Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ trong giai đoạn hiện nay

TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 61 
GIỮ VỮNG VÀ TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO 
CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI LỰC LƯỢNG DÂN QUÂN TỰ VỆ 
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 
Nguyễn Thị Thu Hiền 
Trường Đại học Thủ đô Hà Nội 
Tóm tắt: Dân quân tự vệ là một lực lượng vô địch, là bức tường sắt của Tổ quốc. Đây 
là lực lượng chiến lược trong chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân. Giữ vững 
và tăng cường sự lãnh đạo “tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt” của Đảng đối với dân 
quân tự vệ là một nguyên tắc bất biến, là nhân tố quyết định bảo đảm cho dân quân tự 
vệ ngày càng trưởng thành, lớn mạnh, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của mình. 
Từ khóa: Dân quân tự vệ, sự lãnh đạo của Đảng 
Nhận bài ngày 5.02.2020; gửi phản biện, chỉnh sửa, duyệt đăng ngày 25.02.2020 
Liên hệ tác giả: Nguyễn Thị Thu Hiền; Email: ntthien@daihocthudo.edu.vn 
1. MỞ ĐẦU 
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang thực hiện hai nhiệm vụ chiến 
lược: xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã 
hội chủ nghĩa. Trong khi đó, tình hình thế giới diễn biến nhanh chóng và phức tạp, cuộc 
đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc ngày càng gay go, quyết liệt, chứa đựng những bất 
ổn, khó lường. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “diễn biến 
hoà bình” bằng mọi âm mưu và thủ đoạn hòng “phi chính trị hoá” lực lượng vũ trang, 
chia rẽ Đảng với lực lượng vũ trang, làm cho các lực lượng vũ trang xa rời bản chất giai 
cấp công nhân, phai nhạt mục tiêu, lý tưởng chiến đấu. Để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp 
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, việc giữ vững và tăng 
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng vũ trang nói chung và đối với lực lượng 
dân quân tự vệ nói riêng vừa là nguyên tắc, vừa là yêu cầu khách quan. 
2. NỘI DUNG 
2.1. Thực trạng lực lượng dân quân tự vệ 
Dân quân tự vệ là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác; 
là thành phần của lực lượng vũ trang nhân dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt 
Nam; là lực lượng bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân 
62 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
dân, tài sản của Nhà nước, làm nòng cốt cùng toàn dân đánh giặc ở địa phương, cơ sở 
khi có chiến tranh. 
Công tác xây dựng dân quân tự vệ trong những năm qua đã có những chuyến biến 
tích cực, với những thuận lợi to lớn, đồng thời vẫn còn những khó khăn, hạn chế cần 
phải khắc phục. 
2.1.1. Thuận lợi 
Những năm qua, nhất là trong gần 10 năm thực hiện Luật Dân quân tự vệ, công tác 
xây dựng lực lượng chiến lược này luôn được Đảng, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa 
phương quan tâm với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp và đạt nhiều kết quả quan trọng. 
Nổi bật là: 
- Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Bộ Tổng Tham mưu đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, 
ngành, địa phương liên quan chủ động làm tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành 
nhiều nghị quyết, chỉ thị, văn bản quy phạm pháp luật và thể chế hóa thành nội dung, 
biện pháp cụ thể, sát thực tiễn, làm cơ sở để các cấp, ngành, địa phương triển khai thực 
hiện, phát triển lực lượng dân quân tự vệ. 
- Công tác tuyên truyền, giáo dục về xây dựng, củng cố lực lượng dân quân tự vệ 
thường xuyên được đẩy mạnh, đi vào chiều sâu, tạo nhiều chuyển biến về nhận thức, trách 
nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị đối với nhiệm vụ quan 
trọng này. Các cơ chế, chính sách về dân quân tự vệ từng bước được nghiên cứu, bổ sung 
kịp thời, đảm bảo sát đối tượng và điều kiện thực tiễn của địa phương, cơ sở. 
- Việc xây dựng, điều chỉnh, kiện toàn tổ chức biên chế cũng như công tác huấn 
luyện, hoạt động của dân quân tự vệ luôn được chú trọng, có nhiều đổi mới, sáng tạo; 
chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu không ngừng được nâng lên. 
