Mối quan hệ của Xoan nhừ (Choerospondias axillaris) với các loài trong rừng tự nhiên ở 2 tỉnh Sơn La và Lào Cai

Tạp chí KHLN 1/2016 (4172 - 4179) 
©: Viện KHLNVN - VAFS 
ISSN: 1859 - 0373 Đăng tải tại: www.vafs.gov.vn 
MỐI QUAN HỆ CỦA XOAN NHỪ (Choerospondias axillaris) 
VỚI CÁC LOÀI TRONG RỪNG TỰ NHIÊN 
Ở 2 TỈNH SƠN LA VÀ LÀO CAI 
Lại Thanh Hải1, Phan Thị Luyến2 
1 Viện Nghiên cứu Lâm sinh 
2 Trung tâm Nghiên cứu và Chuyển giao kỹ thuật lâm sinh 
 Từ khóa: Mối quan hệ, 
Xoan nhừ 
TÓM TẮT 
Nghiên cứu mối quan hệ giữa Xoan nhừ với các loài cây trong rừng tự 
nhiên đã sử dụng phương pháp điều tra ô 6 cây và căn cứ vào chỉ số tần 
suất xuất hiện để xác định mối quan hệ. Kết quả như sau: Xoan nhừ 
thường phân bố ở trạng thái rừng hỗn loài lá rộng thường xanh phục hồi 
sau khai thác nhiều năm; Nằm ở tầng trên của tán rừng với D1.3, Hvn lớn 
hơn các loài cây bạn; Số loài cây xuất hiện cùng Xoan nhừ tương đối cao 
tại hai khu vực nghiên cứu (Lào Cai: Văn Bàn 49 loài, Sa Pa 50 loài; Sơn 
La: Mộc châu 26 loài, Phù Yên 20 loài, Thuận Châu 24 loài); Tại Lào Cai 
loài rất hay gặp với Xoan nhừ là Trám trắng; Tại Sơn La loài rất hay gặp 
với Xoan nhừ là Bồ đề, Sồi phảng, Mắc niễng và Xoan nhừ. 
Keywords: Relation, 
Choerospondias axillaris 
Relationship between Choerospndias axillaris and other species in Son 
La and Lao Cai 
Research on relationship between Choerospondias axillaris and other 
species in natural forests, used survey methods of “6 tree plot” and 
appearing frequency index. The results showed that: Choerospondias 
axillaris distribution in evergreen broadleaf forest, spartly; on the upper 
storey of the forest canopy, DBH and Ht are higher than that of neighbour 
species; In Van Ban, there were 49 species living with Choerospondias 
axillaris; In Sa Pa, there were 50 species living with Choerospondias 
axillaris; In Moc Chau, there were 26 species living with Choerospondias 
axillaris; In Phu Yen, there were 20 species living with Choerospondias 
axillaris; In Thuan Chau, there were 24 species living with 
Choerospondias axillaris; In Lao Cai, the number of species appearing 
with A. triphysa with very high frequence were Canarium album; In Son 
La, The number of species appearing with A. triphysa with very high 
frequence were Ficus religiosa, Lithocarpus fissus, Eberhardtia aurata, 
Choerospondias axillaris. 
 4172 
Lại Thanh Hải et al., 2016(1) Tạp chí KHLN 2016 
Xoan nhừ (Choerospondias axillaris) được biết 
đến là loài cây bản địa mọc nhanh, đa tác dụng, 
thích hợp với nhiều vùng sinh thái khác nhau. 
Thường gặp ở độ cao dưới 1000m so với mực 
nước biển tại các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, 
Yên Bái, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu, Lạng Sơn, 
Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Quảng 
Trị, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum,... Tùy theo 
địa phương mà Xoan nhừ có các tên gọi khác 
nhau: Sa Pa gọi là cây Nênh; Vĩnh Phúc gọi là 
Lát xoan, Xoan trà; Yên Bái gọi là Xoan rừng; 
Lạng Sơn gọi là Mắc miễu; Lâm Đồng gọi là 
Xuyên cóc; Nghệ An gọi là Sơn trà; Thái 
Nguyên gọi là Xoan nhừ, Mắc nhừ,... 
