 162,9 165,5
20-29 162,1 165,8 162.0 165,3 162,8 166,0
30-39 161,2 165,0 161,2 164,6 162,1 165,2
40-49 159,8 163,9 160,4 163,4 160,9 164,0
50-59 159,2 162,1 160,3 162,0 160,7 162,7
16-59 160,8 164,7 161,3 164,2 161,9 164,9
t-test P<0,01 P< 0,01 P<0,01 
Nӳ
16-19 151,9 154,9 152,7 154,9 152,6 155,0
20-29 151,5 156,0 152,1 156,0 152,7 156,2
30-39 150,9 154,6 152.0 154,6 152,6 155,0
40-49 150.0 153,6 151,1 153,2 151,7 153,9
50-59 150,2 152,8 151,5 152,7 150,9 153,2
16-59 150,9 154,4 151,9 154,3 152,1 154,6
t-test P<0,001 P<0,01 P<0,01 
Nhóm 
tuәi
MiӅn Bҳc MiӅn Trung MiӅn Nam 
Nam 
giӟi
Nӳ
giӟi
Nam 
giӟi
Nӳ
giӟi
Nam 
giӟi
Nӳ
giӟi
16-19 52,84 52,89 52,86 52,89 52,78 52,79
20-29 52,85 52,92 52,86 52,88 52,72 52,87
30-39 52,83 52,98 52,81 52,87 52,64 52,81
40-49 52,82 52,94 52,84 52,91 52,73 52,93
50-59 52,88 52,89 52,87 52,92 52,72 52,93
16-59 52,84 52,92 52,84 52,89 52,72 52,86
100
K"t qu! nghiên c'u KHCN
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
Bảng 5. Trọng lượng cơ thể (kg) theo lớp tuổi giữa 3 miền
Giӟi Nhóm tuәi MiӅn Bҳc MiӅn Trung MiӅn Nam Giá trӏ pBҳc-Trung Bҳc- Nam Trung-Nam
Nam 
16-19 57,0±8,9 54,9±7,7 58,7±8,3 0,028 0,046 0,0001 
20-29 60,1±9,0 57,9±7,8 62,4±9,3 0,017 0,016 0,0001 
30-39 63,3±9,1 58,1±7,7 62,1±9,5 0,0001 0,233 0,000 
40-49 58,2±8,5 59,3±9,2 62,0±9,2 0,277 0,000 0,013 
50-59 57,3±8,8 57,7±9,4 58,3±8,7 0,687 0,383 0,621 
16-59 59,3±9,1 57,7±8,1 60,6±9,2
Nӳ
16-19 49,1±5,9 47,2±4,9 50,2±7,8 0,002 0,153 0,000 
20-29 49,6±6,1 48,1±5,3 50,4±6,8 0,009 0,284 0,001 
30-39 50,6±6,0 50,2±6,9 53,1±6,1 0,557 0,000 0,000 
40-49 51,8±6,0 51,0±6,0 54,4±6,8 0,215 0,000 0,000 
50-59 51,4±6,7 51,0±6,3 53,3±7,5 0,629 0,016 0,004 
16-59 50,5±6,2 49,5±5,9 52,3±7,2
Bảng 6. So sánh cân nặng của nam nữ người lao động giai đoạn 1982-1985 (Atlat) và giai đoạn
2017-2019 (Đề tài)
Giӟi tính Nhóm tuәi
Cân nһng (kg)
Bҳc Trung Nam 
Atlat DTNT Atlat DTNT Atlat DTNT
Nam 
16-19 48,6 57,0 49,5 54,9 49,0 58,7 
20-29 49,4 60,1 48,4 57,9 48,8 62,4 
30-39 48,0 63,3 47,9 58,1 49,1 62,1 
40-49 47,6 58,2 47,4 59,3 49,3 62,0 
50-59 46,5 57,3 46,8 57,8 49,4 58,3 
16-59 48,0 59,3 48,0 57,7 49,1 60,6 
t-test p<0,001 p<0,001 p<0,001 
Nӳ
16-19 45,0 49,1 44,0 47,2 43,6 50,2 
20-29 44,7 49,6 44,5 48,1 44,1 50,4 
30-39 44,2 50,5 44,3 50,2 44,9 53,1 
40-49 43,7 51,8 43,5 51,0 43,8 54,4 
50-59 44,0 51,4 431 51,0 44,1 53,3 
16-59 44,3 50,5 43,9 49,5 44,1 52,3 
t-test (p<0,001 p<0,001 p<0,001 
Để đánh giá thể tạng của nam nữ người Việt
Nam trong lứa tuổi lao động, nhóm nghiên cứu
tính chỉ số khối cơ thể (BMI). Kết quả trình bày
trong Bảng 7.