Đến nay, ở hầu khắp các địa phương, cơ quan, tổ chức, đều chủ động ban hành, 
triển khai đề án xây dựng, huấn luyện hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ trong tình 
hình mới. Nhờ đó, lực lượng dân quân địa phương, tự vệ các cơ quan, tổ chức được xây 
dựng vững mạnh, rộng khắp, đủ sức phối hợp cùng các lực lượng giữ vững ổn định 
chính trị, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - 
an ninh, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của 
cấp ủy, chính quyền và nhân dân. 
2.1.2. Khó khăn 
Bên cạnh kết quả đạt được, việc xây dựng và phát huy vai trò của lực lượng dân 
quân tự vệ vẫn còn những hạn chế, cần khắc phục. Nhận thức của một bộ phận cán bộ, 
đảng viên và nhân dân, thậm chí cả người đứng đầu một số cấp ủy cơ sở đối với nhiệm 
vụ này còn chưa đầy đủ, thiếu toàn diện, dẫn đến trách nhiệm chưa cao. Việc thực hiện 
Luật Dân quân tự vệ và các văn bản quy phạm pháp luật về dân quân tự vệ có nội dung 
còn bất cập. Công tác xây dựng, huấn luyện, quản lý hoạt động của dân quân tự vệ có 
nơi còn hình thức, kém hiệu quả; việc xây dựng tổ chức tự vệ trong các doanh nghiệp 
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 63 
ngoài khu vực nhà nước, nhất là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và những nơi 
chưa có tổ chức đảng còn gặp nhiều khó khăn, 
Trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực, xu hướng hòa bình, hợp tác vẫn là 
dòng chảy chính, song cũng tiềm ẩn những diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. 
Ở trong nước, tình hình chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, về cơ bản vẫn 
giữ vững ổn định, nhưng cũng tồn tại nhiều khó khăn, thách thức. Lợi dụng những sơ hở, 
yếu kém của chính quyền cơ sở, các thế lực thù địch đẩy mạnh chống phá bằng chiến lược 
“Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Trong khi đó, quá trình 
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cùng với mặt tích cực đã, đang phát sinh nhiều 
phức tạp mới, như: vấn đề an ninh nông thôn, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội, đe 
dọa trực tiếp đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở từng cơ sở. Tình hình đó, đặt 
ra cho công tác xây dựng lực lượng vũ trang, củng cố quốc phòng nói chung, xây dựng 
lực lượng dân quân tư vệ nói riêng những yêu cầu mới cao hơn, toàn diện hơn. 
Những khó khăn, yếu kém trên là nguyên nhân khiến cho hiệu quả việc xây dựng 
lực lượng dân quân tự vệ còn chưa cao. Các bộ, ngành, địa phương cần nhận thức đầy 
đủ những hạn chế trên để rút ra bài học kinh nghiệm, đưa ra các biện pháp thực tiễn 
nhằm xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp” mà quan trọng nhất 
là phải giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng này. 
2.2. Một số nội dung, biện pháp nhằm giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của 
Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ trong giai đoạn hiện nay 
2.2.1. Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, quản lý, điều hành 
của các bộ, ngành, chính quyền địa phương và chỉ huy trực tiếp của các cơ quan 
quân sự; gắn xây dựng dân quân tự vệ với kiện toàn và nâng cao chất lượng hệ 
thống chính trị cơ sở 
* Vị trí, ý nghĩa 
Việc giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, quản lý, điều hành 
của các bộ, ngành, chính quyền địa phương và chỉ huy trực tiếp của các cơ quan quân sự 
xác định cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, quản lí, điều hành đối với lực lượng dân quân tự vệ. 
Trong đó, sự lãnh đạo trực tiếp, về mọi mặt của tổ chức cơ sở đảng đối với lực lượng dân 
quân tự vệ là vấn đề có tính nguyên tắc, là nhân tố quyết định bảo đảm cho dân quân tự vệ 
mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, thực sự là một trong những lực lượng nòng cốt 
bảo vệ Đảng, chính quyền, nhân dân ở cơ sở. 
