Biến động cường lực và sản lượng khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ công suất từ 90 CV trở lên ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 69
 BIẾN ĐỘNG CƯỜNG LỰC VÀ SẢN LƯỢNG KHAI THÁC
CỦA ĐỘI TÀU LƯỚI RÊ THU NGỪ CÔNG SUẤT TỪ 90 CV TRỞ LÊN 
Ở TỈNH BÀ RỊA - VŨNG TÀU
VARIATION FISHING EFFORT AND CATCHES OF TUNA MACKEREL GILLNET 
FLEET FROM 90 HP OR MORE CAPACITY IN BA RIA - VUNG TAU PROVINCE
Nguyễn Như Sơn1, Hoàng Văn Tính2, Đoàn Văn Phụ3
Ngày nhận bài: 09/9/2013; Ngày phản biện thông qua: 13/12/2013; Ngày duyệt đăng: 10/3/2014
TÓM TẮT
Kết quả nghiên cứu cho thấy: Cường lực khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 
từ tháng 5/2012 đến tháng 4/2013 là 50.572,9 km3. Cường lực khai thác cao nhât vào tháng 3/2013 và thấp nhất vào 
tháng 1/2013. Cường lực khai thác trung bình của nhóm tàu công suất từ 250 CV trở lên đạt 2.376,66 ± 699,84 km3/tháng;
nhóm tàu công suất từ 150 - 249 CV đạt 1.520,78 ± 475,47 km3/tháng và nhóm tàu công suất từ 90 - 149 CV đạt 
316,98 ± 76,98 km3/tháng.
Sản lượng khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ công suất từ 90 CV trở lên là 8.268,3 tấn. Sản lượng khai thác cao 
nhất vào tháng 7/2012 và thấp nhất vào tháng 1/2013. Sản lượng khai thác trung bình của nhóm tàu trên 250 CV đạt 
376 ± 184,6 tấn/tháng; nhóm tàu công suất từ 150 - 249 CV đạt 265,7 ± 126,9 tấn/tháng và nhóm tàu công suất từ 90 - 149 CV
đạt 47,3 ± 18,9 tấn/tháng. Hiệu quả khai thác trung bình của đội tàu đạt 0,48 ± 0,14 (tấn/km3) và nhóm tàu công suất từ 
150 - 249 CV có hiệu quả khai thác cao nhất.
Từ khóa: lưới rê thu ngừ, cường lực, sản lượng
ABSTRACT
The study results show that: Fishing effort of tuna mackerel gillnet fl eet in Ba Ria-Vung Tau province period from 
5/2012 is 4/2013:50572,9 km3. The highest fi shing effort in 3/2013 and the lowest in 1/2013. Average fi shing effort of 
vessels group from 250 HP or more capacity is 2376,66 ± 699,84 km3/month; vessels group from 150 – 249 HP capacity is 
1520.78 ± 475.47 km3/month and vessels group from 90 – 149 HP capacity is 316.98 ± 76.98 km3/month. 
Fishing catchs of tuna mackerel gillnet fl eet from 90 CV or more capacity is 8268,3 tons. The highest fi shing
catchs in 7/2012 and the lowest in 1/2013. Average fi shing catchs of vessels group from 250 HP or more capacity is
376 ± 184,6 tons/month; vessels group from 150 – 249 HP capacity is 265,7 ± 126,9 tons/month and vessels group from 
90 – 149 HP capacity is 47,3 ± 18,9 tons/month. Average exploitation effective of fl eet is 0,48 ± 0,14 (ton/km3) and vessels 
groups from 150 – 24 HP capacity the highest extraction effi ciency.
Keywords: Tuna Mackerel gillnet, effort, catchs
1 ThS. Nguyễn Như Sơn, 3 ThS. Đoàn Văn Phụ: Phân viện Nghiên cứu Hải sản phía Nam
2 TS. Hoàng Văn Tính: Viện Khoa học và Công nghệ khai thác thủy sản – Trường Đại học Nha Trang
THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Cường lực khai thác được hiểu là tác động của 
ngư cụ (khối nước ngư cụ tác dụng), tàu thuyền 
trong quá trình hoạt động khai thác nguồn lợi thủy 
sản ở một vùng biển hay một phạm vi xác định. 
