Giáo trình tập huấn Áp dụng PSS-ADEPT 5.0 trong lưới điện phân phối

Tài liệu tập huấn 
HÀ HỘI – THÁNG 10 NĂM 2007 
The Power System Simulator/Advanced 
Distribution Engineering Productivity TooL 
ÁP DỤNG 
PSS/ADEPT 5.0 
TRONG 
LƯỚI ĐIỆN PHÂN PHỐI 
Phần 1 
Kiến thức chuẩn bị 
HÀ HỘI – THÁNG 10 NĂM 2007 
The Power System Simulator/Advanced 
Distribution Engineering Productivity TooL 
ÁP DỤNG 
PSS/ADEPT 5.0 
TRONG 
LƯỚI ĐIỆN PHÂN PHỐI 
GIÁO TRÌNH TẬP HUẤN 
Áp dụng 
PSS-ADEPT 5.0 
trong lưới điện phân phối 
Biên soạn-Trình bày: 
Nguyễn Hữu Phúc 
Đặng Anh Tuấn 
Nguyễn Tùng Linh 
Chủ biên: 
PGS. TS. Nguyễn Hữu Phúc 
 I
Lời nói đầu 
Kế hoạch phát triển của Tổng Công ty Điện lực Việt Nam trước đây nay là 
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đến năm 2010 là thách thức lớn cho EVN 
trong việc quản lý hiệu quả hệ thống lưới Điện hiện tại, vừa phải mở rộng phát 
triển. Trong vòng 5 năm tới, EVN dự tính sẽ xây lắp thêm 280.000 km đường dây 
Điện phân phối, 14.000 km Truyền tải, 5.000 trạm biến áp mới; tăng gấp đôi số 
lượng thiết bị Viễn thông, nhằm đáp ứng được việc tăng 360% nhu cầu phụ tải 
trong nước. Tốc độ tăng trưởng này đưa ra nhu cầu thông tin cấp bách về công 
tác vận hành hệ thống Điện hiện có, và về các dự án mới đối với các nhà quản lý 
của EVN. Tự động hóa thông tin sẽ đẩy mạnh công suất các nhà máy điện, nâng 
cao độ chính xác, và giảm thiểu nhân công trong các quy trình. EVN đã cam kết 
thực hiện những dự án cung cấp thông tin cho việc đưa ra các quyết định tốt hơn. 
Những dự án này bao gồm: Hệ thống Thông tin Quản lý Tài chính (FMIS), Hệ 
thống Thông tin chăm sóc Khách hàng (CCIS), Hệ thống Thông tin Địa lý (GIS) 
và triển khai áp dụng các phần mềm phân tích tính toán lưới điện. 
Về việc áp dụng các phần mềm phân tích và tính toán lưới điện, từ năm 2004 
EVN đã chỉ đạo áp dụng các phần mềm chuyên ngành để tính toán lưới điện cho 
tất cả các đơn vị trực thuộc. 
Trong các phần mềm tính toán và phân tích lưới điện hiện nay, có nhiều 
phần mềm phân tích tính toán như: Phân bố cống suất, ngắn mạch, đặt tụ bù tối 
ưu, phối hợp bảo vệ.v.vVới các sản phẩm thương mại như: APEN Oneliner, họ 
PSS/*, CYME, EMTP, VPro.v.vCác phần mềm này có thuật toán phức tạp và 
thường phải qua tập huấn mới sử dụng được. Phần mềm PSS/ADEPT của Shaw 
Power Technologics, Inc được sử dụng rất phổ biến. 
Chúng tôi được biết Trường Đại học Điện lực Hà Nội là trường Đại học đào 
tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và chủ yếu cho EVN. Trường Đại học Điện 
lực Hà Nội luôn hướng đến việc đẩy mạnh các nghiên cứu triển khai nhằm giúp 
cho sinh viên của trường nắm vững những kiến thức cơ bản và có kỹ năng thực 
hành trong các lĩnh vực công tác chuyên môn nói chung và áp dụng các phần 
mềm chuyên ngành tiên tiến nói riêng. Hiện nay, trườngđang triển khai nhiều 
chương trình đào tạo nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng sử dụng phần mềm 
chuyên ngành Điện cho EVN. 
Với việc đào tạo áp dụng phần mềm PSS/ADEPT, các sinh viên và kỹ sư 
điện sau khi học xong các khoá học có thể đảm nhận được việc khai thác và quản 
lý trực tiếp các hệ thống lưới điện phân phối và có thể làm tốt công tác quản lý 
 II
nghiên cứu, có khả năng thích ứng trước sự phát triển của khoa học, kỹ thuật và 
giải quyết những vấn đề thuộc chuyên ngành điện trong quá trình áp dụng các 
phần mềm cùng chức năng. 