* Nội dung 
Ở cơ sở, việc xây dựng tổ chức và hoạt động của dân quân tự vệ phải đặt dưới sự 
chỉ đạo tập trung, thống nhất của các cấp ủy đảng, sự điều hành của chính quyền nhân 
dân và sự chỉ huy của Ban chỉ huy quân sự cơ sở. Cấp ủy đảng cơ sở phải định kì nghe 
báo cáo, ra nghị quyết, chỉ thị về công tác quân sự của địa phương, đơn vị mình và kiểm 
tra chặt chẽ việc thực hiện; thường xuyên chăm lo công tác chính trị, tư tưởng thông qua 
phong trào cách mạng của quần chúng để rèn luyện bản lĩnh chính trị cho dân quân tự 
64 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
vệ; nắm vững các nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy, cấp trên ở địa phương, của đảng ủy 
quân sự và hướng dẫn của cơ quan chính trị cấp trên về nhiệm vụ quân sự, làm cho đảng 
bộ (chi bộ) ở cơ sở nhận thức ngày càng sâu sắc đường lối, quan điểm, tư tưởng quân sự 
của Đảng vận dụng cụ thể vào địa phương, đơn vị; thường xuyên đánh giá đúng tình 
hình dân quân tự vệ để xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo phù hợp. 
Xây dựng dân quân tự vệ là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, của chính quyền 
các cấp và các đoàn thể quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, phải tạo ra 
chuyển biến sâu sắc về nhận thức, trách nhiệm của các ngành, các cấp, của các tổ chức 
đoàn thể đối với công tác dân quân tự vệ. Các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể 
phải lồng những yêu cầu quốc phòng - an ninh vào các hoạt động kinh tế - xã hội, thực 
hiện các yêu cầu kinh tế - quốc phòng - an ninh ngay trong từng hoạt động của mỗi cấp, 
ngành và tổ chức đoàn thể. Trên cơ sở đó làm cho các ngành, các cấp và các đoàn thể 
hiểu một cách đầy đủ vai trò, chức năng, nhiệm vụ và điều kiện hoạt động của dân quân 
tự vệ; để từ đó có trách nhiệm tham gia xây dựng dân quân tự vệ với nhiều hình thức, 
biện pháp thích hợp. 
Bên cạnh đó, cần nêu cao vai trò quản lí của Nhà nước, của chính quyền đối với 
dân quân tự vệ; gắn xây dựng lực lượng với kiện toàn, nâng cao hệ thống chính trị ở cơ 
sở; tập trung trước hết vào việc kiện toàn Ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn, cơ 
sở tự vệ có số lượng đủ, chất lượng ngày càng cao; đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng 
lực và có kinh nghiệm công tác, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Việc bố trí xã 
đội trưởng nhất thiết phải là đảng viên, có đủ điều kiện tham gia cấp ủy, từng bước tăng 
tỉ lệ tham gia cấp ủy. Trong công tác đào tạo, các địa phương cần thực hiện nghiêm túc 
Chỉ thị 34/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng “Về đào tạo chỉ huy trưởng quân sự 
xã, phường, thị trấn”. 
* Biện pháp thực hiện 
Để giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, quản lý, điều hành 
của các bộ, ngành, chính quyền địa phương và chỉ huy trực tiếp của các cơ quan quân 
sự; gắn xây dựng dân quân tự vệ với kiện toàn và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị 
cơ sở, Đảng, Nhà nước, chính quyền các địa phương cần thực hiện đồng bộ các biện 
pháp sau: 
Một là, đối với các cấp ủy Đảng, cần thường xuyên chăm lo đến công tác dân vận, bồi 
dưỡng chính trị cho nhân dân, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện ở cơ sở. Cấp ủy cơ 
sở phải có Nghị quyết lãnh đạo chuyên đề về công tác này, đề ra biện pháp thiết thực, tổ 
chức triển khai và kiểm tra chặt chẽ việc thực hiện. Lấy kết quả xây dựng lực lượng dân 
quân tự vệ là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ 
hàng năm của tổ chức Đảng. Hàng năm và từng thời kì, cấp ủy và các cấp tổ chức sơ kết, 
tổng kết, rút kinh nghiệm về lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ và kịp 
thời có chủ trương, biện pháp khắc phục những hạn chế, khuyết điểm. 
