Đồng mang gen NDM-1 và OXA ở vi khuẩn Acinetobacter đa kháng kháng sinh gây viêm phổi liên quan thở máy trẻ em

SỐ 4 (51) - Tháng 07-08/2019
Website: yhoccongdong.vn 3
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
ĐỒNG MANG GEN NDM-1 VÀ OXA Ở VI KHUẨN 
ACINETOBACTER ĐA KHÁNG KHÁNG SINH GÂY VIÊM PHỔI 
LIÊN QUAN THỞ MÁY TRẺ EM 
Lê Xuân Ngọc1, Trần Huy Hoàng2
TÓM TẮT
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ đồng mang gen NDM-1 
và OXA và đặc điểm kháng kháng sinh của vi khuẩn 
Acinetobacter gây viêm phổi liên quan thở máy (VPTM) 
ở trẻ em. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang. 53 
chủng Acinetobacter (gồm 48 chủng A.baumannii và 5 
chủng Acinetobacter spp.) phân lập từ dịch nội khí quản 
các bệnh nhân VPTM tại khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh 
viện Nhi Trung ương, năm 2014-2015 được sử dụng cho 
nghiên cứu. Các chủng Acinetobacter được định danh và 
làm kháng sinh đồ bằng máy VITEK 2 compact. Kỹ thuật 
PCR được sử dụng để phát hiện các gen OXA và NDM-
1. Kết quả: Tất cả 48 chủng A. baumannii đều mang 
gen OXA-51, trong đó 44 chủng mang hai gen OXA-51 
và OXA-23; 4 chủng mang gen OXA-51 và OXA-58. 5 
chủng Acinetobacter spp. chỉ mang gen OXA-58. Nghiên 
cứu đã phát hiện 7 chủng Acinetobacter (13,2%) đồng 
mang gen OXA và NDM-1. Gen NDM-1 gặp ở cả các 
chủng A. baumannii và Acinetobacter spp.; cùng tồn tại 
với gen OXA-58 và OXA-23. Acinetobacter đề kháng 
kháng sinh ở mức độ rất cao: 75-100% số chủng kháng 
IPM và MEM; 100% kháng cephalosporin thế hệ 3 và 4. 
Các chủng mang gen OXA - 51+23 kháng cao quinolon 
(97%) và aminoglycosid (trên 90,9%). Tỷ lệ kháng tương 
ứng đối với các chủng OXA-51+58 là 50%; 66,7% và 
25%. Tất cả các chủng Acinetobacter còn nhạy cảm với 
colistin. Kết luận: Sự nổi trội của gen NDM-1 và sự 
đồng mang gen với các gen OXA kháng carbapenem ở vi 
khuẩn Acinetobacter gây VPTM sẽ ảnh hưởng nghiêm 
trọng đến điều trị loại nhiễm khuẩn bệnh viện phổ biến ở 
trẻ em thở máy.
Từ khóa: Acinetobacter, gen OXA, NDM-1, viêm 
phổi liên quan thở máy, trẻ em.
ABSTRACT:
COEXISTENCE OF NDM-1 GENE WITH 
OXA GENES IN PAN-DRUG RESISTANT 
ACINETOBACTER ISOLATED IN VENTILATOR-
ASSOCIATED PNEUMONIA CHILDREN AT THE 
VIETNAM NATIONAL CHILDREN’S HOSPITAL
Objectives: To detect the coexistence of NDM-
1 gene with OXA genes encoded pan-drug resistant 
Acinetobacter isolated in ventilator-associated pneumonia 
(VAP) children. Methods: A cross-sectional descriptive 
study. 53 Acinetobacter strains (including 48 A.baumannii; 
5 Acinetobacter spp.) isolated from VAP patients at the 
Vietnam National Children’s Hospital from 2014 to 2015 
were used for this study. Biochemical testing (VITEK 
2), susceptibility testing and PCR were used to detect the 
present of OXA genes and NDM-1 gene. Results: All 
of A. baumannii strain was positive with OXA-51 gene. 
