Kết quả sử dụng thuốc xịt họng trên bệnh nhân ung thư đầu mặt cổ xạ trị tại Bệnh viện K

ĐẦU VÀ CỔ 
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 
53 
KẾT QUẢ SỬ DỤNG THUỐC XỊT HỌNG TRÊN BỆNH NHÂN 
UNG THƯ ĐẦU MẶT CỔ XẠ TRỊ TẠI BỆNH VIỆN K 
TRẦN THỊ NHUNG1, NGUYỄN VĔN ĐĔNG1, NGÔ THANH TÙNG2, 
NGUYỄN THỊ HẢI YẾN3, TRẦN THỊ HÀ THU4, NGUYỄN QUỐC HÙNG5 
TÓM TẮT 
Mục tiêu: Đặc điểm lâm sàng và kết quả điều trị viêm niêm mạc miệng bằng thuốc xịt họng GelX tại khoa 
Xạ trị đầu cổ, Bệnh viện K. 
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả trên 43 bệnh nhân ung thư đầu mặt cổ được xạ trị 
tại Bệnh viện K từ tháng 6 nĕm 2019 đến tháng 7 nĕm 2019. 
Kết quả: Tuổi trung bình là 54,65 gặp chủ yếu ở nam giới nhóm tuổi 50 - 59 và trên 60 tuổi (chiếm 37%). 
Tỉ lệ nam/nữ là 3,3. Tất cả các bệnh nhân đều xuất hiện đau và loét niêm mạc miệng, trong đó chủ yếu độ 2 và 
độ 3. Sau điều trị 4 tuần bằng GelX, các triệu chứng đau và loét miệng giảm một phần hoặc hoàn toàn: 10% 
bệnh nhân còn đau mức độ nhẹ, 69,8% bệnh nhân không còn triệu chứng loét, 30,2% bệnh nhân có loét độ 1. 
Kết luận: Thuốc xịt họng GelX cho thấy hiệu quả tốt, có thể dự phòng và giảm triệu chứng viêm niêm mạc 
miệng ở những bệnh nhân ung thư xạ trị vùng đầu mặt cổ. 
Từ khóa: GelX, viêm niêm mạc miệng, ung thư đầu mặt cổ. 
ABSTRACT 
Results of oral spray in head and neck cancer patients have radiation in National Cancer Hospital 
Objectives: Clinical characteristics and results of treatment oral mucositis with GelX Oral Spray at 
department of Head and neck Radiology, National Cancer Hospital. 
Patients and method: A descriptive study of 43 head and neck cancer patients have radiation in National 
Cancer Hospital from June to July 2019. 
Results: Mean age is 54,65, almost men in age group 50-59 and over 60 years old. Male/Female ratio is 
3,3. All patients have oral mucocitis and pain, almost in grade 2 or 3. After 4-week treating with GelX Oral 
Spray, pain and mucosious ulcer relieve partially or completely: 100% patients have mild grade pain, 69,8% 
have no ulcer and 30,2% have grade 1. 
Conclution: GelX Oral Spray show a great efficiency in prevention or treatment of oral mucositis in head 
and neck cancers have radiotherapy. 
Keywords: GelX, oral mucositis, head and neck cancer. 
1
 ThS.BSNT. Bộ môn Ung thư - Đại học Y Hà Nội 
2
 PGS.TS. Trưởng Khoa Xạ trị Đầu Cổ - Bệnh viện K 
3
 Điều dưỡng Khoa Xạ trị Đầu Cổ - Bệnh viện K 
4
 ThS. Bộ môn Ngoại ngữ - Đại học Y Hà Nội 
5
 ThS.BSNT Ung thư - Đại học Y Hà Nội 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Ung thư đầu mặt cổ là bệnh lý thường gặp, bao 
gồm tất cả các ung thư xuất phát từ khoang miệng, 
vòm mũi họng, hạ họng, thanh quản. Theo thống kê 
mới nhất, ung thư vùng đầu cổ chiếm 4,3% về tỉ lệ 
mắc, 4,6% tỉ lệ tử vong trong tổng số ung thư các 
loại, gần 600.000 ca mắc mới và 224.000 ca tử vong 
mỗi nĕm[1]. Tại Việt Nam, ung thư vòm mũi họng là 1 
trong 10 bệnh ung thư phổ biến và là ung thư 
thường gặp nhất trong các bệnh lý ung thư đầu cổ, 
sau đó đến ung thư hạ họng[2]. 
