Báo cáo trường hợp: xoắn tử cung đang mang thai 25 tuần trên sản phụ có hai tử cung tại Bệnh viện Trung Ương Huế

Bệnh viện Trung ương Huế 
Tạp Chí Y Học Lâm Sàng - Số 59/2020 95
BÁO CÁO TRƯỜNG HỢP: XOẮN TỬ CUNG 
ĐANG MANG THAI 25 TUẦN TRÊN SẢN PHỤ CÓ HAI TỬ CUNG 
TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ
 Châu Khắc Tú1, Lê Sĩ Phương1, Hoàng Việt1, Ngô Thị Thúy Minh1 
DOI: 10.38103/jcmhch.2020.59.14
TÓM TẮT
Xoắn tử cung trong mang thai là một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Chẩn đoán trước phẫu 
thuật xoắn tử cung thường rất khó khăn do sự hiếm gặp của biến chứng này và triệu chứng lâm sàng không 
đặc hiệu. Một phụ nữ mang thai con so 25 tuần đến bệnh viện của chúng tôi với tình trang đau bụng dữ dội, 
tử cung co cứng như gỗ, thai chết. Phẫu thuật mổ lấy thai khẩn cấp được thực hiện với chẩn đoán rau bong 
non thể nặng trên bệnh nhân dị dạng hai tử cung. Trong quá trình sinh mổ, chúng tôi nhận thấy tử cung 
mang thai và phần phụ bên phải bị xoắn 180 độ sang trái. Bệnh nhân được tháo xoắn, rạch ngang đoạn 
dưới tử cung lấy thai và cắt tử cung bán phần và phần phụ phải sau khi cố gắng bảo tồn tử cung không 
thành công.Diễn tiến hậu phẫu ổn định và bệnh nhân xuất viện sau 5 ngày.
Từ khóa: Xoắn tử cung, mang thai
ABSTRACT
CASE REPORT: UTERINE TORSION IN PREGNANT WOMAN OF 
25 GESTATIONAL WEEK- AGE WITH 2 UTERUS AT HUE CENTRAL HOSPITAL
Chau Khac Tu1, Le Si Phuong1, Hoang Viet1, Ngo Thi Thuy Minh1
Uterine torsion in pregnancy is a rare but very dangerous complication. The diagnosis of uterine torsion 
is often difficult due to the rare occurrence of this complication and unspecific clinical symptoms. A pregnant 
woman of 25gestational week came to our hospital with a severe abdominal pain, very strong uterine 
contraction and dead fetus. Urgent cesarean section surgery is performed with a diagnosis of severe 
placental abruptionand the malformation of uterus didelphys. During the caesarean section, we found 
the pregnant uterus on the right siteand the right appendage twisted 180 degrees to the left. The patient 
was untwisted, undergone the incision in the low part of the uterus to take the dead fetus out, and had a 
subtotal hysterectomy and rightoophorosalpingectomy after unsuccessful attempt to preserve the uterus. 
The postoperative condition was stable and the patient was discharged after 5 days.
Keywords: Uterine torsion, pregnancy
1. Khoa Sản, BVTW Huế - Ngày nhận bài (Received): 29/9/2019; Ngày phản biện (Revised): 27/01/2020; 
- Ngày đăng bài (Accepted): 20/02/2020
- Người phản hồi (Corresponding author): Châu Khắc Tú
- Email:[email protected];SĐT: 0914017518
Bệnh viện Trung ương Huế 
96 Tạp Chí Y Học Lâm Sàng - Số 59/2020
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh lý xoắn tử cung, một rối loạn thường gặp 
trong sản khoa thú y, là một biến chứng hiếm gặp ở 
phụ nữ mang thai [l]. Sự kết hợp của biểu hiện lâm 
sàng không đặc hiệu và sự hiếm có của biến chứng 
này làm cho chẩn đoán trước phẫu thuật rất khó khăn 
[2]. Xoắn tử cung là một tình trạng hiếm gặp và nguy 
hiểm, y văn thế giới gọi đây là một chẩn đoán “ Once 
in a lifetime”, bác sĩ sản khoa thường gặp nhiều lắm 
là một lần trong đời[3].Xoắn tử cung khi mang thai 
có thể đưa đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong đáng kể của 
cả mẹ và thai nhi [4,5]. Tuy nhiên, chẩn đoán trước 
phẫu thuật là rất khó khăn và hầu hết các trường hợp 
được phát hiện trong khi mổ do hiếm và các triệu 
chứng lâm sàng không đặc hiệu. Ở đây chúng tôi 
trình bày một trường hợp xoắn tử cung đang mang 
thai 25 tuần ở một bệnh nhân tử cung đôi.