Hiện nay, đánh giá và tính toán cường lực khai 
thác có nhiều quan điểm khác nhau của các tác giả 
trên thế giới, nhưng các quan điểm này đều hướng 
về tác động của nghề đánh bắt cá đến nguồn lợi 
thủy sản. Trong đó, công tác thu số liệu về sản 
lượng và cường lực khai thác được thực hiện rất 
tốt ở các nước có hoạt động quản lý nghề cá phát 
triển. Ở Việt Nam, công tác này chưa được chú 
trọng do thiếu kinh phí, thiếu nhân lực và chưa có 
một quy chuẩn thống nhất về phương pháp cho 
công tác này.
Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
70 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
Bài báo trình bày kết quả của nghiên cứu được 
thực hiện với các mục tiêu xác định cường lực 
khai thác tính theo khối nước ngư cụ tác dụng, sản 
lượng khai thác, hiệu quả nghề của đội tàu nghề 
lưới rê thu ngừ công suất trên 90 CV của tỉnh Bà 
Rịa - Vũng Tàu từ 5/2012 đến tháng 4/2013.
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Phương pháp thu thập số liệu
Số liệu thứ cấp: Số liệu tàu cá được tổng hợp, 
trích xuất, phân tích từ tài liệu thống kê của Chi cục 
Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Bà Rịa 
- Vũng Tàu [1]. 
Dữ liệu thời tiết dựa vào tài liệu công bố trên 
mạng [4], [5].
Số liệu sơ cấp: Được điều tra từ chủ tàu hoặc 
thuyền trưởng tại các bến cá, cảng cá dựa theo biểu 
mẫu được thiết kế với các thông tin: sản lượng, hệ số 
hoạt động tàu (thu mẫu định kỳ 03 ngày bất kỳ trong 
tháng) v.v. Số lượng mẫu nghiên cứu thể hiện ở bảng 1.
Bảng 1. Phân bố mẫu nghiên cứu
Nhóm CS
(CV)
2012 2013
Tổng
5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4
≥ 250 34 34 5 12 63 55 69 34 77 53 55 43 534
150 - 249 - - 2 1 13 6 20 4 18 7 4 8 83
90 - 149 7 6 4 1 4 9 4 11 4 4 4 58
Tổng 41 40 7 17 79 6 7 100 47 107 64 63 55 687
- Thời gian nghiên cứu: từ tháng 05/2012 đến 
tháng 04/2013.
- Địa điểm nghiên cứu: Bà Rịa - Vũng Tàu 
(BR - VT)
2. Phương pháp xử lý số liệu 
Sử dụng Microsoft Excel để xử lý số liệu theo 
phương pháp thống kê. Phương pháp tính toán dựa 
vào hướng dẫn của FAO [2].
- Cường lực khai thác (E): 
 E = F x A x BAC (2 - 1) 
Trong đó: E - Cường lực khai thác của đội tàu 
lưới rê thu ngừ (ngày tàu); F - Số tàu tham gia khai 
thác (tàu); A - Số ngày hoạt động tiềm năng (ngày); 
BAC - Hệ số hoạt động của tàu lưới rê thu ngừ.
- Số ngày hoạt động tiềm năng (A): Theo hướng 
dẫn của FAO, số ngày hoạt động tiềm năng phụ 
thuộc vào loại nghề khai thác, phương pháp khai 
thác, tập quán khai thác, điều kiện thời tiết và được 
cán bộ điều tra tổng hợp vào cuối mỗi tháng, được 
tính theo công thức: 
 A = Ai - A0i (2 - 2).
