Bài giảng Thương mại điện tử - Chương 6: Thanh toán trực tuyến - Đào Nam Anh

1 
Thƣơng mại điện tử 
Lecture 6: 
THANH TOÁN TRỰC TUYẾN 
TS Đào Nam Anh 
Đại học Điện lực, Khoa CNTT 
2 
Nội dung 
1. Thẻ tín dụng 
2. Định danh hay ID số hoá (Digital 
identificator) 
3. Giỏ mua hàng điện tử 
4. Cyber Cash 
5. DigiCash 
3 
Tài liệu 
 KIẾN THỨC THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ, TS. 
Nguyễn Đăng Hậu 
 GIÁO TRÌNH THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 
DÀNH CHO DOANH NGHIỆP, Ths Dƣơng 
Tố Dung 
4 
Hệ thống thương mại điện tử là có một 
cách nào đó để người mua kích vào 
phím mua hàng và chấp nhận thanh 
toán. Thực tế đang dùng 3 cách thanh 
toán bằng tiền mặt, bằng séc và bằng thẻ 
tín dụng. Các cơ chế tương tự cũng 
được sử dụng cho kinh doanh trực 
tuyến. 
1. Thẻ tín dụng 
5 
1. Thẻ tín dụng 
6 
1. Thẻ tín dụng 
Thẻ tín dụng đã được xử lý điện tử hàng thập kỷ nay. 
Chúng được sử dụng đầu tiên trong các nhà hàng và 
khách sạn sau đó là các cửa hàng bách hoá. 
Một ngành công nghiệp lớn đang tồn tại trong lĩnh 
vực xử lý các giao dịch thẻ tín dụng trực tuyến với 
các công ty như First Data Corp., Total System Corp., 
và National Data Corp., chi tiết hoá các giao dịch 
phía sau mối quan hệ giữa nhà băng, người bán hàng 
và người sử dụng thẻ tín dụng. 
7 
1. Thẻ tín dụng 
Trước khi nhận số thẻ tín dụng của người mua qua 
Internet ta cần có một chứng nhận người bán. 
Nếu ta đã hoạt động kinh doanh thì đơn giản là yêu 
cầu nhà băng của ta cung cấp chứng nhận này. Nếu 
chưa có bất cứ cái gì thì ta có thể thực hiện việc này 
nhanh chóng tại một nhà băng nào đó hoặc truy nhập 
vào một WEB site có các mẫu đăng ký trực tuyến. 
8 
1. Thẻ tín dụng 
Sử dụng thẻ tín dụng trực tuyến ngày hôm nay, tuy 
nhiên, giống như việc sử dụng chúng với một 
"operating standing by". Số thẻ và chi tiết của giao 
dịch được lưu lại và xử lý, nhưng không có sự xuất 
hiện của người mua và khi có một vụ thanh toán bị lỡ 
thì nó vẫn được lưu lại trên hệ thống. Bởi lý do này 
các chi phí xử lý thẻ tín dụng trực tuyến nhiều ngang 
bằng với chi phí để xử lý một giao dịch chứ không 
ngang bằng với một mức phí như điện thoại và thông 
thường là vào khoảng 50 xen. 
9 
1. Thẻ tín dụng 
Ngoài các khoản trên, phí được giảm nhờ việc sử 
dụng các dịch vụ của Visa và MasterCard, là các tổ 
hợp của các nhà băng, hoặc American Express Co. và 
Discover là các công ty riêng rẽ xử lý và quản lý các 
giao dịch thẻ tín dụng. Ðiều đó có nghĩa là ta sẽ phải 
trả từ 2 đến 3 xen cho một đô la khi sử dụng Visa hay 
MasterCard, và ít hơn một chút với Discover, đối với 
American Express phí này vào khoảng 5 xen cho một 
đô la. Các thoả ước giữa các công ty cung cấp thẻ và 
các chủ doanh nghiệp giúp cho khách hàng không 
phải trả các chi phí này. 
