Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính (Phần 1)

Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
3 
LỜI MỞ ĐẦU 
Chương trình đào tạo "Tin học văn phòng chuyên nghiệp" được Công ty 
Điện toán và truyền số liệu (VDC) xây dựng và phát triển theo các chuẩn quốc tế về 
ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) cho các đối tượng người dùng (end user). 
Chương trình cung cấp kiến thức về các khái niệm của CNTT, các kỹ năng sử dụng 
máy tính cá nhân và các phần mềm ứng dụng chung ở mức từ cơ bản đến nâng cao. 
Tài liệu học tập và giáo trình bằng tiếng Việt, luôn được cập nhật các công nghệ 
mới nhất, được cung cấp miễn phí cho học viên khi đăng ký học trên lớp hoặc đăng 
ký thi học phần. 
Chương trình "Tin học văn phòng chuyên nghiệp" gồm 7 học phần, mỗi 
học phần cung cấp cho học viên một nội dung kiến thức cụ thể, độc lập. Hệ thống 
thi sát hạch hoàn toàn độc lập với quá trình học trên lớp. Khi đăng ký thi sát hạch, 
học viên được phát miễn phí tài liệu học tập, học viên có thể tự học và tham dự kỳ 
thi sát hạch mà không cần phải đến lớp học. Học viên phải thực hiện một bài thi 
thực hành trên máy tính trong vòng 120 phút và một bài thi lý thuyết trực tuyến trên 
mạng trong 60 phút. Điểm đạt yêu cầu là 70/100 điểm cho bài thi thực hành và 
60/100 điểm cho bài thi lý thuyết. Các học phần này gồm: 
1- Các khái niệm cơ bản về CNTT 
2- Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
3- Soạn thảo văn bản (MS Word) 
4- Bảng tính điện tử (MS Excel) 
5- Kỹ năng trình diễn (MS PowerPoint) 
6- Cơ sở dữ liệu (MS Access) 
7- Ứng dụng của mạng LAN và mạng Internet trong công việc 
 Chương trình “Tin học văn phòng chuyên nghiệp” đầu tiên được khai 
giảng vào ngày 15/08/2005, có các lớp học sáng, chiều và tối, tuần học 3 buổi. Các 
học viên sẽ được tư vấn đầy đủ về nội dung học, thời gian học, hình thức thiMọi 
chi tiết xin liên hệ: 
 TRUNG TÂM ĐÀO TẠO CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
Toà nhà Fafilm, Tầng 4, số 19 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội 
Tel: (04) 5 680 373 Fax: (04) 5 680 374 Email: itcvdc1@vnn.vn 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
4 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
5 
MỤC LỤC 
Lời mở đầu ................................................................................................................... 3 
Mục lục ...  ..5 
CHƯƠNG 1: LÀM QUEN VỚI WINDOWS ............................................................ 9 
Bài 1: Giới thiệu Windows XP ................................................................................ 9 
Bài 2: Khởi động Windows ...................................................................................10 
1. Bật màn hình máy tính ..................................................................................10 
2. Bật công tắc nguồn máy tính .........................................................................10 
Bài 3: Màn hình Windows XP ...............................................................................11 
Bài 4: Sử dụng Menu Start ....................................................................................14 
Bài 5: Sử dụng chuột .............................................................................................17 
Bài 6: Thoát khỏi Windows và tắt máy .................................................................18 
Bài tập chương 1 ........................................................................................................19 
CHƯƠNG 2: LÀM VIỆC VỚI CỬA SỔ WINDOWS .............................................20 
Bài 1: Khởi động một chương trình .......................................................................20 
Bài 2: Tìm hiểu các thành phần của cửa sổ Windows ...........................................22 
Bài 3: Di chuyển và thay đổi kích thước cửa sổ ....................................................24 
Bài tập chương 2 ........................................................................................................26 
CHƯƠNG 3: QUẢN LÝ TỆP (FILE) VÀ THƯ MỤC (FOLDER) ........................27 
Bài 1: Khái niệm cơ bản về tệp, thư mục và thiết bị lưu trữ .................................27 
Bài 2: Xem thông tin về ổ đĩa ................................................................................28 
Bài 3: Quản lý thư mục ..........................................................................................31 
1. Mở một thư mục ............................................................................................31 
2. Tạo mới một thư mục ....................................................................................33 
3. Đổi tên thư mục .............................................................................................35 
