Bài giảng Thiết bị điện cao áp - Chương 1: Lịch sử phát triển máy biến áp - Nguyễn Văn Dũng

CHƯƠNG 1: LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN 
MÁY BIẾN ÁP
THIẾT BỊ ĐIỆN CAO ÁP - TS. NGUYỄN VĂN DŨNG
Cần Thơ, ngày 24 tháng 12 năm 2019
Khoa Công Nghệ
Mốc thời gian quan trọng
Giai đoạn 1880-1900
Máy biến áp hiện đại
Các giai đoạn phát triển máy biến 
áp hiện đại
Mốc thời gian Cải tiến kỹ thuật
Đến 1915 Cách điện màn chắn được chế tạo từ giấy tẩm nhựa
epoxy
Đến 1930 Cách điện màn chắn được chế tạo từ giấy không sulfate. 
Ổn định cơ học và dễ chế tạo hơn so với giấy tẩm epoxy
Đến 1950 Mạch từ được chế tạo từ thép dị hướng (cán nguội) phổ
biến. Giảm tổn hao sắt từ đáng kể.
Thập niên 90 Thép chế tạo mạch từ được xử lý laser (giảm tổn hao sắt
từ). Sử dụng dây quấn từ cáp hoán vị liên tục (continuos
transpose cable-CTC)
1998 ABB phát minh máy biến áp khô (Dryformer) với điện áp
vận hành đến 245 kV.
CTC cable
• Giảm tổn hao do dòng điện xoáy
• Nhiệt độ phân bố đều hơn trong dây quấn
Máy biến áp khô (Dryformer)
Máy biến áp phân phối 
(distribution transformer)
Máy biến áp lực 
(power transformer)
Máy biến áp lực trong HTĐ nước ta
Cấp điện áp (kV) Số lượng Hư hỏng/năm
22 ? ?
66
110
220
500
Thử thách trong tương lai
• Công nghệ đã “trưởng thành”. Hiện cải tiến rất 
nhỏ:
– Vật liệu tốt hơn
– Giảm tổn thất
• Quản lý trạm biến áp hiện hành
– Theo dõi tình trạng MBA
– Đánh giá tuổi thọ
– Bảo trì
– Nâng cấp, làm mới, hiện đại hóa
• Gia tăng phụ tải
Mạch tương đương MBA
Thử nghiệm dầu cách điện và pD (1 
năm/lần) (110-500 kV)
• Đo điện áp đánh thủng
• Đo hàm lượng nước
• Trị số axit
• Đo tổn hao điện môi (tan )
• Đo phóng điện cục bộ
• Đo hàm lượng khí hào tan (DGA)
Thử nghiệm máy biến áp định kỳ (3 
năm/lần)
• Kiểm tra bên ngoài
• Điện trở cách điện các cuộn dây
• Trị số tan  các sứ đầu vào
• Trị số tan  các cuộn dây
• Điện trở một chiều các cuộn dây
• Kiểm tra động cơ làm mát, bơm lọc dầu và động cơ bộ 
đổi nấc
• Kiểm tra biến dòng chân sứ
Tiêu chuẩn áp dụng cho MBA
• Tiêu chuẩn quốc tế
• Qui định của EVN
Tiêu chuẩn quốc tế
• Một số tổ chức nghề nghiệp ban hành các tiêu 
chuẩn: IEC, NEMA vàIEEE.
• IEC 60076
• Qui định về thông số, cấu trúc, thử nghiệm và 
vận hành MBA
• MBA lực (power transformer):
– 3 pha công suất lớn hơn 5 kVA
– 1 pha công suất lớn hơn 1 kVA
IEC 60076
Cấu trúc MBA
Máy biến áp khô
Máy biến áp khô cách điện bằng 
epoxy