Among of these strains, 44/48 were carried OXA-51 and 
OXA-23; and 4 were carried OXA-51 and OXA-58 genes. 
5 Acinetobacterspp. strains were positive with OXA-58 
gene. The coexistence of NDM-1 gene with OXA-58 and 
OXA-23 genes was detected in 7 Acinetobacter strains 
(13,2%) including both A. baumannii and Acinetobacter 
spp. Acinetobacter was resistant with tested antibiotics at 
high level: 75-100% was resistant to carbapenem; 100% 
to 3rd and 4th generation cephalosporin. A. baumannii 
carried OXA- 51 and OXA-23 genes was highly resistant 
to quinolon (97%) and amynoglycosid (>90%). Resistant 
percentages of A. baumannii carried OXA-51 and OXA-
58 genes were 50%; 66.7% and 25%, corresponding. All 
of strains remained susceptible to colistin. Conclusions: 
The emergence of NDM-1 gene in Acinetobacter and its 
coexistence with OXA genes will seriously limit therapeutic 
options to VAP children. 
Ngày nhận bài: 03/05/2019 Ngày phản biện: 09/05/2019 Ngày duyệt đăng: 24/05/2019
1. Bệnh viện Nhi Trung ương
Điện thoại: 0903253238; Email: [email protected]
2. Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương
SỐ 4 (51) - Tháng 07-08/2019
Website: yhoccongdong.vn4
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2019
Keywords: Acinetobacter, NDM-1 gene, OXA gene, 
ventilator-associated pneumonia, children.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Vi khuẩn Acinetobacter là tác nhân quan trọng hàng 
đầu gây viêm phổi liên quan thở máy (VPTM) trên toàn 
thế giới. Nhiều phát hiện quan trọng về khả năng thích 
ứng của loại vi khuẩn này nhằm kháng lại các kháng sinh, 
đặc biệt là carbapenem đã được báo cáo trong những năm 
gần đây. Acinetobacter kháng carbapenem chủ yếu do vi 
khuẩn mang các enzyme thuộc nhóm D (OXA-type) và 
được chia làm 4 enzyme chính là: OXA-24 (phát hiện ở 
châu Âu, và Mỹ), OXA-23, OXA-51 và OXA-58 [10]. 
Acinetobacter kháng carbapenem còn do vi khuẩn này 
mang các enzyme có khả năng ly giải carbapenem thuộc 
nhóm B (Metallo-beta-lactamase). NDM-1 là enzyme 
thuộc nhóm B và được xem là gen siêu kháng thuốc. Đã 
có những báo cáo ghi nhận Acinetobacter đồng mang gen 
OXA và NDM-1 và cho thấy những chủng vi khuẩn này có 
sự đề kháng kháng sinh rất cao.
Nhằm tìm hiểu cơ chế kháng carbapenem của các 
chủng Acinetobacter tại Việt Nam, đã có những nghiên 
cứu sinh học phân tử về gen OXA kháng Carbapenem ở 
vi khuẩn Acinetobacter spp [1], [5]. Tuy nhiên, chưa có 
nghiên cứu nào về đồng mang gen OXA và NDM-1 ở 
Acinetobacter gây VPTM ở trẻ em. Nghiên cứu này nhằm 
mục tiêu:
Phát hiện tỷ lệ đồng mang gen OXA và NDM-1 
kháng Carbapenem trên các chủng Acinetobacter ở trẻ em 
mắc VPTM.
Liên quan giữa các gen kháng thuốc này với mức độ 
kháng kháng sinh của Acinetobacter gây VPTM ở trẻ em.
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng và thời gian nghiên cứu: 53 chủng 
Acinetobacter phân lập trên các bệnh nhân VPTM tại khoa 
Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi Trung ương, từ 1/2014 - 
12/2015. 
2.2. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả thông 
qua phân tích phòng thí nghiệm.
2.3. Các kỹ thuật xét nghiệm:
2.3.1. Xét nghiệm tính nhạy cảm kháng sinh của vi 
khuẩn: Các chủng Acinetobacter được định danh và làm 
kháng sinh đồ (MIC) bằng máy định danh tự động VITEK 
2 compact tại khoa Vi sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương. 