4. Sao chép, di chuyển thư mục .........................................................................36 
5. Xoá thư mục ..................................................................................................39 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
6 
6. Thiết lập các tuỳ chọn cho thư mục ..............................................................39 
7. Thay đổi các biểu tượng khác nhau cho thư mục ..........................................41 
Bài 4: Quản lý Tệp .................................................................................................42 
1.Mở tệp.............................................................................................................42 
2. Đổi tên tệp .....................................................................................................44 
3. Xoá tệp ...........................................................................................................44 
4. Sao chép (copy) và di chuyển (cut) tệp .............................................................45 
Bài 5: Khôi phục lại tệp và thư mục đã xoá ..........................................................47 
1. Khôi phục lại thư mục và tệp mới xoá ..........................................................47 
2. Làm sạch Recycle Bin ...................................................................................48 
Bài 6: Các kiểu hiển thị của tệp và thư mục trong cửa sổ Windows .....................49 
Bài 7: Ẩn hiện tệp và thư mục ...............................................................................51 
Bài 8: Chọn nhiều tệp và thư mục cùng một lúc ...................................................52 
1. Chọn nhiều tệp và thư mục trong một khoảng liền nhau ..............................53 
2. Chọn nhiều tệp hoặc thư mục liên tiếp cạnh nhau ........................................54 
3. Chọn một số tệp ở những vị trí khác nhau trong cùng một cửa sổ ...............54 
4. Chọn toàn bộ các tệp và thư mục trong một cửa sổ thư mục ........................55 
Bài 9: Tìm kiếm tệp sử dụng công cụ Search của Windows .................................55 
Bài 10: Sử dụng Windows Explore .......................................................................61 
Bài tập chương 3 ........................................................................................................63 
CHƯƠNG 4: QUẢN LÝ THANH TÁC VỤ TASKBAR VÀ MÀN HÌNH 
DESKTOP .................................................................................................................64 
Bài 1: Thiết lập các tuỳ chọn cho thanh Taskbar ..................................................64 
1. Thiết lập các tuỳ biến cho thanh Taskbar ......................................................64 
2. Quản lý thanh Taskbar ..................................................................................66 
3. Thiết lập các tuỳ biến cho menu Start ...........................................................67 
Bài 2: Làm việc với thanh Quick Launch trên Taskbar .........................................69 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
7 
Bài 3: Tạo Shortcut trên màn hình Desktop ..........................................................70 
Bài 4: Thiết lập các chương trình khởi động cùng hệ điều hành Windows ..........70 
Bài tập chương 4 ........................................................................................................72 
CHƯƠNG 5:QUẢN LÝ HỆ ĐIỀU HÀNH WINDOWS VỚI CONTROL PANEL 73 
Bài 1: Giới thiệu cửa sổ Control Panel ..................................................................73 
Bài 2: Thiết lập các tuỳ chọn về ngày giờ, ngôn ngữ hệ thống và các đặc tính theo 
vùng ...........................................................................................................................76 
Bài 3: Quản lý giao diện màn hình Desktop ..........................................................78 
Bài 4: Quản lý máy in và các thiết bị phần cứng khác ..........................................82 
Bài 5: Quản lý người dùng ....................................................................................86 
Bài tập chương 5 ........................................................................................................97 
CHƯƠNG 6: TỐI ƯU HÓA HỆ THỐNG VÀ DUY TRÌ HOẠT ĐỘNG MÁY 
TÍNH ..........................................................................................................................98 
Bài 1: Định dạng lại đĩa mềm (Format) .................................................................98 
Bài 2: Sửa lỗi ổ đĩa ................................................................................................99 
Bài 3: Phân mảnh ổ cứng (Defragment) ..............................................................101 
Bài 4: Làm sạch ổ đĩa (Disk Cleanup) .................................................................104 
