Đánh giá công tác điều dưỡng bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa được điều trị tại Bệnh viện Đa khoa khu vực tỉnh An Giang năm 2020

Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Năm 2020 
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh An Giang Trang 198 
ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC ĐIỀU DƯỠNG 
 BỆNH NHÂN XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ 
TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC TỈNH AN GIANG NĂM 2020 
Trần Thị Kiều, Huỳnh Thị Mỹ Linh, Trần Minh Quang 
Tóm tắt: Điều trị xuất huyết tiêu hóa là một cấp cứu nội khoa đòi hỏi công tác điều 
dưỡng rất khẩn trương, chính xác, theo dõi chặt chẽ. 
Mục tiêu: Đánh giá công tác điều dưỡng và chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa 
tại khoa Cấp cứu 
Phương pháp: nghiên cứu mô tả, cắt ngang. 
Kết quả: nghiên cứu 125 bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa trong vòng 7 tháng: thực hiện 
tổng cộng 239 lượt thủ thuật; không xảy ra tai biến do thủ thuật; trong công tác chăm 
sóc còn ít sai sót, nhưng không gây tác hại lớn, cần rút kinh nghiệm; Việc giáo dục 
sức khỏe cho bênh nhân còn một số hạn chế, cần chú ý dự phòng tái phát sau bệnh. 
ĐẶT VẤN ĐỀ: 
Xuất huyết tiêu hóa là biểu hiện của chảy máu đường tiêu hoá do nhiều nguyên 
nhân. Xuất huyết tiêu hóa là một cấp cứu nội khoa cần được chẩn đoán sớm theo dõi 
và xử lý kịp thời để tránh tử vong cho người bệnh. 
Ngày nay bệnh xuất huyết tiêu hóa có nhiều thuốc có kết quả tốt trong điều trị; 
Đặc biệt trong thời gian gần đây Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang đã triển 
khai điều trị xuất huyết tiêu hóa bằng phương pháp nội soi cấp cứu đem kết quả thành 
công cao. 
Tuy nhiên, để điều trị có hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ tai biến đòi hỏi nhiều 
yếu tố: tốc độ triển khai công việc rất khẩn trương; quy trình chuẩn, chính xác; theo 
dõi và chăm sóc tỉ mỉ Để đạt được những yêu cầu đó đòi hỏi điều dưỡng viên phải 
hiểu rõ công việc; thao tác thuần thục; phối hợp nhịp nhàng. 
Đánh giá công tác điều dưỡng bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa chưa được nghiên 
cứu nhiều trong thời gian qua. Tại bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang các đề tài 
nghiên cứu về công tác điều dưỡng còn hạn chế. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này 
nhằm mục tiêu: 
1) Nhận xét đặc điểm bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa tại khoa Cấp cứu 
2) Đánh giá kết quả công tác điều dưỡng và điều trị bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa tại 
khoa Cấp cứu. 
1.Tổng quan tài liệu 
1.1. Đại cương 
Xuất huyết tiêu hoá là biểu hiện của chảy máu đường tiêu hoá do nhiều nguyên 
nhân. Xuất huyết tiêu hoá là một cấp cứu nội khoa cần được xác định sớm, theo dõi và 
xử lý kịp thời để tránh tử vong cho người bệnh. 
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 
Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Năm 2020 
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh An Giang Trang 199 
2.1. Đối tượng nghiên cứu 
125 bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa điều trị tại khoa Cấp cứu Bệnh viện đa khoa 
khu vực tỉnh An Giang từ tháng 01/01/2020 đến tháng 30/7/2020. 
* Tiêu chuẩn chọn 
1) Tiêu chuẩn chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa trên lâm sàng. 
2) Đồng ý tham gia nghiên cứu. 
* Tiêu chuẩn loại 
1) Không khai thác được rõ ràng tiền sử, bệnh sử. 
2.2. Phương pháp nghiên cứu 
Nghiên cứu mô tả, cắt ngang. 
Một số chỉ tiêu nghiên cứu: 
Chẩn đoán lâm sàng dựa vào: Nôn ra máu, tiêu ra máu hoặc phân đen. 
Đánh giá mức độ xuất huyết tiêu hóa dựa vào: Lượng máu mất, dấu hiệu sinh 
tồn (Mạch, HA, nhiệt độ, nhịp thờ), triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng (Hct, hồng 
cầu). 
Thu thập và xử lý dữ liệu: 
Thu thập dữ liệu theo bệnh án nghiên cứu. 
Xử lý dữ liệu theo phương pháp thống kê y học bằng phần mềm SPSS 18.00 
3. Kết quả nghiên cứu 
Từ tháng 01/2020 đến tháng 7 năm 2020, chúng tôi đã tiến hành điều trị cho 
125 bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa. Kết quả như sau: 
3.1. Đặc điểm về tuổi và giới 
Tuổi từ 23 đến 93, trung bình 58,8 ± 15,4. 
Nam 75,2%, nữ 24,8%. 