II. BÁO CÁO TRƯỜNG HỢP
Sản phụ 23 tuổi, mang thai con so 25 tuần, quá 
trình thai nghén bình thường, bị té sau đó đau bụng 
nhiều nên vào viện.
Thăm khám lúc vào viện: 
- Bệnh nhân đau bụng dữ dội, da niêm mạc xanh 
tái, toát mồ hôi, vật vã kích thích.
- Mạch: 96 lần/phút Nhiệt: 37°C
Huyết áp: 110/70 mmHg Nhịp thở: 20 lần/phút
- Phổi thường.
- Tim đều rõ, nghe thổi tâm thu nhẹ ở van động 
mạch chủ.
- BCTC/VB: 26/83 cm 
- Go tử cung liên lục cường tính, bụng cứng, hơi 
gờ lên 1 bên không đối xứng.
- Khám âm đạo: âm đạo có vách ngăn, 2 cổ tử 
cung, hai tử cung, tử cung bên phải chứa thai khoảng 
6 tháng. cổ tử cung dài, kín, ngôi cao.
Xét nghiệm:
Công thức máu: WBC: 23,4 K/µL RBC: 2,80 M/µL 
 HGB: 8,5 g/dL HCT: 25,6 % PLT: 384 K/µL
Xét nghiệm chức năng đông chảy máu chưa thấy 
rối loạn.
Sinh hóa máu: trong giới hạn bình thường
Siêu âm thai: 01 thai trong tử cung khoảng 24 
tuần, không thấy hoạt động tim thai, Theo dõi nhau 
bong non và tử cung đôi.
Bệnh nhân được truyền 02 đơn vị Hồng cầu khối 
và được chỉ định mổ lấy thai cấp cứu với chẩn đoán: 
Thai con so 24 tuần/Nhau bong non thể nặng thai chết/
tử cung dị dạng (2 tử cung, 2 cổ tử cung, 2 âm đạo).
Trong mổ thấy tử cung có thai bên phải lớn bằng 
thai 6 tháng, xoắn ½ vòng sang trái cùng với phần 
phụ phải, tím bầm đen toàn bộ, 1 tử cung và phần phụ 
bên trái bình thường. Tiến hành mở rộng vết mổ, tháo 
xoắn, xẻ ngang đoạn dưới tử cung lấy ra 01 bé gái, 
600 gram, chết tím, rau bong toàn bộ theo thai + dịch 
ối + máu đen sẫm. Tử cung và phần phụ bên phải tím 
bầm, nhão nhoẹt, không hồi phục sau 15’ dùng các 
thuốc go hồi và khâu mũi B Lynch. Tiến hành cắt tử 
cung bán phần + Phần phụ xoắn bên phải. Đặt 1 lẫn 
lưu bên hố chậu trái và đóng bụng.
Sau mổ làm lại CTM: RBC: 2,89 M/µL HGB: 
8,5 g/dL HCT: 25,7% 
Bệnh nhân được truyền tiếp 2 đơn vị hồng cầu 
khối.
Sau đó làm lại CTM: WBC: 15,55 K/µL 
 RBC: 3,24 M/µL HGB: 10,1 g/dL
 HCT: 27,3 % PLT: 184 K/µL 
Xét nghiệm cầm máu tổng quát bình thường.
Diễn tiến sau mổ ổn định và bệnh nhân được 
xuất viện sau 5 ngày.
 Hình 1. Tử cung bên phải sau khi tháo xoắn đã được 
khâu mũi B Lynch, phần phụ bên phải tím bầm.
Tử cung bên trái bình thường
Báo cáo trường hợp: xoắn tử cung đang mang thai 25 tuần...
Bệnh viện Trung ương Huế 
Tạp Chí Y Học Lâm Sàng - Số 59/2020 97
III. BÀN LUẬN
Xoắn tử cung được định nghĩa là xoay tử cung 
nhiều hơn 45 độ trên trục dài của nó [6]. Mức độ xoắn 
thường là 180°, tuy nhiên các trường hợp xoắn từ 60° 
đến 720° cũng đã được báo cáo trong y văn. Trong 1 
nghiên cứu của tác giả JOHN GR0NKJER JENSEN, 
Denmark trên 212 trường hợp xoắn tử cung cho thấy: 
dưới 90° chiếm 31%; từ trên 90° đến 180° chiếm 58%; 
từ trên 180° đến 360° chiếm 6%; xoắn hơn 1 vòng 
chiếm 3%; mức độ xoắn không xác định 2%.
