Đề cương nghiên cứu ngắn: Kiểu hình bệnh nhân COPD ở Việt Nam

77
Hô hấp số 17/2018
ĐẶT VẤN ĐỀ
Mặc dù COPD là bệnh phòng và điều trị được 
nhưng hiện nay, trên phạn vi toàn cầu, bệnh đang 
tạo ra chi phí lớn trong chăm sóc y tế và là gánh 
nặng đối với đối với sức khỏe. Trong nhiều thập 
niên vừa qua, mặc dù xã hội và ngành y tế đã có 
nhiều cố gắng, tập trung cao trong việc điều trị và 
phòng bệnh nhưng trong một tương lai gần, bệnh 
vẫn có khuynh hướng gia tăng do tình trạng già 
hóa dân số đi kèm với ô nhiễm khí thở và tình 
trạng hút thuốc lá không kiểm soát. Bên cạnh đó, 
hiện tại hình ảnh thực COPD vẫn còn rất đáng lo 
ngại do bệnh không được chẩn đoán, không được 
chẩn đoán sớm và nhất là không được quản lý và 
điều trị hiệu quả. 
Những tiến bộ quan trọng về hiểu biết bản 
chất bệnh học COPD trong khoảng một thập niên 
trở lại đây và nhiều loại hình trị liệu mới bằng 
thuốc cũng như không bằng thuốc đã được áp 
dụng trong COPD đang tạo ra sự can thiệp có tính 
tích cực vào tiến trình bệnh lý mà trước đây chúng 
ta nhìn nhận một cách rất bi quan - không thể hồi 
phục. Hiệu quả của những trị liệu can thiệp này 
cơ bản dựa trên đặc tính riêng có của từng người 
bệnh trong mối tương tác giữa cơ thể chủ (có tính 
cơ địa) và các tác động từ môi trường (bên trong 
hay bên ngoài cơ thể). Nền tảng của mối tương 
tác này là phản ứng viêm và có thể phát hiện, 
xác định mối tương tác bằng các triệu chứng bên 
ngoài hay bằng các dấu ấn (marker) viêm. Tập 
hợp các triệu chứng lâm sàng và sinh học có thể 
cho chúng ta nhận biết một dạng hình thái bệnh 
học riêng trong COPD mà thuật ngữ y học hiện 
nay hay sử dụng là “kiểu hình” hay phenotype 
trên từng bệnh nhân. 
Nhiều nghiên cứu gần đây, gồm cả các nghiên 
cứu RCT, đều có chung nhận định điều trị theo 
kiểu hình không chỉ cải thiện tốt triệu chứng, tăng 
chất lượng cuộc sống của người bệnh mà thậm 
chí còn cải thiện được chức năng phổi một cách 
có ý nghĩa. Do vậy, xác định kiểu hình bệnh nhân, 
nhất là ngay từ khi chẩn đoán và khởi đầu điều 
trị và theo dõi trong suốt quá trình quản lý điều 
trị người bệnh, là rất quan trọng. Trong đa số các 
trường hợp, triệu chứng lâm sàng và sinh học để 
xác định kiểu hình là có thể thực hiện được trong 
điều kiện thực hành thường quy ở Việt Nam.Đây 
là cơ sở để nghiên cứu này thực hiện.
Mục tiêu: 
- Nhận định kiểu hình bệnh nhân COPD ở 
Việt Nam.
- So sánh sự khác biệt kiểu hình trên 2 nhóm 
bệnh nhân chưa và đã được quản lý điều trị.
Bệnh nhân và phương pháp nghiên cứu:
- Thiết kế nghiên cứu: mô tả, cắt ngang, đa 
trung tâm, thực hiện ở cộng đồng. 
Đề cương nghiên cứu ngắn
KIỂU HÌNH BỆNH NHÂN COPD Ở VIỆT NAM
TS.BS NGUyễN VăN THÀNH (T/M Ban chủ nhiệm)
Ban chủ nhiệm:
 PGS.TS.BS ĐINH NGọC SỸ (Tổng Hội Y học Việt Nam)
 TS.BS NGUyễN VăN THÀNH (Hội Lao và Bệnh phổi Việt Nam)
 THS.BS CAO THỊ MỸ THÚy (BV Đa khoa TW Cần Thơ)
Tên giao dịch: PACOV(Phenotype of Asthma and COPD in Vietnam)
Từ khóa: COPD (Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính), phenotype (kiểu hình)
 NghiêN cứu
78
Hô hấp số 17/2018
- Bệnh nhân: Chẩn đoán COPD dựa vào tiêu 
chuẩn chẩn đoán COPD của GOLD guideline.
Nguồn bệnh từ khám tầm soát chủ động từ 
cộng đồng, trong đó gồm cả bệnh nhân được chẩn 
đoán mới COPD và bệnh nhân COPD được chẩn 
đoán và điều trị như COPD. Bệnh nhân được chia 
thành 2 nhóm: 1) bệnh nhân COPD mới chẩn 
đoán và chưa sử dụng thuốc hô hấp để điều trị và 
2) bệnh nhân COPD đã được chẩn đoán và điều 
trị như COPD từ 3 tháng trở lên.
Số lượng bệnh nhân xác định bằng công thức 
tính cỡ mẫu cho nghiên cứu xác định một tỷ lệ, 
với p (tỷ lệ tham chiếu)=25%, sai số (ε)=0,05. 