Hơn nữa, do lưới điện không ngừng phát triển mở rộng, theo đó các yêu cầu 
cung cấp điện liên tục cho khách hàng với chất lượng điện năng ngày càng cao 
cũng gia tăng. Thiết bị trên lưới điện phân phối hiện nay vốn có đặc điểm là đa 
dạng về chủng loại, phức tạp về cấu tạo. Quá trình vận hành nhằm thực hiện 
những thao tác mang tính lập đi lập lại nhiều lần nhưng lại đòi hỏi độ chính xác 
cao vì vậy rất cần thiết phải tự động hóa bằng cách đưa nhiều thiết bị tự động, xử 
lý thông tin tự động nhằm tăng khả năng truyền đạt và xử lý thông tin. Bằng máy 
tính và các phần mềm chuyên dùng chúng ta có thể ngăn chặn trước và hạn chế 
hỏng hóc trong quá trình vận hành lưới điện. Những thành tựu mới về Công nghệ 
Thông tin như về khả năng lưu trữ của phần cứng, tốc độ tính toán, các phương 
pháp hệ chuyên gia, mạng neuron,đã cung cấp những phương tiện và công cụ 
mạnh để tăng cường nghiên cứu mở rộng ứng dụng trong lĩnh vực điện năng. 
Đảm bảo và giữ vững mối liên hệ hữu cơ của các thành phần trong hệ thống sản 
xuất truyền tải, phân phối và sử dụng điện năng. 
Trường Đại học Điện lực Hà Nội đã phối hợp cùng Khoa Điện-Điện tử 
trường Đại học Bách Khoa thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu áp dụng phần 
mềm này. Trường Đại học Điện lực Hà Nội thực hiện tập huấn cho các đơn vị 
trực thuộc nhằm trang bị khả năng sử dụng phần mềm chuẩn tính toán và phân 
tích lưới điện dựa trên phần mềm PSS/ADEPT. Điều này, nhằm giúp các đơn vị 
Điện lực tham dự từng bước hệ thống hoá, chuẩn hoá kiến thức áp dụng tính toán 
về điện trong các hoạt động của mình nhất là công tác quản lý kỹ thuật vận hành 
lưới điện. Ưu tiên là các bài toán: phân bố công suất trên lưới, ngắn mạch, bù 
công suất phản kháng, độ tin cậy. 
Phần mềm PSS/ADEPT được phát triển dành cho các kỹ sư và nhân viên kỹ 
thuật trong ngành điện. Nó được sử dụng như một công cụ để thiết kế và phân 
tích lưới điện phân phối. PSS/ADEPT cũng cho phép chúng ta thiết kế, chỉnh sửa 
và phân tích sơ đồ lưới và các mô hình lưới điện một cách trực quan theo giao 
diện đồ họa với số nút không giới hạn. Tháng 04-2004, hãng Shaw Power 
Technologies đã cho ra đời phiên bản PSS/ADEPT 5.0 với nhiều tính năng bổ 
sung và cập nhật đầy đủ các thông số thực tế của các phần tử trên lưới điện. 
Trường Đại học Điện lực Hà Nội sẽ trang bị kiến thức Công nghệ Thông tin 
nói chung và phần mềm tính toán kỹ thuật chuyên ngành điện nói riêng cho các 
đơn vi tham dự khoá học. Trường Đại học Điện lực Hà Nội thông qua các khoá 
 III
đào tạo kết hợp với trường Đại học Bách Khoa thành phố Hồ Chí Minh, triển 
khai ứng dụng các phần mềm tính toán kỹ thuật điện theo yêu cầu của EVN. Tạo 
điều kiện để các đơn vị trong EVN tìm hiểu các phương pháp tính toán các bài 
toán điện cơ bản và cách xây dựng thuật toán tính toán áp dụng trong phần mềm 
tính toán chuyên nghiệp là phần mềm PSS/ADEPT của hãng Shaw Power 
Technologics Inc-USA. Đánh giá, theo dõi và giám sát hiệu quả công tác phát 
triển xây dựng mới, đại tu cải tạo, quản lý kỹ thuật và vận hành lưới điện của các 
đơn vị dựa vào công cụ hiệu quả là phần mềm tính toán kỹ thuật điện 
PSS/ADEPT. Làm cơ sở để đội ngũ cán bộ kỹ thuật các đơn vị dễ dàng tiếp thu và 
nắm bắt các phầm mềm khác sau này, ví dụ như PSS/E. EasyPower, 
Các khoá đào tạo sử dụng phần mềm do trường Đại học Điện lực tổ chức, sẽ 
góp phần nâng cao khả năng ứng dụng máy tính, nhất là sử dụng các phần mềm 
tính toán chuyên ngành điện cho các đơn vị trực thuộc các Công ty Điện lực 
trong EVN. Qua khóa học, sẽ phổ biến kinh nghiệm và triển khai các kết quả 
nghiên cứu các phần mềm, để các đơn vị tiếp tục áp dụng vào thực tế công tác tại 
đơn vị. Góp phần hoàn thành tốt công tác sản xuất kinh doanh của đơn vị trên cơ 
sở các kết quả tính toán từ các phần mềm mạnh. Tạo ra sự phối hợp sẵn sàng dựa 
trên quan hệ tốt đẹp vốn có giữa các Công ty Điện lực-đơn vị quản lý lưới điện và 
trường Đại học Điện lực-đơn vị giáo dục đào tạo đều là các thành viên trực 
thuộc EVN. 
Và giáo trình này được biên soạn nhằm mục đích phục vụ cho các buổi tập 
huấn phần mềm PSS/ADEPT 5.0 như trên. 