Hai là, đối với Nhà nước, cần nghiên cứu bổ sung Pháp lệnh Dân quân tự vệ, Luật 
Dân quân tự vệ và các văn bản pháp luật liên quan giúp cho hoạt động của lực lượng 
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 65 
dân quân tự vệ có thể đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Các văn bản pháp 
luật đưa ra phải đồng bộ, cơ bản và sát với thực tế. Trước khi đưa ra các văn bản pháp 
luật về dân quân tự vệ cần tổ chức trưng cầu dân ý, tham khảo ý kiến của nhân dân. 
Ba là, đối với chính quyền địa phương, cần nắm vững các văn bản pháp luật của 
nhà nước liên quan đến công tác dân quân tự vệ, tuyên truyền sâu rộng để mọi người 
dân nắm được pháp luật về dân quân tự vệ qua các phương tiện thông tin đại chúng như 
báo, đài, tivi, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về Luật Dân quân tự vệ, truyền thống của 
dân quân tự vệ 
2.2.2. Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp”, coi trọng chất 
lượng là chính 
* Vị trí, ý nghĩa 
Đây là quan điểm cơ bản, xuyên suốt quá trình xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. 
Đảng ta khẳng định: “Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh tổng hợp của khối đại 
đoàn kết toàn dân, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, kết hợp sức 
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh của lực lượng và thế trận quốc phòng 
toàn dân với sức mạnh của lực lượng và thế trận an ninh nhân dân”. Xây dựng lực lượng 
dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp” là cụ thể hóa quan điểm quốc phòng toàn dân, 
chiến tranh nhân dân của Đảng trong tình hình mới. 
* Nội dung 
“Vững mạnh” được biểu hiện ở chất lượng tổng hợp cao, trước hết là chất lượng về 
chính trị; có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách 
mạng, có ý chí quyết tâm vượt qua khó khăn, gian khổ, sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì 
độc lập, tự do của Tổ quốc; có phẩm chất đạo đức tốt, luôn gương mẫu chấp hành 
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; có trình độ 
năng lực, chuyên môn đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. 
Xây dựng dân quân tự vệ “rộng khắp” không chỉ theo vùng, miền, từng bản, 
làng, thôn, xóm, mà còn rộng khắp ở các ngành, các cấp, các tổ chức kinh tế, chính 
trị, xã hội. Thực hiện phương châm “ở đâu có Đảng, có dân thì ở đó có dân quân”; 
kiên quyết không để thôn, bản “trắng” dân quân, kể cả vùng đồng bào dân tộc thiểu 
số, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của dân 
quân tự vệ trong việc thực hiên công tác tuyên truyền, vận động quần chúng; chủ 
động phát hiện và ngăn chặn kịp thời âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực 
thù địch ngay từ cơ sở. 
Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ theo phương châm “vững mạnh, rộng khắp”, có 
số lượng hợp lí, chất lượng tổng hợp ngày càng cao, lấy xây dựng chất lượng chính trị là 
chính; tổ chức biên chế tinh gọn, chặt chẽ, trang bị vũ khí phù hợp. Quy mô tổ chức cân 
đối giữa các thành phần lực lượng, giữa số lượng và chất lượng phù hợp với yêu cầu, 
nhiệm vụ của từng địa phương. Chú trọng xây dựng, nâng cao chất lượng dân quân tự 
66 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
vệ ở vùng trọng điểm quốc phòng, an ninh và những địa bàn phức tạp. Gắn xây dựng 
lực lượng dân quân tự vệ với đổi mới, nâng cao hệ thống chính trị ở cơ sở và xây dựng 
cơ sở vững mạnh, toàn diện. 
* Biện pháp thực hiện: 
Để xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp”, coi chất lượng là 
chính, cần thực hiện tốt những biện pháp sau: 
Một là, chú trọng vào việc huấn luyện cho dân quân tự vệ cả về chính trị và quân sự. 
Ban chỉ huy quân sự các cấp nghiên cứu nội dung chương trình, thời gian huấn luyện cho 
phù hợp với từng đối tượng, từng vùng, miền và yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương, cơ sở 
cả trước mắt và lâu dài. Hình thức huấn luyện phải phong phú và đa dạng, tạo được sự hứng 
thú cho người học. 