10 
1. Thẻ tín dụng 
Việc chiết khấu cũng khác giữa người sử dụng tại 
trạm đầu cuối nơi mà thẻ tín dụng tồn tại một cách 
vật lý, và môi trường WEB nơi mà thẻ không hiện 
diện. Trong quá trình chuyển đổi để chiết khấu người 
bán được đảm bảo thanh toán. Người mua được đảm 
bảo về việc sẽ nhận được hàng hoá và một số đảm 
bảo có giới hạn khác chống lại việc bị lừa hoặc mất 
thẻ. (Bảo hiểm thẻ được bán bởi các nhà băng phát 
hành thẻ và các rủi ro sẽ được thanh toán). 
11 
1. Thẻ tín dụng 
Cửa hàng trên WEB cần phần mềm nào để có thể xử 
lý thẻ tín dụng? ở mức đơn giản nhất, phải có sẵn một 
số biểu mẫu có khả năng mã hoá bảo mật, thông 
thường là Sercure Socket Layer (SSL), một tiêu 
chuẩn đối với cả các trình duyệt của Microsoft và 
Netscape, và điều đó cũng có nghĩa là máy chủ phải 
có một khoá mã hoá. 
12 
1. Thẻ tín dụng 
Tiếp theo ta phải có một chương trình đóng vai trò là 
một giỏ mua hàng, cho phép người sử dụng thu thập 
các mặt hàng cần mua, tính giá và thuế sau đó đưa ra 
một hoá đơn cuối cùng để phê chuẩn. Cuối cùng nếu 
như không muốn xử lý các tệp giao dịch bằng tay 
hoặc xử lý một gói các tệp thì phải cần một cơ chế 
giao dịch điện tử. 
13 
1. Định danh hay ID số hoá 
(Digital identificator) 
Tiếp theo ta phải có một chương trình đóng vai trò là 
một giỏ mua hàng, cho phép người sử dụng thu thập 
các mặt hàng cần mua, tính giá và thuế sau đó đưa ra 
một hoá đơn cuối cùng để phê chuẩn. Cuối cùng nếu 
như không muốn xử lý các tệp giao dịch bằng tay 
hoặc xử lý một gói các tệp thì phải cần một cơ chế 
giao dịch điện tử. 
14 
2. Định danh hay ID số hoá 
(Digital identificator) 
Các khoá mã bảo mật trên máy chủ, được biết đến 
như là các ID số hoá, được cung cấp bởi một số các 
cơ quan chứng nhận thẩm quyền, là nơi cấp phép và 
bảo dưỡng các bản ghi diễn biến trên các ID số hoá 
này. Tổ chức chứng thực thẩm quyền lớn nhất được 
điều hành bởi VeriSign Inc., một công ty được thành 
lập vào năm 1995 chuyên về lĩnh vực quản lý các 
chứng nhận số hoá. Công ty xử lý các yêu cầu ID số 
hoá cho các công ty như American Online, Microsoft, 
Netscape, tuy nhiên ta cũng có thể trực tiếp có các ID 
số hoá trên WEB site của công ty. 
15 
2. Định danh hay ID số hoá 
(Digital identificator) 
Một khoá công cộng được dùng để mã hoá các thông 
điệp, trong khi khoá riêng thứ hai được dùng để giải 
mã nó. 
Tính thống nhất và xác thực của các khoá riêng được 
đảm bảo bởi một cơ quan chứng nhận thẩm quyền 
như VeriSign. Một máy chủ ID số hoá cho phép ta ký 
vào các văn bản điện tử và chứng thực chữ ký của 
mình với một cơ quan chứng nhận thẩm quyền. 
16 
3. Giỏ mua hàng điện tử 
Sau khi một phần mềm như trên được cài đặt trên 
máy chủ WEB thì ta chỉ cần đặt một kết nối HTML 
trên trang WEB mô tả sản phẩm đến vị trí của 
chương trình này với các biểu mẫu để người mua có 
thể điền các thông tin về sản phẩm, thay đổi số lượng 
và chủng loại mặt hàng rồi hoàn thành giao dịch đó 
và chuyển đến một cơ chế xử lý giao dịch để thực 
hiện hoàn tất một quá trình mua hàng. Nếu như kho 
hàng nằm trong một cơ sở dữ liệu thì cần có thêm các 
kỹ năng cần thiết để viết các hàm gọi đến cơ sở dữ 
liệu này dưới dạng .dll đối với môi trường Windows . 