Nhóm biên soạn rất cám ơn sự hợp tác mà Trường Đại học Điện lực Hà Nội 
đã dành cho nhóm nói riêng cũng như cho Khoa Điện-Điện tử trường Đại học 
Bách Khoa thành phố Hồ Chí Minh nói chung. Đặc biệt, nhóm biên soạn chân 
thành cám ơn Khoa Công nghệ Thông tin của Trường Đại học Điện lực Hà Nội 
nhất là Thầy Nguyễn Hữu Quỳnh đã nhiệt tình hỗ trợ chúng tôi thực hoàn thành 
giáo trình tập huấn này cũng như cơ hội được tham gia giảng dạy tại Trường Đại 
học Điện lực Hà Nội . 
Nhóm biên soạn cũng cám ơn một số công tác viên đã hỡ trợ xây dụng giáo 
trình này. 
 Nhóm biên soạn 
 IV
Tóm tắt nội dung 
Giáo trình này được biên soạn phục vụ cho các buổi tập huấn sử dụng phần 
mềm phân tích và tính toán lưới điện PSS/ADEPT 5.0. Giáo trình gồm các phần: 
¾ Phần 1: Kiến thức chuẩn bị yêu cầu-ôn tập kiến thức 
¾ Phần 2: Hướng dẫn sử dụng PSS/ADEPT 
¾ Phần 3: Các kỹ năng sử dụng phần mềm PSS/ADEPT 
Ngoài ra còn có Giáo trình điện tử lưu trữ trên đĩa CD-ROM: Gồm các tài 
liệu đa phương tiện (Multimedia) hỗ trợ thêm cho các học viên chuẩn bị bài học 
trước khi lên lớp, ôn tập sau khóa học về địa phương công tác. 
Các chương trình chuyển đổi: 
1. Chương trình Chuyển Excel Æ DAT File. 
2. Chương trình Chuyển DAT File Æ Excel. 
3. Chương trình xử lý số liệu đầu vào 
4. Chương trình Tính Công Suất Nguồn. 
5. Chương trình Tính Tổng Trở Máy Biến Thế. 
6. Chương trình thi kết thúc khoá học bằng trắc nghiệm trực tiếp trên máy 
tính 
Và các CD-ROM: 
-CD1: Giáo trình điện tử hỗ trợ 
-CD2: Các bài giảng và bài tập 
-CD3: Dữ liệu lưới điện 
-CD4: Dữ liệu lưới điện (tt) và source các chương trình họ PSS/* 
-CD5: Các chương trình hỗ trợ khoá học 
Gồm các tài nguyên học tập như: tài liệu tham khảo, User’s Guide, website 
PTI (offline, xem không cần kết nối internet), web documents, source software 
PSS/ADEPT and untilities, các phần mềm chuyển đổi dữ liệu và demo phục vụ 
ứng dụng tính toán bằng PSS/ADEPT,  
Qua kinh nghiệm tập huấn và để giúp các học viên thuộc các đơn vị Điện lực 
áp dụng nhanh phần mềm PSS/ADEPT. Chúng tôi chú trọng chính vào 4 mục 
tiêu áp dụng triển khai PSS/ADEPT như sau: 
 V
Và các nội dung nâng cao: 
¾ Biểu diễn trạng thái lưới điện trước và sau khi giải các bài toán phân 
tích. 
¾ Sử dụng các lớp dữ liệu. 
¾ Tổ chức và quản lý phụ tải và khách hàng sử dụng điện. 
¾ Khả năng hỗ trợ các cơ sở dữ liệu khác. 
¾ Bổ sung các thông số dây dẫn vào từ điển cấu trúc dây dẫn. 
¾ Mở rộng bài toán phân tích cho lưới điện qui mô lớn, nhiều cấp điện 
áp 
¾ Đánh giá lưới điện trước và sau khi giải các bài toán phân tích. 
¾ Áp dụng kết quả tính toán làm cơ sở để vận hành lưới điện. Thực hiện 
lập và bảo vệ các kế hoạch tiểu, trung và đại tu hay phát triển mới lưới 
điện. 
Những nội dung này giúp học viên tìm hiểu thêm một số kiến thức hữu ích 
liên quan. 
Tóm lược nội dung sẽ được trình bày trang đầu tiên của các phần và các 
chương các tập giáo trình. 
 Nhóm biên soạn 
Tạo sơ đồ 
Creating diagrams 
Thiết lập thông số mạng lưới 
Program, network settings 
Chạy 8 bài toán phân tích 
Power System Analysis 
BÁO CÁO 
Reports, diagrams 
 VI
Thuật ngữ, ký hiệu và viết tắt. 
CAD: Computer Aided Design 
CAM: Computer Aided Manufacture 
CNPM: Công nghệ phần mềm 
CNTT: Công nghệ thông tin. 
CSDL: Cơ sở dữ liệu. 
GUI: Graphic user interface. 
GIS: Hệ thống thông tin địa lý-Geographic Information System 
IA: Trí tuệ nhân tạo-Inlelligence Artificielle 
MIS: Hệ Thông Tin quản lý 
NNLT: Ngôn ngữ lập trình. 
PC: Personal computer 
SQL: Structured query language. 
CB: Cán bộ 
DS: Disconect Swicth-Dao cách ly. 
EVN: Tập đoàn Điện lực Việt Nam 
Hộ sử dụng điện: Hộ sử dụng điện qua câu lại, qua điện kế phụ. 
HTĐ: Hệ thống điện. 
