Đánh giá ảnh hưởng của cao chiết tả quy ẩm đối với sự thay đổi testosteron trên chuột nhắt trắng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 67
ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA CAO CHIẾT TẢ QUY ẨM 
ĐỐI VỚI SỰ THAY ĐỔI TESTOSTERON TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG 
Nguyễn Thái Dương*, Nguyễn Phương Dung 
TÓM TẮT 
Mục tiêu nghiên cứu: Suy sinh dục nam là tình trạng cơ thể không sản xuất đủ testosteron. Bài thuốc Tả 
quy ẩm được dùng để điều trị các triệu chứng Thận âm hư như: Đau lưng, nóng trong người, tinh dịch ít, khó có 
con... Có thể liên quan đến tình trạng suy giảm testosteron. Đề tài này được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng 
của bài thuốc Tả quy ẩm đối với nồng độ testosteron trên chuột nhắt trắng. 
Đối tượng-Phương pháp nghiên cứu: Cao chiết nước bài thuốc Tả quy ẩm. Thực nghiệm tiến hành trên 
chuột nhắt trắng đực bình thường và giảm năng sinh dục bằng phương pháp cắt bỏ tinh hoàn. Thời gian dùng 
thuốc là 15 ngày. Chỉ tiêu theo dõi: Nồng độ testosteron trong huyết tương, sự thay đổi của túi tinh-tiền liệt 
tuyến, trọng lượng cơ nâng hậu môn, thể trọng trước và sau khi dùng thuốc 
Kết quả: Trên cơ địa chuột giảm năng sinh dục, cao nước Tả quy ẩm làm tăng nồng độ testosteron, trọng 
lượng túi tinh-tiền liệt tuyến, không làm thay đổi thể trọng và cơ nâng hậu môn. Trên cơ địa động vật bình 
thường, cao nước Tả quy ẩm làm tăng trọng lượng túi tinh-tiền liệt tuyến, không làm thay đổi nồng độ 
testosteron, trọng lượng tinh hoàn, trọng lượng cơ nâng hậu môn và thể trọng chuột trước và sau khi dùng 
thuốc. 
Kết luận: Cao nước Tả quy ẩm có tác dụng hướng sinh dục nam trên cơ địa chuột bình thường và chuột 
giảm năng sinh dục. 
Từ khóa: Giảm năng sinh dục, androgen. 
ABSTRACT 
ASSESS EFFECT CHANGE TESTOSTERON LEVEL 
OF THE WATER EXTRACT “TA QUY AM” ON THE MICE 
Nguyen Thai Duong, Nguyen Phuong Dung 
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 67 - 72 
Objectives: Male hypogonadism is a condition in which the body is not producing enough of the testosteron 
hormon. The traditional medicine formula “TA QUY AM” is used treating symptoms of the kidney yin 
deficiency syndrome, such as: Backache, internal heat, less spermatic, infertility, according to modern medicine 
that caused by a deficiency testosteron. The study was designed to assess effect change testosteron level of this 
formula 
Methods: The water extract of “TA QUY AM” formula was used. The normal mice and mice were castrated 
by removing the testicles and let stably for 15 days before treatment. An increase of the plasma testosteron levels, 
the weight of male sexual organs (testicle, seminal vesicle and prostate gland) was used as an index of androgenic 
effects. On the other hand, the weight of levator ani was used as an index of protein anabolic. The weight of the 
body was also reported after the experiment. 
Results: The results revealed that testosteron content in castrated mice was lower than that in normal mice, 
suggesting for experimental sexual dysfunction. The formula “TA QUY AM” formula extract increased 
* Khoa Y học cổ truyền – ĐH Y Dược TP. HCM 
Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thái Dương ĐT: 0907667790 Email: sunnynguyen810@yahoo.com.vn 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015
Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 68
testosteron levels, the weight of seminal vesicles and the weight of the prostate gland in castrated mice but did not 
change levator ani. In normal mice, this formula increased the weight of seminal vesicles and the weight of 
prostate gland, but did not change testosteron levels, the weight of levator ani and testicular. However, the weight 
of the body did not change as compared with control after 15 days administrating extracts. 
 Conclusion: The formula “TA QUY AM" showed the androgen effects in normal and castrated groups. 
