Bài giảng Thiết lập và thẩm định dự án đầu tư - Chương 2: Trình tự và nội dung của quá trình lập dự án đầu tư - Phạm Bảo Thạch

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANGKHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH 
CHƯƠNG 2 
TRÌNH TỰ VÀ NỘI DUNG CỦA QUÁ TRÌNH LẬP DỰ ÁN ĐẦU TƯ 
1 
Căn nguyên của việc thiết lập và thẩm định dự án 
Nguồn lực có hạn (sự khan hiếm nguồn lực về tài nguyên thiên nhiên, tài chính, nguyên vật liệu,). 
Do đó, phải làm thế nào sử dụng các nguồn lực này một cách hiệu quả nhất xét trên phương diện của một quốc gia / doanh nghiệp / cá nhân . 
2 
Khái quát các bước nghiên cứu và hình thành một dự án đầu tư 
Nghiên cứu CƠ HỘI-Ý TƯỞNG 
Nghiên cứu TIỀN KHẢ THI & KHẢ THI 
Giai đoạn TRIỂN KHAI ĐẦU TƯ 
Phác thảo dự án 
Kết thúc 
Báo cáo TIỀN KHẢ THI 
Báo cáo KHẢ KHI 
Bác bỏ 
Chấp nhận 
Kết thúc 
Bác bỏ 
Chấp nhận 
Nghiên cứu PHÁP LÝ 
NĂNG LỰC CHỦ ĐẦU TƯ 
Nghiên cứu MÔI TRƯỜNG 
ĐẦU TƯ 
Nghiên cứu KỸ THUẬT 
CÔNG NGHỆ 
Nghiên cứu TỔ CHỨC 
NHÂN SỰ 
Phân tích TÀI CHÍNH 
Phân tích KT-XH 
3 
Nghiên cứu phát hiện cơ hội đầu tư 
Mục đích của bước này là phát hiện các cơ hội đầu tư 
 Xác định sơ bộ khả năng thực hiện từng cơ hội 
Yêu cầu đặt ra đối với bước này là phải đưa ra những thông tin cơ bản phản ảnh một cách sơ bộ khả năng thực thi và triển vọng của từng cơ hội đầu tư. 
Sản phẩm của bước này là bản phác thảo về các cơ hội đầu tư . 
4 
NHỮNG LỢI THẾ SO SÁNH 
Tài nguyên thiên nhiên 
Nguồn nguyên liệu 
Cơ sở hạ tầng 
Nguồn lao động 
TIỀM NĂNG SẴN CÓ 
Vốn 
Nguyên vật liệu 
Lao động 
Kỹ thuật, công nghệ 
CƠ CHẾ CHÍNH SÁCH 
Chính sách pháp luật 
Chính sách ưu đãi 
Qui định,  
ĐAM MÊ, HOÀI BÃO 
Thể thao 
Nghệ thuật 
Tài chính 
Danh vọng, 
NĂNG LỰC SỞ TRƯỜNG 
G iao tiếp ứng xử 
T ổ chức và quản lý 
L ao động nghề chuyên biệt 
N ghiên cứu khoa học 
THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG 
Thị hiếu 
Nhu cầu 
Đối thủ cạnh tranh, 
CƠ HỘI ĐẦU TƯ 
Nghiên cứu phát hiện cơ hội đầu tư 
5 
Một số gợi ý để phát hiện-nắm bắt-biến cơ hội thành hiện thực 
Biết cách phán đoán tình thế mới có thể phát hiện được cơ hội 
C ần có sự chuẩn bị tốt về mọi mặt để khi thời cơ đến, bạn có thể nắm bắt nó ngay tức thì 
Liệu có thể nắm bắt được cơ hội hay không hoàn toàn quyết định bởi sự nỗ lực của bản thân 
Người biết nắm bắt cơ hội luôn biết chờ cơ hội (thời cơ) 
Cần đặc biệt chú ý phát triển cơ hội nâng niu cơ hội 
T rong khi chúng ta đang tìm kiếm cơ hội, có thể nó đang ở ngay bên cạnh ( Luôn có những cơ hội hiện ra trước mắt bạn) 
Đối với kẻ mạnh thêm một sự thay đổi/biến động là thêm một cơ hội (Trong rủi ro luôn có cơ hội) 
Khi phát hiện cơ hội phải nắm thật chặt, rồi gắng sức, nỗ lực hết mình, cuối cùng đi đến thành công 
6 
Hình thành Ý TƯỞNG 
CƠ HỘI ĐẦU TƯ 
Nhận dạng 
CƠ HỘI 
Mầm mống 
Ý TƯỞNG 
Ý TƯỞNG 
 ĐẦU TƯ 
MỤC TIÊU 
Phác thảo 
Ý TƯỞNG 
Thông tin thị trường 
Tiềm năng sẵn có 
Cơ chế chính sách 
Năng lực sở trường 
Đam mê hoài bão 
Những lợi thế so sánh,.. 