Kết quả được tính toán dựa theo tiêu chuẩn của CLSI 
(Clinical and Laboratory Standards Institute ) 2012. 
2.3.2. Kỹ thuật PCR phát hiện gen kháng thuốc: Kỹ 
thuật Multiplex PCR phát hiện gen OXA và kỹ thuật PCR 
phát hiện gen NDM-1 được thực hiện tại Viện Vệ sinh 
Dịch tễ Trung ương. Chứng dương cho gen OXA là ADN 
khuôn mẫu tách chiết từ các chủng vi khuẩn Acinetobacter 
mang các gen OXA do TS. Mari matsui cung cấp. Chứng 
dương cho gen NDM-1 là ADN khuôn mẫu tách chiết từ 
chủng E. coli mang gen NDM-1 phân lập tại Nhật Bản do 
TS. Shibayama cung cấp. Chứng âm: Nước siêu sạch.
2.4. Phân tích và xử lý số liệu: Các gen chứng dương 
được sử dụng để đánh giá mẫu thử nghiệm, số liệu được 
quản lý bằng phần mềm Excel. Kết quả được trình bày 
dưới dạng hình và bảng.
III. KẾT QUẢ
3.1. Phân bố gen OXA
Trong tổng số 53 chủng Acinetobacter (gồm 48 chủng 
A. baumannii, 5 chủng Acinetobacter spp.) chúng tôi phát 
hiện có 48 chủng mang gen OXA-51, 9 chủng mang 
OXA-58, 44 chủng mang hai gen là OXA-51 và OXA-23; 
và 4 chủng gen OXA-51 và OXa-58 (hình 1, bảng 1). 
Hình 1: Giếng 1-13 là kết quả đại diện phát hiện gen OXA-
58, OXA-51 và OXA-23 kháng carbapenem của các chủng 
Acinetobacter phân lập trên các bệnh nhi VPTM. P1: Chứng 
dương 1- DNA của Acinetobacter mang gen OXA-58, OXA-
51; P2: Chứng dương 2- DNA của Acinetobacter mang gen 
OXA-51 và OXA-23; Neg: chứng âm; M: thang chuẩn100bp.
SỐ 4 (51) - Tháng 07-08/2019
Website: yhoccongdong.vn 5
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Bảng 1: Phân bố tổ hợp gen OXA
Phân bố OXA-51 OXA-23 OXA-58 OXA-51+23 OXA 51+ 58
A. baumannii (n = 48)
n (%) 48 (100,0) 44 (91,7) 4/48 44 (91,7) 4/48
Acinetobater spp (n = 5)
n (%) 0 0 5 (100,0) 0 0
Nhận xét: Đối với A. baumannii: 91,7% chủng mang 
gen OXA-51 và OXA-23, 9,1% chủng mang 2 gen OXA-
51 và OXA-58. Tất cả các chủng Acinetobater spp đều chỉ 
mang một gen OXA-58.
Bảng 2. Số chủng Acinetobacter spp. đồng mang gen OXA và NDM-1
 Gen OXA
Vi khuẩn
OXA-58
+ NDM-1
OXA-51+58
+ NDM-1
OXA-51+23
+ NDM-1
A. baumannii 0 2/4 2/44
Acinetobacter spp. 3/5 0 0
Kết quả bảng 2 cho thấy nghiên cứu đã phát hiện 7 
chủng loài Acinetobacter đồng mang gen OXA và NDM-
1. Gen NDM-1 gặp ở cả các chủng A. baumannii và 
Acinetobacter spp.; cùng tồn tại với gen OXA-58, OXA-
51+58 và OXA-51+23.
