Hướng dẫn xây dựng chính sách: Du lịch có trách nhiệm ở Việt Nam

HƯỚNG DẪN 
 XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH 
Du lịch có trách nhiệm ở 
Việt Nam 
Đơn vị soạn thảo: 
Chương trình Phát triển năng lực 
du lịch có trách nhiệm với 
môi trường và xã hội do Liên minh 
châu Âu tài trợ (Dự án EU) 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 2 
Mục lục 
Xuất xứ ........................................................................................................................................ 4 
Xây dựng khung chính sách Du lịch có trách nhiệm của Việt Nam .................................................. 9 
Trụ cột 1. Thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch .................................... 11 
Trụ cột 2. Nâng cao năng lực cạnh tranh kinh doanh du lịch và các thị trường bền vững .............. 16 
Trụ cột 3. Sử dụng du lịch làm động lực để phát triển kinh tế - xã hội .......................................... 21 
Trụ cột 4. Nâng cao nhận thức và hiểu biết về du lịch bền vững .................................................. 24 
Trụ cột 5. Phát triển đội ngũ lao động ngành Du lịch chuyên nghiệp, có kỹ năng với điều kiện làm 
việc tốt ...................................................................................................................................... 28 
Trụ cột 6. Bảo tồn và phát huy các di sản thiên nhiên và văn hóa một cách thận trọng ................. 32 
Vai trò và trách nhiệm của các bên liên quan .............................................................................. 36 
Các công cụ của Chính phủ để đạt được chính sách về du lịch có trách nhiệm .............................. 38 
Các bước tiếp theo..................................................................................................................... 40 
MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG BẢN HƯỚNG DẪN VỀ CHÍNH SÁCH 
HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM được soạn thảo với mục 
đích làm tài liệu thực tiễn hỗ trợ quá trình ban hành chính sách, pháp luật cũng như hoạt động trong ngành Du 
lịch (cả trực tiếp và gián tiếp) nhằm xác định và đề cập tới các chính sách chính, hình thành tính bền vững và 
hành động có trách nhiệm trong du lịch. Do đó, HƯỚNG DẪN này không được coi là một tài liệu chính sách 
toàn diện. 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 3 
GIẢI THÍCH CÁC TỪ VIẾT TẮT 
DCST Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch 
DMO Tổ chức quản lý điểm đến 
ESRT Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội 
EU Liên minh châu ÂU 
GOV Chính phủ Việt Nam 
ITDR Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch 
MCST Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch 
MNRE Bộ Tài nguyên và Môi trường 
MOLISA Bộ Lao động Thương binh và Xã hội 
NGO Tổ chức Phi Chính phủ 
PPD Đối thoại công – tư 
PPP Quan hệ đối tác công – tư 
TAB Hội đồng Tư vấn Du lịch 
TITC Trung tâm Thông tin Du lịch 
VBF Diễn đàn Du lịch Việt Nam 
VHA Hiệp hội Khách sạn Việt Nam 
VISTA Hiệp hội Lữ hành Việt Nam 
VITA Hiệp hội Du lịch Việt Nam 
VNAT Tổng cục Du lịch 
VTCB Hội đồng cấp chứng chỉ nghiệp vụ Du lịch Việt Nam 
VTOS Tiêu chuẩn nghề Du lịch Việt Nam 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 4 
 Xuất xứ 
Ngành Du 
lịch Việt Nam 
Trong 12 năm qua, Việt Nam đã đạt được thành tựu đáng kể trong phát triển du 
lịch, với lượng khách du lịch quốc tế tăng từ 2,1 triệu trong năm 2000 lên 7,5 triệu 
trong năm 2013 và lượng khách du lịch nội địa tăng từ 11.7 triệu lên 35 triệu 
khách. Đóng góp của ngành Du lịch vào GDP tăng từ 3,21% trong năm 1995 lên 
khoảng 6% trong năm 2013. Theo Hội đồng lữ hành và du lịch thế giới, ngành Du 
lịch tạo ra gần 1,9 triệu việc làm trực tiếp trong năm 2013 và tổng số lao động của 
ngành bao gồm lao động gián tiếp chiếm khoảng 7.9% lực lượng lao động cả 
nước. 
Sự phát triển nhanh chóng của ngành Du lịch đã góp phần đáng kể vào các lợi ích 
kinh tế và xã hội, trong đó có giảm nghèo. Do hoạt động du lịch trải dài đến tận 
các vùng xa xôi, nơi có các điểm tham quan hấp dẫn về văn hóa và phong cảnh tự 
nhiên, nên du lịch mang lại lợi ích và cơ hội cho nhiều người nghèo sinh sống tại 
các vùng này. Sự phụ thuộc của du lịch vào nguồn nhân lực và các nhà cung cấp 
địa phương cũng tạo ra cơ hội cho người dân sinh sống trong hoặc gần các trung 
tâm du lịch lớn có được thu nhập tốt. Thực tế này đã chứng minh sự đóng góp to 
lớn của ngành Du lịch vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước và cơ hội hỗ 
trợ người nghèo, các đối tượng chịu thiệt thòi. 