• Acta. Obstet. Gynecol. Scand. 71(1992) 
Triệu chứng lâm sàng xoắn tử cung thường đa 
dạng và ít đặc hiệu, chúng có thể biểu hiện rất nặng 
như choáng, ngất, hoặc đau ở các mức độ khác nhau 
từ dữ dội đến cảm giác khó chịu mà thôi. Đôi khi lại 
biểu hiện dưới các triệu chứng của đường tiêu hóa 
hoặc tiết niệu do chèn ép [7],[8]
Chẩn đoán lâm sàng xoắn tử cung trong thai kỳ 
là rất khó khăn vì hiếm gặp và triệu chứng không 
đặc hiệu. Sản phụ có thể đau bụng nhiều do go tử 
cung, chảy máu âm đạo, chuyển dạ đình trệ do yếu 
tố cổ tử cung, ngôi thai bất thường và suy thai.
Xoắn về phía bên phải tử cung là phổ biến nhất 
vì giải phẫu sinh lý bình thường tử cung có khuynh 
hướng lệch phải, nhất là lúc mang thai [9]. Tuy 
nhiên 1/3 các trường hợp xoắn tử cung vẫn xảy ra 
bên trái [10].
Trường hợp của chúng tôi cũng xoắn về bên 
trái. Điều này có thể lý giải vì bệnh nhân có hai tử 
cung và mang thai ở tử cung bên phải phát triển lệch 
sang phải, vì vậy khi xoắn chỉ có thể xoắn về bên 
trái mà thôi. 
Bệnh nguyên chính xác vẫn chưa được làm sáng 
tỏ cho đến bây giờ. Có một số trường hợp xoắn tử 
cung xảy ra ở các bệnh nhân hoàn toàn bình thường, 
không có yếu tố khác biệt ý nghĩa gì về độ tuổi, giai 
đoạn phát triển, về tình trạng mang thai
Tuy nhiên nhiều biến chứng xoắn tử cung xảy 
ra đã được báo cáo trong một số trường hợp như dị 
tật tử cung bẩm sinh, viêm dính hố chậu, các khối 
u tiểu khung hoặc liên quan đến thai như ngôi thai 
bất thường, thai tăng hoạt động, hoặc mẹ bị chấn 
thương do ngã té, tai nạn giao thông 
Trường hợp của chúng tôi cũng cho thấy có đau 
bụng dữ dội, siêu âm có bong nhau và thai chết nên 
được chẩn đoán là nhau bong non thể nặng. Chính 
tình trạng xoắn tử cung gây chèn ép trực tiếp tĩnh 
mạch tử cung và cả tĩnh mạch buồng trứng đưa đến 
gia tăng áp lực trong bánh nhau do tắt nghẽn tĩnh 
mạch đưa đến nhau bong non, thai chết. 
Về chẩn đoán hình ảnh [11], [12], chụp MRI có 
thể thấy dấu hình chữ X ở phần trên âm đạo hoặc một 
âm đạo hẹp ở phần trên. Chụp CT scaner có thể thấy 
hình ảnh xoắn đoạn dưới tử cung và phần phụ hai bên 
nằm về một phía của tiểu khung. Siêu âm cũng có thể 
có một số gợi ý về tình trạng xoắn tử cung như thay 
đổi vị trí bánh nhau hoặc u xơ tử cung so với siêu âm 
lúc đầu, mạch máu buồng trứng ở phía trước phần 
thân dưới tử cung, ngôi thai ở cao bất thường, dấu 
hiệu nhau bong non, thai suy hoặc thai chết.
Bảng 1. Triệu chứng xoắn tử cung theo mức độ
Bệnh viện Trung ương Huế 
98 Tạp Chí Y Học Lâm Sàng - Số 59/2020
Hình 3. Hình chụp CT bụng - chậu (mặt cắt vành) cho thấy xoắn của đoạn dưới tử cung (mũi tên trắng) 
và phần phụ hai bên ở cùng nửa bên phải tiểu khung (mũi tên trắng đậm).
Hình 4. Chụp cộng hưởng từ:Âm đạo teo hẹp (v), niệu đạo (u), và ống hậu môn (a) ( mặt cắt ngang). 
- Hình trên: Giải phẫu bị xoắn lại trong xoắn tử cung (Hình dạng chữ X). 
- Hình dưới: Vị trí giải phẫu bình thường của phần dưới âm đạo (Hình dạng chữ H) do âm đạo dưới 
được cố định tại vị trí âm môn
Mặt cắt ngang của chụp CT bụng - chậu
Báo cáo trường hợp: xoắn tử cung đang mang thai 25 tuần...
Sơ đồ 1: Biểu hiện xoắn tử cung 
theo mức độ của âm đạo trên
Bệnh viện Trung ương Huế 
Tạp Chí Y Học Lâm Sàng - Số 59/2020 99
Trong mọi trường hợp, chỉ định mổ là cần thiết. 
