Đánh giá sự thay đổi chất lượng cuộc sống bằng bộ câu hỏi ASTA ở bệnh nhân ngoại tâm thu thất trước và sau điều trị đốt điện

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 77,12.201678
Đánh giá sự thay đổi chất lượng cuộc sống bằng 
bộ câu hỏi ASTA ở bệnh nhân ngoại tâm thu thất 
trước và sau điều trị đốt điện
Phan Đình Phong, Lê Văn Thủy
Trường Đại học Y Hà Nội
TÓM TẮT
Tổng quan: Ngoại tâm thu thất (NTTT) là rối 
loạn nhịp tim thường gặp, bệnh có thể gây nhiều 
triệu chứng và ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống 
người bệnh. Triệt đốt bằng năng lượng sóng có tần 
số radio qua đường ống thông (đốt điện) ngoại tâm 
thu thất là phương pháp điều trị mang tính triệt để 
và an toàn. Một số nghiên cứu ngoài nước đã chứng 
minh đốt điện giúp cải thiện chất lượng cuộc sống 
cho người bệnh.
Đối tượng và phương pháp: Chúng tôi nghiên 
cứu trên 41 bệnh nhân (8 nam, 33 nữ) có NTTT 
được điều trị bằng năng lượng sóng có tần số radio 
qua đường ống thông (đốt điện) thành công tại 
Viện Tim mạch Việt Nam. Đánh giá sự thay đổi chất 
lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe (HRQOL) 
trước và sau đốt điện 6 tháng bằng việc sử dụng bộ 
câu hỏi ASTA (Arrhythmia-Specific questionnaire 
for Tachycardia and Arrhythmia). 
Kết quả: HRQOL được cải thiện có ý nghĩa vào 
thời điểm 3 tháng sau đốt điện. Điểm ASTA trung 
bình sau đốt điện là 9,3±8,3 giảm có ý nghĩa thống 
kê so với trước điều trị là 42,9±20 điểm (p < 0,05). 
Sự cải thiện HRQOL ở bệnh nhân NTTT sau điều 
trị đốt điện phụ thuộc vào mức độ nặng của triệu 
chứng trước can thiệp; không thấy mối liên quan 
của CLCS với tổng số ngoại tâm thu trên 24 giờ.
Kết luận: Có sự cải thiện chất lượng cuộc sống 
liên quan đến sức khỏe ở bệnh nhân ngoại tâm thu 
thất sau khi được điều trị đốt điện thành công.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngoại tâm thu thất là một trong những rối loạn 
nhịp tim thường gặp. NTTT có thể gây nhiều triệu 
chứng và đôi khi gây nguy hiểm vì có thể khởi phát 
các rối loạn nhịp thất trầm trọng hơn như nhịp 
nhanh thất, rung thất. Các nghiên cứu cũng chứng 
minh NTTT số lượng nhiều có thể gây ảnh hưởng 
nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Hiện nay, đốt điện sử dụng năng lượng sóng 
có tần số radio đã trở thành lựa chọn điều trị cho 
một số bệnh nhân NTTT gây nhiều triệu chứng và 
không đáp ứng với điều trị nội khoa. 
Nhiều bộ câu hỏi chuyên biệt đã ra đời nhằm 
đánh giá chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân bị rối 
loạn nhịp tim cũng như đánh giá hiệu quả của các 
phương pháp điều trị. ASTA là bộ câu hỏi chuyên 
biệt áp dụng cho các trường hợp rối loạn nhịp 
nhanh, trong đó có ngoại tâm thu thất, đây là bộ 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 77,12.2016 79
câu hỏi đã được chứng minh độ tin cậy và cho phép 
đánh giá toàn diện cả gánh nặng triệu chứng lẫn 
ảnh hưởng của rối loạn nhịp tim tới chất lượng cuộc 
sống của người bệnh.
Tại Việt Nam đến nay chúng tôi chưa thấy có 
nghiên cứu nào đánh giá về chất lượng cuộc sống 
ở các bệnh nhân ngoại tâm thu thất trước và sau 
đốt điện. Do vậy chúng tôi tiến hành đề tài nhằm 
2 mục tiêu:
1. Đánh giá sự thay đổi chất lượng cuộc sống của 
bệnh nhân ngoại tâm thu thất trước và sau điều trị 
đốt điện.
2. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng 
cuộc sống và sự thay đổi CLCS ở bệnh nhân ngoại tâm 
thu thất trước và sau điều trị đốt điện.