CÁC YẾU TỐ CỦNG CỐ Ý TƯỞNG 
BÊN NGOÀI 
Pháp lý 
Thị trường 
Công nghệ 
Lao động – nhân lực 
BÊN TRONG 
Năng lực quản trị 
Năng lực tài chính 
Năng lực sản xuất-vận hành 
Mục tiêu chung 
Mục tiêu cụ thể có thể đo lường được 
7 
Cách viết một ý tưởng đầu tư 
(1) Tên ý tưởng 
(2) Mục tiêu ý tưởng 
(3) Các cơ sở để thực hiện ý tưởng 
Các vấn đề về thị trường 
Các vấn đề về công nghệ kỹ thuật 
Các vấn đề về tổ chức SXKD 
(4) Nội dung ý tưởng 
Lĩnh vực kinh doanh 
Sản phẩm/dịch vụ (chú ý tính sáng tạo, tính mới của SP/DV) 
Đối tượng khách hàng 
Vốn đầu tư dự tính-nguồn vốn (Tổng vốn đầu tư; Vốn đầu tư vào tài sản cố định/tài sản lưu động; Vốn tự có/Vốn vay/Vốn khác) 
Địa điểm kinh doanh 
Cơ sở hạ tầng 
Kế hoạch sản xuất 
Kế hoạch bán sản phẩm 
Ước tính sơ lược hiệu quả tài chính và KT-XH 
(5) Kết luận về cơ hội đầu tư 
8 
Nghiên cứu tiền khả thi 
Đây là bước tiếp tục nghiên cứu cơ hôi đầu tư để tiến hành nghiên cứu sâu hơn, chi tiết và kỹ lưỡng hơn với những cơ hội đầu tư có triển vọng. 
Mục đích nghiên cứu tiền khả thi nhằm loại bỏ các dự án bấp bênh (về thị trường, về kỹ thuật), những dự án mà kinh phí đầu tư quá lớn, mức sinh lợi nhỏ, hoặc không thuộc loại ưu tiên trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội hoặc chiến lược phát triển SXKD 
Đối với các cơ hội đầu tư quy mô nhỏ, không phức tạp về mặt kỹ thuật và triển vọng đem lại hiệu quả rõ ràng thì có thể bỏ qua giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi. 
Nghiên cứu ở giai đoạn này là chưa chi tiết, xem xét ở trạng thái tĩnh, ở mức trung bình mọi đầu vào, đầu ra, mọi khía cạnh kỹ thuật, tài chính kinh tế của cơ hội đầu tư và toàn bộ quá trình thực hiện đầu tư vận hành kết quả đầu tư. 
9 
Cách viết báo cáo tiền khả thi 
Tham khảo nội dung 2.3.2, trang 11 
10 
Nghiên cứu khả thi 
Mục đích nghiên cứu khả thi là xem xét lần cuối cùng nhằm đi đến những kết luận xác đáng về mọi vấn đề cơ bản của dự án bằng các số liệu đã được tính toán cẩn thận, chi tiết trước khi quyết định đầu tư chính thức. 
Đây là bước sàng lọc lần cuối cùng để lựa chọn được dự án tối ưu. Ở giai đoạn này phải khẳng định cơ hội đầu tư có khả thi hay không? Có vững chắc, hiệu quả hay không? 
Nội dung nghiên cứu cũng tương tự như giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi, nhưng khác nhau ở mức độ chi tiết hơn, chính xác hơn. Mọi khía cạnh nghiên cứu đều được xem xét ở trạng thái động, tức là có tính đến các yếu tố bất định có thể xảy ra theo từng nội dung nghiên cứu. 
Xét về mặt hình thức, tài liệu nghiên cứu khả thi là một tập hợp hồ sơ trình bày một cách chi tiết và có hệ thống các khía cạnh về tính pháp lý, môi trường đầu tư, kỹ thuật công nghệ, tổ chức SXKD, hiệu quả tài chính, 
11 
Nội dung của nghiên cứu tiền khả thi và khả thi 
NỘI DUNG CHỦ YẾU 
Phân tích tình hình kinh tế tổng quát 
Nghiên cứu về tính pháp lý 
Nghiên cứu về thị trường, sản phẩm – dịch vụ 
Ngiên cứu về kỹ thuật công nghệ 
Phân tích hiệu quả tài chính 
Phân tích về hiệu quả kinh tế xã hội 
Nghiên cứu về nhân sự lao động, tổ chức SXKD 
12 
Tính pháp lý của dự án 
Căn cứ pháp lý: Là những văn bản pháp luật, nghị định, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên, chính quyền, có liên quan đến việc thực hiện dự án đầu tư. 