LỢI ÍCH TỪ DU LỊCH ĐỐI VỚI QUỐC GIA 
 Đóng góp vào ngân sách nhà nước thông qua thuế thu nhập và phí 
dịch vụ của các hoạt động kinh doanh 
 Tạo việc làm cho người dân địa phương thông qua các lĩnh vực nghề 
đòi hỏi nhiều lao động như khách sạn, nhà hàng và điều hành du 
lịch 
 Khuyến khích cơ sở hạ tầng đầu tư và phát triển 
 Đóng góp vào sự phát triển chung của kinh tế địa phương, bao gồm 
cả nhóm kinh doanh không chính thức như người bán hàng rong, 
hướng dẫn viên không chuyên, những người chèo đò trong tuyến 
điểm du lịch 
 Khuyến khích phát triển tại các khu vực nông thôn từ việc giảm các 
nhân tố dịch chuyển lao động từ nông thôn ra thành thị, thông qua 
việc tạo thêm việc làm và mở rộng hàng hóa, dịch vụ sẵn có của địa 
phương 
 Góp phần bảo vệ, bảo tồn di sản văn hóa, tự nhiên thông qua thu 
phí, cấp phép tham quan 
Bối cảnh khu 
vực và toàn 
cầu 
Ở mức độ rộng hơn, du lịch phát triển và cạnh tranh đã tăng lên mạnh mẽ trong 
khu vực Đông Nam Á. Nhiều nước và điểm đến mới đang xuất hiện, nhiều điểm 
đến đang đặt ra trách nhiệm phải tối đa hóa tăng trưởng, bằng cách nâng cao 
chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm du lịch. Xu hướng phát triển quan trọng 
của ngành Du lịch, bao gồm nhu cầu về chất lượng và các trải nghiệm xác thực của 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 5 
khách du lịch ngày càng lớn, đặc biệt là khách du lịch quốc tế. Các doanh nghiệp 
cố gắng thúc đẩy hoạt động để cạnh tranh một cách hiệu quả, đồng thời càng 
ngày, họ càng nhận ra sự cần thiết phải chú ý hơn nữa đến việc phát triển ngành 
du lịch một cách bền vững. Nhà nước và người dân địa phương đều đang mong 
đợi nhiều hơn nữa ở ngành du lịch về các lợi ích xã hội và kinh tế, bảo tồn các 
nguồn lực quan trọng về văn hóa và môi trường. 
Ở cấp độ toàn cầu và tại các điểm đến, Du lịch có trách nhiệm đang ngày càng 
được công nhận là cách tiếp cận thực tế để đạt được các kết quả trực tiếp cho sự 
phát triển bền vững. Giữa Du lịch có trách nhiệm và Du lịch bền vững có những 
nét tương đồng về các mục tiêu và nguyên tắc. Tuy nhiên, đặc điểm khác biệt của 
Du lịch có trách nhiệm là gắn liền với hành động, gắn kết các bên liên quan với 
nhau để cùng hành động có trách nhiệm và chịu trách nhiệm cụ thể, giải quyết các 
vấn đề xã hội, môi trường nhằm cải thiện mức độ bền vững trong phát triển du 
lịch thông qua các hành động chân thực đem lại kết quả hữu hình. 