17 
3. Giỏ mua hàng điện tử 
Các chức năng: 
1. Liên kết các yêu cầu bán hàng đến một biểu mẫu đặt 
hàng mà khách hàng có thể truy nhập qua WEB. 
2. Hoàn thành biểu mẫu đặt hàng sau khi đã lựa chọn hàng 
hoá và số lượng, rồi cập nhật thêm các thông tin về thẻ 
tín dụng. 
3. Xử lý các biểu mẫu đặt hàng, thông thường là chuyển 
đổi các dữ liệu ở đó thành dạng một tệp để xử lý theo 
gói (sẽ cần thêm một chương trình riêng rẽ nếu như có 
nhu cầu xử lý các giao dịch một cách trực tuyến). 
18 
3. Giỏ mua hàng điện tử 
Các chức năng: 
4. Gửi thư biên lai hoàn chỉnh đến khách hàng qua thư 
điện tử và kiểm tra xác thực việc mua bán. 
5. Hỗ trợ khả năng mềm dẻo trong xử lý đơn đặt hàng sao 
cho hàng hoá có thể được giao nhanh nhất, việc xử lý 
có thể được thực hiện bởi bộ phận bán hàng hoặc bất kỳ 
một người nào đó được uỷ quyền. 
6. Có sẵn một cơ chế tìm kiếm cho các sản phẩm trong cơ 
sở dữ liệu. 
19 
3. Giỏ mua hàng điện tử 
Các chức năng: 
7. Hỗ trợ các đối tượng HTML động sao cho giá cả có thể 
thay đổi nhanh chóng phụ thuộc vào số lượng đặt hàng. 
8. Hỗ trợ các biểu mẫu thu thập thông tin bổ trợ như thông 
tin tìm hiểu về khách hàng, danh sách địa chỉ e-mail của 
các khách hàng được xắp xếp theo nhóm quan tâm đến 
một sản phẩm hoặc một dịch vụ mới nào đó. 
9. Hỗ trợ EDI cho việc xử lý các đơn đặt hàng điện tử 
trong môi trường doanh nghiệp-tới-doanh nghiệp 
(B2B). 
20 
3. Giỏ mua hàng điện tử 
Các công việc này được xử lý trong một môi trường an 
toàn bảo mật (SSL). Phần mềm giỏ mua hàng điện tử 
được liên kết với một khoá mã bảo mật SSL sao cho tất 
cả các dữ liệu được truyền giữa máy chủ và trình duyệt 
WEB của khách hàng (giả sử là trình duyệt này hỗ trợ 
bảo mật SSL) được mã hoá bảo mật khỏi những tay rình 
trộm trên mạng. 
21 
4. Cyber Cash 
CyberCash được biết đến như một công ty nối tiếng trong 
lĩnh vực xử lý các giao dịch cho thương mại điện tử. Có 
trụ sở ở Reston, Virginia, CyberCash cung cấp một hệ 
thống gọi là CashRegister cho phép các cửa hàng trên 
WEB có thể cung cấp các phương thức thanh toán sau 
cho khách hàng: 
22 
4. Cyber Cash 
1. Thanh toán bằng thẻ tín dụng bao gồm các loại thẻ như 
Visa, MasterCard, American Express, Discover. 
2. CyberCoin cho phép người dùng mua các sản phẩm có 
giá từ 25 xen đến 10 USD. 
3. Séc điện tử và khả năng xử lý séc qua Internet. 
23 
4. Cyber Cash 
CashRegister có thể tích hợp với một Website sẵn có và 
hoạt động trên nền Windows NT hay Unix. Người bán 
có thể cài đặt phần mềm bằng cách tải xuống miễn phí 
từ WEB site của CyberCash là www.cybercash.com 
hoặc có thể kết hợp với các công ty điều hành siêu thị 
trên Internet, các ISP đã có thoả thuận sử dụng 
CashRegister. 
Trong khi phần mềm CashRegister là miễn phí thì những 
người bán hàng thường bù cho CyberCash khoảng vài 
xen cho một giao dịch. 