Hai là, thường xuyên tăng cường vũ khí, trang bị hiện đại cho dân quân tự vệ. Để 
làm tốt vấn đề này cần tập trung vào một số biện pháp sau: 
- Lập kế hoạch từng bước xây dựng và bổ sung các loại vũ khí hiện đại cũng như cơ 
sở vật chất - kĩ thuật, phục vụ cho quá trình tổ chức hoạt động của lực lượng dân quân 
tự vệ. Sửa chữa hoặc thay thế những những loại vũ khí đã bị hỏng, thường xuyên bảo 
dưỡng vũ khí và có tủ sắt cất giữ, xây dựng kho chứa vũ khí đảm bảo về tiêu chuẩn. 
- Vũ khí, trang bị phải được quản lí tập trung tại trụ sở cấp xã, nơi làm việc của Ban 
chỉ huy quân sự. Vũ khí phải được đăng kí, quản lí bảo quản chặt chẽ, sử dụng đúng 
mục đích và đúng quy định của pháp luật. Cơ quan quân sự có thẩm quyền phải có quy 
định biên chế trang bị và cấp giấy phép sử dụng tới từng đơn vị, cá nhân. 
- Đẩy mạnh công tác huấn luyện, rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo cho lực lượng dân quân tự 
vệ trên cơ sở nắm chắc và sử dụng thành thạo các loại vũ khí, tinh thông về chiến thuật. 
Ba là, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quân sự xã, phường theo chương trình 
huấn luyện quốc gia, làm tốt việc tạo nguồn cán bộ quân sự lâu dài cho cơ sở. Để làm 
tốt nhiệm vụ này cần có những biện pháp cụ thể như: 
- Hàng năm cán bộ, đảng viên dân quân tự vệ phải được tham gia học tập các lớp 
bồi dưỡng, giáo dục về quốc phòng, an ninh, cũng như tham gia các buổi thực hành diễn 
tập, xử lí các tình huống, trong đó đặc biệt chú trọng đến việc xử lí có hiệu quả về các 
tình huống do âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của kẻ thù gây ra. 
- Từng bước trẻ hóa đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ. Đưa vào lực lượng dân quân tự 
vệ những công dân trẻ, có trình độ, phẩm chất, nhiệt tình với công việc nhằm nâng cao 
chất lượng hoạt động của dân quân tự vệ. 
- Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng cán bộ đơn vị dân quân tự vệ, xây dựng 
đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ có phẩm chất chính trị vững vàng, trình độ cao, có năng 
lực công tác, đủ sức lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, hoàn thành nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu 
trong tình hình mới. 
Bốn là, phát huy mạnh mẽ vai trò của các tổ chức quần chúng như Đoàn thanh niên 
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 67 
cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn, Hội phụ nữ, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc 
trong việc phối hợp hoạt động với lực lượng dân quân tự vệ nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp 
giúp nâng cao chất lượng cho lực lượng dân quân tự vệ. 
2.2.3. Tăng số lượng đảng viên và làm tốt công tác phát triển Đảng trong dân quân tự vệ 
* Vị trí, ý nghĩa 
Công tác phát triển đảng viên là một hoạt động thường xuyên, cơ bản của công tác xây 
dựng Đảng; là quá trình Đảng lựa chọn, giáo dục, bồi dưỡng, thử thách những quần chúng 
ưu tú nhất trong phong trào cách mạng để kết nạp vào Đảng; tăng nguồn sinh lực và trí tuệ 
cho Đảng, bảo đảm cho Đảng duy trì và phát triển sức lãnh đạo cách mạng. Công tác phát 
triển Đảng trong dân quân tự vệ là một yêu cầu quan trọng nhằm tăng cường sự lãnh đạo 
của Đảng đối với lực lượng này. 
* Nội dung 
- Phương châm phát triển đảng viên: Coi trọng chất lượng, không chạy theo số 
lượng đơn thuần, phát triển Đảng đi đôi với củng cố Đảng. Một mặt kết nạp những 
người ưu tú đủ tiêu chuẩn vào Đảng, mặt khác, đưa ra khỏi Đảng những phần tử thoái 
hóa, biến chất và những người không đủ tư cách đảng viên; cảnh giác với những phần tử 
phản động và cơ hội chui vào Đảng. 