Trong đó, Ai - Số ngày dương lịch trong tháng 
thứ i; A0i – Số ngày tàu không tham gia đánh bắt, 
được xác định theo công thức: A0i = B + C (B - 05 
ngày nghỉ trăng và nước chảy; C - Ngày thời tiết 
không thuận lợi, nghỉ tết).
Số ngày thời tiết không thuận lợi trong năm của 
nghề lưới rê thu ngừ (gió cấp 6 trở lên) được thống 
kê (bảng 2).
Bảng 2. Số ngày thời tiết không thuận lợi trong năm của nghề lưới rê thu ngừ
Tháng 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4
Số ngày 0 3 7 8 7 0 4 4 14 12 1 0
- Hệ số hoạt động của tàu (BAC): Xác suất một 
đơn vị tàu thuyền của nghề lưới rê thu ngừ có hoạt 
động đánh bắt vào bất kỳ một ngày nào đó trong 
tháng và tính theo công thức sau: 
(2 - 3)
Trong đó: an - Số tàu lưới rê thu ngừ hoạt động 
trong mẫu điều tra vào ngày n; Nn - Số tàu lưới rê thu 
ngừ trong mẫu điều tra vào ngày n.
- Năng suất khai thác trung bình ngày (CPUE): 
(2 - 4)
Trong đó: Catchi - Sản lượng khai thác của tàu 
thứ i (kg); Dayi - Số ngày đánh bắt thực tế của tàu 
thứ i (ngày).
- Năng suất khai thác trung bình của nhóm tàu:
(2 - 5)
Trong đó: - Năng suất khai thác trung bình của 
nhóm tàu lưới rê thu ngừ thứ k (kg/ngày tàu); n - Số 
mẫu thu thập được của nhóm tàu thứ k trong tháng; 
CPUEi - Năng suất khai thác của tàu thứ i.
- Sản lượng khai thác của nhóm tàu:
SLi = x [F x A x BAC] (2 - 6) 
Trong đó: SLi - Sản lượng khai thác của nhóm 
tàu lưới rê thu ngừ thứ i (tấn); - Năng suất 
khai thác (tấn/ngày tàu). 
Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 71
- Tổng sản lượng khai thác của đội tàu lưới rê 
thu ngừ:
(2 - 7) 
Trong đó: SL - Tổng sản lượng khai thác của đội 
tàu lưới rê thu ngừ trong thời gian nghiên cứu (tấn); 
SLi - Sản lượng khai thác của nhóm tàu lưới rê thu 
ngừ thứ i; n - Số nhóm tàu lưới rê thu ngừ (n = 3).
- Hiệu quả nghề của nghề lưới rê thu ngừ tỉnh 
BR - VT: Hiệu quả nghề ở đây được hiểu là sản 
lượng khai thác được trên một đơn vị thể tích ngư 
cụ lọc qua trong một năm [3], tính theo biểu thức: 
 Hi = Pi/Ri (2 - 8)
Trong đó: Hi - Hiệu quả nghề của nhóm tàu thứ i
(tấn/km3); Pi - Sản lượng khai thác trong 1 năm của 
nhóm tàu thứ i, tính theo biểu thức (2 – 7); Ri - Khối 
nước ngư cụ lọc được trong 1 năm của nhóm tàu 
thứ i (km3), tính theo biểu thức: 
 Ri = FiTB x SiTB (2 - 9)
Trong đó: SiTB = vTB x tTB - Quãng đường lưới trôi 
của 1 mẻ lưới (km);
F = LTB x HTB - Diện tích tấm lưới (10
-6 km2);
vTB – Tốc độ trôi của lưới rê thu ngừ (km/giờ);
tTB – Thời gian lưới hoạt động trong nước (giờ) 
và được xác định: tTB = ;
LTB – Chiều dài trung bình vàng lưới của nhóm 
tàu thứ i (10-3 km) và được xác định: LTB = ;
HTB – Chiều cao trung bình lưới của nhóm tàu 
thứ i (10-3 km) và được xác định: HTB = ;
n – Số mẫu. 
