Các giải pháp ứng dụng hoa văn dân tộc dao đỏ vào thiết kế trang phục công sở nữ tuổi từ 25-35

ISSN 2354-0575
Journal of Science and Technology94 Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017
CÁC GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG HOA VĂN DÂN TỘC DAO ĐỎ
VÀO THIẾT KẾ TRANG PHỤC CÔNG SỞ NỮ TUỔI TỪ 25-35
Quản Thị Hồng Băng
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên
Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 20/02/2017
Ngày phản biện đánh giá và sửa chữa: 15/05/2017
Ngày bài báo được duyệt đăng: 10/06/2017
Tóm tắt:
Việc tìm kiếm, bổ sung loại hình hoa văn của các tộc người thiểu số một mặt góp phần gìn giữ và 
phát huy bản sắc dân tộc, một mặt làm phong phú thêm nguồn nguyên liệu trang trí cho các bộ sưu tập 
thời trang hiện đại. Đã có một số tác giả nghiên cứu về trang phục Dao Đỏ nhưng chưa có ai nghiên cứu 
ứng dụng họa tiết hoa văn dân tộc Dao Đỏ vào thiết kế trang phục công sở cho nữ. Qua nghiên cứu thực tế 
hoa văn trên vải thổ cẩm của dân tộc Dao Đỏ, tác giả đã đưa ra phương án sáng tác thống nhất với phong 
cách hoa văn truyền thống, kết hợp hài hòa với phong cách hiện đại tạo cảm giác tươi trẻ, phóng khoáng 
và tính mới lạ. Hình thức sắp xếp bố cục đối xứng, đăng đối, hàng lối trên đó hoa văn truyền thống được 
thể hiện chủ yếu dùng phương pháp thêu.
Từ khóa: Trang phục, công sở, hoa văn, Dao Đỏ.
1. Đặt vấn đề
Khi xu hướng thời trang hiện đại nghiêng về 
các hình khối tròn, tam giác, lập thể và các họa tiết 
mang màu sắc trang trí phương Đông thì các nhà 
nghiên cứu đã đặt ra nhiệm vụ đi tìm vị trí của hoa 
văn trong sáng tác thời trang. Với xu hướng thời 
trang hiện đại như Pháp, Mỹ, Ý điểm nhấn của 
trang phục là những mảng miếng, hình khối khỏe 
khoắn tạo sự đơn giản của kiểu dáng trang phục. 
Đối với thời trang Châu Á thì chú trọng hơn về hoa 
văn họa tiết, coi đó là điểm nhấn tạo nên sức sống 
cho bộ trang phục 
Hoa văn trên trang phục cổ truyền các dân 
tộc nói riêng và của người Dao nói chung được ra 
đời và hoàn thiện bởi tư duy, tính cách con người 
trong điều kiện địa lý, môi trường sống và tập quán 
của cộng đồng các dân tộc thiểu số Việt Nam. Hoa 
văn trên trang phục người Dao cũng là nguồn cảm 
hứng sáng tác trong định hướng nghệ thuật tạo hình 
hiện đại trên con đường tiếp thu thành quả văn hóa 
nhân loại nhưng vẫn phát huy và bảo tồn những giá 
trị văn hóa truyền thống.[1]
Hoa văn từ chiếc áo choàng của thầy cúng 
Dao được tác giả Nguyễn Thị Kim Hương đưa vào 
sáng tác trang phục hè thu cho nữ thanh niên tuổi 
từ 22 đến 27. Hoa văn hình con chó được nối với 
nhau bằng những chiếc cúc gỗ tạo cảm giác mộc 
mạc, gần gũi. Hoa văn hình cây cỏ, hình quả trám 
hay hoa văn hình chữ thập ngoặc được đưa lên trang 
phục tạo nên vẻ trẻ trung, khỏe khoắn, phảng phất 
chút hoang dã, hiện đại. [1]
Nhà thiết kế Minh Hạnh đã tận dụng gần như 
nguyên bản hoa văn trên trang phục thầy cúng người 
Dao để thiết kế nên chiếc áo dài độc đáo với dày đặc 
họa tiết. Tạo hiệu quả vừa hiện đại, vừa nhấn mạnh 
yếu tố truyền thống trên nền tảng hệ thống hoa văn 
mang nhiều sắc thái tâm linh. [1]
Hoa văn là yếu tố thẩm mỹ có giá trị, nổi 
trội trên các sản phẩm tạo hình, vì vậy việc sử dụng 
hoa văn để trang trí trên trang phục sẽ góp phần làm 
tăng giá trị tạo hình cho trang phục đó.