Thách thức 
của tăng 
trưởng bền 
vững 
Thách thức chính đối với các quốc gia là phải đảm bảo tăng trưởng du lịch nhưng 
không để lại những hậu quả tiêu cực dài hạn cho người dân, văn hóa và môi 
trường bản địa. Nguyên tắc bền vững trong du lịch đã được biết đến và được hiểu 
từ nhiều năm (năm 1988 Tổ chức Du lịch Thế giới đã lần đầu tiên đưa ra nguyên 
tắc này ), các quốc gia đã có lịch sử đấu tranh để giữ cân bằng giữa tăng trưởng 
và bền vững trong du lịch. Đó có thể vì một số lý do như sau: 
 Cải thiện phúc lợi kinh tế của người dân thông qua tăng trưởng kinh tế và 
tạo việc làm là ưu tiên quốc gia quan trọng hơn so với việc bảo tồn 
 Du lịch đại chúng ở quy mô rộng thường được ưa chuộng hơn, bởi nguồn 
đầu tư trực tiếp nước ngoài và nguồn ngoại hối mang lại 
 Du lịch có thể được coi là phương tiện để thu hút sự hỗ trợ nước ngoài phục 
vụ phát triển cơ sở hạ tầng trên quy mô lớn, nhưng không có nguồn tài chính 
cho việc bảo dưỡng 
 Thiếu các khung phát triển bền vững tầm quốc gia phù hợp với du lịch 
 Các khung thể chế yếu kém, thiếu cơ chế kiểm soát 
 Thiếu sự hợp tác với các ngành kinh tế khác và hợp tác liên bộ 
 Không lập được kế hoạch đồng bộ để đón dòng khách du lịch lớn tới vùng 
sâu vùng xa, phù hợp với nguồn lực địa phương, khả năng cung cấp điện, 
nước sinh hoạt 
 Du lịch có thể được xem là lựa chọn duy nhất cho phát triển kinh tế, cho dù 
một số khu vực có thể thiếu điều kiện cần thiết để trở thành một điểm đến 
khả thi 
 Sử dụng môi trường và văn hóa địa phương là cách thức phát triển điểm đến 
du lịch dễ dàng nhất và nhanh nhất với chi phí thấp, vì vậy chúng được khai 
thác triệt để 
 Thiếu hiểu biết về du lịch và cơ chế hoạt động của du lịch, cũng như những 
tác động của du lịch, đặc biệt trong phạm vi cộng đồng 
 Thiếu cam kết từ phía các công ty lữ hành trong công tác bảo vệ môi trường, 
văn hóa bản địa, cũng như chia sẻ các lợi ích xã hội chung 
 Cộng đồng địa phương có thể không thật sự có quyền hoặc được tiếp cận 
vào quá trình đưa ra quyết định liên quan tới phát triển du lịch 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 6 
TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH & QUY HOẠCH DU LỊCH 
KHÔNG BỀN VỮNG 
Tác động của chính sách và quy hoạch không quan tâm tới sự bền vững 
sẽ tạo ra một điểm đến kém hấp dẫn hoặc kém thú vị đối với cả người 
sinh sống và du khách tới thăm, hậu quả dẫn đến số lượng khách du lịch 
sẽ giảm sút. Các tác động cụ thể của chính sách và quy hoạch du lịch 
được hoạch định kém, không quan tâm tới các sự bền vững bao gồm: 
 Tạo ra nhiều thời vụ cao điểm hơn trong du lịch, sẽ dẫn tới việc lợi 
ích kinh tế bị phụ thuộc các khoảng thời gian nhất định đó. Các dịch 
vụ y tế, an ninh có thể trở nên đắt đỏ hơn trong mùa cao điểm và 
tiêu tốn nguồn ngân sách của địa phương. 
 Phát triển một số ít “điểm nóng” du lịch, nhưng lại ít lợi ích lan tỏa 
sang các khu vực lân cận. Hơn nữa, giá bất động sản tại các “điểm 
nóng” đó có thể bị thổi phồng. 
 Giảm sút chất lượng các tiện ích, dịch vụ địa phương như công viên, 
nhà vệ sinh, đường đi chung, do tình trạng sử dụng quá tải, trong 
khi nguồn tài chính dành cho công việc duy tu, bảo dưỡng lại hạn 
hẹp. 
 Tăng mức rác thải, sự phá hại và tệ nạn – sẽ trở thành gánh nặng 
cho cộng đồng. 
 Giao thông quá tải, tắc nghẽn làm xáo trộn đời sống của người dân 
nhiều hơn, so với mức độ cộng đồng chấp nhận được. 
 Biến đổi về văn hóa, từ đó làm giảm tính chân thực, ý nghĩa của nền 
văn hóa và gây xói mòn các giá trị văn hóa. 
 Tình trạng mất mát hoặc tàn phá tại các khu di tích lịch sử, những 
nơi không thể thay thế được. 
 Làm ảnh hướng tới an toàn và an ninh của du khách, từ đó gây ra 
cảm nhận tiêu cực về quốc gia, phương hại hình ảnh điểm đến an 
toàn, làm tăng việc truyền miệng tiêu cực và giảm lượt khách quay 
trở lại, cũng như số lượng khách tiềm năng. 
 Phát triển nhanh, phát triển quá mức, quá tải làm biến đổi vĩnh viễn 
môi trường tự nhiên, hệ sinh thái tại các khu bảo tồn tự nhiên. 
 Tăng chất thải, ô nhiễm nước, không khí có thể dẫn tới tình trạng 
mất môi trường sinh thái hoặc dịch chuyển nơi cư trú và giảm đa 
dạng sinh học. 
Nhu cầu với 
du lịch có 
trách nhiệm 
Việt Nam không còn là một điểm đến mới nổi, tận hưởng dòng du khách đều đặn 
bị lôi cuốn bởi vẻ đẹp, lịch sử và cả sự bí ẩn của một quốc gia mới mở cửa trong 
thời kỳ “Đổi mới”. 