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Cơ cấu đội tàu nghề lưới rê thu ngừ trên 90cv 
của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Số lượng tàu có công suất máy chính trên 90 
cv của tỉnh BV - VT là 462 chiếc (Chi cục Khai thác 
và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh BR - VT, 2012). 
Trong đó, nghề lưới rê đáy có 336 chiếc, chiếm 
72,7% tổng số tàu, nghề lưới rê thu ngừ (23,4%) và 
thấp nhất là lưới rê nổi (4,0%). Cơ cấu đội tàu nghề 
lưới rê trên 90 CV theo công suất được thể hiện
ở hình 1.
Hình 1. Cơ cấu tàu lưới rê theo nhóm công suất
Hình 1 cho thấy: Tàu lưới rê thu ngừ tập trung chủ yếu ở nhóm tàu 150 - 249 CV, tiếp đến là nhóm tàu trên 
250 CV và thấp nhất là nhóm tàu 90 - 149 CV. 
2. Số ngày hoạt động tiềm năng và hệ số hoạt động tàu của đội tàu lưới rê thu ngừ
- Số ngày hoạt động tiềm năng (A): Kết quả tính số ngày hoạt động tiềm năng của đội tàu lưới rê thu ngừ 
theo nhóm công suất là giống nhau trong các tháng và được thể hiện ở bảng 3.
Bảng 3. Số ngày hoạt đông tiềm năng của đội tàu lưới rê thu ngừ Bà Rịa - Vũng Tàu
Tháng trong năm 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4
Ngày 26 22 19 20 21 26 21 23 12 16 25 25
Tháng 1/2013 có số ngày hoạt động tiềm 
năng thấp nhất do vào các tháng cuối năm âm 
lịch vùng biển Đông Nam bộ (ĐNB) chịu ảnh 
hưởng nhiều của điều kiện thời tiết và đây 
cũng là thời gian tàu cá tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 
lên đà sửa chữa phục vụ cho các chuyến biển
năm tới, nên số ngày không tham gia khai 
thác cao nhất trong thời gian nghiên cứu là 
14 ngày.
- Hệ số hoạt động tàu (BAC): Kết quả tính hệ số 
hoạt đồng tàu của đội tàu lưới rê thu ngừ theo các 
nhóm công suất được thể hiện ở bảng 4. 
Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
72 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
Bảng 4 nhận thấy: Hệ số hoạt động trung bình 
của đội tàu lưới rê thu ngừ tăng dần theo công suất 
máy tàu; Trung bình chung khoảng 60% tổng số tàu 
lưới rê thu ngừ tham gia hoạt động khai thác.
3. Cường lực và sản lượng khai thác của đội tàu 
lưới rê thu ngừ công suất trên 90 CV
Kết quả nghiên cứu cho thấy tổng thời gian 
khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ công suất trên
90 CV của tỉnh BR - VT trong thời gian nghiên cứu 
lần lượt là 17.269 ngày tàu và sản lượng khai thác là 
8.268,3 tấn. Trong đó, cường lực khai thác cao nhất 
vào tháng 3/2013, sản lượng khai thác cao nhất vào 
tháng 10/2012 và vào tháng 1/2013 cường lực và 
sản lượng khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ thấp 
nhất, thể hiện ở hình 2.
Hình 2. Cường lực và sản lượng khai thác 
của đội tàu lưới rê thu ngừ theo thời gian
Hình 2 cho thấy, cường lực và sản lượng khai 
thác của đội tàu lưới rê thu ngừ trong thời gian nghiên
cứu dao động lần lượt từ 601 - 1.955 ngày tàu và 
165,8 - 1.082,3 tấn; cường lực và sản lượng khai 
thác trung bình của đội tàu lưới rê thu ngừ lần lượt đạt 
1.439 ± 405 ngày tàu/tháng và 689 ± 301,4 tấn/tháng.