2. Phương pháp nghiên cứu
a. Đặc điểm tâm sinh lý nữ lứa tuổi từ 25 
đến 35 ở Việt Nam
Tâm lí thể hiện con người có khả năng xử 
lý các yêu cầu, đòi hỏi của môi trường xã hội, của 
công việc hàng ngày và thích ứng với môi trường đó 
ở mức độ nào. Tâm lí nữ tuổi từ 25 đến 35 thể hiện 
thông qua trình độ trí tuệ, khả năng học tập, kĩ năng 
sống và các đặc điểm tâm lí khác như động cơ, thái 
độ, cảm xúc, tình cảm, ý chí vươn lên trong cuộc 
sống Xã hội luôn vận động, con người ngày càng 
phát triển, kéo theo những sự thay đổi về mặt hình 
thái cũng như các đặc điểm về tâm, sinh lý.
Điểm đặc biệt ở độ tuổi từ 25 đến 35 là sự 
biến đổi rất phức tạp của yếu tố xã hội, đòi hỏi con 
người phải có sự thích ứng về tâm lý với sự biến 
đổi đó. Thời kì đầu tuổi trưởng thành là thời điểm 
đánh dấu sức khoẻ đạt đỉnh điểm. Đến 25 tuổi sự 
phát triển thể chất của con người đã đạt đến mức 
hoàn thiện. Đặc biệt, từ 18 – 25 tuổi sức khoẻ con 
người ở mức cao nhất. Những người ở độ tuổi 25 – 
35 tuổi đã khá chín muồi về cả ba mặt sinh học, xã 
hội và tâm lý. Bởi thế lúc này họ phải tự chủ trong 
cuộc sống của mình và có nhiều quyết định cũng 
ISSN 2354-0575
Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology 95
như hành động, việc làm độc lập, có ảnh hưởng đến 
công danh, sự nghiệp, sự phát triển của bản thân 
mình... Sự phát triển của người trưởng thành phụ 
thuộc vào việc giải quyết thành công các nhiệm vụ, 
các vấn đề của giai đoạn trước đó: Tin tưởng và tự 
chủ, sáng kiến và yêu lao động.
b. Các dạng cơ bản của trang phục nữ
Trang phục khi khoác lên người mặc phải có 
hình khối trùng với hình khối của cơ thể nên trong 
mỗi bộ trang phục là sự kết hợp của nhiều hình khối 
khác nhau. Kiểu dáng trang phục có thể thể hiện qua 
những khối hình học phức tạp hơn khi được kết hợp 
trong đường viền hình thành từ những đường thẳng 
hay những đường cong.
Cấu trúc hình khối - không gian của trang 
phục được xác định bởi sự tương tác giữa không 
gian với những phần mở của cơ thể như đầu, cổ, tay, 
chân. Những bộ phận chân, tay và đầu không thay 
đổi độ dài và rộng, còn trang phục thì thay đổi. Vì thế 
không gian bao quanh hình dáng cơ thể ảnh hưởng 
tới sự cảm nhận cấu trúc hình khối trang phục.
Trong Hình 1 là những kiểu dáng quần áo 
tương tự như hình chữ nhật, hình thang (tương ứng 
với khối trụ, khối nón cụt), hình ô van.
Hình 1. Các dạng hình khối cơ bản 
của trang phục nữ
c. Hoa văn trang trí trong thiết kế trang 
phục công sở nữ
Thiết kế hoa văn trang trí trên trang phục cần 
phải tuân theo các luật cơ bản: 
+ Luật cân bằng: 
Trong cách sắp đặt hoa văn trang trí trên 
trang phục, người Dao sử dụng nhiều yếu tố cân 
bằng đối xứng. Có đối xứng trên - dưới; trái - phải... 