Bài 5: Cài đặt và gỡ bỏ chương trình phần mềm ................................................105 
Bài 6: Cài đặt font chữ cho máy tính ...................................................................108 
Bài 7: Cài đặt các driver phần cứng .....................................................................110 
Bài 8: Nâng cấp Windows sử dụng tính năng Update Windows ........................111 
Bài 9: Khôi phục hệ thống (System Restore) ......................................................113 
Bài 10: Tạo tệp phục hồi (Backup) ......................................................................115 
Bài 11: Tắt các ứng dụng bị treo .........................................................................117 
Bài tập chương 6 ......................................................................................................118 
CHƯƠNG 7: SỬ DỤNG MỘT SỐ CHƯƠNG TRÌNH ỨNG DỤNG THƯỜNG 
GẶP .........................................................................................................................119 
Bài 1: Sử dụng tiếng Việt trong máy tính và bộ gõ Vietkey ...............................119 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
8 
1. Giới thiệu về bộ mã UNICODE ..................................................................119 
2. Yêu cầu cho việc triển khai TCVN 6909:2001 ...........................................120 
3. Giới thiệu chung về bộ gõ ...........................................................................121 
4. Quy tắc gõ tiếng Việt ...................................................................................123 
5. Chuyển chế độ gõ tiếng Việt, tiếng Anh .....................................................125 
Bài 2: Hướng dẫn sử dụng Winzip 8.0 ................................................................126 
1. Cài đặt Winzip .............................................................................................126 
2. Hướng dẫn cách sử dụng Winzip ................................................................131 
Bài 3: Virus và phần mềm diệt virus ...................................................................135 
1. Định nghĩa về virus .....................................................................................135 
2. Đặc điểm của virus máy tính .......................................................................135 
3. Một số hình thức thể hiện của virus ............................................................135 
4. Những chương trình không phải virus ........................................................135 
5. Một số động thái thông thường do virus gây ra ..........................................136 
6. Virus trốn ở đâu? .........................................................................................136 
7. Virus phát tán như thế nào? .........................................................................136 
8. Khi nào virus kích hoạt ? .............................................................................136 
9. Phân loại virus .............................................................................................137 
10. 10 nhà cung cấp phần mềm diệt virus hàng đầu thế giới ..........................138 
Bài tập chương 7 ......................................................................................................139 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
9 
Chương 1 
LÀM QUEN VỚI HỆ ĐIỀU HÀNH WINDOWS 
Bài 1.1: Giới thiệu Windows XP 
Windows là tập hợp các chương trình điều khiển máy tính thực hiện các chức 
năng chính như: 
 - Điều khiển phần cứng của máy tính. Ví dụ: Nó nhận thông tin nhập từ bàn 
phím và gửi thông tin xuất ra màn hình hoặc máy in. 
 - Làm nền cho các chương trình ứng dụng khác chạy. Ví dụ như các chương 
trình xử lý văn bản, hình ảnh, âm thanh 
- Quản lý việc lưu trữ thông tin trên các ổ đĩa. 
- Cung cấp khả năng kết nối và trao đổi thông tin giữa các máy tính. 
Windows có giao diện đồ họa (GUI – Graphics User Interface). Nó dùng các 
phần tử đồ họa như biểu tượng (Icon), thực đơn (Menu) và hộp thoại (Dialog) chứa 
các lệnh cần thực hiện. 
Windows XP là một phiên bản mới của hệ điều hành Windows, kế thừa từ các 
phiên bản Windows 95, 98, 2000, với nhiều tính năng ưu việt và hiện đang được sử 
dụng phổ biến cho các máy tính cá nhân để bàn. 
Để sử dụng được hệ điều hành Windows, yêu cầu máy tính của bạn phải có cấu 
hình tối thiểu như sau: 
- Bộ xử lý Pentium II 300 MHz 
- RAM 128 MB 
- Bộ nhớ trống 1,5 GHz. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
10 
Bài 1.2: Khởi động Windows 
1. Bật màn hình máy tính 
Ấn vào công tắc nguồn on/off trên màn hình máy tính. Khi đèn báo sáng tức là 
màn hình máy tính đang bật và ngược lại, đèn không sáng tức là màn hình máy tính 
đang tắt. 
