Đánh giá hiệu quả huyết động sớm sau đặt máy tạo nhịp tim bằng phương pháp siêu âm Doppler tim

NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016 137
Đánh giá hiệu quả huyết động sớm sau đặt máy tạo 
nhịp tim bằng phương pháp siêu âm Doppler tim 
Huỳnh Kim Phượng*, Phạm Trung Kiên** 
Bệnh viện Chợ Rẫy* 
Bệnh viện Nhân dân 115**
TÓM TẮT 
Đặt vấn đề: Can thiệp đặt máy tạo nhịp tim 
(MTNT) được khuyến cáo chỉ định đối với rối loạn 
nhịp chậm vì mang lại lợi ích về huyết động và chất 
lượng cuộc sống.
Mục tiêu: Nghiên cứu nhằm đánh giá sự biến 
đổi của các chỉ số huyết động khảo sát qua siêu âm 
Doppler tim, so sánh trước và sau can thiệp đặt 
MTNT.
Phương pháp: Nghiên cứu quan sát tiến cứu 
theo thời gian với nhóm chứng tự thân so sánh 
trước và sau can thiệp đặt máy tạo nhịp trên bệnh 
nhân điều trị tại BV Nhân dân 115.
Kết quả: Qua 12 tháng khảo sát, có 96 bệnh 
nhân với độ tuổi trung bình 67,8 tuổi được đặt 
MTNT tại BV Nhân dân 115, trong đó bao gồm 
11 bệnh nhân được đặt MTNT 2 buồng và 85 bệnh 
nhân được đặt MTNT 1 buồng. Khảo sát ghi nhận 
tăng phân suất tống máu (+3,78%), tăng thể tích 
nhát bóp SV (+7,66 ml), tăng chỉ số nhát bóp SVI 
(+5,47 ml/m2), tăng cung lượng tim (+1,21 L/ph), 
tăng chỉ số tim CI (+0,34 L/ph/m2); tương tự ghi 
nhận có giảm chỉ số tim lồng ngực (-3,10%), giảm 
đường kính thất trái cuối tâm thu (-2,28) và giảm 
áp lực động mạch phổi tâm thu (5,25 mmHg). Sự 
cải thiện của 8 chỉ số này độc lập với các bệnh lý nội 
khoa nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy 
tim, bệnh mạch vành, bệnh van tim.
Kết luận: Can thiệp đặt MTNT điều trị blốc 
nhĩ thất hoặc có hội chứng nút xoang bệnh lý giúp 
cải thiện 8 chỉ số huyết động khảo sát trên siêu âm 
Doppler tim.
Từ khóa: Cải thiện huyết động, máy tạo nhịp 
tim, bloc nhĩ thất, hội chứng nút xoang bệnh lý. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Rối loạn nhịp tim là một bệnh lý nặng và phức 
tạp trong chuyên ngành tim mạch học. Với tỷ lệ 
mắc là 4,42% bệnh nhân điều trị nội trú, tỷ lệ tử 
vong riêng do các rối loạn nhịp tim đã chiếm đến 
38,8% bệnh nhân tử vong tại bệnh viện[1]. Với sự 
biến chuyển về mô hình dịch tễ học sức khỏe, trong 
đó có sự già hóa của dân số, sự xuất hiện nhiều bệnh 
lý mãn tính phối hợp như tăng huyết áp, nhồi máu 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016138
cơ tim, suy tim... làm cho việc quản lý và điều trị rối 
loạn nhịp tim ngày càng có nhiều thách thức.
Trong số các bệnh lý về nhịp tim, rối loạn nhịp 
chậm rất thường gặp, ảnh hưởng đến chất lượng 
sống và có nguy cơ cao gây tử vong rất cao, đặc 
biệt là đối với bệnh nhân là người cao tuổi. Đặt 
máy tạo nhịp tim là chỉ định điều trị hàng đầu đối 
với các rối loạn nhịp chậm. Trong đó đặt máy tạo 
nhịp tim vĩnh viễn là phương pháp điều trị cơ bản, 
an toàn nhất, góp phần nâng cao chất lượng cuộc 
sống của bệnh nhân, đã được chứng minh bởi 
nhiều nghiên cứu có đối chứng quan trọng trên thế 
giới[3],[6]. Chính với hiệu quả điều trị cao, chỉ định 
đặt MTNT ngày càng trở nên phổ biến trong điều 
trị bệnh rối loạn nhịp chậm[1].