TỔNG QUAN
Khái niệm về bộ câu hỏi ASTA
Là bộ câu hỏi chuyên biệt cho các rối loạn nhịp 
nhanh. Mục đích chính của bộ câu hỏi là đánh giá 
gánh nặng triệu chứng và chất lượng cuộc sống liên 
quan đến sức khỏe (HRQOL) của người bệnh.
Cấu trúc và cách lượng giá bộ câu hỏi ASTA
Bộ câu hỏi ASTA gồm 3 phần,
• Phần I: Mô tả những thông tin chung về nhân 
khẩu học.
• Phần II: Gánh nặng của những triệu chứng đặc 
hiệu liên quan tới rối loạn nhịp tim.
Gồm 9 câu hỏi, mỗi câu cho 4 lựa chọn trả lời 
tương tự nhau từ 0 tới 3. Đó là “Không”, “ Có, ở một 
chừng mực nào đó”, “Có, khá nhiều”, “Có, nhiều”. 
Điểm của tất cả 9 mục câu hỏi được cộng tổng, 
người bệnh có tổng điểm càng cao thì triệu chứng 
liên quan đến rối loạn nhịp tim càng nặng. 
• Phần III: Chất lượng cuộc sống liên quan đến 
sức khỏe.
Gồm 13 câu hỏi, mô tả những ảnh hưởng của 
rối loạn nhịp tới tình trạng cuộc sống hàng ngày của 
người bệnh. Trong đó, 7 câu hỏi đánh giá về phần 
chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe thể 
chất, 6 câu hỏi thuộc phần sức khỏe tâm thần. Điểm 
của mỗi lựa chọn trả lời gồm có: “Không”(0), “Có, 
ở một chừng mực nào đó”(1), “Có, khá nhiều”(2), 
“Có, nhiều” (3). Điểm của phần đánh giá chất 
lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe thay đổi 
từ 0 đến 39. Điểm số càng cao phản ánh sự ảnh 
hưởng càng xấu của bệnh lý rối loạn nhịp tim tới 
chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe. Điểm 
số phần sức khỏe thể chất từ 0 đến 21, còn điểm số 
của sức khỏe tinh thần từ 0 đến 18.
Điểm của các phần sau đó được chuyển đổi theo 
công thức:
Điểm chuyển đổi =
Điểm thực tế - Điểm tối thiểu
x 100
Khoảng điểm
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Tiêu chuẩn lựa chọn
Đối tượng chọn vào nghiên cứu là những bệnh 
nhân đã được chẩn đoán ngoại tâm thu thất có chỉ 
định và được tiến hành thăm dò điện sinh lý, can thiệp 
triệt đốt ổ rối loạn nhịp bằng năng lượng sóng có tần 
số radio qua đường ống thông từ tháng 11/2013 đến 
tháng 3/2014 tại Viện Tim mạch Việt Nam.
Chỉ định thăm dò điện sinh lý và triệt đốt bằng 
năng lượng sóng có tần số radio qua đường ống 
thông dựa trên khuyến cáo của Hội Tim mạch Việt 
Nam và các Hội Tim mạch Hoa Kỳ, Hội Tim mạch 
Châu Âu.
Tiêu chuẩn loại trừ
Bệnh nhân được tiến hành điều trị bằng năng 
lượng sóng có tần số radio nhưng chưa thành công. 
Bệnh nhân tái phát sau điều trị.
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 77,12.201680
Bệnh nhân không đồng ý tham gia vào nghiên 
cứu.
Bệnh nhân có kèm theo các bệnh nội khoa mạn 
tính có ảnh hưởng đến CLCS bao gồm: ung thư, 
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính...