Hinh 3.2. Kết quả đại diện gen NDM-1 (P: Chứng dương tính, N: chứng âm tính)
SỐ 4 (51) - Tháng 07-08/2019
Website: yhoccongdong.vn6
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2019
3.2. Đặc tính kháng kháng sinh
Bảng 3a: Mức độ kháng kháng sinh của các gen OXA
 KS /MIC
(mg/l) 
Gen
CAZ CTX CRO CPM AN GM TM
≥32 ≥64 ≥64 ≥32 32-64 ≥16 ≥16
OXA-58 (n=9)
 (%)
9
100,0
9
100,0
9
100,0
9
100,0
2/7
-
8
88,9
2
-
OXA-51+23 (n=44)
 (%)
43
97,7
43/43
100,0
42/43
97,7
44
100,0
40
90,9
42
95,5
41
93,2
OXA-51+58 (n=4)
 (%)
4
-
4
-
4
-
4
-
2/3
-
3 1
-
Bảng 3b: Mức độ kháng kháng sinh của các gen OXA (tiếp)
 KS/MIC(mg/l) 
Gen
IPM MEM CIP LEV TZP TCC AZT CS
≥16 ≥16 ≥4 ≥8 ≥128/4 ≥128/2 ≥64
OXA-58 (n=9)
 (%)
8
88,9
9
100,0
4
-
3
-
9
100,0
8/8
100,0
5/6
83,3
0
-
OXA-51+23 (n=44)
 (%)
43
97,7
43
97,7
43
97,7
41/42
97,0
44
100,0
43
97,7
30/30
100,0
0
-
OXA-51+58 (n=4)
 (%)
4
-
3
-
2
-
2
-
4
-
3/3
-
2/2
-
0
-
ceftazidime (CAZ), cefepime (FEP), cefotaxime 
(CTX), ceftriaxone (CRO), amikacin (AN), tobramycin 
(TM), gentamycin (GM).
Nhận xét: 100% các chủng mang gen OXA-58 và các 
chủng mang 2 gen OXA-51+58 kháng các cephalosporine 
thế hệ 3 và 4. Các chủng mang gen OXA-51+23 còn có 
một tỷ lệ nhỏ nhạy cảm với các kháng sinh này mà thôi. 
Ngược lại, trong khi trên 90% các chủng mang gen OXA-
51+23 kháng các aminoglycosides; trên 70% các chủng 
OXA-58 và OXa-51+58 còn nhạy cảm với AN và TM. 
imipenem (IPM), meropenem (MEM), ciprofloxacine 
(CIP), levofloxacin (LEV), piperacillin + tazobactam 
(TZP), ticarcillin + a.clavulanic (TCC), aztreonam (AZT) 
và colistin (CS)
Nhận xét; Tỷ lệ kháng IMP và MEM của tất cả các 
chủng từ 75 - 100%. Kết quả tương tự đối với TZP, TCC 
và AZT. Đối với kháng sinh nhóm Quinolon, khoảng 50% 
các chủng OXA-51 và OXA-51+58 còn nhạy cảm, nhưng 
gần 100% các chủng OXA-51+23 kháng lại kháng sinh 
này. 100% các chủng còn nhạy cảm với colistin.
IV. BÀN LUẬN
Trong nghiên cứu nhằm phát hiện ra sự có mặt của các 
gen OXA kháng carbapenem của 53 chủng Acinetobacter 
phân lập từ các bệnh nhân VPTM này, kỹ thuật Multiplex–
PCR được sử dụng nhằm phát hiện xem liệu các chủng vi 
khuẩn này có mang các gen OXA kháng carbapenem hay 
không. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Gen OXA-51 được 
phát hiện được được trên tất cả các chủng A.baumannii. 