ĐẦU VÀ CỔ 
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 
54 
Điều trị ung thư đầu mặt cổ gồm phẫu thuật, 
xạ trị, hóa xạ trị đồng thời, trong đó, xạ trị đơn thuần 
hoặc hóa xạ trị đồng thời đóng vai trò điều trị 
triệt cĕn hoặc bổ trợ trong phần lớn các ung thư 
đầu mặt cổ. 
Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia bức xạ 
ion hóa có nĕng lượng cao để điều trị bệnh ung thư. 
Các biến chứng sớm sau xạ trị hay gặp là phản ứng 
da, viêm niêm mạc, rối loạn tiêu hóa, trong đó viêm 
niêm mạc miệng là biến chứng phổ biến và gây khó 
chịu cho bệnh nhân. Nghiên cứu của Trotti và cộng 
sự (2001) cho thấy tỉ lệ viêm niệm mạc miệng do 
hóa xạ trị đồng thời là 89%, xạ trị thông thường lên 
đến 97%, xạ trị tĕng phân liều là 100% các bệnh 
nhân[3]. Có nhiều biện pháp hỗ trợ dự phòng và điều 
trị triệu chứng viêm niêm mạc miệng như luôn giữ 
cho khoang miệng sạch và ẩm, hạn chế thức ĕn, đồ 
uống gây kích ứng niêm mạc và không hút thuốc lá. 
Tháng 5 nĕm 2018, sản phẩm GELX được 
chính thức đưa vào sử dụng tại các nước châu Âu, 
là thuốc xịt họng có cơ chế tác dụng phòng và điều 
trị các triệu chứng và dấu hiệu liên quan đến tổn 
thương khoang miệng như viêm niêm mạc, viêm 
miệng do xạ trị, hóa trị, liệu pháp dược lý và tổn 
thương niêm mạc[4]. 
Thử nghiệm lâm sàng trên 60 bệnh nhân tại Ý 
cho thấy GelX làm giảm 90% triệu chứng viêm mạc 
miệng so với 40% ở nhóm chứng[5]. Tại Việt Nam 
hiện chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá hiệu quả sử 
dụng thuốc xịt họng GELX trên bệnh nhân ung thư 
đầu mặt cổ. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu 
này với 2 mục tiêu: 
Mô tả đặc điểm lâm sàng và triệu chứng viêm 
niêm mạc miệng trên bệnh nhân ung thư đầu mặt cổ 
xạ trị tại bệnh viện K. 
Đánh giá kết quả sử dụng thuốc xịt họng GelX ở 
nhóm bệnh nhân trên. 
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Đối tượng nghiên cứu 
Các bệnh nhân được chẩn đoán xác định ung 
thư đầu mặt cổ điều trị xạ trị tại bệnh viện K, từ 
1/6/2019 đến 1/7/2019 thỏa mãn các tiêu chuẩn sau: 
Tiêu chuẩn lựa chọn 
Bệnh nhân được chẩn đoán xác định ung thư 
đầu mặt cổ bằng mô bệnh học. 
Được điều trị xạ trị đơn thuần hoặc hóa xạ trị 
đồng thời. 
Bệnh nhân không mắc các bệnh cấp và mãn 
tính trầm trọng khác kèm theo. 
Có đầy đủ hồ sơ bệnh án. 
Tiêu chuẩn loại trừ 
Bệnh nhân ngừng xạ trị vì lý do ngoài chuyên 
môn. 
Bệnh nhân không đồng ý sử dụng thuốc. 
Bệnh nhân kích ứng với các thành phần của thuốc. 
Thiết kế nghiên cứu 
Nghiên cứu mô tả tiến cứu. 