Ngành Du lịch Việt Nam đã trưởng thành, mở rộng, đa dạng và trở thành một đối 
thủ đáng gờm trong khu vực có tính cạnh tranh cao. Để có thể tiếp tục thu được 
các lợi ích kinh tế - xã hội đáng kể, cũng như các lợi ích khác do du lịch mang lại, 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 7 
Việt Nam cần phải duy trì tốt năng lực cạnh tranh, đạt được sự bền vững và tiếp 
tục củng cố các tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội to lớn. 
Du lịch có trách nhiệm với mục đích tăng cường năng lực cạnh tranh và tạo sự 
khác biệt cho Việt Nam trên thị trường du lịch khu vực, cũng như quốc tế, như 
một điểm đến đem lại cho du khách các trải nghiệm du lịch chất lượng cao, bền 
vững, song song với việc đem lại lợi ích cho người dân địa phương và tôn trọng, 
bảo vệ nguồn lực quốc gia. Để đạt được những mục tiêu này, đòi hỏi phải có sự 
chia sẻ trách nhiệm cá nhân, cũng như trách nhiệm tập thể của tất cả các bên liên 
quan. 
Nhóm các bên liên quan và các thành viên, cá nhân trong từng nhóm cần phải 
phát huy vai trò tích cực nhất trong quá trình cộng tác, để đạt được những mục 
tiêu này. Do đó, Du lịch có trách nhiệm phụ thuộc vào sự gắn kết các bên liên 
quan, cơ chế hợp tác hiệu quả, như các mối quan hệ đối tác công - tư và các cơ 
quan hợp tác như ban quản lý điểm đến. 
Áp dụng hướng tiếp cận Du lịch có trách nhiệm mang đến chiến lược toàn diện, 
bao gồm cách tiếp cận nhằm đạt được sự phát triển du lịch bền vững, thông qua 
việc nhấn mạnh vai trò quan trọng của các bên liên quan góp phần tạo lập, duy trì 
một ngành du lịch có năng lực cạnh tranh, năng động, hiệu quả và bền vững, phát 
huy tối đa khả năng của ngành, nhằm đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội 
chung của quốc gia. 
Cơ hội do Du 
lịch có trách 
nhiệm mang 
lại 
Nắm chắc các nguyên tắc du lịch bền vững, Du lịch có trách nhiệm đem tới con 
đường phát triển tiềm năng, hướng tới tương lai bền vững hơn cho các nhà hoạch 
định chính sách, quy hoạch du lịch, vì: 
 Du lịch có trách nhiệm giúp sử dụng tối ưu các tài nguyên văn hóa, tự nhiên, 
trong khi vẫn bảo tồn và tôn trọng tính xác thực, nguyên vẹn của các tài 
nguyên đó. 
 Du lịch có trách nhiệm đem lại các lợi ích kinh tế lâu dài cho các bên liên 
quan và các lợi ích đó được phân bổ công bằng hơn. 
 Du lịch có trách nhiệm giúp cho điểm đến hấp dẫn hơn về mặt văn hóa và 
môi trường, thu hút lượng khách ngày càng ổn định hơn và củng cố kinh tế 
địa phương, tạo nên một xã hội hạnh phúc. 
 Du lịch có trách nhiệm đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng tăng cao của 
du khách đối với điểm đến, sự trải nghiệm và kinh doanh du lịch phải tôn 
trọng, có sự đồng cảm và ủng hộ lợi ích của người dân địa phương, cũng như 
môi trường tại điểm đến. 
Vai trò của 
nhà nước 
trong khuyến 
khích Du lịch 
bền vững 
Nhà nước tạo nên và tác động tới môi trường, trong đó có hoạt động của các 
doanh nghiệp du lịch cũng như du khách và các hành vi của họ. Một số vai trò chủ 
yếu của nhà nước trong việc tạo lập du lịch bền vững bao gồm:1 
 Điều phối các hoạt động của ngành vì mục tiêu bền vững. Nhà nước phải 
điều phối hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ thuộc khối tư nhân để giảm thiểu 
tác động tiêu cực từ các hoạt động của họ tới kinh tế, xã hội và môi trường, 
đồng thời tối đa hóa các tác động tích cực. 
 Bảo tồn và quản lý hiệu quả tài nguyên văn hóa và tự nhiên. Các vấn đề 
trong phát triển bền vững như nước, không khí, di sản tự nhiên và văn hóa, 
chất lượng cuộc sống vượt ra ngoài trách nhiệm cá nhân của khối tư nhân. 