IEC: Ủy ban kỹ thuật điện quốc tế-International Electro- 
technical Commission. 
ISO: Tổ chức tiêu chuẩn quốc tế-International Organization for 
Standardization 
Khách hàng: Hộ sử dụng điện theo hợp đồng cung ứng sử dụng điện với 
ngành điện qua điện kế chính. 
LBS: Load break switch-Dao cách ly đóng cắt có tải. 
LĐPP: Lưới điện phân phối. 
LTD: Dao cách ly chịu sức căng-Line Tenson Disconect 
MBA: Máy biến áp 
ĐLKV: Điện lực khu vực. 
PC HCMC: Công ty điện lực TP HCM 
EPU Trường Đại học Điện lực Hà Nội 
REC: Máy cắt tự động đóng lại-Recloser 
SCADA: Hệ thống điều khiển và giám sát thu thập dữ liệu. 
TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh 
VHLĐ: Vận hành lưới điện. 
KĐĐC: Khởi động động cơ 
Network: Lưới điện 
 VII
Dữ liệu mẫu có sẵn trên CD-ROM/DATA 
 Hết chương ! 
Chú ý 
Liên quan 
Ví dụ, bài tập 
 Lưu tập tin ví dụ mẫu 
 Hết chương 
 VIII
Mục lục tổng quát 
Phần Một: Kiến thức chuẩn bị 
CHƯƠNG 1: MÔ HÌNH LƯỚI ĐIỆN 
CHƯƠNG 2 PHÂN BỐ CÔNG SUẤT 
CHƯƠNG 3: NGẮN MẠCH 
CHƯƠNG 4: BÀI TOÁN KHỞI ĐỘNG ĐỘNG CƠ VÀ XÁC ĐỊNH ĐIỂM DỪNG TỐI ƯU 
CHƯƠNG 5: PHỐI HỢP BẢO VỆ 
CHƯƠNG 6: SÓNG HÀI 
CHƯƠNG 7: XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ BÙ TỐI ƯU 
CHƯƠNG 8: ĐÁNH GIÁ ĐỘ TIN CẬY 
CHƯƠNG 9: CÁC VẤN ĐỀ KHÁC CỦA LƯỚI ĐIỆN PHÂN PHỐI 
Phần Hai: Hướng dẫn sử dụng phần mềm 
CHƯƠNG 1: HƯỚNG DẪN CÀI ĐẶT PHẦN MỀM PSS/ADEPT 
CHƯƠNG 2: HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG PHẦN MỀM PSS/ADEPT 
Phần Ba: Kỹ năng áp dụng 
CHƯƠNG 1: DỮ LIỆU CHUẨN BỊ 
CHƯƠNG 2: CÁC BƯỚC THỰC HIỆN 
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KẾT QUẢ ÁP DỤNG 
CHƯƠNG 4: XỬ LÝ SỐ LIỆU 
CHƯƠNG 5: BỔ SUNG THÔNG SỐ DÂY DẪN VÀO TỪ ĐIỂN DÂY DẪN 
CHƯƠNG 6: BIỂU DIỄN, PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TÍNH TOÁN HỖ TRỢ 
RA QUYẾT ĐỊNH 
CHƯƠNG 7: ĐÚC KẾT KINH NGHIỆM ÁP DỤNG TẠI MỘT SỐ LƯỚI ĐIỆN CỦA CÁC 
ĐIỆN LỰC KHU VỰC 
ÁP DỤNG PSS/ADEPT 5.0 
TRONG 
LƯỚI ĐIỆN PHÂN PHỐI 
Phần Một 
Kiến thức chuẩn bị 
 01 
MỤC LỤC CHI TIẾT PHẦN 1 
MỤC LỤC CHI TIẾT PHẦN 1 ........................................................................ 1 
CHƯƠNG 1: MÔ HÌNH LƯỚI ĐIỆN............................................................. 6 
I. Lưới điện phân phối ....................................................................................... 7 
I.1. Lưới điện phân phối .................................................................................................... 8 
I.2. Các loại sơ đồ hệ thống lưới phân phối:...................................................................... 9 
I.2.1. Sơ đồ hình tia: .................................................................................................... 10 
I.2.2. Sơ đồ hình tia được cải tiến................................................................................ 11 
II. Mô hình lưới điện của phần mềm PSS/ADEPT 5.0 ................................... 13 
II.1. Nút ........................................................................................................................... 13 
II.2. Nguồn....................................................................................................................... 14 
II.2.1. Nhiều nguồn hoạt động..................................................................................... 14 
II.2.2. Nguồn 3 pha...................................................................................................... 15 
II.3. Phụ tải ...................................................................................................................... 16 
II.4. Tụ bù ........................................................................................................................ 17 
II.5. Đường dây................................................................................................................ 17 
II.6. Máy biến thế ............................................................................................................ 18 
II.6.1. Máy biến thế lực ...............................................................................................  ... ính toán lưới điện quy mô lớn, nhiều cấp điện áp 
IV.1. Điều chỉnh toạ độ 
Phần mềm PSS/ADPET được sử dụng tính toán rất hữu hiệu cho lưới phân 
phối. Theo nhà cung cấp, phần mềm này có thể áp dụng tính toán cho lưới truyền 
tải, siêu cao áp. 