3.2. Địa chỉ 
Bảng 1: Địa chỉ bệnh nhân 
Địa chỉ Số lượng Tỷ lệ (%) 
An Phú 15 12,0 
Châu Đốc 24 19.2 
Châu Phú 32 25,6 
Tịnh Biên 20 16,0 
Tân Châu 22 17,6 
Phú Tân 4 3,2 
Tri Tôn 2 1,6 
Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Năm 2020 
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh An Giang Trang 200 
Campuchia 3 2,4 
Nơi khác 3 2,4 
Tổng cộng 125 100 
Phần lớn bệnh nhân nhập viện có đia bàn lân cận: Châu Phú (25,6%), Châu Đốc 
(19,2%) 
3.3. Tiền sử: 
Bảng 2: Tiền sử bệnh nhân 
Bệnh Số lượng Tỷ lệ (%) 
Xơ gan 30 24,0 
Loét dạ dày 16 12,8 
Viêm dạ dày 7 5,6 
Dùng thuốc giảm đau 5 4,0 
Nghiện rượu 9 7,2 
Viêm gan 5 4,0 
K dạ dày 3 2,4 
Xơ gan là tiền sử hay gặp nhất (24,0%). 
3.3. Triệu chứng lâm sàng khi vào viện 
Bảng 3: Các triệu chứng lâm sàng chính khi vào viện 
Triệu chứng Số lượng Tỷ lệ (%) 
Nôn ra máu (đơn thuần) 37 29,6 
Tiêu ra máu hay phân đen 
(đơn thuần) 
35 28,0 
Nôn ra máu kèm tiêu phân 
đen 
51 41,2 
Tụt Huyết áp 3 2,4 
Thường trong xuất huyết tiêu hóa ta thấy kết hợp triệu chứng nôn ra máu với đi 
tiêu ra máu hoặc phân đen (41,2%). 
3.4. Thời gian nhập viện tính từ khi khởi phát 
Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Năm 2020 
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh An Giang Trang 201 
Đa số bệnh nhân đến khá muộn, sớm nhất là 2 giờ, trễ nhất là 14 ngày, trung 
bình 18,4 giờ. 
3.5. Các thủ thuật tiến hành trên bệnh nhân 
Bảng 4: Các thủ thuật tiến hành trên bệnh nhân 
Thủ thuật Số lượng Tỷ lệ (%) 
Thở Oxy 50 40,0 
Sử dụng bơm tiêm điện 6 4,8 
Truyền tĩnh mạch 125 100 
Đặt sonde dạ dày 4 3,2 
Đặt sonde tiểu 2 1,6 
Nội soi dạ dày 50 40 
Nội soi đại tràng 1 0,8 
Đặt sonde Blackemore 1 0,8 
Các thủ thuật điều dưỡng thực hiện nhiều nhất: Tiêm truyền tĩnh mạch (100%), 
kế đến là cho thở oxy và nội soi (phối hợp bác sĩ khoa Nội soi). 
3.6. Các hường dẫn người nhà về giáo dục sức khỏe: 
Bảng 5: Các mục chính trong giáo dục sức khỏe 
Nội dung Số lượt Tỷ lệ(%) 
Hướng dẫn chế độ ăn 125 100 
Chế độ sinh hoạt 125 100 
Dự phòng tái phát 3 2,4 
Việc giáo dục dự phòng tái phát còn tỷ lệ rất thấp. 
3.7. Các thiếu sót trong công tác điều dưỡng 
Bảng 6: Các thiếu sót trong công tác điều dưỡng: 
Thứ tự Nội dung Số lượng 
1 Tụt kim luồn 1 
2 Tai biến té ngã trong nhà vệ sinh 1 
3 Thủ thuật gây tai biến 0 
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chúng tôi không phát hiện trường hợp nào 
bị tai biến do thủ thuật của điều dưỡng thực hiện. 
Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Năm 2020 
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh An Giang Trang 202 
3.7. Tai biến và biến chứng trong quá trình điều trị: 
Trong quá trình điều trị chúng tôi chưa ghi nhận trường hợp tai biến nào xãy ra. 
Điều này cần duy trì. 
3.8. Thời gian điều trị tại khoa 
Thời gian điều trị trung bình của bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa tại khoa Cấp 
cứu là ngắn nhất 2 giờ, dài nhất 66 giờ, thời gian trung bình 17,16 giờ. 
3.9. Kết quả hồi phục trên lâm sàng 
Tỉ lệ điều trị giảm không nôn, không tiêu thêm (ổn định chuyển khoa Nội Tổng 
hợp): 120 cas (96,0%), không thuyên giảm (xin về) 01 cas (0,8%), số cas nặng hơn 
phải chuyển Hồi sức tích cực điều trị là 4 (3,2%). 
4. Bàn luận: 
4.1. Đặc điểm bệnh nhân 
Độ tuổi từ 23 đến 93, trung bình 58,8 ± 15,4. 