Keywords: Castrated mice, androgen. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Suy sinh dục nam là tình trạng cơ thể không 
sản xuất đủ testosteron. Theo Hiệp hội niệu khoa 
châu Âu 2005, tỉ lệ nam giới từ 40-72 tuổi suy 
giảm sinh dục khởi phát muộn (gồm suy giảm 
nồng độ testosteron huyết thanh và ít nhất 3 
triệu chứng về do suy giảm testosteron) là 2,1% 
(1). Ở Việt Nam, tuy chưa có nghiên cứu dịch tễ 
về suy giảm sinh dục nam khởi phát muộn 
nhưng với khuynh hướng tăng dần tuổi thọ 
trung bình (hiện nay là 72,5 tuổi) thì vấn đề này 
rất đáng lưu ý(5). 
Nguyên tắc điều trị chủ yếu là bổ sung 
testosteron. Tuy nhiên, testosteron tổng hợp có 
một số tác dụng phụ khi dùng dài ngày, chẳng 
hạn như tăng sản lành tính và ung thư tiền liệt 
tuyến(2). Vì thế, thuốc nguồn gốc tự nhiên được 
quan tâm nghiên cứu trong và ngoài nước. 
Tả quy ẩm là một cổ phương trong điều trị 
các triệu chứng Thận âm hư, như đau lưng, mỏi 
gối, nóng trong người, tinh dịch ít, khó có con(6). 
Đây cũng là những dấu hiệu có thể gặp ở người 
suy giảm testosteron. Cho đến nay, chưa có kết 
quả nghiên cứu về tác dụng của bài thuốc Tả 
quy ẩm đối với nồng độ testosteron. Đề tài này 
được thực hiện để nhằm đánh giá ảnh hưởng 
của cao chiết từ bài thuốc Tả quy ẩm đối với 
nồng độ testosteron trên 2 mô hình chuột nhắt 
trắng bình thường và giảm năng sinh dục. 
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Nguyên liệu nghiên cứu 
Bài thuốc Tả quy ẩm gồm 6 vị thuốc: Thục 
địa, Hoài sơn, Sơn thù, Kỷ tử, Phục linh, Cam 
thảo, được kiểm tra chất lượng theo tiêu chuẩn 
quy định tại Dược điển Việt Nam 4, do Đơn vị 
Dược, thuộc Cơ sở 3 - Bệnh viện Đại học Y Dược 
Tp. Hồ Chí Minh cung cấp. Mẫu dược liệu được 
lưu tại Bộ môn Bào chế Đông dược - Khoa Y học 
Cổ truyền- Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh. 
Cao chiết Tả quy ẩm được bào chế bằng 
phương pháp sắc với nước 2 lần với tỷ lệ nước - 
dược liệu là 5 - 1. Dịch chiết được gộp chung và 
cô và sấy đến dạng cao mềm có độ ẩm 19,73%, 
saponin toàn phần là 9,10%. 
Động vật nghiên cứu 
Chuột nhắt trắng đực chủng Swiss albino, 5-6 
tuần tuổi, trọng lượng trung bình 25 g ± 2 g được 
cung cấp bởi Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế 
Nha Trang. Chuột được ổn định 1 tuần trước 
thực nghiệm. Chuột được nuôi bằng thực phẩm 
viên được cung cấp bởi Viện Vắc xin và Sinh 
phẩm Y tế Nha Trang và nước uống đầy đủ. 
Thể tích cho uống mẫu thử hoặc tiêm phúc 
mạc là 10 ml/kg thể trọng chuột. Thời điểm cho 
thuốc là buổi sáng, trong khoảng 8-9 giờ. 
Phương pháp nghiên cứu(4) 
Chuột nhắt đực được gây mê bằng ether, 
dụng cụ giải phẫu được sát trùng bằng cồn. Cắt 
một đường dài khoảng 0,5 cm ở giữa bìu và kéo 
2 tinh hoàn ra ngoài, dùng chỉ cột phần trên của 
tinh hoàn và cắt bỏ tinh hoàn. Khâu vết mổ bằng 
chỉ, sát trùng vết mổ bằng dung dịch cồn iod 
(Povidine). Chuột đã cắt tinh hoàn được để nghỉ 
2 tuần trước khi làm thử nghiệm. 