Phương pháp chọn mẫu 
Mẫu nghiên cứu: Cỡ mẫu thuận tiện. 
Lấy tất cả các bệnh nhân đủ tiêu chuẩn trong 
thời gian nghiên cứu. 
Các bước tiến hành nghiên cứu 
Bước 1: Thu thập đối tượng và hồ sơ bệnh án, 
đánh giá mức độ loét niêm mạc miệng và mức độ 
đau tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu, phân loại các 
triệu chứng theo bảng phân loại của Tổ chức Y tế 
thế giới. 
Bước 2: Cung cấp và hướng dẫn bệnh nhân sử 
dụng thuốc GelX. 
 Mỗi bệnh nhân được cung cấp 1 lọ thuốc 
xịt họng GelX, dung tích 100ml. 
 Hướng dẫn bệnh nhân xịt thuốc 3 - 4 
lần/ngày, mỗi lần 1ml, vào các vị trí có loét niêm 
mạc, vệ sinh sạch sẽ miệng họng bằng nước muối 
sinh lý hoặc dung dịch súc miệng và gạc vô khuẩn. 
Xịt cách bữa ĕn ít nhất 30 phút. 
Bước 3: Đánh giá kết quả. 
 Thu thập kết quả đáp ứng triệu chứng loét 
niêm mạc và đau tại thời điểm 2 tuần và 4 tuần sau 
khi sử dụng thuốc 
Xử lý số liệu 
Các thông tin được mã hóa và xử lý bằng phần 
mềm SPSS 20.0. 
Đạo đức y học 
Nghiên cứu đã được thông qua và cho phép 
của bệnh viện K. 
ĐẦU VÀ CỔ 
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 
55 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
Đặc điểm bệnh nhân và triệu chứng viêm niêm mạc miệng 
Biểu đồ 1. Đặc điểm bệnh nhân theo nhóm tuổi 
Nhận xét: Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu là 54,65, nhóm tuổi 50 - 59 chiếm tỉ lệ lớn nhất 37,2%, 
nhóm bệnh nhân trên 60 tuổi chiếm 25,6%. 
Biểu đồ 2. Đặc điểm bệnh nhân theo giới 
Nhận xét: Tỉ lệ nam/nữ là 3,3. 
Bảng 1. Đặc điểm bệnh nhân theo vị trí u 
Bệnh Số bệnh nhân Tỉ lệ % 
Vòm mũi họng 17 39,5 
Hạ họng thanh quản 15 34,9 
Khoang miệng 9 20,9 
Khác 2 4,7 
Tổng 43 100 
Nhận xét: Trong nghiên cứu có 17 bệnh nhân ung thư vòm mũi họng (chiếm 39,5%), 15 bệnh nhân ung 
thư hạ họng thành quản (34,9%), 9 bệnh nhân ung thư khoang miệng (20,9%). 
ĐẦU VÀ CỔ 
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 
56 
Biểu đồ 3. Tỉ lệ bệnh nhân viêm loét niêm mạc miệng và đau tại thời điểm ban đầu 
Nhận xét: Tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu, tất cả các bệnh nhân đều có triệu chứng loét niêm mạc và 
đau ở các mức độ. 
Trong đó đau mức độ nhẹ chiếm 16,3%, mức độ vừa chiếm 53,5%, mức độ nặng chiếm 30,2%. 
Loét niêm mạc miệng mức độ 1, độ 2, độ 3 và độ 4 lần lượt là 16,3%, 18,6%, 60,5% và 9,3%. 
Kết quả sử dụng thuốc xịt họng GelX 
Biểu đồ 4. Kết quả điều trị triệu chứng loét niêm mạc 
Nhận xét: 
Sau 2 tuần sử dụng, tỉ lệ bệnh nhân loét niêm mạc độ 3 và độ 4 giảm từ 60,5% và 9,3% còn 2,3% và 0%. 
Tỉ lệ bệnh nhân không loét niêm mạc và loét độ 1 tĕng lên 11,6% và 53,5%, còn 32,6% bệnh nhân còn loét 
niêm mạc độ 2. 