1 UNEP & WTO 2005, Để du lịch thêm bền vững: Chỉ dẫn cho các nhà hoạch định chính sách, UNEP, Pháp 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 8 
Thông thường, khi nói tới tài nguyên thi ... ò và trách nhiệm 
Cơ quan quản lý du lịch tỉnh/ chính quyền địa phương chủ trì với sự hỗ trợ của các cán bộ 
quản lý điểm du lịch, các doanh nghiệp du lịch và có thể các tổ chức hỗ trợ phát triển 
Cơ quan quản lý du lịch tỉnh/ chính quyền địa phương tổ chức các hội thảo tham vấn các 
bên liên quan và xúc tiến, các khóa tập huấn 
Hoạt động 6.7 
Tăng cường chính sách hỗ trợ cho việc bảo tồn các nguồn lực văn hóa và môi 
trường vào trong chính sách và quy hoạch du lịch 
Đề xuất 
 Xây dựng khung chính sách lồng ghép các nguồn lực văn hóa và tự nhiên vào phát 
triển du lịch 
 Tạo ra các chính sách và hành động hiệu quả để bảo tồn và phát huy các di sản văn 
hóa và thiên nhiên 
 Xây dựng các chính sách và chiến lược du lịch sinh thái và du lịch văn hóa 
 Tăng cường việc đưa các di sản tự nhiên và văn hóa vào trong chính sách và chiến 
lược/ quy hoạch tổng thể về du lịch quốc gia và vào trong các sản phẩm du lịch 
Vai trò và trách nhiệm 
Bộ VHTTDL, TCDL, Viện NCPTDL và Bộ Tài nguyên Môi trường 
Bộ VHTTDL, TCDL tổ chức nghiên cứu, các hội thảo tham vấn và xúc tiến, tham vấn với các 
bên liên quan 
Hoạt động 6.8 
Tăng cường cải thiện hoạt động của các doanh nghiệp du lịch theo hướng bền 
vững về môi trường 
Đề xuất 
 Hỗ trợ Chương trình Nhãn Du lịch bền vững Bông Sen xanh 
 Hỗ trợ các Hệ thống Quản lý Môi trường như quản lý rác thải, tái chế, các sáng kiến 
bảo toàn nước và tiết kiệm năng lượng cho các doanh nghiệp du lịch 
 Nghiên cứu, phát triển và thực thiện các công nghệ xanh mới cho các doanh nghiệp 
trong ngành Du lịch 
Vai trò và trách nhiệm 
Bộ VHTTDL/TCDL đồng chủ trì cùng với Hiệp hội Du lịch Việt Nam và Hiệp hội Lữ hành Việt 
Nam điều phối các hoạt động sẽ được các Sở VHTTDL, các hiệp hội du lịch của tỉnh thực 
hiện tại cấp điểm đến và với sự hỗ trợ có thể của các tổ chức phát triển 
Bộ VHTTDL, TCDL cùng các đối tác chia sẻ trách nhiệm nghiên cứu, thực hiện tham vấn, 
xây dựng các tài liệu, chương trình, công nghệ phù hợp và phổ biến 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 35 
Hoạt động 6.9 
Nâng cao nhận thức, chính sách và chiến lược của ngành Du lịch để giảm các tác 
động do biến đổi khí hậu 
Đề xuất 
 Thiết lập các chương trình xây dựng năng lực về ứng phó và giảm thiểu biến đổi khí 
hậu 
Vai trò và trách nhiệm 
Bộ VHTTDL, TCDL, Hiệp hội Du lịch Việt Nam và Bộ Tài nguyên Môi trường chủ trì hoạt 
động trong việc phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp và hỗ trợ của các tổ chức hỗ trợ 
phát triển 
Bộ VHTTDL, TCDL tổ chức nghiên cứu, các hội thảo tham vấn và xúc tiến, các khóa đào tạo, 
các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức 
Hoạt động 6.10 
Thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ hơn giữa các cơ quan chịu trách nhiệm bảo tồn di 
sản văn hóa và xúc tiến/ phát triển du lịch 
Đề xuất 
 Tăng cường hợp tác giữa du lịch, di sản, bảo tồn, nghệ thuật và kinh doanh về quản lý 
các điểm di sản 
Vai trò và trách nhiệm 
Bộ VHTTDL và các Vụ, phòng ban trực thuộc/ TCDL 
Bộ VHTTDL, TCDL nâng cao đối thoại và phối hợp quy hoạch và quản lý 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 36 
 Vai trò và trách nhiệm của các bên 
liên quan 
 Nhà nước Khu vực công (cơ quan nhà nước) có trách nhiệm lập quy hoạch và quản lý du lịch 
trong phạm vi quyền hạn của mình, kể cả cấp tỉnh, huyện, xã và làng. Vai trò tổng 
thể của khu vực công trong phát triển du lịch là nhằm đảm bảo tính hiệu quả và 
thống nhất các chức năng ngành với mục tiêu phát triển chung – thường được 
xem là “tạo môi trường tích cực và khuyến khích phát triển”. 
Như vậy, nhà nước có trách nhiệm quy hoạch và quản lý ngành, hỗ trợ các bên 
liên quan tham gia, thu thập và quản lý thông tin du lịch cũng như tiếp thị điểm 
đến. Phát triển du lịch có trách nhiệm nên được xem là một ưu tiên, vì ngành Du 
lịch cần được quản lý để góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội chung, nhưng 
vẫn phải đảm bảo năng lực cạnh tranh trong kinh doanh. 