Gỗ của Xoan nhừ được sử dụng để thiết kế nội 
thất, điêu khắc, đóng gói thùng, ván ép, củi và 
bột giấy; lá có thể sử dụng làm thức ăn gia súc; 
quả có vị ngọt, chua được sử dụng làm kẹo, 
thức ăn. Ngoài ra, trong y học cổ truyền, đây 
còn là loài cây được coi là vị thuốc có tác dụng 
lưu thông khí huyết, làm mạnh tim, được dùng 
chữa ứ trệ khí huyết, đau ngực, hơi thở ngắn. 
Mặc dù là loài cây đa tác dụng như vậy, song 
Xoan nhừ vẫn chưa được phát triển đúng với 
tiềm năng của nó (Lại Thanh Hải, 2015). 
Hiện nay, các kết quả nghiên cứu chủ yếu mới 
chỉ dừng lại ở phân loại, mô tả hình thái, phân 
bố, một số đặc tính sinh thái, đúc rút một số kỹ 
thuật tạo cây con từ hạt, cung cấp gỗ trụ mỏ ở 
Hữu Lũng (Lạng Sơn)... Chính do còn thiếu 
các thông tin, cơ sở khoa học về đặc điểm lâm 
học, nhân giống, lựa chọn lập địa, kỹ thuật gây 
trồng,... nên Xoan nhừ vẫn chưa được phát 
triển sâu rộng ở Việt Nam. Mục tiêu của bài 
báo này là tìm hiểu mối quan hệ của các loài 
cây bạn thường phân bố với Xoan nhừ trong 
rừng tự nhiên. 
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
i. 
1.3, Hvn
. 
, 
Sa Pa; tổng số ô điều tra
tra 15 ô. 
loài theo số ô quan sát (fô) và theo số cây (fc): 
: 
fô = nô/Nô × ô
; Nô (Phạm Văn 
Bốn et al., 2015; Hoàng Văn Thắng, 2003). 
: 
fc = nc/Nc × c
; Nc
(Phạm Văn Bốn et al., 2015; Hoàng 
Văn Thắng, 2003). 
Căn cứ vào giá trị của fô và fc 
nhó , 2003). 
Nhóm 1: rất hay gặp, gồm những loài có fô 
≥30% và fc ≥7%. 
Nhóm 2: hay gặp, gồm những loài có 15% ≤fô 
< 30% và 3% ≤fc < 7%. 
Nhóm 3: ít gặp, gồm những loài có fô < 15% 
và fc < 3%. 
 4173 
Tạp chí KHLN 2016 Lại Thanh Hải et al., 2016(1) 
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 
1. 
Địa điểm nghiên cứu Số ô quan sát 
Số ô có Xoan nhừ xuất 
hiện cùng Số loài xuất hiện cùng 
Xoan như 
Số ô Tỷ lệ (%) 
Lào Cai 
Văn Bàn 15 5 33,33 50 
Sa Pa 15 2 13,33 49 
Sơn La 
Mộc Châu 10 5 50 26 
Phù Yên 10 3 30 20 
Thuận Châu 10 3 30 24 
Kết quả điều tra cho thấy, số loài cây xuất hiện 
cùng Xoan nhừ tương đối cao và không đồng 
đều tại hai khu vực nghiện cứu (Lào Cai: Văn 
Bàn 49 loài, Sa Pa 50 loài; Sơn La: Mộc châu 
26 loài, Phù Yên 20 loài, Thuận Châu 24 loài). 
Số ô có Xoan nhừ xuất hiện cùng tại Sơn La 
cao hơn Lào Cai, cụ thể: Ở Sơn La: Mộc Châu 
quan sát 10 ô tiêu chuẩn thì 5 ô có Xoan nhừ 
xuất hiện cùng trong ô (chiếm 50%), Phù Yên 
và Thuận Châu mỗi huyện quan sát 10 ô tiêu 
chuẩn thì 3 ô có Xoan Nhừ xuất hiện cùng 
trong ô (chiếm 30%); Ở Lào Cai: Văn Bàn quan 
sát 15 ô tiêu chuẩn thì 5 ô có Xoan Nhừ xuất 
hiện cùng trong ô (chiếm 33,33%), Sa Pa quan 
sát 15 ô tiêu chuẩn thì 2 ô có Xoan nhừ xuất 
hiện cùng trong ô (chiếm 13,33%). Sự chênh 
lệch khá lớn này cho thấy, tuy Xoan nhừ đều 
phân bố ở trạng thái rừng hỗn loài lá rộng 
thường xanh phục hồi sau khai thác nhiều năm, 
song ở các địa điểm khác nhau tính quần thụ 
cũng khác nhau: ở Mộc Châu, Phù Yên, Thuận 
Châu của Sơn La và Văn Bàn của Lào Cai 
Xoan nhừ có tính quần thụ khá cao, còn ở Sa Pa 
- Lào Cai Xoan nhừ có tính quần thụ thấp. 