Ở Việt Nam, trường hợp đặt máy tạo nhịp tim 
vĩnh viễn đầu tiên được thực hiện vào năm 1973 tại 
Hà Nội. Đến nay đã có nhiều trung tâm có thể thực 
hiện được phương pháp điều trị này và bước đầu đã 
có những báo cáo đánh giá kết quả điều trị[7],[8],[9]. 
Tuy nhiên, các nghiên cứu này thường tập trung 
vào việc mô tả khía cạnh kỹ thuật, các biến chứng 
ngắn hạn - dài hạn và sự cải thiện về mặt sinh lý chức 
năng của việc đặt máy tạo nhịp, các biến đổi huyết 
động học trong tạo nhịp tim sau đặt máy tạo nhịp 
chưa được nhiều tác giả quan tâm, nhất là trên quần 
thể người Việt Nam. Xuất phát từ nhu cầu cần theo 
dõi chặt chẽ trong chăm sóc bệnh nhân, chúng tôi 
đánh giá hiệu quả huyết động sớm sau đặt máy tạo 
nhịp tim bằng phương pháp siêu âm Doppler tim 
trên các bệnh nhân tại Bệnh viện Nhân dân 115.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đây là nghiên cứu quan sát tiến cứu theo thời 
gian sử dụng mô hình nhóm chứng tự thân. Trong 
đó các kết quả khảo sát sẽ được so sánh bắt cặp 
trước và sau can thiệp và các số liệu được xử lý 
bằng phần mềm SPSS 11.5. Mẫu nghiên cứu bao 
gồm tất cả bệnh nhân được chẩn đoán có blốc nhĩ 
thất (BLNT) hoặc có hội chứng nút xoang bệnh 
lý (HCNXBL), có chỉ định và được cấy máy tạo 
nhịp vĩnh viễn tại Bệnh viện Nhân dân 115 Thành 
phố Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 
5/2014 đến tháng 6/ 2015. 
Để tránh làm ảnh hưởng sai lệch kết quả khảo 
sát, chúng tôi loại trừ khỏi mẫu nghiên cứu những 
trường hợp bệnh nhân có tử vong tại viện vì nguyên 
nhân bất kỳ không liên quan đến tình trạng rối loạn 
nhịp; hoặc có nhiều bệnh lý nặng phối hợp; hoặc có 
bệnh van tim, bệnh tim bẩm sinh (ngoại trừ hở van 
hai lá nhẹ); có cấy máy nhưng không đo được các 
chỉ số huyết động đảm bảo cho so sánh cặp. 
Các chỉ số huyết động được chúng tôi đánh giá 
tại 2 thời điểm: ngay trước can thiệp đặt máy tạo 
nhịp tim và sau khi cấy máy từ ngày 3 đến ngày 5. 
Chúng tôi sử dụng máy siêu âm Doppler màu với 
đầy đủ các chức năng Doppler xung và Doppler liên 
tục, sử dụng cả TM, 2D, và Doppler màu bằng máy 
PHILIP EnViSor C. 
Để kiểm soát được các yếu tố gây nhiễu, sai số 
liên quan đến người thực hiện đo đạt, tất cả bệnh 
nhân đều được siêu âm bởi cùng một bác sĩ siêu 
âm. Người này hoàn toàn không biết về mục tiêu 
nghiên cứu (hình thức mù đôi). Các kết quả đo đạt 
từ máy siêu âm được thực hiện ba lần; giá trị trung 
bình của ba lần đo được xem là kết quả cuối cùng và 
sử dụng cho các phân tích, báo cáo. 
Liên quan đến chuẩn bị bệnh nhân cho siêu âm, 
tư thế bệnh nhân được thực hiện theo tư thế chuẩn: 
nằm nghiêng trái, đầu được gối cao, tay phải đưa lên 
đầu. Các thông tin về chiều cao (m) và cân nặng 
(kg) cả bệnh nhân cũng được đưa vào máy siêu âm 
để ước lượng. Máy có phần mềm tự tính thể tích co 
bóp và cung lượng tim trên các chỉ số cung cấp theo 
yêu cầu khi đo giúp tránh sai sót tính toán liên quan 
đến người thực hiện. Quá trình thực hiện siêu âm có 
điện tâm đồ đo đạt đồng bộ.