Kết quả này cũng phù hợp với các các nghiên cứu khác 
nhau ở trên thế giới [10], [12]. OXA-51 là gen chỉ nằm 
trên chromosome của A.baumannii và các nghiên cứu cũng 
chưa chứng minh được mối liên quan chặt chẽ giữa gen 
OXA-51 với mức độ kháng carbapenem. Tuy nhiên, có thể 
sử dụng gen này như là một gen đặc hiệu để xác định các 
chủng A.baumannii [10], [12]. 44/48 chủng A.baumannii 
SỐ 4 (51) - Tháng 07-08/2019
Website: yhoccongdong.vn 7
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
mang cả hai gen OXA-51 + OXA-23, chiếm 91,5%. Kết 
quả này cao hơn kết quả của Nguyễn Thị Thanh Hà nghiên 
cứu trên bệnh nhân nhiễm khuẩn máu do A. baumannii 
(47,1%) [1]. Đây là gen quan trọng kháng carbapenem, 
gây ra nhiều vụ dịch trong các bệnh viện trên thế giới. Điều 
này cho thấy cơ chế kháng carbapenem của các chủng 
A.baumannii phân lập trong nghiên cứu là do gen OXA-23 
[6], [8]. Có 4 chủng A.baumannii mang cả hai gen OXA-
51+ OXA-58, chiếm 9,1% và 5 chủng Acinetobacter spp. 
được phát hiện mang gen OXA-58. Kết quả này thấp hơn 
so với nghiên cứu trên (20%) [1]. OXA-58 là gen được 
phát hiện lần đầu tại Pháp năm 2003 và ở Thổ Nhĩ Kỳ. Gen 
này nằm trên các plasmid của các chủng Acinetobacter 
spp. Hiện nay nhiều báo cáo đã ghi nhận OXA-58 ở nhiều 
quốc gia trên thế giới. Đây là báo cáo đầu tiên về sự có 
mặt của các gen OXA-51, OXA-58 và OXA-23 kháng 
carbapenem phân lập trên dịch nội khí quản của các bệnh 
nhi mắc VPTM tại Việt Nam. 
Kết quả bảng 2 cho thấy nghiên cứu đã phát hiện 7 
chủng Acinetobacter spp. đồng mang gen (coexistence) 
OXA và NDM-1, bao gồm 4 chủng A. baumannii (2 chủng 
vừa mang gen OXA-51 + 58 vừa mang gen NDM-1, 2 
chủng có sự cùng tồn tại của gen OXA-51 + 23 và NDM-
1); 3/5 chủng Acinetobacter spp. vừa mang gen OXA- 58 
vừa mang gen NDM-1. 
NDM-1 là enzyme thuộc nhóm B (metallo-beta-
lactamase) được công bố lần đầu tiên bởi Yong D & CS 
năm 2008. Enzyme này được phát hiện trên chủng E. coli 
và K. pneumoniae phân lập ở bệnh nhân người Thụy Điển 
bị nhiễm khuẩn tiết niệu có tiền sử chữa bệnh tại Ấn Độ. 
Sau đó, các chủng vi khuẩn mang enzyme này đã lây lan ra 
toàn thế giới. Sự xuất hiện vi khuẩn mang gen siêu kháng 
thuốc này đã mở đầu một giai đoạn mới về tình trạng vi 
khuẩn kháng kháng sinh trên thế giới, bởi kháng sinh 
kháng carbapenem mang gen NDM-1 không chỉ giới hạn 
trong phạm vi loài mà còn có thể lan truyền nhanh chóng 
thông qua plasmid sang các loại kháng sinh Gram âm khác 
sống bình thường trong đường tiêu hóa con người [2]. 
Ở Việt Nam, Trần Huy Hoàng & CS đã lần đầu phát 
hiện gen NDM-1 ở vi khuẩn K. pneumoniae phân lập từ 
bệnh phẩm và từ môi trường [2]. Tuy nhiên, báo cáo đầu 
tiên về A. baumannii dương tính với NDM-1 ở nước ta là 
của Nguyen Thi Khanh Nhu & CS tại BV Các bệnh nhiệt 
đới thành phố Hồ Chí Minh [9]. Báo cáo của Zeliang Chen 
& CS phát hiện chủng A. baumannii đầu tiên ở Trung 
Quốc cùng dương tính với NDM-1, OXA-23 và IMP [13]. 