VD: 
Với doanh nghiệp Nhà nước: Quyết định thành lập hay thành lập lại; Các quyết định đầu tư; cơ quan cấp trên trực thuộc; người đại diện chính thức, chức vụ người đại diện chính thức và địa chỉ, điện thoại. 
Với các thành phần kinh tế khác: Giấy phép hoạt động; cơ quan cấp giấy phép hoạt động; người đại diện chính thức, chức vụ người đại diện chính thức; vốn pháp định; địa chỉ, điện thoại. 
13 
Phân tích tình hình KT-XH tổng quát 
Tình hình kinh tế xã hội tổng quát của dự án bao gồm các vấn đề sau: 
Điều kiện tự nhiên (địa hình, địa chất, khí hậu,) có liên quan đến việc lựa chọn địa điểm thực hiện đầu tư và hiệu quả của dự án. 
Điều kiện dân số lao động liên quan đến nhu cầu và khuynh hướng tiêu thụ sản phẩm, đến nguồn lao động cung cấp cho dự án 
Tình hình chính trị, chính sách, pháp luật có liên quan đến các chế độ và chính sách của toàn bộ và suốt vòng đời của dự án đầu tư. 
Tình hình phát triển kinh tế xã hội của đất nước, của địa phương, tình hình phát triển sản xuất kinh doanh của ngành, của cơ sở (tốc độ tăng GDP, tỷ lệ GDP/đầu người, lãi suất cơ bản trên thị trường, tình hình sản xuất kinh doanh nói chung,) 
Tình hình ngoại hối (tỷ giá hối đoái, cán cân thanh toán ngoại hối, dự trữ ngoại tệ, nợ nần và tình hình thanh toán nợ,) có ảnh hưởng đặc biệt đến các dự án phải nhập khẩu nguyên liệu, thiết bị công nghệ và các dự án gắn với xuất khẩu. 
14 
Nghiên cứu thị trường SP-DV của dự án 
Sơ đồ phân tích môi trường tác nghiệp 
DỰ ÁN 
Sự cạnh tranh giữa những đối thủ hiện tại 
Những người gia nhập tiềm năng 
Nhà cung cấp 
Khách hàng 
Sản phẩm 
thay thế 
Khả năng thương lượng với nhà cung cấp 
Sự đe dọa của người gia nhập mới 
Khả năng thương lượng với khách hàng 
Sự đe dọa của sản phẩm thay thế 
15 
Nghiên cứu về kỹ thuật công nghệ 
Phân tích và lựa chọn công nghệ 
Phân tích các phương án công nghệ (tính hiện đại, tính kinh tế, tính thích hợp, thân thiện với môi trường) và lựa chọn phương án công nghệ tốt nhất. 
Phương án chuyển giao công nghệ (nội dung chuyển giao, điều kiện tiếp nhận, phương thức thanh toán,) 
Các biện pháp bảo vệ môi trường (chống ô nhiễm nguồn nước, không khí, tiếng ồn,) 
Phương án máy móc, thiết bị 
Phân tích, lựa chọn phương án máy móc, thiết bị (kể cả máy móc thiết bị và phụ tùng thay thế) 
Phương án mua sắm máy móc thiết bị (mua ở đâu, giá cả, vận chuyển, bảo hành, ) 
Điều kiện lắp ráp, vận hành, đào tạo kỹ thuật. 
16 
Nghiên cứu về kỹ thuật công nghệ (tt) 
Phân tích, lựa chọn địa điểm xây dựng công trình đầu tư 
Phân tích các điều kiện cơ bản của địa điểm (điều kiện tư nhiên, kinh tế, xã hội,) 
Làm rõ các chi phí địa điểm có ảnh hưởng tới giá thành xây dựng cơ bản, tới chi phí khai thác công trình, tới giá cả tiêu thụ sản phẩm dịch vụ. 