Các chỉ số đo đạt bao gồm: SV, CO và CI được 
đo ở phương thức tạo nhịp DDD hoặc VDD và sau 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016 139
đó cũng đo các thông số này ở phương thức VVI 
bằng cách chuyển phương thức tạo nhịp bằng máy 
chương trình với tần số tạo nhịp như nhau là 70 
chu kỳ/phút, nếu bệnh nhân được tạo nhịp theo 
phương thức DDD. Đối với bệnh nhân mang máy 
VDD, tần số tạo nhịp ở phương thức VVI sẽ lấy 
bằng tần số tạo nhịp ở phương thức VDD. Ví dụ, 
nếu ở phương thức VDD, tần số tạo nhịp là 75 chu 
kỳ/phút thì ở phương thức VVI cũng đặt tần số 75 
chu kỳ/phút. Qua phổ Doppler xung buồng tống 
thất trái cùng với đường kính buồng tống thất trái 
và tần số tim được ghi đồng bộ với siêu âm, máy cho 
ngay kết quả thể tích tống máu (SV) và cung lượng 
tim (CO).
Các bệnh nhân được gọi là giãn lớn thất trái khi 
đường kính cuối tâm trương thất trái lớn hơn giới 
hạn cho phép ứng với diện tích cơ thể. Tăng áp lực 
động mạch phổi được ghi nhận khi có áp lực được 
đo > 25 mmHg. Phân suất tống máu được coi là giảm 
khi EF < 55% ở các bệnh nhân không có hở van hai 
lá và hở van động mạch chủ từ trung bình trở lên.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Trong khoảng thời gian khảo sát 12 tháng, tổng 
cộng đã có 96 bệnh nhân có chỉ định đặt máy tạo 
nhịp tại Khoa Tim mạch C – Bệnh viện Nhân dân 
115. Tất cả các trường hợp này đều thỏa điều kiện 
chọn mẫu, không có trường hợp nào từ chối tham 
gia nghiên cứu hoặc có tiêu chuẩn loại trừ. Do vậy, 
tất cả 96 trường hợp bệnh đều được khảo sát, ghi 
nhận thông tin và đưa vào nghiên cứu.
Tuổi trung bình của bệnh nhân là 67,8 tuổi, trung 
vị là 70,0 tuổi và độ lệch chuẩn là 15,0 tuổi. Bệnh 
nhân trẻ nhất là 23 tuổi và bệnh nhân cao tuổi nhất 
là 93 tuổi. Biểu đồ phân bố có lệch về phía phải thể 
hiện đặc điểm bệnh tập trung ở người cao tuổi. Có 
7 bệnh nhân trẻ hơn 40 tuổi (chiếm tỷ lệ 7,5%). Sự 
phân bố này khác biệt với phân bố bình thường ở 
ngưỡng p = 0,028 (sử dụng phép kiểm One sample 
Kolmogorov Smirnov test).
So sánh tuổi theo giới tính, tuổi trung bình của 
bệnh nhân nữ là 69,4 tuổi, và của bệnh nhân nam 
là 65,0 tuổi. Sự khác biệt của tuổi trung bình giữa 2 
giới là 4,4 tuổi nhưng không có ý nghĩa thống kê với 
p = 0,234 (T student test).