3.2.1. Văn Bàn - Lào Cai 
Bảng 2. - Lào Cai 
TT loài Loài cây bạn fô (%) fc (%) Nhóm loài 
1 Trám trắng 33,3 7,8 
Nhóm 1 
2 Xoan nhừ 33,3 10,0 
3 Bồ đề 20,0 5,6 
Nhóm 2 
4 Gội nếp 20,0 3,3 
5 Ngát 20,0 4,4 
6 Thôi ba 20,0 4,4 
7 Côm 13,3 2,2 
Nhóm 3 
8 Dẻ bạc 13,3 2,2 
9 Dẻ đá 13,3 2,2 
10 Dung giấy 13,3 2,2 
11 Máu chó 13,3 2,2 
12 Thẩu tấu 13,3 5,6 
13 Xoan đào 13,3 3,3 
14 Bộp lông 6,7 1,1 
15 Bưởi bung 6,7 1,1 
 .................. ......... ......... 
 4174 
Lại Thanh Hải et al., 2016(1) Tạp chí KHLN 2016 
Kết quả điều tra các loài cây bạn với Xoan nhừ 
tại Văn Bàn - Lào Cai cho thấy, có 2 loài thuộc 
nhóm rất hay gặp (nhóm 1) cùng với Xoan nhừ 
(Trám trắng và Xoan nhừ), trong đó mức độ 
xuất hiện của Xoan nhừ với tần suất tính theo 
số ô là 33,33%, tần suất tính theo cá thể là 
10%, chứng tỏ tính quần thụ của Xoan nhừ 
cao. Nhóm loài hay gặp (nhóm 2) cùng với 
Xoan nhừ gồm 4 loài (Bồ đề, Gội nếp, Ngát, 
Thôi ba), với tần suất xuất hiện theo ô điều tra 
đều là 20%, tần suất xuất hiện theo cá thể từ 
3,3% đến 5,6%. Còn lại là 44 loài thuộc nhóm 
ít gặp (nhóm 3) với tần suất xuất hiện theo ô 
điều tra < 13,3%, tần suất xuất hiện theo cá thể 
< 5,6%. Kết quả nghiên cứu này là cơ sở để 
điều chỉnh tổ thành loài cây trong các lâm 
phần rừng tự nhiên khi cần tác động các giải 
pháp lâm sinh, đồng thời lựa chọn loài cây 
trồng hỗn giao với Xoan nhừ. 
3.2.2. Sa Pa - Lào Cai 
Bảng 3. Sa Pa - Lào Cai 
TT loài Loài cây bạn fô (%) fc (%) Nhóm loài 
1 Bồ đề 20,0 3,3 
Nhóm 2 
2 Chân chim 20,0 4,4 
3 Dẻ đá Sa Pa 20,0 3,3 
4 Dẻ gai TQ 20,0 5,6 
5 Lim xẹt 20,0 3,3 
6 Mắc niễng 20,0 4,4 
7 Trâm trắng 20,0 3,3 
Nhóm 3 
8 Bưởi bung 13,3 4,4 
9 Chắp xanh 13,3 2,2 
10 Chùm bao 13,3 2,2 
11 Đái bò 13,3 2,2 
12 Gội nếp 13,3 2,2 
13 Kháo vàng 13,3 2,2 
14 Lộc vừng 13,3 2,2 
15 Nhội 13,3 2,2 
 .................. ......... ......... 