24 
4. Cyber Cash 
CashRegister là một phần mềm thực hiện các chức năng 
về phía người bán hàng. Ðể sử dụng hệ thống, khách 
hàng hoặc có thể chỉ sử dụng một trình duyệt WEB mà 
không cần phải thêm bất kỳ phần mềm hỗ trợ nào để 
điền vào các biểu mẫu mua hàng trên Internet hoặc họ 
có thể tải xuống một phần mềm miễn phí của 
CyberCash gọi là CyberCash Wallet, phần mềm này cho 
phép họ thiết lập một tài khoản với các thông tin trên 
thẻ tín dụng của mình, CyberCoins và séc điện tử. 
25 
4. Cyber Cash 
Thanh toán bằng thẻ tín dụng 
CyberCash Secure Internet Credit Card Service là một 
phần của CashRegister. Cho phép khách hàng với thẻ 
tín dụng có thể mua hàng hoặc dịch vụ từ các cửa hàng 
trên mạng đã cài đặt CyberCash CashRegister. 
Người bán hàng phải tải xuống một bộ công cụ phần mềm 
từ WEB site của CyberCash. Qúa trình cài đặt sẽ tích 
hợp WEB site với một phần mềm máy chủ CyberCash 
để xử lý thanh toán. Sau khi CashRegister được cài đặt 
người bán hàng phải đăng ký một tài khoản tại một nhà 
băng nào đó chấp nhận thanh toán thông qua việc xử lý 
thẻ tín dụng của CyberCash. 
26 
4. Cyber Cash 
CyberCash lặp lại các công việc xử lý thẻ tín dụng trong 
thế giới thực qua Internet. Dưới đây là cách mà môt hệ 
thống xử lý thẻ tín dụng điển hình thực hiện: 
1. Khách hàng đưa thẻ tín dụng cho ngưòi bán. 
2. Người bán hoặc đôi lúc khách hàng, đưa thẻ vào một 
máy đọc thẻ. 
3. Thông tin trên dải băng từ của thẻ được truyền đến một 
bộ xử lý thẻ tín dụng để xác thực. 
27 
4. Cyber Cash 
4. Thông tín trên thẻ được so sánh với một tập hợp các 
nguyên tắc đã được định nghĩa trước bởi người phát 
hành thẻ cho khách hàng (ví dụ như Visa) như hạn mức 
tín dụng và ngày hết hạn. 
5. Sau khi qúa trình xác minh được chấp nhận, hệ thống sẽ 
gửi lại cho người bán một mã xác thực. 
6. Người bán sử dụng mã xác thực này trên phiếu thanh 
toán. 
28 
4. Cyber Cash 
CyberCash tự động hoá quá trình xử lý này thông qua 
phần mềm của họ và mối quan hệ với các nhà băng 
khác và các mạng xác thực thẻ tín dụng. Sau khi khách 
hàng trên WEB nhập số thẻ tín dụng vào phần mềm 
CashRegister, thông qua CyberCash Wallet hoặc chỉ 
đơn giản là nhập nó vào một biểu mẫu trên trang WEB 
thì CashRegister sẽ định dạng giao dịch vào và chuyển 
nó qua Internet tới các trung tâm xử lý xác thực. Sau 
khi quá trình xác thực được chấp nhận thì nó sẽ được 
gửi lại CashRegister để đảm bảo chấp nhận quá trình 
mua bán này cho khách hàng. Toàn bộ quá trình này 
mất khoảng 15 giây. 
29 
4. Cyber Cash 
Internet Wallet 
Trong khi khách hàng mua hàng tại các cửa hàng cài đặt 
CyberCash không phải cần thêm bất cứ phần mềm nào 
ngoài trình duyệt WEB thông qua việc nhập các thông 
tin của thẻ tín dụng vào một biểu mẫu có sẵn trên trang 
WEB thì họ cũng có thể tự thiết lập "một chiếc ví điện 
tử" cho phép mình có thể có nhiều lựa chọn thanh toán 
khác nhau. 