Bảng 1. Đặc điểm dịch tễ của mẫu khảo sát
Chỉ số khảo sát Số lượng Tỷ lệ % trên tổng BN*
Giới tính
 Nam 59 63,5%
 Nữ 37 36,5%
Phân loại các loại loạn nhịp 
 BLNT độ III 53 55,20
 BLNT độ II kiểu II 12 12,61
 BLNT độ II kiểu 2/1 3 3,33
 BLNT cao độ 3 3,33
 HCNXBL 25 26,38
Triệu chứng lâm sàng và bệnh kết hợp
 Ngất 64 66,70
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016140
 Choáng váng 52 54,46
 Tăng huyết áp 20 20,83
 Bệnh động mạch vành 4 4,53
 Bệnh van tim 3 3,33
 Suy tim mạn tính 3 3,33
 Đái tháo đường 10 10,40
 Rối loạn lipid máu 15 15,62
 Ngất 64 66,50
 Choáng váng 52 54,46
Tỷ lệ ngất trong các loại rối loạn nhịp khác nhau
 BLNT Độ 3(53) 46 79,2%
 BLNT Độ 2(12) 6 50%
 BLNT Độ 2(3) 2 66,7%
 BLNT Cao độ(3) 2 66,7%
 HCNXBL (25) 10 40%
 Tổng (96) 64 66,7%
* Một bệnh nhân có thể xuất hiện phối hợp cùng lúc nhiều bệnh, nhiều triệu chứng nên tỷ lệ % tính dựa trên tổng 
bệnh nhân
Bảng 2. Biến đổi các chỉ số tim mạch trước và sau can thiệp
Chỉ số khảo sát
Trung bình (ĐLC) Trung bình thay 
đổiTrước can thiệp Sau can thiệp
Chỉ số PM 52,06 (4,72) 48,97 (4,12) -3,10 (2,60)
Đường kính thất trái cuối tâm thu 28,47 (3,97) 26,19 (3,43) -2,28 (2,19)
Phân suất tống máu EF % 62,46 (7,65) 66,24 (6,18) +3,78 (3,49)
Thể tích nhát bóp SV (ml) 59,14 (7,11) 66,8 (8,86) +7,66 (4,28)
Chỉ số nhát bóp SVI (ml/m2) 38,83 (5,36) 44,3 (6,16) +5,47 (3,77)
Cung lượng tim CO (l/ph) 4,92 (0,86) 6,14 (0,99) +1,21 (0,50)
Chỉ số tim CI (l/ph/m2) 3,23 (0,57) 4,07 (0,68) +0,83 (0,34)
Áp lực động mạch phổi tâm thu PAPs (mmHg) 28,94 (7,18) 23,44 (4,98) -5,49 (5,25)
*Tất cả 8 chỉ số đánh giá bắt cặp đều ghi nhận có sự thay đổi trước và sau can thiệp ở mức ý nghĩa p < 0,001 (sử phép kiểm 
paired sample T student)
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016 141
Biểu đồ 1. Sự biến đổi của các chỉ số huyết động sớm trước và sau can thiệp đặt máy tạo nhịp tim
Kết quả khảo sát 8 chỉ số về huyết động tim giai 
đoạn sớm ngay sau can thiệp đặt máy tạo nhịp đều ghi 
nhận có sự thay đổi có ý nghĩa thống kê theo hướng 
có cải thiện so với thời điểm trước can thiệp. Cụ thể, 
chúng tôi ghi nhận tăng phân suất tống máu, tăng thể 
tích nhát bóp SV, tăng chỉ số nhát bóp SVI, tăng cung 
lượng tim, tăng chỉ số tim CI; tương tự ghi nhận có 
giảm chỉ số tim lồng ngực, giảm đường kính thất trái 
cuối tâm thu và giảm áp lực động mạch phổi tâm thu.
Để kiểm tra tính ổn định của kết quả ghi nhận, 
chúng tôi tiến hành phân tích đa biến của sự thay 
đổi thông số huyết động trước sau can thiệp, phân 
tầng theo một số yếu tố nguy cơ tim mạch chính. 
Kết quả ghi nhận các chỉ số chỉ số tim lồng ngực, 
chỉ số DS, SV, CO, PAPs đều có biến đổi cải thiện 
có ý nghĩa thống kê sau can thiệp; diễn ra một cách 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016142
tương tự giữa nhóm có và không có bệnh tăng 
huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý van tim, suy tim, 
bệnh mạch vành. Điều này cho vai trò cải thiện chỉ 
số huyết động của tim của việc đặt máy tạo nhịp tim 
ổn định và không lệ thuộc vào các tình trạng bệnh 
lý đã khảo sát.
BÀN LUẬN
Trên thế giới nghiên cứu về MTNT để điều trị rối 
loạn nhịp chậm đã được quan tâm từ lâu. Ca đặt MTNT 
một buồng tim đầu tiên được thực hiện vào nằm 1958 
tại Bệnh viện Stokhom, Thụy Điển[4]. Ca đặt MTNT 2 
buồng đầu tiên được thực hiện vào năm 1969, và tiếp 
sau đó là MTNT rung tự động (MPRTĐ) được đặt 
thành công vào năm 1980. Từ đó tới nay số lượng 
đặt MTNT ngày càng phổ biến, đặc biệt ở Mỹ[1]. 