Khác với Văn Bàn, ở Sa Pa, các loài cùng xuất 
hiện với Xoan nhừ gồm 2 nhóm là nhóm hay 
gặp và nhóm ít gặp. Nhóm hay gặp gồm 6 loài: 
Bồ đề, Chân chim, Dẻ đá, Dẻ gai, Lim xẹt, 
Mắc niễng với tần suất xuất hiện theo ô điều 
tra đều là 20%, tần suất xuất hiện theo cá thể 
từ 3,3% đến 5,6%. Còn lại là 43 loài thuộc 
nhóm ít gặp với tần suất xuất hiện theo ô điều 
tra đều < 13,3%, tần suất xuất hiện theo cá thể 
< 4,4%. Ngoài ra, trong 15 ô tiêu chuẩn điều 
tra chỉ có 1 ô có Xoan nhừ xuất hiện cùng với 
tần suất xuất hiện thấp và thuộc nhóm ít gặp, 
chứng tỏ ở trạng thái rừng tại địa điểm nghiên 
cứu Xoan nhừ có tính quần thụ thấp. 
 4175 
Tạp chí KHLN 2016 Lại Thanh Hải et al., 2016(1) 
3.2.3. Mộc Châu - Sơn La 
Bảng 4. - Sơn La 
TT loài Loài cây bạn fô (%) fc (%) Nhóm loài 
1 Dẻ lá tre 70,0 13,3 
Nhóm 1 2 Xoan nhừ 50,0 10,0 
3 Mắc niễng 40,0 13,3 
4 Bồ đề 30,0 5,0 
Nhóm 2 
5 Gội nếp 30,0 6,7 
6 Dẻ đá Sa Pa 30,0 5,0 
7 Ba soi lá mác 20,0 5,0 
8 Kháo vàng 20,0 5,0 
9 Ba soi 20,0 5,0 
10 Dẻ trung quốc 20,0 3,3 
11 Chùm bao 20,0 3,3 
12 Bộp xoan 20,0 3,3 
Nhóm 3 
13 Chò xanh 20,0 3,3 
14 Côm tầng 10,0 1,7 
15 Thôi ba 10,0 1,7 
16 Sảng nhung 10,0 1,7 
17 Sung 10,0 1,7 
18 Vải rừng 10,0 1,7 
19 Sai 10,0 1,7 
20 Sồi phảng 10,0 1,7 
 ...................... ............. .............. 
Tại Sơn La, Xoan nhừ có tính quần thụ cao, 
song các loài cây bạn xuất hiện cùng Xoan 
nhừ ít hơn hẳn so với Lào Cai. Riêng với Mộc 
Châu có 26 loài (trong khi Lào Cai là 49 - 50 
loài), trong đó có 3 loài thuộc nhóm rất hay 
gặp (Dẻ lá tre, Mắc niễng và Xoan nhừ), với 
tần suất tính theo số ô từ 40% đến 70%, tần 
suất tính theo cá thể từ 10% đến 13,3%; 8 loài 
thuộc nhóm loài hay gặp (Bồ đề, Gội nếp, Dẻ 
đá, Ba soi, Kháo vàng, Ba soi, Dẻ trung quốc, 
Chùm), với tần suất xuất hiện theo ô điều tra 
từ 10% đến 30%, tần suất xuất hiện theo cá thể 
từ 3,3% đến 6,7%. Còn lại là 15 loài thuộc 
nhóm ít gặp. 
3.2.4. Phù Yên - Sơn La 
Bảng 5. - Sơn La 
TT loài Loài cây bạn fô (%) fc (%) Nhóm loài 
1 Bồ đề 60,0 21,7 
Nhóm 1 2 Côm tầng 40,0 11,7 
3 Sồi phảng 40,0 6,7 
4 Dẻ đá 30,0 5,0 
Nhóm 2 
5 Dẻ lá tre 30,0 5,0 
6 Mắc niễng 30,0 10,0 
7 Xoan nhừ 30,0 5,0 
 4176 
Lại Thanh Hải et al., 2016(1) Tạp chí KHLN 2016 
TT loài Loài cây bạn fô (%) fc (%) Nhóm loài 
8 Ba soi lá mác 20,0 3,3 
9 Dẻ trung quốc 20,0 6,7 
10 Vải rừng 20,0 3,3 
11 Vối thuốc 20,0 5,0 
12 Ba bét trắng 10,0 3,3 
Nhóm 3 
13 Ba soi 10,0 1,7 
14 Chò xanh 10,0 1,7 
15 Dương lá đỏ 10,0 1,7 
16 Kháo vàng 10,0 1,7 
17 Lòng trứng 10,0 1,7 
18 Sảng nhung 10,0 1,7 
19 Thôi ba 10,0 1,7 
20 Trám cạnh 10,0 1,7 
Tương tự như ở Mộc Châu, số loài cây xuất 
hiện cùng Xoan nhừ ở Phù Yên cũng thấp hơn 
Lào Cai (20 loài). Tính quần thụ cao nhưng 
thấp hơn so với Mộc Châu (thuộc nhóm hay 
gặp và tần suất xuất hiện của Xoan nhừ so với 
chính nó theo ô điều tra là 30%, tần suất xuất 
hiện theo cá thể là 5%). Trong các loài xuất 
hiện có 3 loài thuộc nhóm rất hay gặp (Bồ đề, 
Côm tầng, Sồi phảng), 8 loài thuộc nhóm hay 
gặp (Dẻ đá, Dẻ lá tre, Mắc niễng, Xoan nhừ, 
Ba soi lá mác, Dẻ Trung Quốc, Vải rừng, Vối 
thuốc) và 9 loài thuộc nhóm ít gặp. 