đó là sự sắp xếp tương ứng về bố cục, màu sắc và 
hoa văn. Các vị trí có tính đối xứng cao như hai bên 
vạt áo, hai bên tay áo, cổ áo
+ Luật nhịp điệu: 
Hoa văn dân tộc Dao sử dụng luật nhịp điệu 
chính là các yếu tố tạo nên đường diềm và thường 
được sử dụng tại các vị trí gấu váy, gấu quần áo, 
mép nẹp áo, mép cổ áo, tay áo...
+ Luật nhấn mạnh: 
Trên nền vải màu chàm hay màu đen, trang 
phục dân tộc Dao Đỏ nổi bật lên là màu đỏ của 
những mô tip hoa văn, của những quả bông len 
trước nẹp áo
Các quy luật này có thể được sử dụng riêng 
lẻ hoặc kết hợp nhiều quy luật trong các bố cục khác 
nhau.
Các yếu tố tạo thành hoa văn trang trí trên 
trang phục công sở
- Màu sắc: 
Kết hợp màu đỏ là màu chủ đạo trên trang 
phục dân tộc Dao Đỏ cùng với xu hướng màu sắc 
năm 2017-2018 cho mùa thu đông thì sắc đỏ được 
sử dụng nhiều hơn cả trong sáng tác mẫu.
- Đường nét: 
Đường kết cấu và đường trang trí là những 
đường nét tạo ra sự khác biệt của mẫu thiết kế. Thể 
hiện trên các đường may, đường viền, Cũng có 
thể vẽ lên vải hoặc thêu chỉ, đính dâyđể tạo ra 
đường nét.
Kỹ thuật thể hiện hoa văn
Hoa văn được tạo bằng hai hình thức in và 
thêu có độ linh hoạt hơn rất nhiều so với tạo hình 
hoa văn bằng cách dệt. Việc cải tiến để tạo ra các 
mẫu hoa văn cũng như các kỹ thuật thể hiện hoa văn 
trên vải và trên trang phục là kỹ thuật vẽ, ghép vải, 
in, thêu, đính hạt với bộ mẫu thực nghiệm tác giả 
sử dụng kỹ thuật thêu hoa văn bằng máy làm giảm 
giá thành và thời gian gia công, thỏa mãn được nhu 
cầu của nhiều người sử dụng.
d. Xu hướng thời trang công sở
Xu hướng thời trang trên thế giới
Thế giới phát triển với sự giao lưu văn hóa, 
kinh tế và xã hội đa chiều, sự tự do và sáng tạo ngày 
càng không có giới hạn. Vì vậy, các xu hướng thời 
trang không bị khuôn mẫu theo một trường phái nào 
khiến cho người mặc có nhiều sự lựa chọn phong 
phú.
ISSN 2354-0575
Journal of Science and Technology96 Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017
Hình 2. Xu hướng màu sắc trang phục cho mùa Thu – Đông 2017/2018.[2]
Hình 3. Xu hướng thời trang mùa thu đông 2017/2018
được thể hiện thông qua các mẫu của Prada, Vivetta, Monse, Fendi.[3]
Xu hướng thời trang ở Việt Nam
Hình 4. Các bộ sưu tập thời trang tại tuần lễ 
thời trang quốc tế Việt Nam 2017 [4]
e. Các phương án ứng dụng
Xu hướng thời trang hiện đại lấy sự gần gũi 
với tự nhiên làm tiêu chí hướng tới. Có nhiều yếu tố 
từ bộ trang phục cổ truyền của người Dao phù hợp 
với xu thế thời trang hiện nay:
Hoa văn: hệ thống hoa văn có tính cách điệu 
cao và gợi lên những liên tưởng thú vị, các nhà thiết 
kế có thể gửi gắm ý tưởng và chuyển tải thông điệp 
một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Bộ trang phục 
điểm xuyết những mảng hình cây cỏ, hoa lá, hình 
con thú hay hình người nếu được khai thác và sắp 
đặt có chủ ý sẽ tạo nên nét độc đáo riêng và tạo nên 
chiều sâu cho mỗi bộ trang phục.