Doanh 
nghiệp 
Các doanh nghiệp du lịch có chức năng quan trọng trong phát triển, quảng bá và 
cung cấp sản phẩm du lịch có trách nhiệm tới người tiêu dùng. Họ tương tác trực 
tiếp với khách du lịch và cộng đồng địa phương, trong khi phải tuân thủ các quy 
định do nhà nước đề ra. Như vậy các doanh nghiệp là một kết nối cơ bản trong 
nhóm các bên liên quan và chịu nhiều trách nhiệm. 
Tăng cường trình độ hiểu biết và tính hiệu quả của khối doanh nghiệp sẽ hỗ trợ họ 
thực hiện vai trò quan trọng là “nhà cung cấp” du lịch có trách nhiệm và góp phần 
vào quá trình phát triển chung của ngành Du lịch, chất lượng sản phẩm du lịch 
quốc gia và xây dựng hình ảnh Việt Nam là một điểm đến du lịch có trách nhiệm. 
Cộng đồng 
địa phương 
và công 
chúng 
Các thành viên trong cộng đồng địa phương và công chúng nói chung đóng vai trò 
quan trọng là nhà cung cấp và đối tượng hướng tới của du lịch. Bản thân cộng 
đồng địa phương là những người bảo vệ chính nguồn tài nguyên du lịch, như 
phong tục văn hóa, lề lối sinh hoạt và tài nguyên thiên nhiên gần khu vực họ sinh 
sống. Tới thăm làng bản truyền thống và giao lưu với người dân địa phương là 
những hoạt động chính khi trải nghiệm du lịch hiện đại. Do đó, mỗi công dân đều 
có vai trò tiềm năng là một “đại sứ du lịch” và có trách nhiệm thể hiện những nét 
tốt đẹp nhất của dân tộc mình cho khách du lịch thấy, để đảm bảo họ rời Việt 
Nam với những ký ức tốt đẹp và có hiểu biết đúng đắn về sự giàu đẹp của đất 
nước . 
Khách du lịch 
Khách du lịch không chỉ là trọng tâm cơ bản của ngành Du lịch, mà còn là bên liên 
quan tích cực. Du khách ngày càng nâng cao nhận thức và quan tâm tới tác động 
của hoạt động du lịch đối với môi trường và cộng đồng nơi họ tới thăm. Du khách 
cũng ngày càng tìm kiếm các trải nghiệm và dịch vụ chân thực hơn, có trách 
nhiệm hơn. Nhận thức của du khách ngày càng được nâng cao và họ cũng có trách 
nhiệm hơn để đảm bảo hoạt động du lịch của mình không chỉ thỏa mãn ý thích cá 
nhân, mà còn tạo nên những trải nghiệm và tác động tích cực cho điểm đến. Nhu 
cầu đối với du lịch sẽ thúc đẩy sự phát triển của ngành và ảnh hưởng lớn tới sản 
phẩm, dịch vụ được cung cấp. Thông qua hành động và lựa chọn tiêu dùng của 
mình, khách du lịch có thể tạo ra những tác động mạnh mẽ đến lợi ích cộng đồng 
địa phương và bảo vệ nguồn tài nguyên. 
Hỗ trợ phát 
triển 
Các nhà tài trợ quốc tế, tổ chức phi Chính phủ và cộng đồng địa phương có thể 
đóng vai trò hỗ trợ trong việc tăng cường du lịch có trách nhiệm, thông qua nhiều 
chương trình và dự án họ thực hiện. Đặc tính bao trùm và đan xen của ngành Du 
lịch có thể đưa vào hoạt động không chỉ các chương trình đặt trọng tâm vào phát 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 37 
triển du lịch, mà còn cả các sáng kiến có ảnh hưởng sâu rộng như y tế, giáo dục, 
cơ sở hạ tầng khu vực nông thôn, đào tạo nghề, quản lý tài nguyên, doanh nghiệp 
vi mô và phát triển doanh nghiệp Dù là theo hướng liên kết nào, cần đảm bảo sự 
hỗ trợ là thiết thực, đem lại kết quả và phục vụ phát triển du lịch có trách nhiệm, 
bền vững và lấy thị trường làm trọng tâm. Thông thường, các tổ chức này có thể 
đóng vai trò thúc đẩy hoặc điều phối, rất cần để hỗ trợ sự hợp tác giữa các bên 
liên quan, cũng như tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật về các vấn đề trong phạm vi chuyên 
môn cụ thể của họ. 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 38 
 Các công cụ của nhà nước để đạt 
được chính sách du lịch có trách 
nhiệm 
 Nhà nước có thể sử dụng một loạt các công cụ cơ bản để thúc đẩy các mục tiêu du 
lịch có trách nhiệm đã được giới thiệu trong phần trước. Vai trò và tầm quan 
trọng của các công cụ này trong việc đạt được du lịch có trách nhiệm được tóm 
tắt dưới đây. 