3.2.5. Thuận Châu - Sơn La 
Bảng 6. - Sơn La 
TT loài Loài cây bạn fô (%) fc (%) Nhóm loài 
1 Mắc niễng 70,0 13,3 
Nhóm 1 2 Sồi phảng 50,0 10,0 
3 Bồ đề 40,0 13,3 
4 Chùm bao 30,0 5,0 
Nhóm 2 
5 Dẻ đá 30,0 6,7 
6 Xoan nhừ 30,0 5,0 
7 Côm tầng 20,0 5,0 
8 g 20,0 5,0 
9 Dẻ trung quốc 20,0 5,0 
10 Nhọc 20,0 3,3 
Nhóm 3 
11 Trai lý 20,0 3,3 
12 20,0 3,3 
13 Vối thuốc 20,0 3,3 
14 Ba soi 10,0 1,7 
15 Ba soi lá mác 10,0 1,7 
16 Dâu da đất 10,0 1,7 
17 Dẻ đá 10,0 1,7 
18 Dẻ lá tre 10,0 1,7 
19 Gội nếp 10,0 1,7 
20 Gội tía 10,0 1,7 
 .................. ............ ............. 
 4177 
Tạp chí KHLN 2016 Lại Thanh Hải et al., 2016(1) 
Tương đồng với Mộc Châu và Phù Yên, tại 
Thuận Châu Xoan nhừ cũng có tính quần thụ 
cao (thuộc nhóm hay gặp và tần suất xuất hiện 
của Xoan nhừ so với chính nó theo ô điều tra 
là 30%, tần suất xuất hiện theo cá thể là 5%). 
Có 24 loài xuất hiện cùng Xoan nhừ, trong đó 
có 3 loài thuộc nhóm rất hay gặp (Mắc niễng, 
Bồ đề, Sồi phảng), 6 loài thuộc nhóm hay gặp 
(Chùm bao, Dẻ đá, Xoan nhừ, Côm tầng, Dẻ 
đầu phẳng, Dẻ trung quốc), còn lại thuộc nhóm 
ít gặp. 
Bảng 7. Giá trị bình quân của Xoan nhừ với loài cây bạn 
Địa điểm 
D1.3 
(cm) 
Hvn 
(m) 
Khoảng cách TB từ cây làm tâm 
đến cây bạn (m) 
Lào Cai 
Văn Bàn 
Xoan nhừ 44,2 22,2 
Cây bạn 22,3 15,8 5,53 
Sa Pa 
Xoan nhừ 37,3 19,7 
Cây bạn 22,9 14,0 6,27 
Sơn La 
Mộc Châu 
Xoan nhừ 68,9 25,6 
Cây bạn 33,8 17,0 7,93 
Phù Yên 
Xoan nhừ 41,5 19,7 
Cây bạn 21,0 13,2 6,47 
Thuận Châu 
Xoan nhừ 42,9 22,9 
Cây bạn 18,2 13,5 6,7 
Kết quả đo đếm sinh trưởng về đường kính 
ngang ngực (D1.3) và chiều cao vút ngọn (Hvn) 
tại khu vực nghiên cứu cho thấy D1.3, Hvn của 
Xoan nhừ đều lớn hơn các loài cây bạn: D1.3 
của Xoan nhừ từ 37,3cm đến 44,2cm; D1.3 của 
cây bạn từ 18,2cm đến 33,8cm; Hvn của Xoan 
nhừ từ 19,7m đến 22,9m; Hvn của cây bạn từ 
13,2m đến 17m. Chứng tỏ Xoan nhừ nằm ở 
tầng cao nhất của tán rừng và khả năng sinh 
trưởng ở các địa điểm nghiên cứu là tương 
đồng nhau. Điều này phù hợp với đặc tính của 
Xoan nhừ vốn là loài cây ưa sáng ngay từ giai 
đoạn nhỏ. 