Các Điện lực khu vực, sau khi áp dụng tính toán cho lưới phân phối trung thế 
có thể mở rộng tính toán hoặc lưới truyền tải nếu muốn. 
Hình 109 Sơ đồ tính toán 1 tuyến dây trung thế hiện hữu chuẩn bị mở rộng 
Để thực hiện tính toán cho lưới phân phối hạ thế từ 1 tuyến dây trung thế ta 
thực hiện như sau: 
Bus được chọn để vẽ thêm 
lưới điện hạ thế vào 
 136
Từ sơ đố tính toán 1 tuyến dây trung thế hiện hữu ta vào menu 
Diagram/Adjust Coordinates,...để mở chức năng giúp ta điều chỉnh toạ độ. 
Hộp thoại Adjust Coordinates như dưới đây, sau đó ta thực hiện phóng lớn 
giãn sơ đồ lên gấp 3 lần như sau: 
Hình 110 Hộp thoại Adjust Coordinates 
Sau đó lưới hạ thế được vẽ thêm vào như sau: 
Hình 111 Mở rộng lưới điện tính toán, lưới điện hạ thế được vẽ thêm vào 1 nút trung 
thế 
Lưới điện hạ thế 
được vẽ thêm vào 1 
nút trung thế
 137
IV.2. Tính toán Tính công suất nguồn, tổng trở máy biến thế 
Đây là chương trình do nhóm biên soạn xây dựng, bạn liên hệ để được cấp đĩa 
cài đặt chương trình 
Hình 112 Giao diện chương trình tính Tính toán tổng trở máy biến thế 
 Hết chương ! 
CHƯƠNG 7: 
ĐÚC KẾT KINH NGHIỆM ÁP 
DỤNG TẠI MỘT SỐ LƯỚI 
ĐIỆN CỦA CÁC ĐIỆN LỰC 
KHU VỰC 
 139
CHƯƠNG 7: 
ĐÚC KẾT KINH NGHIỆM ÁP DỤNG TẠI MỘT 
SỐ LƯỚI ĐIỆN CỦA CÁC ĐIỆN LỰC KHU VỰC 
Hiện nay, các đơn vị Điện lực khu vực trong các Công ty Điện lực chưa có 
phần mềm mạnh để tính toán các thông số lưới phục vụ các công tác của đơn vị. 
Chẳng hạn như: Các đơn vị đang sử dụng các chương trình theo dõi mất điện, 
thống kê số vụ, thời gian mất điện nhưng chưa áp dụng các chỉ số cụ thể để đánh 
giá độ tin cậy cung cấp điện của lưới điện. Các công ty điện lực trên thế giới 
thường xây dựng một số chỉ số định lượng cụ thể để đánh giá. Các thông số báo cáo 
như bình quân khách hàng khu vực sinh hoạt bị mất điện 3 vụ/năm, 120 phút/năm, 
... sẽ cụ thể, dễ hiểu, dễ đánh giá hơn. 
Trước bối cảnh như vậy, đối với các Cộng ty Điện lực đang đặt ra một số yêu 
cầu sau: 
Các đơn vị quản lý lưới điện cần hệ thống hoá, chuẩn hoá kiến thức áp dụng 
tính toán về điện trong các hoạt động của Công ty nhất là công tác quản lý kỹ thuật 
vận hành lưới điện. Ưu tiên là các bài toán: phân bố công suất trên lưới, ngắn 
mạch, bù công suất phản kháng, độ tin cậy,là các vấn đề mà các đơn vị cần giải 
quyết hàng ngày, thậm chí hàng giờ. Thông tin chi tiết về sử dụng phần mềm tính 
toán kỹ thuật điện chuyên ngành như PSS/U, PSS/ADEPT, PSS/E. 
Trang bị kiến thức CNTT nói chung và phần mềm tính toán kỹ thuật chuyên 
ngành điện nói riêng cho các đơn vi trực thuộc trong các Công ty Điện lực. Để có 
thể đánh giá, theo dõi và giám sát hiệu quả công tác phát triển xây dựng mới, đại tu 
cải tạo, quản lý kỹ thuật và vận hành lưới điện của các đơn vị dựa vào công cụ hiệu 
quả là phần mềm tính toán kỹ thuật điện PSS/ADEPT. 
Trước các hiệu quả tốt đẹp do các phần mềm đem lại, các Công ty Điện lực sẽ 
trang bị phần mềm PSS/ADEPT cho các đơn vị trực thuộc. 
Tuy nhiên các Công ty Điện lực cần tham khảo thêm các kinh nghiệm áp dụng 
của các đơn vị bạn trước khi mua các phần mềm này. Sau đây trình bày các kinh 
nghiệm đúc kết từ quá trính áp dụng của các đơn vị. 
 140
I. Tổng kết áp dụng 
I.1. Chức năng tính toán 
Phần mềm PSS/ADEPT cung cấp đầu đủ các chức năng tính toán toán phân 
tích lưới điện hiện nay. 
Các đơn vị đã nắm vững và sử dụng thành thạo phần mềm PSS/ADEPT bao 
gồm: 
™ Thiết lập thông số cho phần mềm. 
™ Thiết lập thuộc tính cho lưới điện cần tính toán. 