Sau 4 tuần sử dụng, không có bệnh nhân loét niêm mạc độ 2, độ 3, độ 4. 69,8% bệnh nhân không còn 
loét niêm mạc, 30,2% bệnh nhân có loét độ 1. 
ĐẦU VÀ CỔ 
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 
57 
Biểu đồ 5. Kết quả điều trị triệu chứng đau 
Nhận xét: 
Sau 2 tuần điều trị, tỉ lệ bệnh nhân đau mức độ vừa giảm từ 53,5% còn 30,2%, không còn bệnh nhân có 
triệu chứng đau mức độ nặng (trước điều trị là 30,2%). Tỉ lệ bệnh nhân đau nhẹ tĕng từ 16,3% lên 69,8%. 
Sau 4 tuần điều trị, không còn bệnh nhân có triệu chứng đau vừa và nặng. 
BÀN LUẬN 
Nghiên cứu của chúng tôi tiến hành trên 
43 bệnh nhân được chẩn đoán ung thư đầu mặt cổ 
xạ trị tại bệnh viện K có sử dụng thuốc xịt họng 
GelX. Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu là 
54,65 ± 12,37, bệnh nhân lớn nhất là 78 tuổi, bệnh 
nhân nhỏ nhất là 8 tuổi. Nhóm tuổi hay gặp nhất là 
50 - 59 tuổi và nhóm trên 60 tuổi (chiếm 37%). Tỉ lệ 
nam/nữ là 3,3. Kết quả này tương đồng với nghiên 
cứu của Bietler (2014) trên 891 bệnh nhân ung thư 
đầu cổ với tuổi trung bình là 57 tuổi, tỉ lệ bệnh nhân 
nam giới chiếm 88,2%[6]. Nhiều nghiên cứu tại 
Việt Nam cũng cho thấy ung thư đầu mặt cổ hay gặp 
ở nam giới lứa tuổi trung niên từ 50 - 60 tuổi. 
Trong nghiên cứu của chúng tôi, ung thư vòm mũi 
họng chiếm 39,5%, hạ họng thanh quản chiếm 
34,9%, khoang miệng chiếm 20,9%. Kết quả này 
phù hợp với dịch tễ chung của ung thư đầu mặt cổ 
trên thế giới cũng như ở Việt Nam, ung thư vòm mũi 
họng chiếm tỉ lệ cao nhất và nước ta nằm trong vùng 
dịch tễ của ung thư vòm họng[7]. 
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tất cả các 
bệnh nhân đều có biến chứng đau và loét niêm mạc 
miệng sau xạ trị, chủ yếu ở độ 2 và độ 3. Kết quả 
này tương đồng với nghiên cứu của Trotti và cộng 
sự nĕm 2001, tỉ lệ viêm niệm mạc miệng do hóa xạ 
trị đồng thời là 89%, xạ trị thông thường lên đến 
97%, xạ trị tĕng phân liều là 100%[3]. Ở Việt Nam, 
các nghiên cứu xạ trị ung thư đầu cổ của Đặng Huy 
Quốc Thịnh, Bùi Quang Biểu cũng cho thấy triệu 
chứng viêm niêm mạc miệng ở bệnh nhân xạ trị chủ 
yếu ở mức độ nhẹ và vừa[8,9]. Tỉ lệ viêm niêm miệng 
trên những bệnh nhân xạ trị của chúng tôi cao hơn 
so với những bệnh nhân chỉ hóa trị đơn thuần 
(40 - 60%)[10]. 