Năm 2012, cường lực và sản lượng khai thác của 
đội tàu lưới rê thu ngừ trong năm 2012 lần lượt đạt
1.527 ± 164 ngày tàu/tháng và 855,3 ± 190,3 tấn/tháng;
cường lực và sản lượng khai thác trung bình của 
đội tàu lưới rê thu ngừ biến động có sự sai khác vào 
tháng 7 và tháng 12 do năng suất khai thác của các 
tháng này tăng cao. Năm 2013, cường lực và sản 
lượng khai thác tăng dần từ tháng 1 đến tháng 3 và 
giảm vào tháng 4; cường lực và sản lượng khai thác 
trung bình của đội tàu lưới rê thu ngừ 4 tháng đầu 
năm 2013 lần lượt đạt 1.264 ± 691 ngày tàu/tháng
và 356,4 ± 165,5 tấn/tháng. Điều này cho thấy, 
cường lực khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ 
trong năm 2013 có biến động lớn hơn năm 2012 và 
sản lượng khai thác thì ngược lại.
3.1. Cường lực và sản lượng khai thác của nhóm 
tàu 90 - 149 CV
Tổng cường lực và sản lượng khai thác của 
nhóm tàu 90 - 149 CV lần lượt là 1.672 ngày tàu và 
567,5 tấn, thấp nhất trong đội tàu lưới rê thu ngừ 
lần lượt chiếm 9,7% về cường lực và 6,9% về sản 
lượng. Trong thời gian nghiên cứu cường lực khai 
thác cao nhất vào tháng 3/2013 và sản lượng khai 
thác cao nhất vào tháng 10/2012, thể hiện ở hình 3.
Hình 3. Cường lực và sản lượng khai thác 
của nhóm tàu 90 - 149 CV theo thời gian
Hình 3 cho thấy, cường lực và sản lượng khai 
thác của nhóm tàu 90 - 149 CV trong thời gian
nghiên cứu dao động lần lượt từ 60 - 180 ngày tàu 
và 20,3 - 82 tấn; cường lực và sản lượng khai thác 
trung bình lần lượt đạt 139 ± 34 ngày tàu/tháng và 
47,3 ± 18,9 tấn/tháng. Năm 2012, cường lực và sản 
lượng khai thác giảm dần từ tháng 5 đến tháng 7, 
tăng từ tháng 8 đến tháng 10, giảm ở tháng 11 và 
tăng vào tháng 12; cường lực và sản lượng khai 
thác trung bình trong năm 2012 lần lượt đạt 146 ± 10
ngày tàu/tháng và 52,3 ± 17,7 tấn/tháng. Năm 
2013, cường lực và sản lượng khai thác tăng dần 
từ tháng 1 đến tháng 3 và giảm vào tháng 4; cường 
lực và sản lượng khai thác trung bình 04 tháng đầu 
năm 2013 lần lượt đạt 126 ± 60 ngày tàu/tháng và 
37,2 ± 19,2 tấn/tháng. Điều này cho thấy, cường lực 
Bảng 4. Hệ số BAC của đội tàu lưới rê thu ngừ trong thời gian nghiên cứu
Nhóm CS
(CV)
2012 2013 Trung
bình5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4
90-149 0,50 0,58 0,57 0,61 0,60 0,50 0,52 0,52 0,42 0,47 0,60 0,58 0,54
150-249 0,48 0,45 0,59 0,73 0,61 0,51 0,47 0,58 0,38 0,42 0,73 0,59 0,55
≥ 250 0,80 0,78 0,75 0,72 0,78 0,78 0,70 0,74 0,57 0,43 0,75 0,74 0,71
Trung bình 0,59 0,60 0,64 0,69 0,66 0,60 0,56 0,61 0,46 0,44 0,69 0,64 0,60
Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 73
v à sản lượng khai thác của đội tàu lưới rê thu ngừ 
trong năm 2013 có biến động lớn hơn năm 2012.