2. Bật công tắc nguồn của máy tính 
Bạn chỉ cần bật công tắc (Power), Windows sẽ tự động chạy. Tùy thuộc vào 
cách cài đặt, có thể bạn phải gõ mật mã (Password) để vào màn hình làm việc, gọi 
là Desktop của Windows. 
Hình 1.1 
Hoặc bạn ấn tổ hợp phím Ctrl + Alt + Delete, khi đó sẽ hiện ra của sổ như hình 
1.2. Để truy nhập vào bạn phải gõ đúng User Name (tên truy nhập), Password (mật 
khẩu) và kích chuột vào OK. Nếu đúng User Name và Password, bạn sẽ truy nhập 
vào màn hình Desktop của Windows. 
Hình 1.2
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
11 
Bài 1.3: Màn hình Windows XP 
Sau khi khởI động xong, màn hình của Windows XP thường có dạng như hình 1.3  ... dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
54 
Hình 3.31 
2. Chọn nhiều tệp hoặc thư mục liên tiếp cạnh nhau 
- Kích trái chuột vào tệp hoặc thư mục đầu tiên trong danh sách chọn. 
- Ấn và giữ phím Shift 
- Kích trái chuột vào tệp hoặc thư mục cuối cùng trong danh sách chọn. 
Hình 3.30 
3. Chọn một số tệp ở những vị trí khác nhau trong cùng một cửa sổ 
- Kích trái chuột vào một tệp hoặc thư mục cần chọn. 
- Ấn và giữ phím Ctrl 
- Kích trái chuột vào những tệp và thư mục cần chọn khác. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
55 
Hình 3.31 
4. Chọn toàn bộ các tệp và thư mục trong một cửa sổ thư mục 
- Mở thư mục chứa các tệp và thư mục cần chọn 
- Vào thực đơn Edit → Select all. Khi đó toàn bộ các tệp và thư mục trong cửa 
sổ thư mục đó sẽ được chọn. 
Bài 3.9: Tìm kiếm tệp sử dụng công cụ Search của Windows 
Khi làm việc với nhiều dữ liệu lưu trong máy tính, nhiều khi bạn không nhớ vị 
trí của tệp cần tìm. Sẽ rất mất thời gian nếu bạn dò tìm từng ổ đĩa, thư mục trong 
máy tính. Windows cung cấp một công cụ cho phép nhanh chóng và dễ dàng chỉ ra 
tệp cần tìm nếu bạn biết được một số thông tin như: 
- Tên tệp hoặc một phần tên tệp 
- Ngày tháng tệp được tạo hoặc chỉnh sửa 
- Kiểu tệp 
- Kích thước tệp 
Các thông tin bạn khai báo để tìm kiếm càng chính xác thì bạn càng nhanh 
chóng tìm ra tệp mình cần. 
Cách tìm kiếm tệp sử dụng công cụ Search như sau: 
- Kích chuột vào menu Start, chọn Search, chọn tiếp For Files or Folder 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
56 
Hình 3.32 
Khi đó cửa sổ Search Results sẽ xuất hiện như hình 3.33 cho phép bạn khai 
báo các thông số tìm kiếm. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
57 
Hình 3.33 
Có bốn mục cho bạn lựa chọn tùy theo mục đích tìm kiếm 
+ Nếu bạn kích chuột vào mục Pictures, music, or video, cho phép tìm kiếm 
các tệp ảnh, âm thanh và đoạn phim. Thực hiện theo 3 bước dưới đây: 
1. Kích chuột vào một trong 3 
ô trống để lựa chọn kiểu file 
tuỳ theo mục đích tìm kiếm 
2. Gõ tên file hoặc một phần 
tên file cần tìm kiếm vào đây. 
3. Kích vào Search để bắt đầu 
tìm kiếm. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
58 
Hình 3.34 
+ Nếu bạn kích chuột vào mục Documents (Word processing, spreadsheet, 
etc,..), cho phép bạn tìm kiếm nhanh các tệp tài liệu thuộc bộ Microsoft Office. 
Thực hiện theo 3 bước như hình 3.35. 