Tích cực phát triển đảng viên phải đi đôi với việc thường xuyên chăm lo củng cố 
Đảng. Đây là hai mặt có mối quan hệ mật thiết, thúc đẩy nhau. Tổ chức đảng được củng 
cố tốt là điều kiện, là môi trường thuận lợi cho phát triển đảng viên và phát triển đảng 
viên bảo đảm đúng tiêu chuẩn, chất lượng lại là cơ sở để nâng cao chất lượng đội ngũ 
đảng viên, tăng cường năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng. Vì vậy, phát 
triển đảng viên đến đâu phải củng cố đến đó, một mặt kết nạp những người ưu tú, đủ 
tiêu chuẩn vào Đảng, mặt khác, phải kịp thời đưa ra khỏi Đảng những phần tử thoái hóa, 
biến chất, những người không đủ tiêu chuẩn đảng viên để làm cho Đảng luôn trong 
sạch, vững mạnh. Mọi khuynh hướng tách rời, chia cắt hoặc coi trọng mặt này, xem nhẹ 
mặt kia để không thể nâng cao được sức chiến đấu của tổ chức đảng. 
- Phương hướng kết nạp đảng viên: Phương hướng kết nạp đảng viên trong giai 
đoạn hiện nay là “phát triển đảng viên theo đúng quy định, chú ý những người ưu tú 
trong công nhân, trí thức, lao động thuộc các thành phần kinh tế, đoàn viên Đoàn thanh 
niên Cộng sản Hồ Chí Minh, những nơi ít hoặc chưa có đảng viên”. 
Thực hiện phương hướng trên, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa phương hướng 
giai cấp và thành phần xuất thân, đặc biệt là ở nơi chưa có đảng viên. Dân quân tự vệ là 
lực lượng vũ trang quần chúng, xuất thân từ nhiều giai cấp, nhiều thành phần kinh tế 
khác nhau. Đặc điểm này đặt ra cho công tác phát triển đảng viên một yêu cầu quan 
trọng đó là phải xem xét, lựa chọn người xứng đáng kết nạp vào Đảng. Phát triển đảng 
viên, trước hết cần chú trọng vào thành phần giai cấp công nhân, Tuy nhiên, không 
được coi nhẹ việc kết nạp những người ưu tú trong nông dân, trí thức, Công tác phát 
triển đảng viên trong dân quân tự vệ hiện nay cần hướng vào phát hiện, giáo dục, rèn 
luyện những người ưu tú, đặc biệt là đội ngũ cán bộ xã đội, huyện đội có đủ tiêu chuẩn. 
68 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
* Biện pháp thực hiện 
Để làm tốt công tác phát triển đảng trong dân quân tự vệ cần: 
Một là, quan tâm, giúp đỡ những cá nhân ưu tú, có phẩm chất và năng lực, có động cơ 
đúng đắn để bồi dưỡng. Các cấp Đảng ủy cần phát hiện những cá nhân ưu tú, có động lực 
phấn đấu đúng đắn thông qua thực tiễn lao động và cuộc sống sinh hoạt hằng ngày để có 
hình thức thử thách, bồi dưỡng phù hợp với đặc điểm, tính cách của từng cá nhân. 
Hai là, công tác phát triển đảng trong dân quân tự vệ phải làm thường xuyên, 
liên tục và trong suốt quá trình. Công tác phát triển đảng nhằm bổ sung, luân phiên 
lực lượng cán bộ, đảng viên trong dân quân tự vệ, làm cho công tác giáo dục chính 
trị, ý thức cho dân quân tự vệ được tiến hành thường xuyên. 
Ba là, lựa chọn các đảng viên có trình độ cao để làm nòng cốt đưa phong trào quốc 
phòng toàn dân đi lên. Trong một tập thể, cần có những cá nhân ưu tú, xuất sắc để làm 
gương điển hình để khơi dậy sự tích cực thi đua chiến đấu, lao động, sản xuất trong tập 
thể dân quân tự vệ. 
Hiện nay, sự phát triển của nhiệm vụ cách mạng trong thời kì đẩy mạnh công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, yêu cầu nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu 
của Đảng trong lực lượng vũ trang nói chung và dân quân tự vệ nói riêng đòi hỏi phải 
đẩy mạnh và tiến hành đồng bộ các giải pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng, trong đó, công 
tác phát triển đảng viên phải luôn được xem là biện pháp, nội dung cơ bản. 