3.2. Cường lực và sản lượng khai thác của nhóm tàu 
150 - 249 CV
Tổng cường lực và sản lượng khai thác của 
nhóm tàu 150 - 249 CV lần lượt là 7.229 ngày tàu và 
3.188,5 tấn, chiếm 41,9% về cường lực và 38,6% về 
sản lượng. Trong thời gian nghiên cứu cường lực khai 
thác cao nhất vào tháng 3/2013 và sản lượng khai 
thác cao nhất vào tháng 7/2012, thể hiện ở hình 4.
Hình 4. Cường lực và sản lượng khai thác 
của nhóm tàu 150 – 249 CV theo thời gian
Hình 4 cho thấy, cường lực và sản lượng khai 
thác trong thời gian nghiên cứu dao động lần lượt 
từ 233 - 931 ngày tàu và 67,7 - 552,7 tấn; cường 
lực và sản lượng khai thác trung bình lần lượt đạt
602 ± 188 ngày tàu/tháng và 265,7 ± 126,9 tấn/tháng. 
Năm 2012, cường lực và sản lượng khai thác biến 
động có sự sai khác vào tháng 7 và tháng 8 do năng 
suất khai thác của 2 tháng này có sự biến động khác 
nhau; cường lực và sản lượng khai thác trung bình 
trong năm 2012 lần lượt đạt 621 ± 87 ngày tàu/tháng 
và 320 ± 114,3 tấn/tháng. Năm 2013, cường lực và 
sản lượng khai thác tăng dần từ tháng 1 đến tháng 
3 và giảm vào tháng 4; cường lực và sản lượng khai 
thác trung bình 04 tháng trong năm 2013 lần lượt đạt 
565 ± 331 ngày tàu/tháng và 157 ± 70,1 tấn/tháng. 
Điều này cho thấy, cường lực khai thác của đội tàu 
lưới rê thu ngừ trong năm 2013 có biến động lớn hơn 
năm 2012 và sản lượng khai thác thì ngược lại.
3.3. Cường lực và sản lượng khai thác của nhóm 
tàu trên 250 CV
Tổng cường lực và sản lượng khai thác của 
nhóm tàu trên 250 CV lần lượt là 8.368 ngày tàu và 
4.512,3 tấn, chiếm 48,5% về cường lực và 54,6% 
về sản lượng. Trong thời gian nghiên cứu cường lực 
khai thác cao nhất vào tháng 5/2012 và sản lượng 
khai thác cao nhất vào tháng 10/2012, thể hiện ở 
hình 5.
Hình 5. Cường lực và sản lượng khai thác của nhóm tàu 
trên 250 CV theo thời gian
Hình 5 cho thấy, cường lực và sản lượng khai 
thác trong thời gian nghiên cứu dao động lần lượt 
từ 308 - 936 ngày tàu và 77,9 - 627,2 tấn; cường 
lực và sản lượng khai thác trung bình lần lượt đạt 
697 ± 205 ngày tàu/tháng và 376 ± 184,6 tấn/tháng. 
Năm 2012, cường lực và sản lượng khai thác biến 
động có sự sai khác vào tháng 7 và tháng 12 do 
năng suất khai thác của 2 tháng này tăng cao; 
cường lực và sản lượng khai thác trung bình trong 
năm 2012 lần lượt đạt 759 ± 114 ngày tàu/tháng và 
482,9 ± 105 tấn/tháng. Năm 2013, cường lực và sản 
lượng khai thác tăng dần từ tháng 1 đến tháng 3 và 
giảm vào tháng 4; cường lực và sản lượng khai thác 
trung bình 04 tháng trong năm 2013 lần lượt đạt 
573 ± 306 ngày tàu/tháng và 162,2 ± 87,8 tấn/tháng. 
Điều này cho thấy, cường lực khai thác của đội tàu 
lưới rê thu ngừ trong năm 2013 có biến động lớn 
hơn năm 2012 và sản lượng khai thác thì ngược lại.