Sau 4 tuần sử dụng thuốc xịt họng GelX, triệu 
chứng loét niêm mạc độ 2, độ 3, độ 4 đều giảm về 
độ 1 và độ 0, với tỉ lệ bệnh nhân không còn loét niêm 
mạc chiếm gần 70%. Tỉ lệ bệnh nhân đau do loét độ 
2 và độ 3 đều giảm, tất cả các bệnh nhân chỉ còn 
triệu chứng đau mức độ nhẹ. Kết quả nghiên cứu 
của chúng tôi tương đồng với nghiên cứu thử 
nghiệm thuốc xịt họng GelX của Zannier (2015), 
giảm triệu chứng đau lên đến 95% số bệnh nhân sử 
dụng thuốc[11]. Nghiên cứu của Dragomir và cộng sự 
(2015) cũng cho thấy triệu chứng đau giảm và không 
còn triệu chứng khó nuốt ở tất cả các bệnh nhân 
nghiên cứu[10]. Nghiên cứu tại Romani trên 149 bệnh 
nhân cho kết quả 32,6% bệnh nhân không xuất hiện 
triệu chứng viêm niêm mạc miệng, các bệnh nhân 
còn lại đều giảm mức độ loét và đau một phần hoặc 
hoàn toàn. Thử nghiệm lâm sàng trên 60 bệnh nhân 
tại Ý cho thấy GelX làm giảm 90% triệu chứng viêm 
mạc miệng so với 40% ở nhóm chứng[5]. 
KẾT LUẬN 
Ung thư đầu mặt cổ là một trong những bệnh 
phổ biến, hay gặp ở nam giới lứa tuổi trung niên 
50 - 60 tuổi. Viêm niêm mạc miệng là triệu chứng 
hay gặp và gây khó chịu cho bệnh nhân trong quá 
trình xạ trị. Thuốc xịt họng GelX giúp làm giảm triệu 
ĐẦU VÀ CỔ 
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 
58 
chứng loét niêm mạc và đau từ mức độ nặng và vừa 
hoàn toàn hoặc một phần. 
KIẾN NGHỊ 
Thuốc xịt họng GelX có thể được sử dụng cho 
bệnh nhân ung thư đầu mặt cổ để điều trị hoặc dự 
phòng trước, trong và sau khi xạ trị. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bernier Jacques (2016). Head and Neck Cancer: 
Multimodality Management, Springer. 
2. J Ferlay, I Soerjomataram, M Ervik (2018). 
GLOBOCAN 2018 version 1.0, Cancer incidence 
and Mortality Worldwide. International Agency 
for Research on Cancer, Lyon. 
3. Forastiere A, Koch W, Trotti A, et al. (2001). 
Head and neck cancer. The New England 
journal of medicine, 345 (26), 1890. 
4. S.r.l BMG Pharma (2018). European regulatory 
approves BMG Pharma’s GelX for prevention of 
oral mucositis. News Medical, accessed. 
5. Goolsbee William A, Lillard Jeffrey L (2015). 
Mineral salt-sulfonic acid compositions and 
methods of use, Google Patents. 
6. Ang K Kian, Zhang Qiang, Rosenthal David I, et 
al. (2014). Randomized phase III trial of 
concurrent accelerated radiation plus cisplatin 
with or without cetuximab for stage III to IV head 
and neck carcinoma: RTOG 0522. Journal of 
clinical oncology, 32 (27), 2940. 
7. Nguyễn Vĕn Hiếu (2015). Ung thư học, Nhà xuất 
bản Y học, Hà Nội. 
8. Đặng Huy Quốc Thịnh, Lâm Đức Hoàng, 
Huỳnh Chí Long (2018). Đánh giá kết quả ban 
đầu xạ trị IMRT ung thư đầu cổ tại bệnh viện 
Ung Bướu TP. HCM. Tạp chí Ung thư học Việt 
Nam, 1, 24 - 35. 
9. Bùi Quang Biểu, Hoàng Đào Chinh, Nguyễn Anh 
Tuấn (2018). Đánh giá kết quả điều trị ung thư 
đầu - cổ bằng xạ trị điều biến liều tại bệnh viện 
Trung Ương Quân Đội 108. Tạp chí Ung thư học 
Việt Nam, 1, 48 - 54. 
10. Dragomir MD (2015). 1593 GelX oral spray in 
prevention and treatment of chemotherapy-
induced oral mucositis in children with cancer. 
European Journal of Cancer, 51, S 235. 
11. Zannier F, Belloni P, Toniolo D, et al. (2015). 
N16GelX Oral Gel and GelX Oral Spray 
(GOG&GOS) pain relief for oral mucositis. 
Annals of Oncology, 26 (suppl - 6).