Bài giảng Tiền tệ ngân hàng - Vấn đề 4: Ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ - Nguyễn Thị Thư

1Vấn đề 4
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG 
VÀ 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
2Kết cấu vấn đề 4
1. Bảng quyết toán tài sản của NHTW
2. NHTW & cung tiền M1
3. Chính sách tiền tệ
31. Có ở tất cả các nước, đảm bảo cho hệ thống ngân
hàng hoạt động có hiệu quả
2. Là ngân hàng của Chính phủ
3. Là ngân hàng của các ngân hàng
4. Có các chức năng chủ yếu
• Chỉ đạo chính sách tiền tệ
• Thanh toán các séc của hệ thống NHTM
• Điều hành hoạt động của các NHTM
Ngân hàng trung ương
41. Tài sản Có (TSC)
2. Tài sản Nợ (TSN)
3. Cơ số tiền (MB)
BQT tài sản của NHTƯ
51. Chứng khoán (CK’)
2. Cho vay chiết khấu (CVCK)
Tài sản Có chủ yếu
của NHTƯ 
61. Tiền mặt trong lưu thông (C)
2. Tiền gửi ngân hàng (R)
Tài sản Nợ chủ yếu
của NHTƯ
71. Cơ số tiền tệ (MB = C + R = Tiền mặt trong lưu
thông + Tiền dự trữ của ngân hàng)
2. Thâm hụt ngân sách & MB
• Tài trợ bằng thuế không có ảnh hưởng đến
MB
• Tài trợ bằng vay nợ không có ảnh hưởng
đến MB
• Tài trợ bằng in tiền có ảnh hưởng đến MB
Cơ số tiền tệ (MB)
81. Nhiệm vụ
• Quản lý & kiểm soát lượng cung ứng tiền
• Tài trợ thâm hụt ngân sách
2. Công cụ
• Nghiệp vụ thị trường mở (NVTTM)
• Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (Rd)
• Lãi suất chiết khấu (iCK)
NHTƯ là ngân hàng
của Chính phủ
91. Khái niệm nghiệp vụ thị trường mở
(NVTTM)
2. Đối tượng thực hiện NVTTM
3. Cơ chế tác động của NVTTM
4. Hiệu quả tác động của NVTTM
5. Đặc điểm tác động của NVTTM
Nghiệp vụ thị trường mở
10
Nghiệp vụ thị trường mở là hoạt động
mua (bán) chứng khoán của ngân hàng
trung ương trên thị trường
Khái niệm NVTTM
11
Ngân hàng trung ương thực hiện mua
(bán) chứng khoán với 2 đối tượng
• Các ngân hàng thương mại
• Công chúng
- Các cá nhân (người Việt Nam, người nước ngoài)
- Các tổ chức (kinh tế, xã hội)
Đối tượng thực hiện
NVTTM
12
1. Nếu NHTW mua (bán) chứng khoán với các NHTM
sẽ tác động làm thay đổi dự trữ (R) của NHTM
 thay đổi cơ số tiền (MB) & thay đổi mức cung
tiền (M1)
2. Nếu NHTW mua (bán) chứng khoán với công chúng
tùy theo phương thức thanh toán sẽ làm thay đổi
hoặc là tiền mặt trong lưu thông (C) hoặc làm thay
đổi dự trữ trong NHTM (R) thay đổi cơ số tiền
(MB) & thay đổi lượng cung tiền (M1)
Cơ chế thực hiện
NVTTM
13
1. Khi NHTW thực hiện NVTTM chắc chắn dẫn đến
làm thay đổi cơ số tiền
2. Khi NHTW thực hiện NVTTM không chắc chắn sẽ
làm thay đổi dự trữ của NHTM
3. Khi NHTW thực hiện NVTTM mua sẽ dẫn đến làm
tăng cơ số tiền (MB) & lượng cung tiền (M1)
4. Khi NHTW thực hiện NVTTM bán sẽ dẫn đến làm
giảm MB & M1
Hiệu quả thực hiện
NVTTM
14
1. Về tính linh họat: Thứ 1
2. Về tính tốc độ: Thứ 1
3. Về tính hiệu quả: Thứ 2
4. Về tính đảo ngược: Thứ 1
Đặc điểm của NVTTM
15
1. Khái niệm
2. Tác động
3. Đặc điểm
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (Rd)
16
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là qui định của
ngân hàng trung ương về tỷ lệ vốn huy
động phải giữ lại của các ngân hàng
thương mại
Khái niệm 
tỷ lệ dự trữ bắt buộc
17
1. Khi NHTW tăng Rd giảm số nhân
tiền (m) & giảm lượng cung tiền (M1)
2. Khi NHTW giảm Rd tăng số nhân
tiền (m) & tăng lượng cung tiền (M1)
Tác động của
tỷ lệ dự trữ bắt buộc
18
1. Về tính linh họat: Thứ 3
2. Về tính tốc độ: Thứ 3
3. Về tính hiệu quả: Thứ 1
4. Về tính đảo ngược: Thứ 3
Đặc điểm của Rd
19
1. Khái niệm
2. Tác động
3. Đặc điểm
Lãi suất chiết khấu (iCK)
20
Lãi suất chiết khấu là qui định của ngân
hàng trung ương về giá của tiền vay