4. Hiệu quả nghề của đội tàu lưới rê thu ngừ từ 
90 CV trở lên
4.1. Các thông số đặc trưng của ngư cụ
Kết quả điều tra về kích thước mắt lưới, chiều 
dài và chiều cao rút gọn tấm lưới của các nhóm tàu 
được thể hiện ở bảng 5.
Bảng 5. Các thông đặc trưng của ngư cụ
Nhóm tàu Số mẫu điều tra nTB (tấm)
2aTB 
(mm)
LTB 
(10-3 km)
HTB 
(10-3 km)
FTB 
(10-6 km2)
90 – 149 222 191 102 61,3 19,0 0,22
150 – 249 383 209 101 61,7 19,2 0,25
≥ 250 1078 277 102 62,8 19,2 0,33
Bảng 5 cho thấy, kích thước ngư cụ của đội tàu lưới rê thu ngừ tỉnh BR – VT biến thiên tăng dần theo chiều 
tăng công suất tàu.
Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
74 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
4.2. Các thông số đặc trưng của hoạt động đánh bắt
Các thông số đặc trưng của hoạt động đánh bắt 
liên quan đến hiệu quả nghề là thời gian trôi lưới, 
tốc độ trôi lưới. Kết quả điều tra về thời gian và tốc 
độ trôi lưới của đội tàu lưới rê thu ngừ thu được 
như sau:
- Thời gian trôi lưới trung bình của các nhóm tàu 
90 – 149 CV, nhóm tàu 150 – 249 CV và nhóm tàu 
trên 250 CV có giá trị như nhau với tTB = 10,5 giờ.
Điều này có thể nói, lưới rê thu ngừ của tỉnh 
BR – VT phụ thuộc nhiều vào thói quen cũng như 
phong tục tập quán của địa phương.
- Tốc độ trôi lưới được lấy dựa vào kết quả 
nghiên cứu của Tiểu dự án I.9 tại vùng biển Đông 
Nam bộ: v = 1,2 hải lý/giờ = 2,22 km/giờ.
4.3. Khối nước ngư cụ tác dụng của đội tàu lưới rê 
thu ngừ
Khối nước ngư cụ tác dụng là một trong các 
hình thức biểu hiện cường lực khai thác của nghề. 
Khối nước ngư cụ tác dụng của các nhóm tàu trong 
thời gian nghiên cứu được thể hiện ở bảng 6.
Bảng 6. Khối nước ngư cụ tác dụng của đội tàu lưới rê thu ngừ theo thời gian
Đơn vị tính : km3
Nhóm CS (CV)
2012
5 6 7 8 9 10
90 - 149 354,9 348,3 295,7 333,1 344,0 354,9
150 - 249 1.606,7 1.274,6 1.443,2 1.879,6 1.649,2 1.707,1
≥ 250 3.190,0 2.631,8 2.185,5 2.208,5 2.512,1 3.110,3
Nhóm CS (CV)
2012 2013
11 12 1 2 3 4
90 - 149 298,1 326,5 137,6 205,3 409,5 395,9
150 - 249 1.270,7 1.717,4 587,1 865,2 2.349,6 1.899,0
≥ 250 2.254,5 2.610,3 1.049,0 1.055,2 2.875,6 2.837,3
Bảng 6 cho thấy, tổng khối nước ngư cụ tác 
dụng khi đánh bắt của đội tàu lưới rê thu ngừ trong 
thời gian nghiên cứu là 50.572,9 km3/năm và biến 
thiên tăng dần theo chiều tăng công suất tàu. Nhóm 
tàu trên 250 CV có khối nước ngư cụ lọc qua cao 
nhất vào tháng 5 và thấp nhất vào tháng 1; nhóm 
tàu 150 – 249 CV và nhóm tàu 90 – 149 CV có khối 
nước ngư cụ lọc qua cao nhất vào tháng 3 và thấp 
nhất vào tháng 1.