2.2.4. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, bảo đảm chế độ, chính sách và quyền lợi vật 
chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ 
* Vị trí, ý nghĩa 
Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, bảo đảm chế độ, chính sách và quyền lợi vật chất, 
tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ là một yêu cầu quan trọng để xây dựng lực 
lượng dân quân tự vệ có chất lượng cao. Đây là nội dung có ý nghĩa cực kì quan trọng 
vì nó thể hiên sự quan tâm, chăm sóc của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đối với lực 
lượng này, cũng như thể hiện sự bình đẳng, công bằng xã hội. Chế độ, chính sách phù 
hợp và tổ chức thực hiện tốt sẽ là nguồn động viên thúc đẩy lực lượng dân quân tự vệ ra 
sức phấn đấu, rèn luyện, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ, tuyệt đối tin tưởng vào sụ 
lãnh đạo của Đảng. Công tác kiểm tra, đôn đốc, bảo đảm chế độ, chính sách cho dân 
quân tự vệ cần làm thường xuyên, nghiêm túc và có hiệu quả. 
* Nội dung 
- Cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp, các ban, ngành, tổ chức, đoàn thể có 
trách nhiệm bảo đảm kịp thời chế độ, chính sách cho lực lượng dân quân tự vệ huấn 
luyện và hoạt động theo quy định của pháp luật, đặc biệt ở những địa phương còn khó 
khăn; phấn đấu nhiều địa phương có mức bảo đảm cao hơn so với thu nhập ngày công 
lao động ở địa phương. Làm tốt chính sách đối với những cán bộ, chiến sĩ dân quân tự 
vệ gặp khó khăn, bị ốm đau, bị thương hoặc hi sinh. Gắn trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ 
với quyền lợi của người tham gia nghĩa vụ dân quân tự vệ ngày càng tốt hơn; quan tâm 
TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 69 
tạo điều kiện động viên lực lượng dân quân tự vệ cả về mặt vật chất và tinh thần, phù 
hợp với cơ chế thị trường và điều kiện ở từng địa phương. 
- Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc thực hiện các văn bản pháp luật về quốc 
phòng, quân sự địa phương ở từng cấp; phát hiện, đề xuất, kiến nghị và có biện pháp xử lí 
kịp thời những vấn đề bất cập, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện. Hằng năm tổ 
chức sơ kết, tổng kết đánh giá kết quả thực hiện, rút kinh nghiệm vầ công tác lãnh đạo, chỉ 
đạo và tổ chức triển khai thực hiện; đồng thời, xác định những chủ trương, giải pháp lãnh 
đạo, chỉ đạo công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ cho những năm tiếp theo. 
- Các địa phương, đơn vị cơ sở phải thực sự quan tâm thực hiện đúng chế độ trợ 
cấp, bồi dưỡng khi làm nhiệm vụ huấn luyện quân sự, hoạt động tác chiến, thường trực 
chiến đấu của dân quân tự vệ. Ngoài những chế độ, chính sách do Nhà nước quy định, ở 
từng địa phương, cơ sở, căn cứ vào điều kiện cụ thể của đơn vị, địa phương mình có 
những hình thức động viên về tinh thần, vật chất đối với cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ; 
miễn giảm ngày lao động công ích hằng năm, thực sự quan tâm đến hậu phương, gia 
đình và đời sống mọi mặt của các thành viên dân quân tự vệ. 
- Thường xuyên phát động và duy trì phong trào thi đua trong lực lượng dân quân 
tự vệ; kịp thời phát hiện, bồi dưỡng và nêu gương tốt, việc tốt trong đội ngũ cán bộ, 
chiến sĩ dân quân tự vệ và trong gia đình, người thân của họ để phát huy truyền thống 
gia đình, địa phương và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của dân tộc Việt Nam, thúc đẩy 
mọi công tác. 
- Lãnh đạo chấp hành tốt các chính sách, chế độ mà Đảng, chính phủ đã quy định 
đối với dân quân tự vệ, phát hiện, đề nghị bổ sung những điều còn thiếu hoặc chưa phù 
hợp với chủ trương, chính sách chung hiện nay cho hợp với điều kiện, hoàn cảnh, khả 
năng từng vùng, nhất là ở các vùng núi, những nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, 
đối với nữ dân quân tự vệ nhằm cổ vũ mặt tích cực, ngăn ngừa mặt tiêu cực, động viên 
dân quân tự vệ hoàn thành tốt nhiệm vụ. 
