Đề thi môn Phân tích định lượng - Năm 2010

Đề thi môn Phân Tích Định Lượng
Lớp Hóa 2007B, 07/01/2010
Thời gian: 90 phút (không tính 5 phút đọc đề)
1. 4 điểm Cr trong dung dịch xi mạ crom thường đuợc pha từ CrO3. Cần xác định hàm luợng CrO3 
trong một dung dịch xi mạ crom người ta làm như sau. 
- Dùng pipet bầu hút 10 mL dung dịch xi mạ crom cho vào bình định mức 250 mL, thêm nước 
cất đến vạch (dung dịch A). Hút 10 mL dung dịch A (cũng dùng chính cây pipet bầu 10 mL) 
vào erlen 250 mL, thêm 1 mL acid sulfuric đặc, 10 mL dung dịch KI 10%, lắc nhẹ, đậy kín 
trong tối 30 phút. Chuẩn độ luợng I2 sinh ra trong erlen bằng Na2S2O3 ~0.1N, dùng chỉ thị hồ 
tinh bột. Điểm cuối chuẩn độ khi màu dung dịch trong erlen chuyển từ xanh sang không màu 
và dung dịch không xanh trở lại sau 30s. Lặp lại thí nghiệm 5 lần thu được các thể tích như 
sau: 24.20; 24.25; 24.35; 24.30; 24.5 mL dung dịch Na2S2O3 ~0.1N. 
- Nồng độ Na2S2O3 được xác định chính xác bằng dung dịch K2Cr2O7 (0.100000± 0.000035)N 
(pha từ chất gốc), quy trình chuẩn độ tương tự như trên. Lặp lại thí nghiệm 5 lần thu được các 
thể tích như sau: 8.90; 8.95; 8.95; 8.90; 8.95 mL dung dịch Na2S2O3 ~0.1N.
Hãy viết các phương trình phản ứng trong quy trình phân tích này.
 Pha vào nước CrO3: H2O + CrO3 HCrO4. (1) 0.25điểm
 Thêm KI dư: 2CrO4- + 16H+ + 9I- 2Cr3+ + 3I3- + 8H2O. (2) 0.25điểm
 Chuẩn độ với Na2S2O3: 2S2O32- + I3- S4O62- + 3I-. (3) 0.25điểm
 Với dung dịch K2Cr2O7 0.100000 N: Cr2O72- + 14H+ + 9I- 2Cr3+ + 3I3- + 7H2O.
(4) 0.25điểm
 Nhận thấy rằng chuỗi phản ứng xác định lại nồng độ Na2S2O3 dùng K2Cr2O7 có cùng 
bản chất với chuỗi phản ứng xác định nồng độ CrO3 trong dung dịch xi mạ. Ta dễ 
dàng thấy rằng I- thực sự không tham gia vào phản ứng mà nó chỉ là chất trung gian 
(vì đuợc hoàn trả lại ở phản ứng 3). Đuơng lượng của CrO3 là 3, đuơng lượng của 
Na2S2O3 là 1. 0.25điểm
Hãy tính nồng độ đương lượng dung dịch Na2S2O3 và nồng độ (g/L) CrO3 trong dung dịch xi 
mạ. Lưu ý: Kết quả phân tích được biểu diễn có kèm theo sai số, với P = 0.95.
Xác định nồng độ chính xác dung dịch Na2S2O3 ~0.1N.
 Trung bình thể tích dung dịch Na2S2O3 ~0.1N tiêu tốn cho 10 mL K2Cr2O7 (0.100000± 
0.000035)N: mLV OSNa 93.8322 , 0.25điểm
 Độ lệch chuẩn mLS
OSNaV
02739.0
322
 0.25điểm
 Nồng độ đương lượng Na2S2O3 : 
)(111982.0
93.8
10
*100000.0
322
722
722322
N
V
V
NN
OSNa
OCrK
OCrKOSNa 0.5điểm
 Sai số: 
)(00047.011982.0*0042.00042.0
5*93.8
776.2*02739.0
5*10
96.1*02.0
100000.0
000035.0
322
322
322
722
722
722
722
322
322
222
222
N
VVNN
OSNa
OSNaOCrKOCrKOSNa
N
OSNa
V
OCrK
V
OCrK
N
OSNa
N