4.4. Hiệu quả nghề của đội tàu lưới rê thu ngừ
Hiệu quả nghề của đội tàu lưới rê thu ngừ trên 
90 CV của tỉnh BR - VT trong thời gian nghiên cứu 
đạt 5,7 tấn/km3. Trong đó, hiệu quả nghề của nhóm 
tàu 150 - 249 CV cao nhất chiếm 37,2% tổng hiệu 
quả nghề của đội tàu lưới rê thu ngừ, tiếp đến nhóm 
tàu trên 250 CV là (31,9%) và thấp nhất là nhóm tàu 
90 - 149 CV (31,0%), thể hiện dưới hình 6.
Hình 6. Hiệu quả nghề của đội tàu lưới rê thu ngừ trên 90 CV theo thời gian
Đồ thị hình 6 thể hiện, hiệu quả nghề của đội 
tàu lưới rê thu ngừ cao nhất vào tháng 7 và tháng 
12, thấp nhất vào các tháng 3 và tháng 4 năm 2013. 
Nhóm tàu trên 250 CV có hiệu quả nghề dao động 
từ 0,07 – 0,23 tấn/km3 và cao nhất vào tháng 7, thấp 
nhất vào tháng 1 và tháng 3. Nhóm tàu 150 – 249 CV 
có hiệu quả nghề dao động từ 0,09 – 0,38 tấn/km3
và cao nhất vào tháng 7, thấp nhất vào tháng 4. 
Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 75
Nhóm tàu 90 – 149 CV có hiệu quả nghề dao động 
từ 0,1 – 0,23 tấn/km3 và cao nhất vào tháng 10, thấp 
nhất vào tháng 8.
IV. KẾT LUẬN 
Trong thời gian nghiên cứu từ tháng 5/2012 đến 
tháng 4/2013, trung bình khoảng 60% tổng số tàu 
lưới rê thu ngừ 90 CV trở lên tham gia hoạt động 
khai thác, cường lực khai thác tính theo khối nước 
ngư cụ tác dụng là 50.572,9 km3 và sản lượng khai 
thác là 8.268,3 tấn.
Cường lực khai thác (tính theo khối nước 
ngư cụ tác dụng) của nhóm tàu công suất từ 250 
CV trở lên cao nhất, chiếm 56,4% của toàn đội. 
Nhóm tàu công suất từ 90 – 149 CV thấp nhất, 
chiếm 7,5% %. Nhóm tàu công suất 150 - 249 CV 
chiếm 36,1%.
Sản lượng cá khai thác được của nhóm tàu 
công suất từ 250 CV trở lên cao nhất, chiếm 54,6% 
của toàn đội. Nhóm tàu công suất 90 - 149 CV
thấp nhất, chiếm 7,5% %. Nhóm tàu công suất 
150 - 249 CV chiếm 38,6%.
Hiệu quả nghề của đội tàu lưới rê thu ngừ từ 90 
CV trở lên trong thời gian nghiên cứu là 5,7 tấn/km3.
Hiệu quả nghề đạt giá trị thấp nhất vào tháng 3 và 
tháng 4/2013. Nhóm tàu 150 - 249 CV có hiệu quả 
nghề cao nhất, chiếm 37,2% của toàn đội tàu và 
thấp nhất là nhóm tàu 90 - 149 CV (31,0%).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Tiếng Việt
1. Chi cục Khai thác và Bảo vệ Nguồn lợi thủy sản tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, 2012. Thống kê số liệu tàu cá tỉnh Bà Rịa - Vũng 
Tàu năm 2012.
2. Trần Văn Hào, 2012. Đánh giá cường lực khai thác thủy sản nhằm quản lý tốt hơn các khu bảo tồn biển: trường hợp nghiên 
cứu ở khu bảo vệ Rạn Trào, xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Tuyển tập Hội nghị khoa học trẻ ngành thủy 
sản toàn quốc lần thứ 3: 517-524.
 Tiếng Anh
3. FAO, 2002. Sample-based fi shery surveys. Technical handbook: 9, 17.
4. Gordon S. H., 1954. The economic theory of common property resources: the fi sheries. Journal of Political Economy,
62: 124 - 142