Bên cạnh các nghiên cứu về vai trò điều trị của 
máy tạo nhịp đối với các thể rối loạn nhịp, các tác 
giả khác cũng quan tâm đến sự thay đổi chất lượng 
cuộc sống của phương pháp điều trị này. Guy 
M.Gribbin, Janet M McComb và cs (2003) nghiên 
cứu về tác dụng của các phương thức tạo nhịp lên 
chất lượng cuộc sống ở 158 bệnh nhân. Kết quả 
đánh giá tại các thời điểm 1 tháng, 12 tháng và 24 
tháng sau đặt máy cho thấy có sự cải thiện rõ chỉ 
số về cải thiện chất lượng sinh hoạt hằng ngày, hoạt 
động thể lực của bệnh nhân tăng dần theo thời gian. 
Có 75% bệnh nhân đánh giá có tình trạng sức khỏe 
tốt theo như nghiên cứu này. 
Sự thay đổi chất lượng cuộc sống này được ghi 
nhận chủ yếu do có sự thay đổi về huyết động ở bệnh 
nhân dưới tác dụng điều trị của MTNT. Theo Karlor 
I, Samet P, khi nghiên cứu các biến đổi huyết động ở 
bệnh nhân đặt máy tạo nhịp 1 buồng (VVI) để điều 
trị blốc nhĩ thất độ III cho thấy cung lượng tim và chỉ 
số tim tăng có ý nghĩa sau tạo nhịp. Brockman và cs 
báo cáo ở các bệnh nhân bị blốc nhĩ thất hoàn toàn 
có suy tim, các triệu chứng suy tim giảm rõ rệt sau 
tạo nhịp VVI mà không có điều trị thuốc. Karlof I và 
cs cũng nêu lên lợi ích huyết động của tạo nhịp đồng 
bộ nhĩ thất (DDD). Trong đó cung lượng tim tăng 
10%, giảm tiền gánh, giảm áp lực động mạch phổi so 
với tạo nhịp 1 buồng thất (VVI)[1][5].
Các bằng chứng về cải thiện huyết động học đã 
được chúng tôi chứng minh qua nghiên cứu này. 
Với việc đặt máy tạo nhịp và đánh giá ở giai đoạn 
sớm ngay sau can thiệp, kết quả khảo sát siêu âm đã 
cho thấy có sự cải thiện có ý nghĩa thống kê ở phân 
suất tống máu của tim, tăng cung lượng tim, tăng 
thể tính nhát bóp SV, tăng chỉ số nhát bóp SVI và 
tăng chỉ số tim. Riêng đối với chỉ số về cung lượng 
tim, chúng tôi ghi nhận có mức độ cải thiện tăng 
24,8%. Kết quả này tốt hơn so với nghiên cứu của 
Karlof I, có thể giải thích bởi sự khác nhau về dân số 
và đặc điểm nhân chủng học. 
Sự cải thiện huyết động còn được thể hiện ở 
khía cạnh giảm bớt tình trạng rối loạn tâm trương 
cơ tim, thông qua giảm chỉ số tim lồng ngực, giảm 
đường kính thất trái cuối tâm thu và giảm áp lực 
động mạch phổi tâm thu. Kết quả này cũng tương 
tự với các nghiên cứu của Karlof I và cs, Samet P[1].
Đối với các nghiên cứu trong nước, khía cạnh cải 
thiện thông số huyết động của tim sau đặt MTNT 
chỉ mới được khảo sát một số nghiên cứu hạn chế. 
Theo tác giả Tạ Tiến Phước, chỉ số tim và cung 
lượng tim khảo sát bằng siêu âm Doppler tim đều 
cải thiện. Trong một nghiên cứu khác cùng tác giả, 
các chỉ số huyết động quan trọng nhất là CO và CI 
được theo dõi và được ghi nhận có cải thiện tăng có 
ý nghĩa thống kê sau can thiệp[9]. Gần đây, tác giả 
Phạm Hữu Văn nghiên cứu biến đổi ngưỡng kích 
thích, huyết động trong điều trị rối loạn nhịp chậm 
bằng đặt MTNT, kết quả ghi nhận cung lượng tim 
và chỉ số tim tăng lên sau đặt máy. Sự cải thiện của 
các chức năng huyết động của tim của các nghiên 
cứu này là tương tự với kết quả tìm thấy trong 
nghiên cứu của chúng tôi.