1. Kích chuột vào một trong 3 
ô trống để lựa chọn kiểu file 
tuỳ theo mục đích tìm kiếm 
2. Gõ tên file hoặc một phần 
tên file cần tìm kiếm vào đây. 
3. Kích vào Search để bắt đầu 
tìm kiếm. 
1. Kích chuột vào một 
trong các tuỳ chọn nếu bạn 
nhớ về thời gian lần cuối 
bạn mở file đó 
2. Gõ tên file hoặc một 
phần tên file 
3. Kích vào Search để bắt 
đầu tìm kiếm. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
59 
Hình 3.35 
+ Nếu bạn kích chuột vào mục All files and folders, sẽ cho phép bạn tìm kiếm 
bất kỳ kiểu tệp và thư mục nào. Thực hiện tìm kiếm theo các bước như hình 3.36. 
1. Kích chuột vào một 
trong các tuỳ chọn nếu bạn 
nhớ về thời gian lần cuối 
bạn mở file đó 
2. Gõ tên file hoặc một 
phần tên file 
3. Kích vào Search để bắt 
đầu tìm kiếm. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
60 
1. Gõ tên hoặc một phần tên file 
hoặc thư mục cần tìm kiếm. 
2. Gõ cụm từ xuất hiện trong file cần 
tìm kiếm (có thể bỏ qua bước này). 
3. Kích vào mũi tên để chọn ổ đĩa 
mà bạn nghi ngờ file cần tìm nằm 
trong đó. 
5. Kích Search để bắt đầu tìm kiếm. 
4. Kích vào các mũi tên để khai bao 
thêm nếu bạn có các thông tin về 
ngày tháng tạo, kích cỡ file 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
61 
Hình 3.36 
+ Kích chuột vào mục Computer or People, cho phép tìm tên máy tính kết nối 
nếu nối mạng và tên người nếu sử dụng danh bạ địa chỉ trong Outlook, phần này ít 
dùng. 
Bài 3.10: Sử dụng Windows Explore 
Các chương trình và dữ liệu của bạn được lưu thành các tập tin (Files) trên các 
thiết bị như: Ổ đĩa cứng; đĩa mềm; đĩa Zip; đĩa CD ghi được (Rewriteable); ổ đĩa 
mạng...Chúng ta cũng đã biết cách mở các ổ đĩa và xem nội dung thông tin bên 
trong các ổ đĩa trong các bài học trước. Windows cung cấp một công cụ cho phép 
xem và quản lý thư mục và tệp một cách chuyên nghiệp và hệ thống, đó là 
Windows Explore. 
1. Gõ tên hoặc một phần tên file 
hoặc thư mục cần tìm kiếm. 
2. Gõ cụm từ xuất hiện trong file cần 
tìm kiếm (có thể bỏ qua bước này). 
3. Kích vào mũi tên để chọn ổ đĩa 
mà bạn nghi ngờ file cần tìm nằm 
trong đó. 
5. Kích Search để bắt đầu tìm kiếm. 
4. Kích vào các mũi tên để khai bao 
thêm nếu bạn có các thông tin về 
ngày tháng tạo, kích cỡ file 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
62 
Để mở Windows Explore ta thực hiện như sau: 
- Kích phải chuột trên nút Start và chọn mục Explore để mở Windows 
Explore. 
- Cửa sổ Windows Explore xuất hiện như trên hình 3.37 bao gồm: 
 + Khung trái chứa tên các ổ đĩa và các thư mục theo dạng hình cây. Thư mục 
ở cấp cao hơn có dấu (+) bao các thư mục ở cấp nhỏ hơn. Thư mục ở mức thấp nhất 
có dấu (-). Khi kích chuột vào dấu (+), bạn sẽ xem được các thư mục con bên trong. 
Nếu kích chuột vào dấu (-), bạn sẽ thu gọn nhánh phân cấp thư mục con. 
+ Khung phải hiển thị nội dung của mục được chọn trên khung trái. Muốn mở 
tệp hoặc thư mục nào bên khung phải, bạn chỉ việc kích đúp chuột vào tệp và thư 
mục đó. 