chiết khấu của các ngân hàng thương
mại từ ngân hàng trung ương
Khái niệm
lãi suất chiết khấu
21
1. Khi NHTW tăng iCK NHTM tăng
ER/D giảm số nhân tiền (m) & giảm
lượng cung tiền (M1)
2. Khi NHTW giảm iCK giảm ER/D 
tăng số nhân tiền (m) & tăng lượng cung
tiền (M1)
Tác động 
của lãi suất chiết khấu
22
1. Về tính linh họat: Thứ 2
2. Về tính tốc độ: Thứ 2
3. Về tính hiệu quả: Thứ 3
4. Về tính đảo ngược: Thứ 2
Đặc điểm
của lãi suất chiết khấu
23
1. Phương pháp tài trợ: vay nợ trong
nước bằng cách bán trái phiếu
2. Đặc điểm tác động
• Không ảnh hưởng đến lượng cung tiền
• Không tạo áp lực đối với lạm phát
NHTƯ tài trợ 
thâm hụt ngân sách
24
1. Nhiệm vụ
• Quản lý & kiểm soát hoạt động của NHTM
• Làm người cho vay cuối cùng
2. Công cụ
• Nghiệp vụ thị trường mở (NVTTM)
• Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (Rd)
• Lãi suất chiết khấu (iCK)
NHTƯ là ngân hàng 
của các ngân hàng
25
Chính sách tiền tệ
1. Mục tiêu cuối cùng của chính sách tiền tệ
2. Mục tiêu trung gian của chính sách tiền tệ
3. Công cụ của chính sách tiền tệ
4. Cơ chế tác động của chính sách tiền tệ
26
1. Cũng là mục tiêu cuối cùng của chính sách
kinh tế vĩ mô
2. Cụ thể
• Tăng trưởng kinh tế
• Tạo công ăn việc làm
• Kiểm soát lạm phát, ổn định giá cả & giá trị
đồng tiền
• Ổn định sức mua đối ngoại
Mục tiêu cuối cùng
của chính sách tiền tệ
27
1. Có sự mâu thuẫn & xung đột với nhau trong
quá trình thực hiện các mục tiêu cuối cùng
của chính sách kinh tế vĩ mô
2. Phải lựa chọn mục tiêu trung gian cho mỗi
giai đoạn trong quá trình thực hiện các mục
tiêu cuối cùng
Đặc điểm của mục tiêu 
cuối cùng của CSTT
28
Các căn cứ lựa chọn mục tiêu trung gian
• Phải đảm bảo từng bước thực hiện mục tiêu
cuối cùng
• Phải có khả năng kiểm soát khi thực hiện mục
tiêu trung gian
• Phải có khả năng lượng hoá tác động khi thực
hiện mục tiêu trung gian
Mục tiêu trung gian
của CSTT
29
Mục tiêu trung gian của chính sách tiền tệ
• Lượng cung tiền
• Lãi suất
• Chú ý: giữa (2) mục tiêu trung gian của
CSTT, NHTW chỉ có thể chọn (1)
Mục tiêu trung gian 
của CSTT
30
Công cụ của CSTT
1. Trực tiếp
• Hạn chế tín dụng
• Lãi suất
2. Gián tiếp
• Nghiệp vụ thị trường mở (mua, bán CK)
• Chính sách lãi suất chiết khấu (iCK)
• Chính sách dự trữ bắt buộc (Rd)
31
1. Thay đổi số nhân tiền (Rd, iCK)
2. Thay đổi cơ số tiền (MB)
3. Thay đổi đầu tư vào nền kinh tế
4. Thay đổi mức thất nghiệp
5. Thay đổi thu nhập của các tác nhân trong nền kinh tế
6. Thực hiện mục tiêu cuối cùng của CSTT
Cơ chế tác động
của CSTT
32
Có bảng cân đối thống nhất cho NHTW &
NHTM Việt Nam (tính theo 1000 tỷ Đồng)
như sau:
Có NHTW Nợ
Tiền nước ngoài + 3000 Tiền giấy + 24000
Vàng + 5000 Tiền gửi NH + 1000
Chứng khoán + 20.000 Tiền gửi CFủ + 3000
Bài tập 1
33
Có NHTM Nợ
Tiền gửi NHTW + 1000 Tiền gửi không
Cho vay + 0 kỳ hạn + 6000
Chứng khoán + 5000
a) Giả sử Rd là 1/6 & C/D là 4/1. Hãy sử dụng thông
tin trong bảng cân đối trên để tính các chỉ số m,
MB & M1
Bài tập 1
34
b) NHTW Việt Nam mua hết số chứng khoán của
NHTM & hệ thống NHTM cho vay tất cả số dự trữ
vượt quá. Sử dụng thông tin này để tính các chỉ số:
* MB * R
* M1 * Cho vay của NHTM
* C * Chứng khoán của NHTW
Bài tập 1
35
Thể hiện các hoạt động sau trên tài khoản 
của ngân hàng A
1. Có KH đến NH gửi tiền tiết kiệm 200 triệu đồng
2. Có KH đến NH rút tiền tiết kiệm 20 triệu đồng
3. Có KH đến NH gửi tiền giao dịch 10 triệu đồng
4. NH A vay NHTW 50 triệu đồng
5. NH A vay NH B 20 triệu đồng
6. NH A mua chứng khoán 30 triệu đồng
7. NH A cho KH vay 100 triệu đồng
8. Có KH thanh toán tiền vay đến hạn 40 triệu đồng
Bài tập 2