Với mẫu sáng tác, tác giả đã ứng dụng hoa 
văn hình cây cỏ, hoa lá, các đường zig zăc làm mảng 
trang trí chính cho trang phục.
Màu sắc hoa văn: Những bộ trang phục hiện 
đại có xu hướng sử dụng màu nguyên chất và đối 
lập giúp người mặc khẳng định cá tính của mình. 
Những người trẻ hiện nay cũng có xu hướng đi tìm 
sự hài hòa trong cái đối lập để khẳng định cái “tôi” 
riêng biệt. 
Các vải sử dụng cho bộ mẫu sáng tác đều 
là vải một màu như: đỏ bã trầu, cam, vàng, đen và 
ISSN 2354-0575
Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology 97
xanh cổ vịt, có thể cho phép làm nổi bật các đường 
cắt cúp thể hiện cấu trúc, đồng thời phối màu trên 
sản phẩm để các đường liên kết này tăng tính trang 
trí cho mẫu, làm nổi bật được các họa tiết thêu.
Điều quan trọng là tác giả muốn giữ gìn 
và kế thừa có sáng tạo phong cách hoa văn truyền 
thống của dân tộc Dao Đỏ, đưa những nét đặc trưng 
tiêu biểu của hoa văn dân tộc Dao Đỏ vào trang 
phục công sở một cách sáng tạo mà không bị pha 
trộn với bất cứ trang phục khác. Hoa văn dù hiện 
lên ở dạng thức, diện tích, vị trí nào trên những bộ 
trang phục hiện đại, thì mỗi hoa văn hay tổ hợp hoa 
văn trên trang phục cổ truyền của người Dao cũng 
đẹp, huyền ảo hấp dẫn và độc đáo.
g. Lựa chọn vật liệu
Vải dệt thoi với chất liệu bông, Pe/Co pha 
spandex được sử dụng để may các mẫu phác thảo 
lựa chọn.
Vải bông và Pe/Co pha spandex có ưu điểm 
là giữ nhiệt tương đối tốt, cho cảm giác ấm áp vừa 
phải, mặc dù vẫn thoáng khí. Vải được pha trộn với 
sợi spadex nên có khả năng co giãn và chống nhàu 
tốt, tạo cảm giác thoải mái, tiện nghi khi sử dụng, 
phù hợp trang phục mặc đi làm nơi công sở.
Vải có độ dày chắc nhất định phù hợp với 
trang phục thu đông, khả năng tạo dáng và giữ hình 
dạng tốt, sản phẩm ít bị biến dạng và duy trì được 
hình dạng bền lâu trong quá trình sử dụng. Tính 
chất của các loại vải này rất phù hợp với hình dáng 
chung của các mẫu phác thảo là dạng áo, váy ôm 
gọn gàng nhưng vẫn cho phép dễ dàng vận động, 
di chuyển.
h. Đề xuất phương án thiết kế cho bộ mẫu 
cho trang phục công sở nữ thu đông
Khác với các loại sản phẩm thời trang khác, 
trang phục công sở thường được phối hợp theo xu 
hướng hài hòa, thanh lịch, nhấn mạnh những chi tiết 
cắt cúp tạo dáng. Thời trang công sở trong những 
năm gần đây ngày càng đa dạng và không còn gò 
bó, cứng nhắc, đóng hộp như trước.
Những xu hướng nổi bật của năm nay như 
trang phục tạo đường cắt cúp, phối màu hay thêu 
hoa văn nhận được rất nhiều sự yêu thích của phái 
đẹp, và việc ứng dụng xu hướng này sao cho phù 
hợp với môi trường làm việc luôn dành được sự 
quan tâm của các chị em làm việc nơi công sở. 
Về phom dáng, các mẫu thiết kế sử dụng 
kết cấu trang phục đơn giản, các đường cắt cúp nhẹ 
nhàng không cầu kỳ về chi tiết.