Hình 3.37 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
63 
BÀI TẬP CHƯƠNG 3 
1. Mở My Computer 
2. Xem nội dung ổ đĩa C 
3. Tạo một thư mục đặt tên cá nhân của bạn trong ổ đĩa C 
4. Nhét đĩa mềm vào máy tính và copy thư mục vừa tạo ở ổ C vào ổ đĩa A 
5. Xoá thư mục vừa tạo trong ổ đĩa C 
6. Mở thùng rác và khôi phục lại thư mục vừa xoá. 
7. Mở Windows Explore và xem nội dung ổ đĩa A 
8. Tại cửa sổ Windows Explore, xem nội dung ổ C dưới chế độ hiển thị theo 
danh sách liệt kê (list). 
9. Ở chế độ hiển thị List của câu 8, bạn hãy sắp xếp các tệp và thư mục theo thứ 
tự abc. 
10. Sử dụng công cụ tìm kiếm Search, bạn hãy tìm tệp có tên “readme.txt” 
trong ổ đĩa C. Sau khi tìm được tệp đó, bạn mở ra xem nội dung tệp. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
64 
Menu 
Start 
Chương 
trình khởi 
động 
nhanh 
chứa biểu tượng 
các chương 
trình khởi động 
cùng hệ thống 
Menu 
Start 
Chương 
trình khởi 
động 
nhanh 
chứa biểu tượng 
các chương 
trình khởi động 
cùng hệ thống 
Chương 4 
QUẢN LÝ THANH TÁC VỤ TASKBAR VÀ MÀN HÌNH 
DESKTOP 
Khi bạn bật máy tính và Windows khởi động xong, điều đầu tiên bạn nhìn thấy 
trên màn hình máy tính chính là thanh tác vụ Taskbar và màn hình Desktop. Đây là 
hai thành phần quan trọng của hệ điều hành máy tính. Thanh tác vụ taskbar là trung 
tâm điều khiển của Windows, nơi bạn bắt đầu và quản lý tất cả các chương trình 
trong máy tính. Màn hình Desktop là không gian làm việc, nơi mọi công việc diễn 
ra trên nền màn hình Desktop. 
Với ý nghĩa quan trọng của chúng, trong chương này ta sẽ nắm được các kỹ 
năng quản lý thanh taskbar và màn hình Desktop nhằm phục vụ công việc một cách 
tốt nhất. 
Bài 4.1: Thiết lập các tùy chọn cho thanh Taskbar 
Thanh taskbar bao gồm các thành phần như hình vẽ dưới đây 
Hình 4.1 
1. Thiết lập các tùy biến cho thanh Taskbar 
- Kích phải chuột vào thanh Taskbar và chọn Properties. Cửa sổ Taskbar 
and Start Menu Properties sẽ xuất hiện như hình 4.2. 
Chứa các chương trình đang kích hoạt 
Chứa các chương trình đang kích hoạt 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
65 
Hình 4.2 
- Kích chuột vào thẻ Taskbar, cho phép thiết lập các tùy biến với thanh taskbar: 
Kích 
chuột 
vào thẻ 
Taskbar 
Kích 
chuột 
vào thẻ 
Taskbar 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
66 
 + Phần Taskbar Appearance: cho phép quản lý giao diện thanh Taskbar. Bạn 
kích chuột vào ô trống của các tính năng dưới đây, tính năng đó sẽ được kích hoạt 
 . Lock the Taskbar: khóa thanh Taskbar. Cố định thanh Taskbar, không cho 
phép người dùng thay đổi vị trí và kích thước thanh Taskbar. 
. Auto-hide the taskbar: tự động ẩn thanh Taskbar khi không dùng đến nó. Khi 
bạn đặt chuột vào vị trí thanh taskbar, nó sẽ tự động hiện lên. 
. Keep the taskbar on top of other Windows: thanh Taskbar luôn xuất hiện khi 
mở bất kỳ cửa sổ Windows nào. Nếu tắt tính năng này, khi bạn mở một cửa sổ 
chương trình Windows, chúng sẽ che phủ lên thanh taskbar, gây khó khăn cho việc 
sử dụng thanh taskbar chuyển đổi giữa các chương trình. 