Lý tưởng là có thể tháo xoắn tử cung trở về vị trí 
bình thường rồi mới rạch đoạn dưới tử cung đưa thai 
ra. Trong trường hợp khó khăn vì thai quá to không 
thể xoay tử cung lại được thì đường rạch dọc trên 
tử cung là một lựa chọn an toàn vì vết rạch ngang 
thấp có thể gây thương tích cho bó mạch tử cung 
và buồng trứng. Mặc dù xoắn tử cung là rất hiếm, 
bác sĩ sản khoa nên nghi ngờ khi bệnh nhân có triệu 
chứng đau bụng cấp tính và suy thai như thể hiện ở 
các trường hợp nhau bong non. 
Các mức độ và thời gian xoắn tử cung là các yếu 
tố quan trọng góp phần vào tỷ lệ tử vong của thai nhi 
và mẹ. Tiên lượng của mẹ thường là tốt sau khi điều 
trị phẫu thuật. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong chu sinh vẫn 
cao đến mức 12-18%. 
Tỷ lệ tử vong mẹ theo tác giả JENSEN, Denmark 
trên 212 trường hợp xoắn tử cung từ 1976 – 1990 
lên đến 9%.
IV. KẾT LUẬN 
Xoắn tử cung tuy rất ít gặp trong thực tế nhưng 
có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm cho mẹ 
và thai. Nó gần như luôn luôn là một chẩn đoán bất 
ngờ trong khi phẫu thuật lấy thai cấp cứu, cần nghĩ 
tới xoắn tử cung trong những trường hợp đau bụng 
và choáng không rõ nguyên nhân ở những bệnh nhân 
mang thai có các yếu tố làm dễ như dị tật tử cung 
bẩm sinh, viêm dính hố chậu, các khối u tiểu khung 
hoặc liên quan đến thai như ngôi thai bất thường, 
thai tăng hoạt động, hoặc mẹ bị chấn thương do ngả 
té, tai nạn giao thông. Mức độ nghi ngờ cao và xử 
trí kịp thời là những yếu tố quan trọng góp phần tiên 
lượng tốt để giải quyết tốt tình trạng xoắn tử cung. 
Điều quan trọng là xác định mức độ của xoắn và vị 
trí của vết mổ tử cung (cho dù là thành trước hoặc 
thành sau của tử cung) để tránh các biến chứng làm 
tổn thương các mạch máu tử cung.
Bệnh viện Trung ương Huế 
100 Tạp Chí Y Học Lâm Sàng - Số 59/2020
TÀI LIỆU THAM KHẢO
l. Nesbitt REL, Comer GW. Torsion of the 
human pregnant uterus. Obstet Gynecol 
Survey, 1956;11:311-332. 
2. Visser AA, Giesteira MVK, Heyns A et al. 
Torsion of the human pregnant uterus. Case 
reports. Br J Obstet Gynaecol 1983;90:87-89.
3. Kremer JA, van Dongen PW. Torsion of the 
pregnant uterus with a change in placental 
localization on ultrasound; a case report. EJOG 
1989;31:273-275. 
4. Wilson D, Mahalingham A, Ross S. Third 
trimester uterine torsion: case report. JOGC 
2006;28:531-535. 
5. Jensen JG. Uterine torsion in pregnancy. Acta 
Obstetica et Gynecologica Scandinavica 
1992;71:260-265. 
6. Dandawate B, Carpenter T. Asymptomatic 
torsion of pregnant uterus. Obstetric case reports 
2006;26:375-376. 
7. O’Grady JP. Malposition of the uterus, Uterine 
torsion http:// Emedicine.medscape.com updated 
22 July 2013
8. Khaskheli M, Baloch S, Malik AM. Torsion of 
full term pregnant uterus with huge ovarian cyst, 
J Obstet Gynecol India 2010 ;60:341-342.
9. Farhadifar F, Bahram N, Shahgheibi S, Soofizadeh 
N, Rezaie M. Asym-ptomatic uterine torsion in 
a pregnant woman. Indian J Surg 2014;76:321-
322.
10. Barber HRK, Graber EA. Uterine torsion during 
pregnancy. Surgical disease in pregnancy. 
Philadelphia:WB Sauncers Co Ltd, 1974:387-
388.
11. Nicholson WK, Coulson CC, McCoy MC, 
Semelka RC. Pelvic magnetic resonance imaging 
in the evaluation of uterine torsion. Obstetrics 
and Gynecology 1995; 888-890.
12. Koh KS, Bradford CR. Uterine torsion in 
pregnancy. Acta Obstetrica et Gynecologica 
Scandinavica 1977;71:260-265.
Báo cáo trường hợp: xoắn tử cung đang mang thai 25 tuần...