Các tác giả nhận xét rằng chủng A. baumannii này kháng 
kháng sinh cao hơn các chủng chỉ mang gen OXA-23 và 
IMP, nhưng còn nhạy cảm với ciprofloxacin, levofloxacin 
và polymycin B. Năm 2010, Karthikeyan & CS thông báo 
phát hiện 3 chủng A. baumannii ở Ấn Độ dương tính với 
OXA-51 + 23 và NDM-1 [7]. Cả 3 chủng này đều kháng 
tất cả các kháng sinh họ β-lactams, amynoglycosides và 
quinolons. Chúng chỉ nhạy cảm với tigecycline và colistin. 
Năm 2014, Handal Regeen & CS công bố phát hiện 1 chủng 
A. junii đầu tiên dương tính với OXA-58 và NDM-1 [11]. 
Chủng kháng sinh này cũng kháng tất cả các kháng sinh 
họ β-lactams, carbapenem và aminoglycosides nhưng còn 
nhạy cảm với ciprofloxacin, levofloxacin, trimethoprim-
sulfamethoxazole và tetracycline.
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi về sự cùng hiện 
diện gen kháng thuốc OXA-23, OXA-58 và NDM-1 trên 
vi khuẩn Acinetobacter phân lập từ dịch nội khí quản của 
bệnh nhân VPTM trẻ em cũng là phát hiện đầu tiên ở Việt 
nam. Kết quả này không những góp phần vào ngân hàng 
gen kháng thuốc của Acinetobacter gây VPTM tại Việt 
Nam mà còn giúp giải thích về cơ chế đề kháng kháng sinh 
rất cao của vi khuẩn này.
Khi phân tích đặc tính kháng kháng sinh, chúng tôi 
nhận thấy Acinetobacter kháng lại carbapenem, kháng 
sinh nhóm cephalosporin và các kháng sinh kết hợp TZP, 
TCC ở mức độ rất cao (bảng 3a và 3b). Kết quả này cao 
hơn so với báo cáo về thực trạng kháng carbapenem của 
Acinetobacter phân lập tại 6 bệnh viện năm 2008 [5] và 
kết quả của Nguyễn Thị Thanh Hà [1], nhưng tương đương 
kết quả của Trương Anh Thư [3] và Văn Đình Tráng 
& cs [4]. Mặc dù, trên 90% số chủng mang gen OXA-
51+23 đã đề kháng CIP, LEV, và nhóm aminoglycoside, 
nhưng còn khoảng trên 50% số chủng mang gen OXA-58 
và OXA-51+58 vẫn còn nhạy cảm với kháng sinh nhóm 
quinolon và khoảng 75% các chủng này còn nhạy cảm với 
AN và TM. Điều này cho thấy, các chủng A.baumannii 
mang gen OXA-51+23 không chỉ đề kháng cao với nhóm 
carbapenem mà còn với nhiều nhóm kháng sinh khác và 
khả năng kháng kháng sinh của chúng cao hơn các chủng 
mang gen OXA-58. Bên cạnh đó, mặc dù Acinetobacter 
đã kháng lại carbapenem nhưng vẫn có thể sử dụng kháng 
sinh khác như ciprofloxacin, levofloxacin, tobramycin và 
anmikacin, là kháng sinh hiện đang được sử dụng rộng 
rãi để điều trị trong các bệnh viện của Việt Nam trong 
điều trị VPTM ở trẻ em. Trong nghiên cứu của chúng tôi, 
chưa phát hiện có bất cứ chủng Acinetobacter nào kháng 
colistin. Kết quả này cũng phù hợp với các nghiên cứu 
khác ở Việt Nam [1], [3], [4].