Các chỉ số 
bền vững và 
công tác 
giám sát 
Các chỉ số bền vững và công tác giám sát là các công cụ quan trọng để đạt được 
các mục tiêu du lịch bền vững, vì chúng cho phép xác định được điều kiện để làm 
cơ sở so sánh với tình hình hiện tại về tính bền vững xã hội/ kinh tế/ môi trường, 
đề ra mục tiêu về chính sách và hành động để đạt được các mục đích bền vững, 
đưa vào các đánh giá và ước lượng về hành động đã được triển khai, chuẩn bị để 
thực hiện các thay đổi, nhằm thúc đẩy sự cải thiện một cách liên tục. 
Các giới hạn 
thay đổi 
Việc thiết lập các giới hạn thay đổi về kinh tế, môi trường và xã hội có thể chấp 
nhận được, có thể được áp dụng để quản lý các mức độ tác động không mong 
muốn. 
Luật Du lịch 
quốc gia 
Đề ra trách nhiệm của Chính phủ và các cơ quan nhà nước đối với du lịch. Các 
nguyên tắc du lịch bền vững có thể được đưa vào trong lời nói đầu và nội dung 
của các điều luật để đảm bảo sự hài hòa. Việc điều chỉnh Luật Du lịch phải được 
thực hiện một cách nghiêm túc và dưới cơ chế giám sát hiệu quả. 
Các quy định Có thể liên quan đến tương tác của doanh nghiệp và khách du lịch với môi trường 
và cộng đồng địa phương, cũng như các loại hoạt động có thể được thực hiện 
dưới bất kỳ hình thức nào (kể cả cách thức tiếp cận các địa điểm, mức độ sử 
dụng, trình độ và tiêu chuẩn). Các quy định phát triển có thể hỗ trợ việc bắt buộc 
phải tuân thủ những quy định như tiêu chuẩn xây dựng, vị trí tòa nhà, độ cao tòa 
nhà, vật tư được sử dụng, thiết kế và các khía cạnh y tế, an toàn. 
Kiểm soát 
việc quy 
hoạch và 
phát triển sử 
dụng đất 
Tác động đến sự phát triển du lịch và các hình thức phát triển khác bằng việc chi 
phối loại hình, vị trí phát triển du lịch và các hoạt động du lịch. Du lịch bền vững 
có thể được đưa vào việc kiểm soát quy hoạch và phát triển sử dụng đất, bằng 
việc ưu tiên các vùng và các địa điểm bảo tồn cho các hoạt động du lịch. Việc sử 
dụng các công cụ như phân vùng trong các khu vực được bảo vệ cũng có thể đảm 
bảo sử dụng đất một cách bền vững. 
Đánh giá tác 
động 
Có thể tăng cường tính bền vững trong phát triển du lịch bằng việc yêu cầu các 
nhà phát triển thực hiện việc đánh giá tác động môi trường, xã hội và kinh tế như 
một phần trong đề xuất phát triển của họ. Các đánh giá này có thể giúp đảm bảo 
sự bền vững bằng việc xác định các chi phí và lợi ích về mặt kinh tế, xã hội và môi 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 39 
trường. 
Thuế và phí Các loại thuế như thuế doanh nghiệp và thuế đối với khách du lịch có thể được áp 
dụng để tác động đến các doanh nghiệp và hành vi của người tiêu dùng thông qua 
tác động đến giá cả, chi phí và thu nhập, đồng thời phí sử dụng các nguồn lực, các 
phương tiện vui chơi giải trí và cơ sở hạ tầng có thể được áp dụng để kiểm soát số 
lượng khách du lịch. Để thúc đẩy tính bền vững, doanh thu thu được từ thuế và 
phí có thể được sử dụng cho các mục đích quản lý, để bảo tồn các điểm di sản 
thiên nhiên hoặc văn hóa hoặc để hỗ trợ các dự án phát triển cộng đồng địa 
phương v.v 
Các ưu đãi tài 
chính và thỏa 
thuận 
Có thể tác động đến hành vi của các doanh nghiệp bằng việc đưa ra các lợi ích tài 
chính cụ thể của việc hành động theo cách thức nhất định. Có thể sử dụng các ưu 
đãi để tạo ra sự bền vững, bằng việc yêu cầu các doanh nghiệp hoạt động theo 
cách thức cụ thể, có tính nhạy cảm đối với môi trường, xã hội hoặc kinh tế, hỗ trợ 
các loại hình đặc biệt của hoạt động du lịch bền vững (như du lịch cộng đồng) và 
định hướng việc đầu tư của Chính phủ vào các dự án du lịch bền vững. 