CyberCassh Internet Wallet có thể được cài đặt trên máy 
của khách hàng và cung cấp các phương thức thanh 
toán cũng giống như của CashRegister 
30 
4. Cyber Cash 
1. Thanh toán bằng thẻ tín dụng. 
2. Thanh toán bằng CyberCoin. 
3. Thanh toán bằng séc điện tử. 
Ðể có chương trình Internet Wallet, khách hàng có thể tải 
xuống miễn phí từ WEB site của CyberCash Rất nhiều 
các cửa hàng trên WEB sử dụng các phần mềm của 
CyberCash cũng cho phép khách hàng tải xuống phần 
mềm này từ chính WEB site của họ và CyberCash sẽ 
giúp đỡ người dùng cách cài đặt chương trình này. 
31 
4. Cyber Cash 
Trong quá trình cài đặt chương trình, người sử dụng thiết 
lập một Wallet ID, là một cách để người bán hàng có 
thể nhận dạng được người mua, đây cũng là một cách 
giống như số PIN trên thẻ ghi nợ. Ngoài ra người bán 
cũng cần phải có một ID để người mua có thể nhận ra 
họ. 
32 
4. Cyber Cash 
Trong lúc thiết lập Wallet người dùng sẽ tải xuống một 
chương trình được gọi là CyberCoin bằng việc rút tiền 
từ nhà băng qua Internet cũng giống như khi làm việc 
đó với một máy rút tiền tự động -ATM. Ðể xử lý thẻ tín 
dụng, chương trình sẽ chuyển số tiền đi từ tài khoản thẻ 
tín dụng và xử lý nó như một giao dịch thông thường, 
chứ không phải là một khoản tiền trả trước thường bị 
tính phí. Sau khi Wallet được cài đặt xong, khách hàng 
có thể bắt đầu việc mua hàng từ các cửa hàng chấp nhận 
các phương thức thanh toán CyberCash. 
33 
4. DigiCash 
DigiCash có trụ sở tại Amsterdam là một công ty cung cấp 
các phương thức thanh toán an toàn và bảo mật, người 
tiên phong của ecash-tiền mặt điện tử được sử dụng qua 
Internet. Dựa trên công nghệ mã hoá khoá công cộng, 
cho phép người sử dụng và nhà băng trao đổi chữ ký 
điện tử với nhau để kiểm tra nhận dạng, ecash cho phép 
khách hàng tải về máy tính PC của họ tiền số hoá từ tài 
khoản ngân hàng để thực hiện việc mua hàng điện tử. 
34 
4. DigiCash 
Phần mềm cho người sử dụng là khách hàng được gọi là 
purse-ví tiền, có giao diện đồ hoạ và chạy trên môi 
trưòng Windows 3.1 và các phiên bản tiếp sau. Người 
bán hàng tham gia vào chương trình ecash sẽ cần một 
phần mềm được cung cấp bởi DigiCash, có nhiều phiên 
bản từ xử lý từ các giao dịch đơn giản đến cả một hệ 
thống kế toán phức tạp bao gồm cả các chức năng như 
điều khiển kho hàng. 
35 
5. DigiCash 
Các nhà băng và công ty lớn tham gia vào chương trình 
ecash có thể kể đến bao gồm: 
Deutsche Bank, Germany; Bank Austria, Austria; Den 
Norske Bank, Norway; Advance Bank, Australia; 
Nomura Reaserch Instritute, Japan; Mark Twain Bank, 
USA; và Eunet, Finland. 
36 
5. DigiCash 
DigiCash môt tả ecash "như là sử dụng một máy rút tiền 
tự động ảo". Khi người sử dụng kết nối qua Internet vào 
một nhà băng tham gia vào chương trình ecash, họ sẽ 
tải xuống các "đồng xu điện tử" về đĩa cứng trên máy 
tính của mình. Sau khi thực hiện việc đặt hàng từ một 
cửa hàng trên WEB cũng tham gia vào chương trình 
ecash, khách hàng sẽ chuyển các "đồng xu điện tử" này 
từ trình duyệt WEB trên máy PC của mình về máy chủ 
của người bán hàng. 