Quy trình nghiên cứu
Bệnh nhân chẩn đoán ngoại tâm thu thất có chỉ định thăm dò điện sinh lý
và điều trị RF
Khai thác đặc điểm bệnh
nhân, tiền sử, một số yếu tố
lâm sàng và cận lâm sàng
Hỏi bộ câu hỏi ASTA lần 1
Không thành
công

ủ thuật thành công
Bệnh nhân được tiến hành thăm dò
điện sinh lý và điều trị đốt điện
Phỏng vấn bệnh nhân sau 3 tháng
điều trị về gánh nặng triệu chứng và
HRQoL bằng câu hỏi ASTA
Xử lý số liệu và báo cáo kết quả
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm Số lượng Tỷ lệ% 
Đặc điểm cá 
nhân, xã hội
Tuổi 46,9±12
Nam/Nữ 8/33 19,5/80,5
Có gia đình/Độc thân 40/1 97,6/2,4
Có việc làm/Về hưu 30/11 73,2/26,8
Kinh tế khó khăn/Ổn định 34/7 82,9/17,1
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 77,12.2016 81
Tiền sử, lâm sàng, 
cận lâm sàng
THA 13 31,7
Bệnh mạch vành 2 4,9
Bệnh cơ tim giãn 1 2,5
Bệnh lý van tim 0 0
Số lượng NTTT/24h (%) 19,8 ± 8,2
Số lượng vừa/nhiều/rất nhiều 6/19/16 14,6/46,3/39
NTT/T 1 ổ/nhiều ổ 35/5 87,8/12,2
Dùng thuốc chống RLNT 32 78
Bảng 2. Triệu chứng trước và sau đốt điện (theo % xuất hiện)
Trước đốt điện Sau 3 tháng p
Khó thở khi gắng sức 73,2 24,4 < 0,05
Khó thở khi nghỉ 63,4 9,8 < 0,05
Chóng mặt 68,3 11,1 < 0,05
Da tái, vã mồ hôi lạnh 43,9 14,6 < 0,05
Mệt mỏi 87,8 36,6 < 0,05
Chán nản 92,7 29,3 < 0,05
Đau ngực 78 51,2 < 0,05
Nặng ngực, khó chịu 87,8 51,2 < 0,05
Lo lắng 82,9 17,1 < 0,05
Nhận xét: Bệnh nhân trong nghiên cứu của 
chúng tôi có tuổi trung bình 46,9±12, thấp nhất là 
21 cao nhất là 62 tuổi. Nữ giới chiếm 80,5% trong 
số bệnh nhân nghiên cứu, các kết quả nghiên cứu 
cho thấy số lượng bệnh nhân nữ bị bệnh và được 
can thiệp nhiều gấp 4 lần nam giới. Kết quả này 
tương tự với nhiều nghiên cứu khác trên thế giới 
cũng như trong nước.
Nhận xét: Trước đốt điện, các triệu chứng của 
rối loạn nhịp đều xuất hiện ở trên 50% bệnh nhân. 
Sau đốt điện, tỷ lệ xuất hiện của tất cả các triệu 
chứng đều giảm, triệu chứng tồn dư hay gặp sau đốt 
điện là nặng ngực, cảm giác khó chịu ở ngực hay đau 
ngực. Điều này có thể liên quan đến việc can thiệp 
bằng năng lượng sóng tần số radio có thể gây tổn 
thương một số cấu trúc của tim, tuy nhiên hầu hết 
các bệnh nhân có triệu chứng ở mức độ nhẹ, không 
cần thiết phải điều trị. 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 77,12.201682
Bảng 3. Điểm ASTA đánh giá gánh nặng triệu chứng, chất lượng cuộc sống trước và sau đốt điện 3 tháng
Điểm triệu chứng
CLCS liên quan sức 
khỏe thể chất
CLCS liên quan sức 
khỏe tinh thần
CLCS
Trước đốt điện 36,8±14,9 26,7±17,2 29,7±13,8 42,9±20
Sau 3 tháng 10,7±9,2 7±7,8 11,9±12,3 9,3±8,3
P < 0,05 < 0,05 < 0,05 < 0,05
Bảng 4. Liên quan giữa tuổi, số lượng ngoại tâm thu trên 24h, gánh nặng triệu chứng với chất lượng cuộc sống 
trước đốt điện và sự cải thiện điểm ASTA sau đốt điện
SKTC SKTT CLCS
THay đổi 
CLCS
Gánh nặng triệu chứng
r 0,556 0,511 0,641 0,594
p < 0,05 < 0,05 < 0,05 < 0,05
Tuổi
r -0,069 0,114 0,08 -0,139
p 0,668 0,476 0,959 0,385
Số lượng ngoại tâm thu 
trung bình/24h
r -0,11 -0,016 0,001 -0,086
p 0,974 0,921 0,999 0,593
Nhận xét: Gánh nặng triệu chứng có mối quan hệ 
tuyến tính tương đối chặt với chất lượng cuộc sống liên 
quan tới sức khỏe thể chất, sức khoẻ tinh thần và CLCS 
nói chung, cũng như mức độ cải thiện điểm ASTA sau 
điều trị (với tương ứng r = 0,64, r = 0,55, r = 0,51, r = 
0,54). Mặt khác cả gánh nặng triệu chứng và chất lượng 
cuộc sống trên các lĩnh vực đều không bị ảnh hưởng bởi 
số lượng ngoại tâm thu thất ghi bởi Holter ĐTĐ 24 giờ. 