Khoảng cách trung bình từ cây làm tâm đến 
cây bạn cho biết khả năng phân bố trên mặt đất 
của nhóm loài cây bạn với Xoan nhừ, khoảng 
cách này ở các địa điểm khác nhau là có sự 
khác nhau rõ rệt: ở Văn Bàn là 5,53m, ở Sa Pa 
là 6,27m, ở Mộc Châu là 7,93m, ở Phù Yên là 
6,47m, ở Thuận Châu là 6,7m. Chứng tỏ sự 
phân bố của các loài cây bạn so với Xoan nhừ 
là khá xa và không đồng đều, cần tiếp tục 
nghiên cứu để có biện pháp tác động thích hợp 
như mở tán hoặc trồng bổ sung nhằm phát 
triển rừng, cũng như để lựa chọn mật độ trồng 
rừng Xoan nhừ thích hợp. 
IV. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 
 4.1. Kết luận 
Tại khu vực nghiên cứu, Xoan nhừ thường 
phân bố phân tán ở trạng thái rừng hỗn loài lá 
rộng thường xanh phục hồi sau khai thác nhiều 
năm. Số loài cây xuất hiện cùng Xoan nhừ 
tương đối cao và không đồng đều tại hai khu 
vực nghiên cứu (Lào Cai: Văn Bàn 49 loài, Sa 
Pa 50 loài; Sơn La: Mộc Châu 26 loài, Phù 
Yên 20 loài, Thuận Châu 24 loài). 
 4178 
Lại Thanh Hải et al., 2016(1) Tạp chí KHLN 2016 
Mối quan hệ giữa Xoan nhừ và các loài cây 
bạn tại các địa điểm khác nhau có sự khác 
nhau rõ rệt: Tại Lào Cai loài rất hay gặp với 
Xoan nhừ là Trám trắng; tại Sơn La loài rất 
hay gặp với Xoan nhừ là Dẻ lá tre, Mắc niễng 
và Xoan nhừ. Tính quần thụ của Xoan nhừ tại 
Mộc Châu, Phù Yên, Thuận Châu của Sơn La 
và Văn Bàn của Lào Cai Xoan nhừ khá cao, 
còn ở Sa Pa - Lào Cai có tính quần thụ thấp. 
D1.3, Hvn của Xoan nhừ đều lớn hơn các loài 
cây bạn, chứng tỏ Xoan nhừ nằm ở tầng 
cao nhất của tán rừng và vượt trội hơn so với 
cây bạn. 
 4.2. Khuyến nghị 
Cần tiếp tục nghiên cứu mối quan hệ của Xoan 
nhừ với các loài cây bạn theo từng giai đoạn 
phát triển, từ đó làm cơ sở cho việc nghiên cứu 
các biện pháp kỹ thuật tác động thích hợp 
nhằm trồng và phát triển rừng Xoan nhừ. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Phạm Văn Bốn, Phạm Thế Dũng, Nguyễn Văn Thiết, 2015. Mối quan hệ của Thanh thất (Ailanthus triphysa 
(Dennst) Alston) với các loài trong rừng tự nhiên ở 3 vùng sinh thái trọng điểm. Viện Khoa học Lâm nghiệp 
Nam Bộ. 
2. Lại Thanh Hải, 2015. Nghiên cứu kỹ thuật trồng cây Xoan nhừ (Choerospondias axillaris) cung cấp gỗ lớn tại 
các tỉnh miền núi phía Bắc. Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam. 
3. Hoàng Văn Thắng, 2003. Kết quả nghiên cứu mối quan hệ giữa các loài cây trong rừng tự nhiên. Thông tin 
Khoa học Kỹ thuật Lâm nghiệp, Số 1, trang 2 - 5. 
Người thẩm định: PGS.TS. Trần Văn Con 
 4179