™ Mô hình hoá các phần tử lưới điện trong phần mềm 
™ Xây dựng và bổ sung từ điển dữ liệu vật tư thiết bị. 
™ Thu thập số liệu đo đạc thực tế, xử lý dữ liệu thô, chuyển đổi từ các phầm 
mềm hỗ trợ. 
™ Nhập liệu vào phần mềm. 
™ Xuất dữ liệu tính toán theo 8 bài toán yêu cầu. 
™ Tạo các báo cáo kết quả tính toán và phân tích lưới điện. 
™ Tính toán và phân tích lưới điện theo 2 loại sơ đồ là: Sơ đồ địa dư 
(bản đồ) và sơ đồ nguyên lý. 
I.2. Thu thập và xử lý số liệu đầu vào. 
Số liệu đầu vào cho phần mềm PSS/ADEPT chia có thể thành 2 loại: 
™ Số liệu quản lý: Số liệu quản lý kỹ thuật của thiết bị như: dây dẫn, nguồn, 
thiết bị bảo vệ-đóng cắt,Số liệu này khp6ng cần xử lý tính toán trước khi 
nhập vào phần mềm PSS/ADEPT . 
™ Số liệu tính toán: Số liệu đầu vào của phần mềm PSS/ADEPT cần phải xử 
tính trước khi đưa vào tính toán là: P, Q hay A kwh từng nút. Số liệu này 
cần phải thu thập chính xác để bảo đảm kết quả tính toán của phần mềm 
PSS/ADEPT . 
Khi áp dụng cho bài toán vận hành lưới điện hiện hữu, công việc cập nhật lưới 
điện phải chính xác đúng với thực tế; đối với đường dây đã vận hành lâu năm, phải 
có kinh nghiệm đánh giá hệ số đường dây đúng mới cho kết quả tính toán đúng 
 141
So sánh kết quả của trạng thái trước và sau khi dùng trình TOPO để xác định 
lại lưới điện, ta nhận thấy tổn thất công suất, tổn thất năng lượng giảm đáng kể, 
nhưng điều đang quan tâm nhất là điện áp trung thế cung cấp được cải thiện đáng 
kể. Nó phản ánh mức độ hữu ích của trình con TOPO. Trình TOPO còn cho phép 
tìm cấu hình lưới điện chống quá tải, hay chống sụt áp quá mức cho phép. 
II. Các kiến nghị 
II.1. Về số liệu đầu vào 
™ Nếu số liệu đầu vào phần mềm PSS/ADEPT gần chính xác thì bài toán thể 
hiện đáp số gần đúng với số liệu thực tế. 
™ Hiện nay, Công ty chưa trang bị các thiết bị do ghi dữ liệu để các đơn vị 
thu thập sát với thực tế, để có thể thu thập và xây dựng đồ thị phụ tải đúng 
với tính chất phụ tải. Hầu hết các cách sử lý số liệu của các đơn vị hiện 
nay là khác nhau, ảnh hưởng nhiều đến kết quả tính toán và có thể kiểm 
soát kết quả tính toán. 
™ Dữ liệu từ chương trình PSS/ADEPT có thể chuyển sang Excel, nhờ Excel 
hỗ trợ trong quá trình xữ lý và nhập dữ liệu và từ dữ liệu ở bảng Excel ta 
chuyển sang chương PSS/ADEPT. 
™ Phải có sự đồng bộ thời gian xác định giá trị tải của các trạm công cộng, 
khách hàng và thời gian đo dòng trung thế của các nhánh. Đảm bảo kết 
quả chương trình có độ tin cậy cao. 
™ Nâng cao hơn tính chính xác của chương trình bằng cách kiểm tra giá trị 
điện áp tại các nút cuối nguồn trên thực tế, so sánh với giá trị chương trình. 
™ Kiểm tra độ chính xác của bài toán tính ngắn mạch bằng cách so sánh với 
chương trình tính ngắn mạch củaTrung Tâm Điều Độ Thông Tin tại một số 
nút đặc trưng. Đặt cơ sở chính xác cho bài toán phối hợp bảo vệ. 