Những con chuột sau khi đã được cắt 2 tinh 
hoàn sẽ được xác định hàm lượng testosteron 
huyết tương sau 2 tuần theo quy trình bộ kit 
được cung cấp bởi hãng Human (Đức). Chọn 
thời điểm 2 tuần khi đó hàm lượng testosteron 
đo được giảm gần phân nửa so với bình thường 
(48,96%) đạt ý nghĩa thống kê với độ tin cậy 95% 
nhưng chưa giảm tới tối thiểu. Chọn những con 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 69
chuột có hàm lượng testosteron giảm từ 40%-
60% so với nồng độ testosteron của nhóm chuột 
bình thường (chứng sinh lý) thành nhóm chuột 
giảm năng sinh dục 
Mỗi mẫu cao chiết được thực hiện ở 2 liều, 
trên 2 đối tượng là chuột nhắt trắng đực bình 
thường và chuột nhắt trắng đực giảm năng sinh 
dục. Mô hình bố trí thử nghiệm như sau: 
Lô 1: Lô chứng (uống nước cất), liều 10 ml/kg 
Lô 2: Lô thử 1 (uống cao nước Tả quy ẩm), 
liều 0,8 g/kg chuột 
Lô 3: Lô thử 2 (uống cao nước Tả quy ẩm), 
liều 1,6 g/kg 
Lô 4: Lô đối chiếu (uống Testocaps) liều 0,002 
g/kg (~ testosteron 0,002 g/kg) 
Mỗi lô 10 con và được cho uống với thể tích 
là 10 ml/kg thể trọng chuột. Thời gian cho uống 
là 15 ngày vào buổi sáng trước khi cho ăn. Xác 
định các chỉ tiêu: 
- Nồng độ testosteron trong huyết tương 
được xác định bằng phương pháp ELISA (theo 
quy trình của bộ kit được cung cấp bởi hãng 
Human, Đức) 
- Trọng lượng tinh hoàn, túi tinh - tuyến tiền 
liệt (mg%: mg/100g thể trọng chuột). 
- Trọng lượng cơ nâng hậu môn (mg%: 
mg/100g thể trọng chuột) 
mg% = (trọng lượng thực của cơ quan / trọng 
lượng cơ thể) x 100 
(Trọng lượng thực của các cơ quan khác biệt 
nhiều đối với những cá thể có thể trọng tăng 
hoặc giảm trong cùng một lô và giữa các lô thử 
nghiệm. Để tránh sai số khi so sánh thống kê, 
đơn vị mg% được chọn để tính trọng lượng 
tương đối cơ quan trên 100g trọng lượng cơ thể) 
- Sự thay đổi trọng lượng cơ thể trước và sau 
khi dùng thuốc thử nghiệm 
Các số liệu được biểu thị bằng dưới dạng M 
± SEM (standard error of the mean – sai số chuẩn 
của giá trị trung bình) và xử lý thống kê dựa vào 
phép kiểm One-Way ANOVA và Student-
Newman-Keuls test (phần mềm SigmaStat 3.5). 
Kết quả thử nghiệm đạt ý nghĩa thống kê với độ 
tin cậy 95% khi p < 0,05 so với lô chứng. 
KẾT QUẢ 
Ảnh hưởng của cao Tả quy ẩm trên chuột 
đực giảm năng sinh dục 
Ảnh hưởng trên nồng độ testosteron 
Bảng 1. Nồng độ testosteron của chuột nhắt trắng 
(ng/ml) sau dùng thuốc 
Lô Số chuột Liều g/kg Testosteron (ng/ml) 
Chứng BT 10 - 0,507 + 0,039 
Chứng 10 - 0,290 ± 0,028 # 
Cao Tả quy ẩm 
10 0,8 0,459 ± 0,009* 
10 1,6 0,441 ± 0,006* 
Testocaps 10 0,002 1,008 ± 0,042* 
# p < 0,05 so với chứng bình thường *p < 0,05 so với 
chứng cùng nhóm 
Nhận xét: Lô chứng cắt 2 tinh hoàn có nồng 
độ testosteron giảm đạt ý nghĩa thống kê so với 
lô chứng bình thường (p<0,001) chứng tỏ mô 
hình gây giảm năng sinh dục đạt. Ở lô chuột 
uống Testocaps (0,002 g/kg) testosteron tăng đạt 
ý nghĩa thống kê (p<0,05) so với lô chứng cắt 2 
tinh hoàn. Lô uống cao Tả quy ẩm (0,8 g/kg và 
1,6 g/kg) có nồng độ testosteron tăng đạt ý nghĩa 
thống kê so với lô chứng cắt 2 tinh hoàn (p<0,05). 