* Biện pháp thực hiện 
Để thực hiện tốt nội dung trên, cần thực hiện tốt những biện pháp sau: 
Một là, các ban ngành, tổ chức hướng dẫn thực hiện tốt chế độ, chính sách, chế độ 
khen thưởng, ngân sách bảo đảm trong tổ chức huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân 
quân tự vệ đã được pháp lệnh, Luật Dân quân tự vệ và Nghị định của Chính phủ quy 
định. Ngoài ra, các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, cơ sở phải tăng cường đầu tư 
ngân sách, kinh phí cho lực lượng dân quân tự vệ nhằm đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi trong 
hoạt động, tổ chức của lực lượng này. 
Hai là, tổ chức các hội thi thể dục thể thao, văn nghệ, giữa các đơn vị dân quân 
tự vệ. Nhân dịp các ngày lễ lớn, ngày truyền thống Dân quân tự vệ (28/03), cần tổ chức 
hội thao thể dục thể thao, giao lưu văn nghệ giữa các đơn vị dân quân tự vệ nhằm khơi 
dậy tiềm năng của lực lượng dân quân tự vệ, động viên sự hăng hái trong các đơn vị dân 
quân tự vệ. 
70 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
Ba là, khen thưởng, động viên các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, đồng thời 
xử phạt nghiêm minh những trường hợp vi phạm. Việc khen thưởng và xử phạt phải 
đảm bảo công bằng, đúng theo quy định của pháp luật. 
Bốn là, cấp vốn hỗ trợ đối với những đối tượng dân quân tự vệ gặp khó khăn, 
khuyến khích họ tham gia phát triển kinh tế. Tùy theo đặc điểm của địa phương, vùng, 
cần có hình thức hỗ trợ dân quân tự vệ ưu tú nhưng gặp khó khăn trong cuộc sống để họ 
có thêm động lực phấn đấu, phát triển kinh tế cho gia đình và địa phương mình. 
3. KẾT LUẬN 
Trong giai đoạn hiện nay để thực hiện quan điểm quốc phòng toàn dân, an ninh 
nhân dân thì cần phải làm tốt công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Xuất phát từ 
vị trí, vai trò của lực lượng dân quân tự vệ thì việc nâng cao chất lượng xây dựng lực 
lượng dân quân tự vệ ở xã, phường, là việc làm cần thiết và cấp bách. Các đơn vị xã, 
phường cần phải căn cứ vào tình hình cụ thể trên địa bàn, địa phương mình mà vận 
dụng các biện pháp sao cho phù hợp, linh hoạt và đạt chất lượng hiệu quả cao nhất. Mỗi 
biện pháp đưa ra đều có những ưu thế riêng và đều có tác dụng thúc đẩy việc nâng cao 
chất lượng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Vì vậy, trong quá trình vận dụng cần 
phải biết liên kết và phối hợp nhịp nhàng giữa các biện pháp nhằm tạo ra quá trình hỗ 
trợ, bổ sung cho nhau giữa mặt mạnh của biện pháp này với thế yếu của biện pháp kia. 
Nhưng dù ở đâu, trong giai đoạn nào thì việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với 
công tác dân quân tự vệ nói riêng và công tác khác nói chung phải đặt lên vị trí hàng 
đầu. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các hoạt động đảm bảo tính định hướng đúng đắn theo 
những mục tiêu và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà nhân dân ta đã lựa chọn. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Thiếu tướng Ngô Minh Tiến (2018),“Đẩy mạnh xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trong 
tình hình mới”, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, 10/09/2018. 
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb 
Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
3. Luật Dân quân tự vệ số 43/2009/QH12. 
4. Nghị định 184/2004/NĐ-CP ngày 02 tháng 11 năm 2004 về việc quy định chi tiết việc thi 
hành pháp lệnh dân quân tự vệ. 
KEEPING AND STRENGTHENING THE LEADERSHIP 
OF THE PARTYFOR THE MILITIA AND SELF-DEFENSE FORCE IN 
THE CURRENT PERIOD 
Abstract:The militia and self-defense force is an invincible force and an iron wall of 
the country. This is a strategic force in the people's war and the people's national 
defense. Keeping and strengthening the Party's “absolute, direct and all-sided” 
leadership over the militia and self-defense force is an invariant principle, a decisive 
factor which ensures their mature to fulfill the historical mission. 
Keywords:militia and self-defense force, Party leadership.