 )(00047.011198.0
322
NN OSNa Độ chính xác: 99.58% 0.25điểm
Xác định nồng độ chính xác CrO3 trong dung dịch xi mạ.
 Trung bình thể tích dung dịch Na2S2O3 ~0.1N tiêu tốn cho 10 mL dung dịch xi mạ đã 
pha loãng mLV OSNa 32.24322 , 0.25điểm
 Độ lệch chuẩn mLS
OSNaV
115.0
322
 0.25điểm
 Nồng độ CrO3 trong dung dịch xi mạ: 0.5điểm
)/(93.226
10
250
*9943.99*
10
32.24
*
3
11198.0
**3*
3
**
3
*
3
*)/(
10
250
10
250
)(
3
322322
3
3
322322
3
3
333
Lg
V
V
MM
V
VN
V
V
M
V
VN
M
N
MCLgC
OCr
CrO
OSNaOSNa
CrO
CrO
OSNaOSNa
CrO
CrO
CrOCrOMCrO
 Sai số: 0011.00003.0*30006.0*3 2222
32
OCrOCr MMM
 0.25điểm
)/(79.193.226*0079.00079.0
00196.000196.0000011.000587.0004197.0001753.0
96.1*
10
01.0
250
96.1*25.0
9943.99
0011.0
5*32.24
776.2*115.0
11198.0
00047.0
5*10
96.1*02.0
3
10250
3
3
322
322
322
322
3
3
3
3
222222
222222
2
10
2
250
2222
Lg
VVMVNVC
CrO
CrOOSNaOSNaCrOCrO
C
VV
CrO
M
OSNa
V
OSNa
N
CrO
V
CrO
C


0.25điểm
 )/(8.19.226
3
LgCCrO Độ chính xác: 99.21%
Cho biết: σpipet = 0.01 mL, σbinhdinhmuc = 0.25 mL, Cr = 51.9961 ± 0.0006, O = 15.9994 ± 0.0003. Các số 
liệu khác có thể tra trong bảng tóm tắt công thức.
2. 3 điểm Pha đệm borate, pH 9 từ muối sodium tetraborate ngậm 10 H2O và acid HCl hoặc NaOH. 
Hãy tính khối lượng các loại hóa chất cần thiết để pha được 1L dung dịch đệm borate pH 9 có 
đệm năng π = 0.1. Cho biết acid boric có pKa = 9.24. (giả thiết các hóa chất có độ tinh khiết 100% 
theo công thức ghi trên nhãn), cho trọng lượng phân tử của Na: 22.98977; B: 10.811, O: 15.9994, 
Cl: 35.4527, H: 1.00794.
- Dung dịch đệm Borate có thành phần như sau: acid boric H3BO3 và baz liên hợp 
H2BO3
-.
- Hòa sodium tetraborate Na2B4O7.10 H2O và nuớc:
Na2B4O7 + 5H2O 2H3BO3 + 2 NaH2BO3. Như vậy dung dịch sodium tetraborate có 
thành phần H3BO3/NaH2BO3 tỷ lệ 1:1, đây chính là dung dịch đệm có 0.5điểm
 
  24.9lg 33
32 
BOH
BONaH
pKpH a 0.25điểm
- Dung dịch đệm borate có đệm năng π=0.1 có: 0.5điểm
 
  
)(187.0
53393.0
*53393.0
1010
10*10
*303.2**303.2
2924.9
924.9
2
MC
CC
HK
HK
C
buffer
bufferbuffer
a
a
buffer
Như vậy để pha 1L đệm có đệm năng π=0.1 cần phải dùng luợng sodium tetrabotare tương 
đuơng với 0.187 mol B, tức là phải dùng 0.187/4 = 0.0468 mol Na2B4O7.10 H2O. 0.25điểm
372.38100794.1*209994.15*17811.10*498977.22*2
2742 10.
 OHOBNaM M 
Khối lượng muối cần lấy: m = 0.0468 * 381.372 = 17.848 g. 0.25điểm
Do dung dịch này có pH = 9.24 tức là [NaH2BO3] = [H3BO3] = 0.187/2 = 0.0935 M 0.25điểm nên 
cần phải dùng HCl để chỉnh pH về 9, tức là thay đổi tỷ lệ [NaH2BO3]/[H3BO3] sao cho pH = 9
theo phản ứng NaH2BO3 + HCl H3BO3 + NaCl 0.25điểm
 