Như vậy, cao Tả quy ẩm có tác dụng làm 
tăng nồng độ testosteron huyết tương trên chuột 
đực giảm năng sinh dục. 
Bảng 2. Trọng lượng túi tinh-tuyến tiền liệt (mg%) 
của chuột nhắt trắng giảm năng sinh dục 
Lô Số chuột Liều (g/kg) Túi tinh-tuyến tiền 
liệt (mg%) 
Chứng 10 - 38,32 ± 3,35 
Cao Tả quy ẩm 
10 0,8 39,08 ± 3,78 
10 1,6 70,57 ± 11,44* 
Testocaps 10 0,002 150,40 ± 20,55* 
*p < 0,05 so với chứng cùng nhóm 
Nhận xét: Trọng lượng túi tinh-tuyến tiền liệt 
của chuột uống cao Tả quy ẩm (liều 0,8 g/kg) 
không khác biệt có ý nghĩa thống kê so với lô 
chứng cắt 2 tinh hoàn. Trọng lượng túi tinh-
tuyến tiền liệt ở lô uống cao Tả quy ẩm liều 1,6 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015
Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 70
g/kg tăng đạt ý nghĩa thống kê so với lô chứng 
cắt 2 tinh hoàn (p < 0,05). 
Ảnh hưởng trên trọng lượng cơ nâng hậu 
môn 
Bảng 3. Trọng lượng cơ nâng hậu môn của chuột 
nhắt trắng giảm năng sinh dục 
Lô Số chuột Liều (g/kg) Cơ nâng hậu môn 
(mg%) 
Chứng 10 - 85,32 ± 7,59 
Cao Tả quy ẩm 
10 0,8 78,62 ± 6,25 
10 1,6 87,09 ± 8,61 
Testocaps 10 0,002 266,99 ± 16,88* 
*p < 0,05 so với chứng cùng nhóm 
Nhận xét: 
Trọng lượng cơ nâng hậu môn của chuột 
nhắt đực giảm năng sinh dục uống cao Tả quy 
ẩm liều 0,8 g/kg, liều 1,6 g/kg không khác biệt so 
với lô chứng (p < 0,05). 
Ảnh hưởng trên thể trọng 
Bảng 4. Thể trọng của lô chuột giảm năng sinh dục 
Lô Số 
chuột 
Liều 
(g/kg) 
Trước thử 
nghiệm 
Sau thử 
nghiệm 
Chứng 10 - 31,10 ± 0,85 32,70 ± 0,90 
Cao Tả quy 
ẩm 
10 0,8 29,40 ± 0,88 35,10 ± 1,30 
10 1,6 29,60 ± 0,58 35,30 ± 0,50 
Testocaps 10 0,002 29,50 ± 0,48 34,50 ± 1,34 
Nhận xét: Thể trọng chuột ở các lô sau thử 
nghiệm không thay đổi so với trước thử nghiệm. 
Thể trọng chuột ở các lô uống cao Tả quy ẩm liều 
0,8 g/kg, liều 1,6 g/kg không khác biệt so với lô 
chứng trên cơ địa động vật giảm năng sinh dục 
(p < 0,05). 
Tác dụng của cao nước Tả quy ẩm trên 
chuột đực bình thường 
Nồng độ testosteron huyết tương 
Bảng 5. Nồng độ testosteron ở các lô chuột nhắt trắng 
đực bình thường 
Lô Số chuột Liều g/kg Testosteron (ng/ml) 
Chứng 10 - 0,507 ± 0,039 
Cao Tả quy ẩm 
5 0,8 0,596 ± 0,081 
5 1,6 0,577 ± 0,066 
Testocaps 10 0,002 1,575 ± 0,145* 
Nhận xét: Lô uống Testocaps liều 0,002 g/kg 
có nồng độ testosteron tăng đạt ý nghĩa thống kê 
so với lô chứng (p < 0,05). Lô uống cao Tả quy 
ẩm liều 0,8 g/kg và 1,6 g/kg có nồng độ 
testosteron không khác biệt đạt ý nghĩa thống kê 
so với lô chứng bình thường (p < 0,05). Như vậy, 
cao Tả quy ẩm không làm tăng nồng độ 
testosteron trong huyết tương của chuột bình 
thường ở liều 0,8 và 1,6 g/kg. 