Hình 5. Kết cấu chung của bộ sưu tập
3. Kết quả và bàn luận
Bảng 1. Hoa văn nghiên cứu và sáng tác
TT Hoa văn nghiên cứu Hoa văn sáng tác Kỹ thuật thể hiện
1 Hoa văn cây thông 
nối tiếp nhau
Thêu
2 Hoa văn cây thông 
đứng độc lập
Thêu
3 Hoa văn hình hoa cỏ
Thêu
4 Hoa văn các đường 
zíg zắc
Thêu
ISSN 2354-0575
Journal of Science and Technology98 Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017
Thực hiện mẫu
Mẫu 1 Mẫu 2 Mẫu 3 Mẫu 4
Hình 6. Mẫu phác thảo và mẫu thật
Mẫu số 1:
Đầm liền sử dụng gam màu nóng trầm là 
sự kết hợp giữa màu đỏ bã trầu và màu cam. Điểm 
nhấn tập trung ở hoa văn tại các đường cắt cúp eo, 
ngực và điểm kết tại hai bên cánh tay. Hoa văn được 
thêu trang trí bằng chỉ cùng màu vải chính và có 
sự nhấp nháy chuyển màu giữa đỏ bã trầu và cam, 
tránh được vẻ nhàm chán quen thuộc thường thấy 
trên váy áo công sở. Thân sau váy được cắt cúp 
tương tự.
Mẫu số 2:
Đầm dáng ôm, tay lỡ, chất liệu vải co giãn 
nhẹ tạo độ thoải mái cho người mặc.Kết hợp giữa 
ba màu: cam, vàng và đen. Bề mặt vải có chút ganh 
nhẹ do kiểu dệt của vải và tạo nên độ xốp tạo sự 
mềm mại, ấm áp. Ở đây chủ yếu sử dụng đường 
cắt mảng miếng để đặt mầu, những đường cắt chéo 
được thu gọn ở eo và điểm nở cho hông, làm thon 
gọn phần eo và tăng độ nở ảo giác cho phần hông 
bởi sự chênh lệch kích thước. Các đường nét tạo 
nên bởi các băng vải này còn làm tăng vẻ hoạt bát, 
nhanh nhẹn và cá tính cho sản phẩm. Cổ tim, thêu 
hoa văn viền cổ và nhấn mạnh ở trước ngực đảm 
bảo lịch sự, kín đáo và phù hợp với các đường nét 
khác trên trang phục. 
Mẫu số 3:
Sản phẩm bao gồm áo khoác ngoài phối hợp 
với chân váy. Áo khoác màu xanh được phối màu 
theo tông xanh sáng ở cổ kết hợp thêu hoa văn, đây 
cũng chính là tuyến đường nét làm nên yếu tố trang 
trí của bộ sản phẩm. Cổ áo được chia làm hai phần, 
một ve áo chính và một ve áo giả ngay bên, tại điểm 
eo có cài móc tạo sự nhẹ nhàng và mềm mại, tránh 
sự cứng nhắc thường thấy của loại áo vest. 
Váy màu đen, kiểu dáng váy bút chì đơn giản 
để làm nổi bật phần thêu hoa văn trên ve áo. 
Mẫu số 4:
Đầm liền tay dài sơ mi, có lá cổ, chất liệu 
voan mỏng sọc đen. Sản phẩm có kết cấu đăng đối, 
sử dụng những đường cắt cúp dọc theo chiều dài 
đầm để tạo cảm giác thon gọn cho người mặc, với 
2 gam màu xanh và đen. Thân sau cũng sử dụng 
đường cắt cúp dọc váy tương đồng với thân trước. 
Chi tiết điểm nhấn tập trung vào mảng hoa văn thêu 
trước ngực.
Bộ sưu tập trang phục công sở dành cho nữ 
giới trong độ tuổi từ 25 đến 35 tuổi đáp ứng nhu cầu 
mặc và làm đẹp của đối tượng nữ làm việc tại các 
văn phòng, công sở.... các mẫu với kiểu loại trang 
phục khá thông dụng có thể sử dụng trong nhiều 
hoàn cảnh khác nhau. Trong độ tuổi 25-35, người 
phụ nữ phát triển đầy đủ về thể chất. Do vậy trang 
phục cần đuợc thiết kế phù hợp để tôn lên vẻ đẹp về 
hình thể và thỏa mãn nhu cầu làm đẹp.