Một số yếu tố bệnh lý nội khoa phối hợp cũng 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016 143
được chúng tôi đưa vào phân tích đa biến nhằm 
kiểm định tính ổn định của kết quả đặt MTNT. 
Kết quả ghi nhận bệnh lý tăng huyết áp, suy tim, đái 
tháo đường, bệnh van tim, bệnh mạch vành không 
ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê đến hiệu quả về chỉ 
số huyết động sau đặt MTNT. Hay nói cách khác, 
hiệu quả cải thiện huyết động của MTNT là ổn 
định và độc lập đối với các bệnh lý nội khoa đã khảo 
sát. Điều này càng củng cố thêm nhận định về hiệu 
quả của MTNT.
Liên quan đến khía cạnh chất lượng cuộc sống, 
tác giả Tạ Tiến Phước đã chứng minh đối với bệnh 
nhân đặt MTNT 2 buồng theo phương thức DDDR 
đầu tiên ở bệnh blốc nhĩ thất độ III và có nhận xét 
chất lượng cuộc sống tốt hơn nhiều so với những 
ngày đặt máy tạo nhịp tạm thời trước đó[10]. Tuy 
vậy, vấn đề chất lượng cuộc sống đã không được khảo 
sát trong nghiên cứu này. Theo chúng tôi, việc đánh 
giá chất lượng cuộc sống hiện bị ảnh hưởng sai lệch 
bởi nhiều yếu tố chủ quan có từ phía bệnh nhân. Bảng 
câu hỏi chất lượng cuộc sống hiện vẫn chưa được 
thống nhất chuẩn hóa trên thế giới, đưa đến việc 
triển khai khảo sát không khách quan. Bên cạnh đó, 
các yếu tố bệnh lý phối hợp cũng có thể ảnh hưởng 
sai lệch kết quả khảo sát, khó tách bạch với hiệu quả 
của phương pháp đặt MTNT. Xuất phát từ các lý do 
trên, chúng tôi đã không đánh giá chỉ số cải thiện 
chất lượng cuộc sống trong nghiên cứu này.
Khía cạnh biến chứng của thủ thuật đặt MTNT 
không nằm trong mục tiêu khảo sát của chúng tôi. 
Tuy vậy, trong số 96 trường hợp được theo dõi, 
chúng tôi không ghi nhận biến cố - biến chứng nào 
nghiêm trọng. Kết quả này tốt hơn so với một số 
nghiên cứu của các tác giả khác trong nước[2],[9]. Sự 
khác nhau về đặc điểm dân số bệnh nhân, về trang 
thiết bị và kỹ thuật giữa các đơn vị, về sự thay đổi về 
chỉ định cũng như sự khác nhau trong công tác theo 
dõi sau can thiệp ... đưa đến việc so sánh trực tiếp 
kết quả - biến chứng điều trị giữa các đơn vị, giữa các 
nghiên cứu là không khách quan. 
Do những hạn chế về nguồn lực, nghiên cứu 
này chỉ khảo sát khu trú trên quần thể bệnh nhân 
được theo dõi điều trị tại Bệnh viện Nhân dân 115. 
Chính những điểm đặc thù về bối cảnh, chỉ số tuyệt 
đối về hiệu quả cải thiện huyết động có thể ít nhiều 
thay đổi khi xem xét trên nhóm đối tượng khác. Tuy 
vậy, do tính tương đồng của kết quả trong nghiên 
cứu này với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, 
chúng tôi nhận định rằng vai trò cải thiện huyết 
động của can thiệp đặt MTNT trên bệnh nhân có 
blốc nhĩ thất hoặc có hội chứng nút xoang bệnh lý là 
hằng định. Hy vọng trong thời gian tới sẽ có những 
nghiên cứu về vấn đề này trên quần thể lớn hơn, đa 
dạng hơn và mang tính đại diện hơn, góp phần nâng 
cao nhận thức về chỉ định can thiệp, cải thiện chất 
lượng điều trị bệnh nhân. 
KẾT LUẬN
Với khảo sát trên 96 bệnh nhân được đặt MTNT 
điều trị blốc nhĩ thất hoặc có hội chứng nút xoang 
bệnh lý, kết quả khảo sát cho thấy có sự cải thiện 
một cách có ý nghĩa thống kê đối với 8 chỉ số đánh 
giá tình trạng huyết động của người bệnh tại thời 
điểm sau can thiệp so với trước can thiệp. Kết quả 
góp phần khẳng định vai trò điều trị của MTNT 
đối với nhóm bệnh này trong bối cảnh của Bệnh 
viện Nhân dân 115 nói riêng và của cả Việt Nam 
nói chung.