. Group Similar taskbar buttons: chức năng này cho phép nhóm các cửa sổ 
thuộc cùng một chương trình vào thành một nhóm, dễ dàng cho việc sử dụng và 
chuyển đổi giữa các chương trình. 
. Show quick launch: hiển thị trên thanh taskbar phần chứa các chương trình 
khởi động nhanh. 
 + Phần Notification Area: cho phép thiết lập các tuỳ biến với vùng chứa biểu 
tượng các chương trình khởi động cùng hệ thống trên thanh taskbar. 
 . Show the clock: cho phép hiển thị đồng hồ hệ thống. 
 . Hide inactive icons: cho phép ẩn đi biểu tượng các chương trình không 
kích hoạt 
2. Quản lý thanh Taskbar 
- Di chuyển thanh Taskbar: 
 + Bạn phải chắn chắc thanh Taskbar không bị khóa (bỏ dấu tích khỏi tính năng 
Lock the Taskbar) 
 + Đặt chuột vào thanh Taskbar, giữ và kéo đến vị trí nằm dọc bên trái hoặc bên 
phải màn hình, hoặc bên trên màn hình. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
67 
Hình 4.3 
- Thay đổi kích thước thanh taskbar 
+ Bạn phải chắn chắc thanh Taskbar không bị khoá (bỏ dấu tích khỏi tính năng 
Lock the Taskbar) 
+ Đặt chuột vào vị trí biên trên của thanh taskbar sao cho con chuột biến thành 
hình (Hình 4.4). Giữ và kéo chuột để có kích thước theo ý muốn. 
Hình 4.4 
3. Thiết lập các tuỳ biến cho menu Start 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
68 
- Đặt chuột lên thanh taskbar, kích phải chuột và chọn Properties. Cửa sổ 
Taskbar and Start Menu Properties xuất hiện. 
- Kích chuột vào thẻ Start menu, cho phép bạn thiết lập các tùy biến với menu 
Start. 
Hình 4.5 
Bạn có thể tùy chọn chế độ hiển thị cho menu Start, Windows XP cung cấp hai 
chế độ hiển thị: 
Kích chuột 
vào Start 
Menu 
Kích chuột 
vào Start 
Menu 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
69 
+ Nếu chọn Start menu: menu Start sẽ hiển thị với giao diện mới của 
Windows XP, cho phép bạn truy nhập nhanh vào tài liệu, tệp ảnh, âm thanh và các 
chương trình thường dùng. Với những ai đã sử dụng quen giao diện của menu Start 
trong các hệ Windows trước như Windows 98, Windows 2000 sẽ chưa quen với chế 
độ hiển thị này. 
+ Nếu chọn Classic Start Menu: menu Start sẽ hiển thị với giao diện cũ, đã 
quen thuộc với người dùng Windows 98 hoặc Windows 2000. 
Bài 4.2: Làm việc với thanh Quick Launch trên Taskbar 
Như ta đã biết trên thanh taskbar có chứa thanh Quick Launch. Trên thanh 
Quick Launch chứa biểu tượng các chương trình cho phép khởi động nhanh. Tất cả 
các chương trình khởi động trên máy tính đều có thể đưa vào thanh Quick Launch. 
Nhưng thông thường ta hay đưa vào thanh Quick Launch các chương trình thường 
xuyên sử dụng. Để thực hiện việc này, ta làm như sau: 
Nếu thanh Quick Launch chưa xuất hiện trên thanh Taskbar thì để hiển thị trên 
Taskbar, bạn phải đánh dấu vào tính năng Show Quick Launch trong phần thiết lập 
tùy chọn cho Taskbar. 
- Đặt chuột lên một vị trí trống của thanh Quick Launch 
- Kích phải chuột và chọn Open Folder 
- Cửa sổ chương trình Quick Launch xuất hiện như hình 4.6, đây là thư mục 
chứa tất cả các biểu tượng chương trình hiển thị trên thanh Quick Launch: 
Hình 4.6 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
70 
Muốn thêm chương trình nào, bạn chỉ cần copy biểu tượng khởi động của 
chương trình đó vào thư mục Quick Launch này. Ngược lại muốn xoá chương trình 
nào, bạn chỉ cần xóa biểu tượng chương trình đó khỏi thư mục Quick Launch. 