Về phom dáng, các mẫu thiết kế sử dụng 
kết cấu trang phục đơn giản, các đường cắt cúp nhẹ 
nhàng không quá cầu kỳ về chi tiết. Bộ sưu tập có 
màu chủ đạo là đỏ, cam, xanh và đen. Đây là các 
gam màu dễ sử dụng (dễ kết hợp phụ kiện, phù hợp 
với nhiều dáng người và được sử dụng trong nhiều 
hoàn cảnh) song vẫn phù hợp với yêu cầu của trang 
phục dành cho công sở, chính sự đơn giản về màu 
sắc sẽ làm tôn lên vẻ đẹp của những đường kết cấu 
tạo phong cách mới và lịch sự cho người mặc.
Hình thức trang trí và cũng là điểm nhấn 
chính cho bộ sưu tập là hoa văn trên trang phục dân 
tộc Dao Đỏ đã được đơn giản, trang trí cùng sự kết 
hợp hài hòa giữa các mảng và nét tạo nên nhịp điệu, 
bố cục đăng đối, đối xứng, bố cục đường diềm 
Những đường kết cấu này được thiết kế hợp lý trên 
trang phục đảm bảo tính thẩm mỹ và công năng sử 
dụng.
4. Kết luận
Những sáng tác trên trang phục tác giả đã 
khai thác đặc điểm của một số hoa văn truyền thống 
dân tộc Dao Đỏ. Hình thức sắp xếp bố cục đối xứng, 
đăng đối, hàng lối, trên đó hoa văn truyền thống 
ISSN 2354-0575
Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology 99
được thể hiện chủ yếu dùng phương pháp thêu. Ứng 
dụng vào trang phục bằng hình thức trang trí thêu 
trên máy vi tính (là bước thử nghiệm cho hình thức 
sản xuất công nghiệp sau này) tạo cho bộ sưu tập 
pha trộn phong cách hiện đại với phong cách truyền 
thống.
Hiệu quả mà các bộ trang phục thời trang 
lấy ý tưởng từ hoa văn trên trang phục cổ truyền 
người Dao Đỏ một phần đã tiếp sức cho sự sáng 
tạo của các nhà thiết kế, một phần khẳng định giá 
trị của văn hóa dân tộc trong sự vận động và hình 
thành những giá trị văn hóa mới. Thời trang mang 
dáng vẻ hoài cổ tuy chưa thật sự phổ biến trong bối 
cảnh hiện nay nhưng hy vọng rằng sự khởi đầu từ 
những giá trị văn hóa sẽ mang lại những giá trị mới 
và những sáng tạo bền vững. 
Tài liệu tham khảo
[1]. Nguyễn Ngọc Ân, Hoa văn trên trang phục cổ truyền của người Dao ở miền núi phía Bắc Việt 
Nam, Luận án Tiến sỹ Văn hóa học, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện Khoa học xã hội.
[2]. 
[3]. 
[4]. https://www.google.com.vn/search?q=tuần+lễ+thời+trang+quốc+tế+tại+việt+nam+2017
SOLUTIONS FOR DAO DO MOTIF AND PATTERN APPLICATION 
INTO DESIGNING OFFICE COSTUME IN 25-35 AGES
Abstract:
Searching and supplement of ethnic minority patterns in order to contributes to preserving and 
promoting the national identity and make enriching the source of decorative materials for modern fashion 
collections. There have been some authors who have studied Dao Do costume but no one studied for use 
of Dao Do ethnic motifs in the design of female office dresses. Throughout studying to actual pattern 
on the brocade cloth of the Dao Do ethnic group, the author has planed designing to unified with the 
traditional style and combining to harmony with the modern style to create a feeling of youthful, generous 
and novelty. Arrangement of symmetrical layout, line ... in which traditional patterns are mainly expressed 
by the embroidery method.
Keywords: Costume, office, Pattern, Dao Do.