Điều này nói lên rằng để đánh giá một cách toàn diện 
các bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim nếu chỉ dựa trên các 
phương tiện lâm sàng, cận lâm sàng là không đủ mà cần 
bổ sung các công cụ đánh giá chủ quan của người bệnh 
trong đó các bộ câu hỏi chuyên biệt để đánh giá gánh 
nặng triệu chứng và chất lượng cuộc sống như bộ câu 
hỏi ASTA là rất có giá trị.
KẾT LUẬN
1. Chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe 
được cải thiện ở bệnh nhân sau đốt điện. Điểm 
ASTA trung bình sau đốt điện giảm có ý nghĩa 
thống kê so với trước điều trị với p < 0,05.
2. Chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân NTT/T phụ 
thuộc những yếu tố.
- Sự thay đổi chất lượng cuộc sống sau đốt điện 
phụ thuộc vào gánh nặng triệu chứng của người 
bệnh trước điều trị. Mức độ cải thiện chất lượng 
cuộc sống nhiều hơn ở những bệnh nhân có triệu 
chứng càng nhiều.
- Không thấy liên quan của chất lượng cuộc sống, 
gánh nặng bệnh tật với số lượng NTT trên 24h.
Nhận xét: Sau can thiệp điểm số trung bình trên 
các mặt gánh nặng triệu chứng, điểm ASTA đánh 
giá sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần và CLCS 
chung giảm có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên, ở mức 
độ cải thiện là khác nhau, sau điều trị, chất lượng 
cuộc sống liên quan đến sức khỏe thể chất của 
người bệnh được cải thiện rõ ràng hơn so với sức 
khỏe tinh thần. 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 77,12.2016 83
ABSTRACT
Background: Ventricular premature contraction (VPC) is very common cardiac arrhythmia and can 
causea profoundly negative impact on a person's daily life, leading to impaired health-related quality of life 
(HRQOL). Radiofrequency catheter ablation remains the treatment of choice for PVCs. Some previous 
studies showed successful ablation help improve patient’s HRQOL.
Objective and methods: The aim was to assess of HRQOL in patients with PVCs using the ASTA 
(Arrhythmia-Specific questionnaire in Tachycardia and Arrhythmia) and the change of HRQOL at 3 
months after successful ablation. 
Results: 41 consecutive patients (8 male and 33 female) with PVCs underwentRF catheter ablation 
at the Vietnam Heart Institute. There was an improvement in ASTA symptom scale and HRQOL at 
3 months after successful catheter ablation. ASTA score was 42,9±20 and 9,3±8,3, before and after 
treatment, respectively (p < 0.05). 
Conclusions: Successful radiofrequency catheter ablation can improve HRQOL in patients with 
PVCs.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. G. H. Guyatt, D. H. Feeny and D. L. Patrick (1993), Measuring health-related quality of life, Ann Intern 
Med. 118(8), tr. 622-9.
2. R. Mayou and B. Bryant (1993), Quality of life in cardiovascular disease, Br Heart J. 69(5), tr. 460-6.
3. D. P. Zipes and et al (2006), ACC/AHA/ESC 2006 guidelines for management of patients with 
ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death-executive summary: A report of 
the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force and the European Society 
of Cardiology Committee for Practice Guidelines (Writing Committee to Develop Guidelines for 
Management of Patients with Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death) 
Developed in collaboration with the European Heart Rhythm Association and the Heart Rhythm 
Society, Eur Heart J. 27(17), tr. 2099-140.
4. Ulla Walfridsson (2011), Assessing Symptom Burden and Health-Related Quality of Life in patients 
living with arrhythmia and ASTA: Arrhythmia-Specific questionnaire in Tachycardia and Arrhythmia, chủ 
biên, Linköping, Linköping.
5. R. S. Bubien et al (1996), Effect of radiofrequency catheter ablation on health-related quality of life and 
activities of daily living in patients with recurrent arrhythmias, Circulation. 94(7), tr. 1585-91.
6. C. X. Huang et al (2006), Quality of life and cost for patients with premature ventricular contractions by 
radiofrequency catheter ablation, Pacing Clin Electrophysiol. 29(4), tr. 343-50.
7. M. A. Hlatky and P. Wang (2006), Improvement in quality of life after radiofrequency ablation, Pacing 
Clin Electrophysiol. 29(4), tr. 341-2.