Sau khi thao tác xong, bạn đóng thư mục Quick Launch và thấy trên thanh 
Quick Launch sẽ chứa biểu tượng các chương trình mà bạn đã thay đổi. Muốn khởi 
động nhanh chương trình nào, bạn chỉ cần kích chuột vào chương trình đó trên 
thanh Quick Launch. 
Bài 3: Tạo Shortcut trên màn hình Desktop 
Như ta đã biết, menu Start chứa toàn bộ các chương trình có trên máy tính. 
Muốn khởi động các chương trình này, bạn phải vào menu Start. Với các chương 
trình thường xuyên sử dụng, nếu phải vào menu Start để khởi động sẽ mất thời 
gian. Windows cho phép bạn tạo các shortcut của các chương trình cần khởi động 
trên màn hình Desktop. Khi đó, bạn chỉ cần kích đúp chuột vào shortcut là có thể 
khởi động được chương trình đó. Thực chất, shortcut chỉ là đường link để trỏ tới tệp 
gốc, thư mục gốc hoặc biểu tượng khởi động gốc của chương trình cần mở. Do vậy, 
bạn dễ dàng tạo, di chuyển và xóa các shortcut mà không ảnh hưởng đến chương 
trình gốc. 
Để tạo một shortcut trên desktop, bạn thực hiện như sau: 
- Mở thư mục chứa tệp gốc, thư mục gốc hoặc biểu tượng chương trình gốc. 
 - Kích chuột vào tệp gốc, thư mục gốc hoặc biểu tượng chương trình gốc cần 
tạo shortcut trên màn hình Desktop. 
- Kích phải chuột và chọn Send to → Desktop. Khi đó, Windows sẽ tự tạo ra 
một shortcut cho chương trình vừa chọn trên màn hình Desktop. 
Bài 4.4: Thiết lập các chương trình khởi động cùng hệ điều hành Windows 
Trong quá trình sử dụng máy tính, có những chương trình bạn thường xuyên sử 
dụng khi bật máy tính, ví dụ như bộ gõ Vietkey hay chương trình quét virus...Để tiết 
kiệm thời gian khởi động chúng mỗi khi bật máy, Windows cho phép bạn thiết lập 
các chương trình khởi động cùng Windows trong chương trình Startup. Tất nhiên, 
bạn cũng không lên lợi dụng chức năng này quá, chỉ với những chương trình cần 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
71 
thiết phải sử dụng ngay khi làm việc với máy tính mới lên đưa vào Startup. Bởi nếu 
có quá nhiều chương trình trong Startup sẽ làm cho việc khởi động xong Windows 
mất thời gian nhiều hơn. 
Để thiết lập các chương trình vào trong Startup, bạn thực hiện như sau: 
- Kích phải chuột vào menu Start, chọn Open 
- Kích đúp chuột vào thư mục Program 
- Kích đúp chuột vào thư mục Startup 
Muốn khởi động chương trình nào cùng hệ điều hành Windows, bạn chỉ cần 
copy và dán vào thư mục Startup biểu tượng khởi động của chương trình. Tương 
tự, bạn cũng có thể xóa các chương trình khởi động cùng Windows trong thư mục 
Startup. 
Lưu ý: Tất cả các biểu tượng khởi động của các chương trình được cài đặt trong 
máy tính đều nằm trong các thư mục của chương trình đó theo đường dẫn 
C:\Program Files hoặc D:\Program Files, tùy theo hệ điều hành Windows được cài 
đặt vào ổ đĩa nào. 
Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính 
72 
BÀI TẬP CHƯƠNG 4 
1. Di chuyển thanh Taskbar sang bên trái màn hình Desktop. Sau đó đưa xuống 
dưới màn hình Desktop. 
2. Hiển thị cửa sổ Properties của thanh Taskbar và xem các tính năng thiết lập. 
3. Tạo shortcut chương trình NotePad trên màn hình Desktop. 
4. Đưa chương trình khởi động Vietkey vào thư mục Startup.