Theo bảng đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới
dành riêng cho người châu Á, thì nam, nữ người
Việt Nam trong độ tuổi ở giai đoạn hiện nay có
chỉ số khối cơ thể (BMI) thuộc loại bình thường
(BMI = 21,9 với nam và 21,3 với nữ), tiệm cận
tới mức tiền béo phì (BMI = 23 – 24,9).
IV. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Từ kết quả khảo sát phân tích chiều cao
đứng và cân nặng, là những dấu hiệu có ý nghĩa
quan trọng nói lên sự tăng trưởng và phát triển
về tầm vóc cơ thể người Việt Nam giai đoạn hiện
101
K"t qu! nghiên c'u KHCN
Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2019
nay, nhóm tác giả rút ra một số kết luận như sau:
Nam giới người Việt Nam hiện nay có chiều
cao trung bình là 164,5±5,7cm, nữ giới cao trung
bình 154,4 ± 4,7cm, mặc dù so với thời điểm
1982-1985 đã cao hơn 4,6cm với nam và 4,5cm
với nữ, nhưng vẫn thuộc loại cao trung bình của
nhân loại. So với một số nước trong khu vực,
chiều cao đứng trung bình của nam nữ người
Việt Nam tương tự như của người Indonesia và
Philippin nhưng thấp hơn người Thái Lan,
Malaisia, Singapore.
Chênh lệch chiều cao đứng giữa nam và nữ
trung bình khoảng 10cm, nằm trong giới hạn phổ
biến thường thấy trên thế giới.
Chiều cao đứng trung bình của nam, nữ ở ba
miền chênh lệch nhau không nhiều. Sự khác biệt
về chiều cao đứng trung bình giữa các miền
trong cùng một nhóm tuổi cũng không có ý nghĩa
thống kê. Điều này khác xa so với 30 năm về
trước, người miền Bắc thấp hơn đáng kể so với
người miền Nam ở nhiều lớp tuổi.
Nam giới người Việt Nam trong lứa tuổi lao
động có chỉ số thân trung bình là 52,8cm và nữ
giới là 52,9cm, nằm trong nhóm người có phần
thân trên thuộc loại vừa, tiệm cận loại người có
thân dài của nhân loại.
Trọng lượng cơ thể trung bình của nam giới
người Việt Nam là 59,2±8,9kg, nữ là 50,8±6,6kg
và có chỉ số khối cơ thể thuộc loại bình thường
(BMI=21,9 với nam và 21,3 với nữ), tiệm cận tới
mức tiền béo phì (BMI=23–24,9). Kết quả này
khác xa so với kết quả đã công bố trong Atlat
1986 có cân nặng trung bình nhẹ hơn hiện tại
10,6kg (với nam giới) và 6,5kg (với nữ giới).
Do chiều cao đứng trung bình của nam, nữ
người Việt Nam trong lứa tuổi lao động hiện nay
ở ba miền chênh lệch nhau không có ý nghĩa
thống kê ở mọi lớp tuổi nên trong tập Atlat nhân
trắc có thể sẽ biên tập cập nhật không cần chia
theo vùng địa lý Bắc, Trung, Nam.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Nguyễn Đức Hồng, Nguyễn Hữu Nhân
(2004). Giáo trình nhân trắc học Ergonomi, NXB
Đại học Quốc gia Hà Nội.
[2]. Tổng LĐLĐVN - Viện Nghiên cứu KHKT
BHLĐ (1986). Atlat nhân trắc học người Việt
Nam trong lứa tuổi lao động - dẫu liệu nhân trắc
tĩnh, NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[3]. Tổng LĐLĐVN - Viện Nghiên cứu KHKT
BHLĐ (1986). Chương trình 58A-01. Atlat nhân
trắc học người Việt Nam trong lứa tuổi lao động
- dẫu liệu và chỉ dẫn sử dụng. NXB Khoa học và
Kỹ thuật.
[4]. Hoàng Trọng (2002). Xử lý dữ liệu nghiên
cứu với SPSS FOR WINDOWS. NXB Thống kê.
[5]. World Health Organization. "WHO Mean
Body Mass Index (BMI)". World Health
Organization. Retrieved 5 February 2019.
[6]. WHO - Western Pacific Region (2000).
“The Asia-Pacific Perspective: Redefining
Obesity and its Treatment”. WHO - Western
Pacific Region.
Bảng 7. Chỉ số khối cơ thể (BMI) theo nhóm tuổi ở 3 miền
Nhóm tuәi MiӅn Bҳc MiӅn Trung MiӅn Nam Nam giӟi Nӳ giӟi Nam giӟi Nӳ giӟi Nam giӟi Nӳ giӟi
16-19 20.77 20.49 20.09 19.66 21.44 20.88 
20-29 21.86 20.37 21.12 19.77 22.65 20.65 
30-39 23.29 21.14 21.36 21.00 22.75 22.12 
40-49 21.67 21.93 22.19 21.73 23.05 22.95 
50-59 21.81 21.97 21.99 21.88 22.12 22.69 
16-59 21.88 21.18 21.35 20.81 22.40 21.86