37 
NgânLượng.vn là dịch vụ thanh toán trực tuyến (TTTT) 
cho thương mại điện tử (TMĐT) tiên phong và hàng 
đầu tại Việt Nam cả về thị trường, người dùng và giao 
dịch. Phát huy kinh nghiệm về TMĐT từ liên doanh 
ChợĐiệnTử-eBay, nó cho phép các cá nhân và doanh 
nghiệp gửi và nhận tiền thanh toán trên Internet ngay 
tức thì một cách AN TOÀN, TIỆN LỢI, PHỔ BIẾN và 
ĐƯỢC BẢO VỆ! 
NgânLƣợng.vn 
38 
Ví điện tử VnMart là sản phẩm 
a Ngân hàng Công 
thương Việt Nam (VietinBank) và Công ty cổ phần giải 
pháp thanh toán Việt Nam (Vnpay) 
t p, ra i 
năm 2008 
Ví điện tử VnMart chấp nhận thanh toán trực tuyến của 
cộng đồng thương mại điện tử VnMart, 
ch y 
cung 
p hai i nh cho nhân doanh p, 
ng điện tử VnMart mua m, thanh n 
a đơn, n ng, n i Vnmart liên t i ngân 
ng trong c như Vietinbank, Agribank, BIDV, 
DongA Bank 
u i c kinh doanh. 
VnMart 
39 
Ví điện tử Payoo, người dùng mua hàng trực tuyến hoặc 
sử dụng dịch vụ tại hơn 60 website uy tín đã kết nối với 
ví điện tử Payoo; dễ dàng nạp tiền vào tài khoản điện 
thoại di động trả trước tại website: 
www.paycode.com.vn. Chủ Ví điện tử Payoo được hỗ 
trợ thanh toán trực tuyến mọi hóa đơn của các nhà cung 
cấp dịch vụ khác nhau thông qua cổng 
www.paybill.com.vn 
Payoo 
40 
OnePay 
n m nh cho c đơn vị kinh doanh 
thương mại điện tử chuyên nghiệp, OnePAY cho phép 
doanh nghiệp thực hiện thanh toán trực tuyến trên 
website, qua email hoặc Tel/Fax. 
Giải pháp chấp nhận thanh toán cho thẻ quốc tế Visa, 
MasterCard, Amex, JCB và thẻ nội địa của các ngân 
hàng Việt Nam. 
OnePay 
41 
Là cổng thanh toán trực tuyến xây dựng theo mô hình hệ 
thống Paypal, Moneybookers hỗ trợ Mobile Payment 
phục vụ thanh toán trực tuyến tại Việt nam. Bảo Kim là 
cho phép người mua hàng (trực tuyến), bán hàng (trực 
tuyến) thực hiện giao dịch tài chính (chuyển tiền, nhận 
tiền) một cách an toàn và tiện lợi. Với người dùng, 
doanh nghiệp: Bảo Kim cung cấp các dịch vụ thanh 
toán tích hợp cho các hệ thống online như: Website 
TMĐT, Hệ thống rao vặt, Blog, Forum  dựa trên các 
API được xây dựng sẵn, hỗ trợ tích hợp một cách đơn 
giản và nhanh chóng. Với đối tác: Đáp ứng việc tích 
hợp với các hệ thống khác: SMS Gateway, Banking 
Services  nhanh chóng, thuận tiện. 
Bảo Kim 
42 
Ví điện tử VnMart là sản phẩm 
a Ngân hàng Công 
thương Việt Nam (VietinBank) và Công ty cổ phần giải 
pháp thanh toán Việt Nam (Vnpay) 
t p, ra i 
năm 2008 
Ví điện tử VnMart chấp nhận thanh toán trực tuyến của 
cộng đồng thương mại điện tử VnMart, 
ch y 
cung 
p hai i nh cho nhân doanh p, 
ng điện tử VnMart mua m, thanh n 
a đơn, n ng, n i Vnmart liên t i ngân 
ng trong c như Vietinbank, Agribank, BIDV, 
DongA Bank 
u i c kinh doanh. 
43 
Questions 
44 
Bài Tập Nhóm 
Chuẩn bị phần “Thanh toán trực 
tuyến” cho Đề tài TMDT của nhóm.