™ Có thể thiết lập lưới điện mô phỏng tính toán phù hợp với hiện trạng thực 
tế lưới điện đang quản lý, vận hành với các thông số vận hành đặc trưng 
như điện áp, dòng điện, công suất tiêu thụ,  để có thể tính toán tổn thất 
công suất, phân bố công suất lưới điện, kiểm tra phối hợp cài đặt bảo vệ, 
tính toán ngắn mạch, xác định dung lượng bù tối ưu, ; 
™ Có thể hiệu chỉnh và thay đổi các thông số lưới điện luôn phù hợp thực tế 
vận hành; 
 142
™ Có thể triển khai khảo sát tính toán các công trình ĐT, SCL, XDM đảm 
bảo phù hợp với các chỉ tiêu như suất sự cố, tổn thất điện năng, đánh giá 
chính xác độ tin cậy lưới điện; 
™ Thuật toán tính lặp các thông số lưới điện của phần mềm gần như không 
hạn chế số lần tính; 
™ Có thể sử dụng phần mềm tính toán lưới điện PSS/ADEPT để khảo sát, 
tính toán dự báo tổn thất điện năng mỗi khi lưới điện có biến động về trạm 
trung gian, lưới điện và phụ tải; 
™ Dung lượng tập tin sơ đồ đơn tuyến toàn lưới điện lớn nên khi thực thi các 
thuật toán tính toán vị trí bù tối ưu, điểm dừng tối ưu,  tốn nhiều thời 
gian mới có được kết quả cụ thể; 
™ Do hiện trạng lưới điện có các nhánh rẽ trung thế một pha (8,7kV) được 
đấu nối vào các pha khác nhau trên tuyến dây nên khi khảo sát phân bố 
công suất lưới điện còn phức tạp vì phải thực hiện nhiều lần trên các pha 
khác nhau và tổng hợp lại số liệu; 
™ Không giống như các phần mềm chuyên dùng khác, phân loại lớp layer 
(màu sắc, đường nét) trên bản vẽ gần như không có nên không thuận lợi 
quản lý và thực hiện cập nhật trên bản vẽ; 
™ Phụ tải (loads) lưới điện được cập nhật vào bản vẽ chưa thật sự phù hợp do 
phần trạm biến thế chưa được thể hiện; 
™ Công tác cập nhật chưa được chủ động do phần mềm tính toán 
PSS/ADEPT hiện phải truy cập qua mạng nên bị ảnh hưởng bởi tốc độ 
truy cập cũng như hạn chế thời gian. Mặt khác các thông số lưới điện cần 
phải cập nhật là quá nhiều; 
™ Đánh giá độ tin cậy lưới điện không phù hợp do phần mềm bắt buộc phải 
khai báo số kW/1 khách hàng nên kết quả chưa thực sự phù hợp với phụ 
tải trạm biến thế công cộng và trạm khách hàng (thuê bao) hiện có trên 
lưới điện đang quản lý; 
™ Phụ tải lưới điện cũng như dữ liệu quản lý khách hàng từ bộ phận kinh 
doanh thường xuyên biến động cần phải cập nhật liên tục nhưng khả năng 
liên kết dữ liệu còn hạn chế do phải nhập số liệu thủ công đòi hỏi nhiều 
nhân lực và thời gian; 
™ Mục Protection equipment của phần mềm còn hạn chế về các loại thiết bị 
đóng cắt bảo vệ như máy cắt đầu tuyến và recloser phân đoạn chưa có đầy 
đủ so với số lượng và chủng loại thiết bị hiện có vận hành trên lưới điện. 
 143
™ Đối với các Điện lực dùng chung tuyến dây trung thế 15kV việc cập nhật 
còn nhiều hạn chế do chưa có đầy đủ về phần lưới điện do đơn vị bạn quản 
lý và cách tính toán, khai báo các thông số lưới điện vào phần mềm. Cụ 
thể như các trường hợp phải giả lập nguồn đối với đơn vị nhận điện và 
trường hợp phải giả lập tải đối với đơn vị quản lý MC đầu nguồn; 
™ Các thông số khai báo tổng trở nguồn (trạm trung gian) khi thực hiện tính 
toán phối hợp bảo vệ lưới điện chưa được chủ động; 
™ Việc cập nhật lưới điện sử dụng phần mềm thực hiện còn tùy tiện chưa 
theo qui tắc chung. 
II.2. Về phần mềm: 
Các đơn vị đều kiến nghị trang bị khoá cứng phần mềm cho các đơn vị sử 
dụng. Bản quyền được mua bao gồm đầy đủ các module tính toán và yêu cầu nhà 
cung cấp thực hiện hỗ trợ thêm các chức năng của phần mềm cho phù hợp đặc thù 
lưới điện như: Hỗ trợ dữ liệu GIS và các cơ sở dữ liệu đang sử dụng hiện nay tại 
Công ty như: oracle, SQL,. 
Bổ sung đầy đủ các loại dây dẫn vào từ điển dữ liệu dây dẫn và bổ sung các 
đường đặc tuyến TCC của các thiết bị bảo vệ hiện hữu đang sử dụng trên lưới phân 
phối như máy cắt, recloser, cầu chì,vào module tính toán phối hợp bảo vệ. 
Giá trị trung bình của dòng điện (tính được từ giá trị Imax , Imin của Đội 
QLLĐ đo được) trong 01 ngày không đủ chính xác. 
Mở rộng chương trình nhập thông số P, Q của một tải tại nhiều thời điểm khác 
nhau. 
Chương trình hoàn toàn có khả năng giải quyết bài toán phối hợp bảo vệ một 
cách đơn giản. 
Do chương trình tích hợp nhiều chức năng : PF,PR,  nên tạo thuận lợi cho 
việc lựa chọn thiết bị bảo vệ theo dòng định mức làm việc, ví dụ như cầu chì. 
Đặc biệt việc áp dụng bài toán tính dung lượng bù đã giúp Điện lực xác định 
nhu cầu công suất kháng cho toàn lưới, kiểm tra các vị trí bù hiện hữu và phục vụ 
công rà soát đánh giá tổng thể bài toán bù theo đặc thù riêng của lưới điện Cần Giờ. 
Bài toán này giúp Điện lực áp dụng ngay các kết quả tính toán từ PSS/ADEPT vào 
công tác cụ thể đang triển khai tại Điện lực. 
Thư viện đa dạng, hiệu chỉnh các tham số dễ dàng. 