Trọng lượng túi tinh-tuyến tiền liệt 
Bảng 6. Trọng lượng túi tinh-tuyến tiền liệt của 
chuột nhắt trắng đực bình thường 
Lô Số chuột Liều (g/kg) Túi tinh-tuyến tiền 
liệt (mg%) 
Chứng 10 - 274,29 ± 26,73 
Cao Tả quy 
ẩm 
5 0,8 502,54 ± 67,47* 
5 1,6 567,02 ± 90,17* 
Testocaps 10 0,002 370,00 ± 27,19* 
*P < 0,05 so với chứng cùng nhóm 
Nhận xét: Trọng lượng túi tinh - tuyến tiền 
liệt của lô chuột uống cao Tả quy ẩm cả 2 liều 
tăng đạt ý nghĩa thống kê so với lô chứng (p < 
0,05). Như vậy, cao Tả quy ẩm làm tăng trọng 
lượng túi tinh - tuyến tiền liệt trên cơ địa động 
vật bình thường 
Trọng lượng tinh hoàn 
Bảng 7. Trọng lượng tinh hoàn của chuột nhắt trắng 
đực bình thường 
Lô Số chuột Liều (g/kg) Tinh hoàn (mg%) 
Chứng 10 - 247,46 ± 14,83 
Cao Tả quy ẩm 5 0,8 304,83 ± 46,39 
5 1,6 318,53 ± 38,38 
Testocaps 10 0,002 486,37 ± 24,66* 
Nhận xét: Trọng lượng tinh hoàn ở lô uống 
cao Tả quy ẩm cả 2 liều 0,8 và 1,6 g/kg không 
thay đổi so với lô chứng (p < 0,05). 
Trọng lượng cơ nâng hậu môn 
Bảng 8. Trọng lượng cơ nâng hậu môn ở các lô chuột 
nhắt đực bình thường 
Lô Số chuột Liều (g/kg) Cơ nâng hậu môn 
(mg%) 
Chứng 10 - 269,17 ± 17,86 
Cao Tả quy ẩm 5 0,8 264,99 ± 18,69 
5 1,6 282,17 ± 26,71 
Testocaps 10 0,002 488,56 ± 28,28* 
*p < 0,05 so với chứng cùng nhóm 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 71
Nhận xét: Trọng lượng cơ nâng hậu môn của 
các lô uống cao Tả quy ẩm liều 0,8 g/kg, liều 1,6 
g/kg không có sự khác biệt so với lô chứng trên 
cơ địa động vật bình thường (p < 0,05). 
Thể trọng 
Bảng 9. Thể trọng của lô chuột bình thường trước và 
sau thử nghiệm 
Lô Số 
chuột 
Liều 
(g/kg) 
Trước thử 
nghiệm 
Sau thử 
nghiệm 
Chứng 10 - 30,70 ± 0,70 34,60 ± 0,58 
Cao Tả quy 
ẩm 
5 0,8 30,00 ± 0,89 32,60 ± 0,87 
5 1,6 28,20 ± 1,46 32,40 ± 2,01 
Testocaps 10 0,002 27,00 ± 0,52 32,30 ± 1,20 
Nhận xét: Thể trọng chuột ở các lô sau thử 
nghiệm không thay đổi so với trước thử nghiệm. 
Thể trọng chuột ở các lô uống cao Tả quy ẩm liều 
0,8 g/kg, liều 1,6 g/kg không khác biệt so với lô 
chứng trên cơ địa động vật bình thường. 
BÀN LUẬN 
Trên cơ địa chuột giảm năng sinh dục 
Cao nước Tả quy ẩm thể hiện tác dụng làm 
tăng testosteron trong huyết tương ở liều 0,8 và 
1,6g/kg, tăng trọng lượng cơ quan sinh dục đực ở 
liều 1,6g/kg. 