SỐ 4 (51) - Tháng 07-08/2019
Website: yhoccongdong.vn8
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2019
V. KẾT LUẬN
Đây có lẽ là báo cáo đầu tiên về sự có mặt của 
các vi khuẩn Acinetobacter đồng mang gen OXA và 
NDM-1 kháng carbapenem phân lập trên các bệnh nhi 
VPTM ở khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi Trung 
ương. Phát hiện này giúp giải thích đặc tính kháng 
kháng sinh rất cao của vi khuẩn Acinetobacter gây 
VPTM ở trẻ em. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thị Thanh Hà, Trần Huy Hoàng, Nguyễn Trọng Chinh, Phan Quốc Hoàn (2013). Phát hiện gen 
Oxacillinase kháng carbapenem của Acinetobacter baumannii phân lập trên các bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết tại Việt 
Nam. Tạp chí Y Dược lâm sàng 108, tập 8, số 4/2013:87-93
2. Trần Huy hoàng (2014), “Một số đặc điểm dịch tễ học của nhiễm khuẩn bệnh viện do vi khuẩn kháng carbapenem 
mang gen NDM-1 tại Bệnh viện Việt Đức Hà Nội, 2010-2011” Luận án Tiến sĩ Y học, Viện Vệ sinh Dịch tễ trung ương.
3. Trương Anh Thư (2012), “Đặc điểm dịch tễ học nhiễm khuẩn phổi bệnh viện tại khoa Hồi sức tích cực, Bệnh 
viên Bạch Mai, 2008-2009”, Luận án Tiến sĩ y học, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.
4. Văn Đình Tráng, Nguyễn Văn Kính, Nguyễn Vũ Trung (2011), ”Nghiên cứu mức độ nhậy cảm với kháng sinh 
của các chủng A. baumannii phân lập tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương năm 2009”, Y học Thực hành, 781: tr41-44.
5. Global Antibiotic Resistance Partnership (GARP) Working Group Vietnam (2010), “Situation Analysis on 
Antibiotic Use and Resistance in Vietnam” GARP report Vietnam,. 
6. Jeon, B., S. H. Jeong, I. K. Bae, S. B. Kwon, K. Lee, D. Young, J. H. Lee, J. S.Song, and S. H. Lee. (2005) 
“Investigation of a nosocomial outbreak of imipenem-resistant Acinetobacter baumannii producing the OXA-23 beta-
lactamase in Korea”, J. Clin. Microbiol. 43:2241–2245.
7. Karthikeyan K, Thirunarayan MA, Krishman P (2010), “Coexistence of bla
oxa-23
 with bla
NDM-1
 and armA in clinical 
isolates of Acinetobacter baumannii from India”, J Antimicrob Chemother, 65, pp. 2253 – 2270.
8. Naas, T., M. Levy, C. Hirschauer, H. Marchandin, and P. Nordmann. (2005). Outbreak of carbapenem-resistant 
Acinetobacter baumannii producing the carbapenemase OXA-23 in a tertiary care hospital of Papeete, French Polynesia. 
J. Clin. Microbiol. 43:4826–4829.
9. Nguyen Thi Khanh Nhu, Nguyen Thi Huuong Lan, James L. Cambell, Christopher M. Parry, et al. (2014), 
“Emergence of carbapenem-resistant Acinetobacter baumannii as the major cause of ventilator-associated pneumonia 
in intensive care unit patients at an infectious disease hospital in southern Vietnam”, Journal of Medical Microbiology, 
63, pp. 1386-1394. 
10. Poirel, L., and P. Nordmann (2006) “Carbapenem resistance in Acinetobacter baumannii: mechanisms and 
epidemiology”, Clin. Microbiol. Infect. 12:826–836.
11. Regeen H, Al-Sharafa-Kittaneh D, Kattan R, et al (2014), “First report of bla
NDM
 and bla
OXA-58
 coexistence in 
Acinetobacter junii”, J Clin Microbiol, pp. 3492 – 3493.
12. Vahaboglu, H., F. Budak, M. Kasap, G. Gacar, S. Torol, A. Karadenizli, F. Kolayli, and C. Eroglu. (2006) “High 
prevalence of OXA-51-type class D beta-lactamases among ceftazidime-resistant clinical isolates of Acinetobacter spp. 
co-existence with OXA-58 in multiple centers” J. Antimicrob. Chemother. 58:537–542.
13. Zelliang chen, Shaofu Qui, Yong Wang et al (2016), “Coexistence of bla
NDM-1 
with the prevalent bla
oxa23
 and 
bla
imp
 in pan-drug resistant Acinetobacter baumannii isolates in China”, CID, pp.692-693.