Cơ chế tự 
nguyện 
Có thể sử dụng các quy định ứng xử không bị ràng buộc pháp lý và các hướng dẫn 
cho khách du lịch và doanh nghiệp để thiết lập các mong đợi hoặc yêu cầu về cách 
thức ứng xử của một cá nhân hoặc doanh nghiệp, ví dụ yêu cầu khách du lịch 
không vứt rác trong các khu vực được bảo vệ hoặc yêu cầu khách du lịch không sờ 
vào các hiện vật văn hóa dễ vỡ v.v Những chứng nhận như nhãn Du lịch bền 
vững Bông Sen xanh cũng có thể thúc đẩy việc cải thiện các tiêu chuẩn, kèm theo 
lợi ích cho các đơn vị được cấp chứng nhận, qua đó có thể được sử dụng để thúc 
đẩy việc kinh doanh của họ. 
Các công cụ 
hỗ trợ 
Việc cung cấp cơ sở hạ tầng và các dịch vụ tiện ích như nước, nước thải, điện, viễn 
thông và vận chuyển có thể áp dụng để thúc đẩy phát triển du lịch và tác động 
đến địa điểm và thời gian diễn ra sự phát triển. Cơ sở hạ tầng này không chỉ là lợi 
ích của các doanh nghiệp du lịch mà còn của cả cộng đồng. Một công cụ hỗ trợ 
khác là xây dựng năng lực, công cụ này cũng phục vụ hai mục đích là đáp ứng nhu 
cầu về lực lượng lao động có kỹ năng, đồng thời nâng cao việc làm, thu nhập cho 
địa phương. Cuối cùng, nhà nước có thể cung cấp các dịch vụ thông tin và nghiên 
cứu thị trường để hỗ trợ các công cụ kinh tế, các chỉ dẫn và chứng nhận, cũng như 
tạo điều kiện tiếp cận thị trường, thúc đẩy các hình thức du lịch hoặc sản phẩm cụ 
thể và tác động đến hành vi của khách du lịch. Tính bền vững có thể được đưa vào 
bằng cách hướng đến các thị trường du lịch cụ thể, thực hiện các chiến dịch nhằm 
giảm tác động của tính mùa vụ trong du lịch và quảng bá các điểm đến cụ thể để 
mở rộng lợi ích. 
 HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM Ở VIỆT NAM Trang 40 
 Các bước tiếp theo 
 Chúng ta đang tiến lên phía trước và mong đợi rằng các vấn đề và đề xuất của 
“Hướng dẫn Xây dựng Chính sách du lịch có trách nhiệm ở Việt Nam” sẽ được đưa 
vào trong quá trình xây dựng Luật Du lịch mới để Chính phủ thông qua. Mong 
rằng Hướng dẫn về Chính sách này sẽ được dùng làm tài liệu tham khảo để xây 
dựng Luật Du lịch, được Chính phủ và các tổ chức đại diện cho nhóm các bên liên 
quan quan trọng khác thông qua. 
Chúng ta đang tìm kiếm sự phê duyệt và hỗ trợ của Chính phủ thông qua các buổi 
thảo luận với Bộ VHTTDL và TCDL để đạt được phê duyệt chính thức của Chính 
phủ, sự hỗ trợ và thông qua Hướng dẫn về Chính sách, sự nhất trí hợp tác và tham 
gia trong quá trình xây dựng và phê duyệt chính sách. 
Chính phủ và các bên liên quan của du lịch được khuyến khích thông qua Hướng 
dẫn và khuyến nghị về Chính sách du lịch có trách nhiệm, điều này sẽ giúp tạo ra 
lợi thế cạnh tranh cần thiết để ngành Du lịch Việt Nam trưởng thành và thịnh 
vượng, tiếp tục góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội rộng rãi trong tương lai. 
Ngoài ra, nội dung của Hướng dẫn về Chính sách có thể được thảo luận và chia sẻ 
ở cấp quốc gia và cấp điểm đến. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng chính sách này có 
thể thực hiện được, sát thực và có thể dẫn đến các kết quả cụ thể. Các cơ quan và 
doanh nghiệp ở cấp vùng/ điểm đến được khuyến khích sử dụng nội dung của 
Hướng dẫn xây dựng Chính sách du lịch có trách nhiệm như một “bản danh sách 
dài” các cơ hội từ đó họ có thể xác định một loạt các hoạt động chủ chốt phù hợp 
với các vấn đề và thực tiễn của mỗi điểm đến. 
Trong khi công tác soạn thảo và chính thức hóa chính sách du lịch có trách nhiệm 
cần tiếp tục thực hiện, chính sách tóm tắt hiện nay có thể được áp dụng theo một 
số cách thức xây dựng, kể cả làm công cụ để quy hoạch du lịch, làm tài liệu tham 
khảo để xây dựng Luật Du lịch và thúc đẩy quá trình phối hợp giữa các đối tác 
cũng như nâng cao nhận thức về du lịch có trách nhiệm ở Việt Nam.