 
 
 
 
  575.010lg24.99lg
24.0
33
32
33
32
33
32 
BOH
BONaH
BOH
BONaH
BOH
BONaH
pKpH a 0.5điểm
Lại có [NaH2BO3]+[H3BO3] = 0.187 M [NaH2BO3] = 0.068 M; [H3BO3] = 0.119 M. Vậy cần 
dùng 0.0935 – 0.0683 = 0.0352 mol HCl. 0.5điểm
Nếu giả thiết nồng độ HCl đậm đặc là 12M thì thể tich HCl cần lấy là V = 0.0252*1000/12 = 2.1 
mL
3. 3 điểm Chuẩn độ Ba2+ 0.05M bằng EDTA 0.05 M tại pH = 10.9 và chỉ thị NET. Hãy thiết lập điều 
kiện chuẩn độ. Hãy tính sai số của phép chuẩn độ khi lấy điểm cuối ở màu trung gian và màu rõ 
rệt. Hãy cho nhận xét về phép chuẩn độ này. Cho biết pKBaY = 7.8, pKBaNET = 3.0, chỉ thị NET có 
pKa2 = 6.3, pKa3 = 11.6, EDTA có pK1 = 2, pK2 = 2.67, pK3 = 6.7 và pK4 = 10.26.
Phương trình chuẩn độ: 0.25điểm
Ba’ + Y’ BaY
Phản ứng chỉ thị tại điểm tương đuơng: 0.25điểm
BaInd + Y’ BaY + Ind’
Phản ứng phụ: giữa Y và H+: Y4- + nH+ HnY(4-n)-. 
Tại pH = 10.9: 
       
23.110
10
10
11
1 09.0
26.10
9.10
1234
4
234
3
34
2
4)(
KKKK
H
KKK
H
KK
H
K
H
HY 
0.25điểm
Giữa Ind và H+: Ind3- + mH+ HmY(4-m)-.
Tại pH = 10.9:       01.610
10
10
11
1 78.0
6.11
9.10
123
3
23
2
3)(
KKK
H
KK
H
K
H
HNET 
 0.25điểm
pK’BaY = 7.8 – 0.09 = 7.7
pK’BaNET = 3.0 – 0.78 = 2.22 0.25điểm
Điều kiện chuẩn độ εNQ 6 có 
thể chuẩn độ chính xác đến 99.9% (mặc dù khoảng bước nhày hơi hẹp). 0.25điểm
F = 0.99 99% Ba2+ đã chuẩn độ 6.32
100
1 FoFoBa pDpCpBaDCC 0.25điểm
F = 1.00 100% Ba2+ thành BaY pBa = 0.5(pCo + pDF + pKBaY - pαY(H)) = 4.65 0.25điểm
F = 1.01 dư 1% Y’ so với Ba pBa = pKBaY - pαY(H) – p(F-1) = 7.7 – 2 = 5.7 0.25điểm
Khoảng bước nhảy: pBa: 3.6 – 5.7
Sai số chỉ thị: 
 Màu trung gian: pBa = pK’BaNET = 2.22 nằm ngoài bước nhảy, sai số thiếu rất lớn
%24100*
2
1
05.0
10
100*
110 22.2
),(
% 
OHLBao
pBa
Ind DC
cuoi
0.25điểm
 Màu rõ rệt: pBa = pK’BaNET +1 = 3.22 nằm ngoài bước nhảy, sai số thiếu
%4.2100*
2
1
05.0
10
100*
110 22.3
),(
% 
OHLBao
pBa
Ind DC
cuoi
 0.25điểm
Nhận xét: phép chuẩn độ này luôn mắc sai số thiếu do chỉ thị quá kém bền dẫn đến điểm 
cuối luôn luôn sớm hơn điểm tương đương. chỉ thị không phù hợp. 0.25điểm