Phân tích mặt kinh tế xã hội (tạo việc làm, tăng thu nhập cho cư dân, sinh thái, môi trường ) 
Thiết kế bố trí công trình 
Bản vẽ thiết kế công trình 
Kết cấu hạ tầng công trình (điện, đường, nước,) 
Bố trí công trình chính, phụ, hạ tầng trên tổng thể mặt bằng 
17 
Chọn địa điểm và xây dựng dự án 
VỊ TRÍ 
- Giá đất - Diện tích 
- Chi phí xd - Khả năng mở rộng 
- Xử lý chất thải - Địa hình 
- Cấp thoát nước - Đường giao thông 
- Năng lượng - Thông tin liên lạc 
VÙNG CỘNG ĐỒNG 
CƠ SỞ HẠ TẦNG 
CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ 
CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ 
ĐẦU VÀO 
ĐẦU RA 
NHÂN LỰC 
Trình độ, lượng cung cấp 
NGUYÊN LIỆU 
Mức cung, giá cả, chất lượng, vận chuyển 
TÀI CHÍNH 
Thị trường vốn, tổ chức tín dụng 
KINH TẾ 
Thu nhập, thuế,.. 
HÀNG HÓA 
Đáp ứng nhu cầu, hệ thống phân phối, 
XÃ HỘI 
Đời sống 
VH, việc làm, môi trường 
Chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa, xã hội 
Điều kiện tự nhiên, môi trường sản xuất kinh doanh 
18 
Nghiên cứu về nhân sự lao động, tổ chức SXKD 
Phân tích nhân sự, lao động 
Nguồn cung nhân lực, trình độ kỹ năng, tuyển dụng, đào tạo, 
Tổ chức cơ cấu nhân sự 
Thiết kế công việc, trả thù lao 
Tổ chức sản xuất kinh doanh 
Kế hoạch sản xuất 
Kế hoạch tiêu thụ 
19 
Phân tích hiệu quả tài chính 
Phân tích hiệu quả tài chính của dự án nhằm đánh giá dự án có tính khả thi về mặt tài chính hay không. Kết quả của quá trình phân tích tài chính là căn cứ để chủ đầu tư quyết định có nên đầu tư hay không? Các đơn vị tài trợ quyết định tài trợ vốn, 
Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính của dự án đầu tư 
Chỉ tiêu giá trị hiện tại thuần (Net Present Value – NPV) 
Tỷ suất hoàn vốn nội bộ (Internal Rate of Returns – IRR) 
Tỷ số lợi ích trên chi phí (B/C) 
Thời gian hoàn vốn PP (Pay back Period) 
20 
Phân tích hiệu quả KT-XH 
Lợi ích KT-XH của dự án là chênh lệch giữa lợi ích mà nền kinh tế và xã hội thu được so với các chi phí mà nền kinh tế và xã hội phải bỏ ra khi thực hiện dự án đầu tư. 
Lợi ích KT-XH 
Công ăn việc làm 
Đáp ứng nhu cầu tiêu dùng 
An sinh xã hội 
Đóng góp ngân sách, 
Chi phí KT-XH 
Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên 
Ô nhiễm môi trường 
Tệ nạn xã hội, 
21 
Cách viết báo cáo khả thi 
GIỚI THIỆU 
SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐẦU TƯ 
TÓM TẮT DỰ ÁN 
THUYẾT MINH DỰ ÁN 
Phân tích môi trường đầu tư 
Phân tích kỹ thuật công nghệ, tổ chức SXKD 
Phân tích tài chính 
Tổ chức quản lý 
Kết luận-Kiến nghị 
P HỤ LỤC 
22 
Thảo luận-bài tập 
A. Dự án “Cafe ngủ trưa/Cafe nằm” 
Câu hỏi 1: Bạn có suy nghĩ gì về ý tưởng kinh doanh “café ngủ trưa” 
Câu hỏi 2: Ý tưởng này có thể áp dụng để kinh doanh tại tp Long Xuyên được hay không? Giải thích lý do tại sao? 
B . Phác thảo một ý tưởng kinh doanh cho bản thân/đơn vị anh chị đang công tác. 
C. Thảo luận ý tưởng kinh doanh cho nhóm. 
D. Trình bày ý tưởng của nhóm 
23 
24 
Chủ nhiệm CLB: Võ Thành Tâm 
SĐT: 0989.262.884 
Email: vothanhtam.mba@gmail.com 
Thông tin câu lạc bộ sáng tạo khởi nghiệp An Giang 
25 
Đặt tên file: Tên SV-MSSV-Nhóm-chuong2 
Đặt tên chủ đề email: tương tự như tên file 
Bài trả lời: 	 
Họ tên SV: 
MSSV: 
Lớp: 
Đặt tên file và gửi Email