Phân tích thống kê có ý nghĩa ở ngưỡng 0,05. 
Các đặc điểm để chẩn đoán hướng tới 
phenotype dựa trên: đặc điểm dân số học, tiền sử, 
triệu chứng lâm sàng, triệu chứng Xquang ngực 
thường quy thẳng, công thức máu ngoại vi, CRP 
và chức năng phổi (spirometry theo chuẩn GOLD 
guideline). Các đặc điểm trên sẽ được phân tích 
so sánh giữa hai nhóm chưa và có điều trị như 
COPD (hình sơ đồ nghiên cứu).
- Phân tích thống kê: So sánh các biến phân 
loại giữa các nhóm bằng cách sử dụng test Pearson 
chi-squared và Fisher exact (hoặc test phi tham số 
Mann-Whitney và Kruskal-Wallis cho các biến 
định lượng). 
- Vấn đề đạo đức nghiên cứu: Nghiên cứu thực 
hiện theo “Hướng dẫn quốc gia về đạo đức trong 
nghiên cứu y sinh học” (Bộ Y tế 2013). Nội dung 
y đức nghiên cứu trên đã được phê duyệt bởi hội 
đồng khoa học khi phê duyệt đề cương nghiên cứu.
Hình sơ đồ nghiên cứu
Dự kiến kết quả nghiên cứu:
Nghiên cứu sẽ cung cấp được nhận dạng 
kiểu hình COPD cơ bản dựa trên đánh giá 
lâm sàng và các xét nghiệm thường quy khả 
thi trong thực tế thực hành khám chữa bệnh 
thường quy ở Việt Nam. Nội dung mà nghiên 
cứu này thực hiện cho đến nay chưa được có 
số liệu ở Việt Nam. 
Thời gian thực hiện:
- Xây dựng đề cương và thông qua hội đồng 
khoa học: đến tháng 2/2019
- Tầm soát cộng đồng: đến tháng 6/2019
- Phân tích số liệu và báo cáo: đến tháng 
7/2019
- Thực hiện các thủ tục nghiệm thu và công 
bố: đến tháng 8/2019
 NghiêN cứu
79
Hô hấp số 17/2018
Kinh phí:
- Kinh phí tự có của Hội
- Kinh phí gọi tài trợ từ các đối tác xã hội hóa
- Kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước.
Liên lạc và mời tham gia:
PACOV đang thực hiện các thủ tục đăng ký, 
gọi tài trợ. PACOV sẽ rất hân hạnh nhận được sự 
tham gia của các cá nhân, đơn vị, tổ chức dưới 
danh nghĩa tham gia nghiên cứu, tham gia hội 
đồng khoa học, tham gia các hoạt động triển khai 
nghiên cứu và tham gia tài trợ. 
Xin liên lạc với Ban chủ nhiệm:
- PGS.TS.BS Đinh Ngọc Sỹ (Tổng Hội Y 
học Việt Nam): [email protected]
- TS.BS Nguyễn Văn Thành (Hội Lao và 
Bệnh phổi Việt Nam): [email protected]
- ThS.BS Cao Thị Mỹ Thúy (BV Đa khoa 
TW Cần Thơ): [email protected]
 Thông Tin - Thông báo
80
Hô hấp số 17/2018
TẠP CHÍ HÔ HẤP XIN THÔNG BÁO TỚI QUÝ BẠN ĐọC
*****
1. Văn phòng Hội tại Cần Thơ đang phát hành Thẻ Hội viên 2019. Xin liên lạc với:
Phạm Trần Mộng Thảo (Văn phòng Hội Lao và Bệnh phổi VN tại Cần Thơ)
Mobile: 0909443413, E-mail: [email protected]
2. Dự án ENHANCE do THYH Việt Nam chủ trì, Hội Lao và Bệnh phổi VN phối hợp thực hiện 
đang triển khai giai đoạn 2, bao gồm nghiên cứu PACOV. Xin liên hệ để biết và tham gia:
- PGS.TS.BS Đinh Ngọc Sỹ (Tổng Hội Y học Việt Nam): [email protected]
- TS.BS Nguyễn Văn Thành (Hội Lao và Bệnh phổi Việt Nam): [email protected]
- ThS.BS Cao Thị Mỹ Thúy (BV Đa khoa TW Cần Thơ): [email protected]
3. NICE-VN: Phần mềm đào tạo và cấp chứng nhận CME đã hoạt động. Hiện nay trên NICE-VN 
đang có 3 nội dung: 1) Chẩn đoán sớm COPD, 2) Xác định và xử trí hen nặng khó điều trị (SRA) và 3) 
Xử trí 72 giờ đầu Viêm phổi cộng đồng. 
Bạn đọc có thể truy cập để học và nhận chứng nhận CME on line.
4. Tất cả các thông tin hoạt động của Hội 2019 đều đang và sẽ cập nhật liên tục trên web: www.
hoitho-cuocsong.org.vn
5. Liên hệ đăng in và đặt Tạp chí Hô hấp:
Văn phòng Hội tại Cần Thơ, xin liên lạc với: Phạm Trần Mộng Thảo (Văn phòng Hội Lao và Bệnh 
phổi VN tại Cần Thơ): Mobile: 0909443413, E-mail: [email protected]