ABSTRACT 
Early hemodynamic improvement resulting from pacemaker investigated by doppler echocardiogram 
Objectives: Dysrhythmia is severe and complicated disease in cardiology with high mortality. 
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 75+76.2016144
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Awtry E. H. Loscalzo J. Cardiac Arrhythmias. cecil essentials of medicine, 6th Ed. Elsevier 2007:pp. 109-10
2. B. Danik S., M. Mansour, J. Singh (2007). “Increased incidence of subacute leadperforation noted 
with one implantable cardioverter-defibrillator”. Heart rhythm: the official journal of the Heart Rhythm 
Society; 4:439-42.
3. David L, Hayes, Linda K, Hyberger (2003), “ Outcome in patient with permanent pacemaker pacemaker 
followed for more than 20 years”, PACE, vol 26, part II, p1080.
4. Jeffrey Olgin, Zipes Douglas P (2012). “A Textbook of Cardiovascular Medicine”: Elsevier Saunders.
5. Kenneth A. Ellenbogen, Mark A.Wood. (2005). Text book of Cardiac Pacing and ICDs, In: W B, 
Saunders, page 350-390
6. Liu IF Chang SL, Lo LW, (2011). “Relationship between temperature change and the requirement for 
a permanent pacemaker implantation in bradyarrhythmias”. Int J Biometeorol; 55:733-9.
7. Nguyễn Mạnh Phan, Trần Văn Sơn (1995). “Nhận xét kết quả cấy máy tạo nhịp tim vĩnh viễn ở 108 ca 
loạn nhịp chậm”. Tạp chí Tim mạch học;5:31-2.
8. Peter H, Belott, Dwight W, Reynolds, 2005, “ Permanent pacemaker implantation”, Clinical Cardiac 
Pacing, W,B, Saunders, pp447-490.
9. Tạ Tiến Phước, Nguyễn Lân Việt, Trương Thanh Hương (2004). “Đánh giá hiệu quả huyết động của 
tạo nhịp tim bằng siêu âm Doppler tim”. Tạp chí Y học Việt Nam;37:41-5.
10. Tạ Tiến Phước, Trịnh Xuân Hội, Nguyễn Ngọc Tước (1996). “Kết quả và nhận định qua 94 ca cấy 
máy tạo nhịp vĩnh viễn”. Tạp chí Tim mạch học; 9:20
11. Trần Đỗ Trinh, Nguyễn Ngọc Tước, Minh Nguyễn Trọng (1992). “Nhận xét về kỹ thuật qua 32 ca 
cấy máy tạo nhịp tim”. Thông tin tim mạch học; 4:21-6.
Pacemaker has been recommended for tachyarrhythmias due to advantages of hemodynamics and life 
quality. This research is aim to investigate altering of dynamics index valued by heart Doppler ultrasound, 
that will be compared between pre-pacemaker and post-pacemaker. 
Patients and methods: AV block and sinus node syndrome patients were selected in this prospective 
cohort research based on comparing dynamics indexes between pre- pacemaker and post-pacemaker. This 
research was conducted during 12 months at 115 hospital- Ho Chi Minh city 
Results: Pacemaker 96 patients was involved including 11 patients were placed by one-chamber pacemake 
and 85 patients were placed by two-chamber pacemaker, age average as 67.8 years old. Increasing of ejection 
fraction (increase 3.78%), of stroke volume (increase 7.66 ml), of stroke volume index (increase 5.47ml/m2), 
of cardiac output (increase 1.21L/ph), of cardiac index (increase 0.34L/ph/m2). Decreasing of cardiac/thoracic 
index (decrease 3.10%), end-systolic ventricular diameter (decrease 2.28), of pulmonary artery pressure 
difference (decrease 5,25 mmHg). The changing of these 8 indexes is not relative to underlying diseases that 
include hypertension, diabetes, heart failure, coronary artery disease, valve disease. 
Conclusion: Pacemaker for atrioventricular block and sick sinus syndrome results in improvement of 
8 hemodynamic indexes observed by Doppler echocardiogram 
Key word: Hemodynamic improvement, pacemaker, atrioventricular block, sick sinus syndrome.