Ở chuột giảm năng sinh dục, sự tổng hợp 
testosteron chủ yếu diễn ra theo con đường 
thượng thận. Tại tuyến thượng thận, cholesterol 
chuyển hóa thành pregnenolon, 17-OH-
pregnenolon, dehydroepiandosteron, 
androstenediol và androstenedion cuối cùng là 
testosteron. Tại tế bào đích, testosteron chuyển 
thành dạng hoạt hóa dihydrotestosteron có tác 
dụng mạnh hơn testosteron trên tiền liệt tuyến 
và túi tinh. Cao nước Tả quy ẩm có chứa chất 
diosgenin trong Hoài sơn có cấu trúc hóa học 
tương tự như dehydroepiandosteron do đó có 
thể kích thích sản xuất testosteron theo con 
đường này(3). Cao nước Tả quy ẩm không làm 
thay đổi hàm lượng testosteron trong huyết 
tương nhưng lại làm tăng trọng lượng cơ quan 
sinh dục (túi tinh, tuyến tiền liệt). Điều này có 
thể là do trong cao nước Tả quy ẩm chứa 
diosgenin của Hoài sơn có cấu trúc tương tự 
DHEA đã tham gia vào con đường chuyển hóa 
testosteron và DHT giúp tăng khối lượng túi tinh 
và tiền liệt tuyến(3). 
Trên cơ địa chuột bình thường 
Cao nước Tả quy ẩm không làm thay đổi 
testosteron huyết tương nhưng lại làm tăng 
trọng lượng cơ quan sinh dục (túi tinh, tuyến 
tiền liệt). Điều này có thể do thành phần 
diosgenin trong Hoài sơn có cấu trúc tương tự 
DHEA đã tham gia vào con đường chuyển hóa 
testosteron và DHT giúp tăng khối lượng túi tinh 
và tiền liệt tuyến(3). 
Hướng tác dụng đồng hóa 
Cao nước Tả quy ẩm không làm tăng trọng 
lượng cơ nâng hậu môn và thể trọng chuột ở 
chuột bình thường và giảm năng sinh dục. Có 
thể là do cao nước Tả quy ẩm chỉ có tác dụng lên 
những mô đích nhạy cảm androgen. 
Theo Y học cổ truyền bài thuốc Tả quy ẩm 
chủ yếu dùng để điều trị các bệnh nhân suy 
sinh dục nam bệnh cảnh Thận âm hư(6), có liên 
quan đến khả năng làm tăng nồng độ 
testosteron trên cơ địa chuột giảm năng sinh 
dục mà không ảnh hưởng đến nồng độ 
testosteron trên chuột bình thường. 
KẾT LUẬN 
Cao nước Tả quy ẩm thể hiện tác dụng kiểu 
androgen trên chuột đực bình thường và chuột 
đực giảm năng sinh dục ở 2 liều thử nghiệm là 
0,8g/kg và 1,6g/kg. Làm tăng nồng độ testosteron 
trên chuột cắt 2 tinh hoàn, nhưng không ảnh 
hưởng đến nồng độ testosteron của chuột đực 
bình thường. 
Cần nghiên cứu thêm các tác dụng dược lý 
khác của cao nước Tả quy ẩm, như: khả năng 
thay đổi chất lượng và số lượng tinh trùng, khả 
năng sinh sản... Nghiên cứu dạng bào chế và tiêu 
chuẩn chất lượng chế phẩm phục vụ cho các 
nghiên cứu tiếp theo trên lâm sàng. 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015
Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 72
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nieschlag E (2005). “Investigation, treatment and monitoring 
of late-onset hypogonadism in males”. Eur J Endocrinol; 
159(5):507–514. 
2. Pearl JA (2013). Testosteron Supplementation does not Worsen 
Lower Urinary Tract Symptoms, pp. 1828-33. 
3. Sato K, Fujita S, Iemitsu.M. (2014). “Acute administration of 
diosgenin or dioscorea improves hyperglycemia with 
increases muscular steroidogenesis in STZ- induced type 1 
diabetic rats” J Steroid Biochem Mol Biol.;143:152-9. 
4. Trần Mỹ Tiên, Nguyễn Mai Thanh Tâm, Nguyễn Thị Thu 
Hương, Trần Công Luận (2012). “Nghiên cứu tác dụng hướng 
sinh dục nam của Ba kích (Morinda officinalis How)” Tạp chí Y 
học Thành phố Hồ Chí Minh, tập 16, số 1, tr.192-198. 
5. Trần Quán Anh (2002). Bệnh học giới tính nam. Nhà xuất bản Y 
Học, tr.64-69, 193-232, 7-72. 
6. Trần Văn Kỳ (2000). 250 bài thuốc y học cổ truyền chọn lọc. Nhà 
xuất bản Thanh niên, tr.239. 
Ngày nhận bài báo: 27/02/2015 
Ngày phản biện nhận xét bài báo: 18/05/2015 
Ngày bài báo được đăng: 08/09/2015