Vùng đồ họa làm việc rộng, hầu như không hạn chế số nút, khí cụ, thiết bị,  
thuận tiện trong việc thiết lập sơ đồ đơn tuyến lưới điện; 
 144
Có thể đánh giá rằng, việc áp dụng phần mềm này, đã mang lại hiệu quả thiết 
thực cho các đơn vị. 
 Hết chương ! 
 145
TÀI LIỆU THAM KHẢO: 
[01]. Jacobus Jan Meeuwsen, “Reliability evaluation of electric transmission and 
distribution systems”, 1998 
[02]. A.S. Pabla, “Electric Power Distribution”, 1997 
[03]. Scott & Scott, Computerize Mapping and Engineering Data Software 
Program, Seatle 1991. 
[04]. Nguyen Ngoc Tuyen , “Protection and Reliability Improvement in the 
Distribution Network of Ho Chi Minh City”, 2000 
[05]. Tính toán lưới điện sử dụng phấn mền PSS/ADEPT (tài liệu tập huấn tập 2 
tập) của Phòng CNTT-VT Cty ĐLTP.HCM và Khoa Điện - Điện Tử Trường 
ĐHBK. 
[06]. Bù công suất phản kháng lưới cung cấp và phân phối điện. Nhà xuất bản khoa 
học kỹ thuật Hà Nội. 
[07]. Adrian A. Hopgood, Knowledge - Base systems, 1993. CRC Press. 
[08]. Cooper Power Systems, Capacitor switch - How and why, 1980, Cooper 
Power Systems. 
[09]. Cooper Power Systems, Power - Electrical distribution system protection, 
1994, Cooper Power Systems. 
[10]. Dan Rahmel, Visual Basic programmer's reference, 1998, Mc Graw - Hill 
Companies Incorporated. 
[11]. Siemens, Power engineering guide : Transmission and Distribution, 1996, 
Siemens 
[12]. Tender document for HCMC District control centre SCADA project, phase 2, 
1996. Ho Chi Minh city power company. 
[13]. Turan Gonen, Electric power distribution system engineering, 1986, Mc Graw 
- Hill Companies Incorporated. 
[14]. Trần Bách, Lưới điện & Hệ thống điện, Tập 1, 2000. Nhà xuất bản Khoa học 
kỹ thuật. 
[15]. Hệ thống kiểm tra giám sát và thu thập dữ liệu - SCADA, 1996. Swedpower. 
[16]. Nguyễn Ngọc Hồ, Đặng Anh Tuấn, Hệ thống hóa cơ sở dữ liệu phục vụ hệ 
thống thông tin địa lý, 1997, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp EVN - DLHCM 
- 97 - 001. 
[17]. Trần Lộc Hùng, Cơ sở mô phỏng ngẫu nhiên, 1997, Nhà xuất bản Giáo dục. 
 146
[18]. Hoàng Kiếm (Chủ biên), Kỹ thuật lập trình mô phỏng : Thế giới thực và ứng 
dụng, 1997, Nhà xuất bản Thống kê. 
[19]. Trần Đình Long, Qui hoạch hệ thống năng lượng, 1999, Nhà xuất bản Khoa 
học kỹ thuật. 
[20]. Trần Đình Long, Lý thuyết hệ thống, 1999, Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật. 
[21]. Nguyễn Văn Đạm, Mạng lưới điện, Tập 1, 2, 2000. Nhà xuất bản Khoa học kỹ 
thuật. 
[22]. Nguyễn Hồng Thái, Phần tử tự động trong hệ thống điện, 2000. Nhà xuất bản 
Khoa học kỹ thuật. 
[23]. Cao Hào Thi, Mô hình mô phỏng, 1999, Tập bài giảng chuyên đề. 
[24]. Lã Văn út, Phân tích & Điều khiển ổn định hệ thống điện, 2000. Nhà xuất bản 
Khoa học kỹ thuật. 
[25]. Nguyễn Ngọc Hồ, Đặng Anh Tuấn, Mô phỏng vận hành lưới điện, 2000, Hội 
nghị tin học lần I, Công ty Điện lực TP HCM. 
[26]. Nguyễn Ngọc Hồ, Đặng Anh Tuấn, Ứng dụng công nghệ GIS quản lý lưới 
điện phân phối, Hội nghị tin học lần I, Công ty Điện lực TP HCM. 
[27]. PSS/ADEPT 5.0, User’s Guide – Shaw Power Technologies - 04 / 2004 
[28]. Hồ Văn Hiến - Hệ thống điện truyền tải và phân phối – NXB Đại học quốc gia 
TP. Hồ Chí Minh – 2003 
[29]. Vũ Ngọc Tước – Mô hình hóa và mô phỏng bằng máy tính – NXB Giáo dục – 
2001 
[30]. Nguyễn Hoàng Việt – Bảo vệ Rơle và tự động hóa – NXB Đại học Quốc Gia 
TPHCM – 2003 
[31]. C.Russell Mason – The Acrt and Science of protective relaying – 1967 
[32]. Cooper power system – Electrical Distribution system Protection – 1990 
[33]. Công ty Điện lực TPHCM – Báo cáo chuyên đề PSS/ADEPT – Phòng kỹ thuật 
công ty- Tháng 08- 2004 
[34]. Copper Power Systems- Overcurrent Protection For Distribution System- 
Seminar Notes and Reference Materials - 1995 
[35]. URL