Tỉ lệ nam giới chiếm 3/1 tổng số bệnh nhân nữ (Nam 75,2%, nữ 24,8%), phù 
hợp với các nghiên cứu liên quan xuất huyết tiêu hóa khác của Đặng Ngọc Quý Huệ 
2,8/1[5]. Tiền sử hay gặp nhất là xơ gan (24%). 
Triệu chứng lâm sàng hay gặp: nôn ra máu kèm tiêu ra máu hoặc phân đen 
41,2%. 
4.2. Kết quả thực hiện công tác điều dưỡng và điều trị ở bệnh nhân xuất huyết 
tiêu hóa 
Thực hiện tổng cộng 239 lượt thủ thuật. Trong đó đảm bảo an toàn, không gây 
tai biến trường hợp nào. Điều này cần duy trì. Tuy nhiên vẫn có một số sai sót cần rút 
kinh nghiệm. Một trường hợp cố định kim luồn tĩnh mạch không vững chắc nên khi di 
chuyển bệnh nhân đi siêu âm đã bị tuột kim luồn, phải đặt lại đường truyền. Một 
trường hợp bệnh nhân đi vệ sinh trong nhà vệ sinh bị té xỉu, điều dưỡng không phát 
hiện, chỉ khi người nhà báo. Các tình huống này sau đó đều được xử trí và không để 
lại hậu quả đáng kể. 
4.3. Công tác giáo dục sức khỏe: 
Trong công tác giáo dục sứ khỏe 100% bệnh nhân hoặc người nhà được hướng 
dẫn chế độ sinh hoạt và chế độ ăn cho bệnh nhân, đây là điều tốt cần thiết đối với bệnh 
xuất huyết tiêu hóa; hướng dẫn dự phòng tái phát sau khi ra viện còn hạn chế 2.4% 
việc này cần rút kinh nghiệm, tăng cường giáo dục phòng tránh tái phái sau này. 
4.4 Kết quả điều trị: 
Kết quả điều trị thành công cao tỷ lệ điều trị giảm. không nôn, không tiêu thêm 
(ổn định chuyển khoa Nội Tổng hợp): 96,0%, tỷ lệ không giảm thấp 3,2 %. 
5. Kết luận 
Qua nghiên cứu công tác điều dưỡng trên 125 bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa 
điều trị tiêu tại khoa Cấp cứu trong vòng 7 tháng (1/2020 đến 7/2020) chúng tôi rút ra 
kết luận: 
Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Năm 2020 
Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh An Giang Trang 203 
- Trong điều trị xuất huyết tiêu hóa cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa bác sĩ (kể cả 
với bác sĩ khoa nội soi), điều dưỡng, bệnh nhân, thân nhân bệnh nhân. Kết quả điều trị 
thành công cao (96,0%). 
- Cần thực hiện tốt hơn quy trình chăm sóc bệnh nhân cho bệnh xuất huyết tiêu 
hóa và các bệnh khác tại khoa Cấp cứu. Tránh những tai biến xãy ra góp phần an toàn 
người bệnh. 
- Việc giáo dục sức khỏe cho bênh nhân còn một số hạn chế, cần chú ý dự 
phòng tái phát sau bệnh. 
6. Kiến nghị 
- Cần tập huấn và phổ biến quy trình chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa 
cho toàn bộ các điều dưỡng, đặc biệt khoa Cấp cứu. 
- Phổ biến kinh nghiệm điều trị, các tai biến và tác dụng phụ (đặc biệt các tai 
biến trong, sau nội soi) để điều dưỡng chú ý theo dõi và phát hiện sớm. 
- Hoàn thiện hơn nữa quy trình điều trị xuất huyết tiêu hóa, theo dõi sau nội soi. 
Góp phần nâng cao chất lượng điều trị, an toàn người bệnh. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Tiếng Việt 
1. Nguyễn Quốc Anh, Ngô Quý Châu (2011), "Xuất huyết tiêu hóa do loét 
dạ dày-tá tràng", Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh nội khoa, Nhà xuất bản Y học, 
tr. 502-505. 
2. Bộ Y tế (2008), Điều dưỡng Nội tập 2, nhà xuất bản Y học, tr 163-170. 
3. Bộ Y tế, Thông tư số 07/2011/TT-BYT ngày 26/01/2011, Hướng dẫn 
công tác điều dưỡng về chăm sóc người bệnh trong bệnh viện. 
4. Võ Thị Mỹ Dung (2009), "Xuất huyết tiêu hóa", Bệnh học nội khoa, Nhà 
xuất bản Y học, tr. 231- 239. 
5. Đặng Ngọc Quý Huệ, Trần Văn Huy (2012), "Tình hình xuất huyết tiêu 
hóa tại bệnh viện đa khoa Thống Nhất, Đồng Nai", Tạp chí Y học thực hành, 814(3), 
tr. 51- 55. 
6. Đào Văn Long (2016), "Xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng", 
Bệnh học nội khoa, Nhà xuất bản Y học, tr. 38- 45.