Bài giảng Thị trường tài chính - Chương 5: Công cụ phái sinh - Trần Phương Thảo

02/01/2014
1
CHƯƠNG 5
CÔNG CỤ PHÁI SINH
1
• Nội dung chương này trình bày các vấn đề cơ
bản về thị trường phái sinh bao gồm các đặc
tính và cơ chế hoạt động của thị trường. Các nội
dung cụ thể bao gồmThe chapter includes:
- Giấy đảm bảo quyền mua cổ phần
- Hợp đồng giao sau và hợp đồng tương lai
- Hợp đồng quyền chọn
- Hợp đồng hoán đổi lãi suất
2
TÓM TẮT NỘI DUNG
1. KHÁI NIỆM
1 KHAÙI NIEÄM
Laø caùc coâng cuï taøi chính coù nguoàn goác töø chöùng
khoaùn vaø coù quan heä chaët cheõ vôùi chöùng khoaùn goác
Thò gía cuûa chöùng khoaùn phaùi sinh phuï thuoäc vaøo
möùc bieán ñoäng giaù caû cuûa chöùng khoaùn gốc
2.GIAÁY ÑAÛM BAÛO QUYEÀN MUA COÅ PHAÀN
a. Quyeàn öu tieân mua tröôùc (Right)
laø CK ghi nhaän quyeàn daønh cho caùc coå ñoâng hieän taïi cuûa 
coâng ty coå phaàn, ñöôïc mua tröôùc moät soá löôïng coå phaàn 
trong ñôït phaùt haønh coå phieáu thöôøng môùi töông öùng vôùi tyû 
leä coå phaàn hieän taïi. 

 Ñaëc ñieåm 
- Phaùt haønh cho coå ñoâng hieän höõu
- Laø coâng cuï ngaén haïn vaø coù theå chuyeån nhöôïng
- Möùc giaù xaùc ñònh thöôøng thaáp hôn giaù thò tröôøng. 
02/01/2014
2
b. Chöùng quyeàn (Warrant)
Warrant laø loaïi chöùng khoaùn ñöôïc phaùt haønh keøm theo traùi 
phieáu hoaëc coå phieáu öu ñaõi, cho pheùp caùc ngöôøi naém giöõ noù 
coù quyeàn mua moät khoái löôïng coå phieáu thöôøng nhaát ñònh 
theo giaù döï ñònh ñöôïc aán ñònh tröôùc trong moät khoaûn thôøi 
gian xaùc ñònh

 Ñaëc ñieåm: 
- Phaùt haønh ra cho coâng chuùng
- Laø moät coâng cuï daøi haïn vaø coù theå chuyeån nhöôïng
- Möùc giaù xaùc ñònh thöôøng cao hôn möùc giaù thò tröôøng. 
2.GIAÁY ÑAÛM BAÛO QUYEÀN MUA COÅ PHAÀN 3. HÔÏP ÑOÀNG KỲ HẠN VÀ HỢP ĐỒNG TƯƠNG LAI

 Khaùi nieäm
Laø hợp đồng do người mua và người bán thoaû thuaän với
nhau để chuyển giao mộtkhối lượng haøng hoaù naøo ñoù taïi moät
thôøi ñieåm nhaát ñònh trong töông lai theo moät möùc giaù ñaõ
xaùc ñònh

 Khaùi nieäm
Laø hợp đồng ký kết giữa nhà đầu tư và sở giao dịch cho phép 
nhà đầu tư được mua hay baùn moät loaïi haøng hoaù naøo ñoù taïi 
moät thôøi ñieåm nhaát ñònh trong töông lai theo moät möùc giaù 
ñaõ xaùc ñònh
- Luoân coù hai vò theá: long position (vò theá mua) vaø short 
position (vò theá baùn) . 
- Caû hai beân ñeàu coù nghóa vuï thöïc hieän hôïp ñoàng. 
- Ñeå ñaûm baûo nghóa vuï nhà đầu tư phaûi kyù quyõ moät khoaûn 
tieàn tại một ngân hàng trung gian (ký quỹ ban đầu và ký quỹ 
tối thiểu)
3. HÔÏP ÑOÀNG KỲ HẠN VÀ HỢP ĐỒNG TƯƠNG LAI

 Ñaëc ñieåm: 
- Ñöôïc thöïc hieän taïi quaày giao dòch mua baùn cuûa thò tröôøng, 
thoâng qua moâi giôùi (Broker).
- Hôïp ñoàng giao sau ñöôïc tieâu chuaån hoaù veà: haøng hoaù giao 
dòch, khoái löôïng giao dòch, ngaøy giao dòch.
- Lôïi nhuaän cuûa nhaø ñaàu tö ñöôïc xaùc ñònh moãi ngaøy
- Phaàn lôùn caùc hôïp ñoàng giao sau thöôøng ñöôïc keát thuùc 
tröôùc thôøi haïn,.
3. HÔÏP ÑOÀNG KỲ HẠN VÀ HỢP ĐỒNG TƯƠNG LAI
02/01/2014
3
4. HỢP ĐỒNG QUYEÀN CHOÏN
Caùc daïng hôïp ñoàng quyeàn choïn
- Quyeàn choïn mua (Call option)
- Quyeàn choïn baùn (Put option)

 Khaùi nieäm
Laø hôïp ñoàng thoaû thuaän giöõa hai beân, trong ñoù, beân mua 
quyeàn choïn phaûi traû cho beân baùn quyeàn choïn moät khoaûn 
tieàn goïi laø phí quyeàn choïn ñeå coù quyeàn ñöôïc mua hay ñöôïc 
baùn nhöng khoâng baét buoäc moät soá löôïng haøng hoùa nhaát 
ñònh taïi moät möùc giaù xaùc ñònh vaøo moät ngaøy xaùc ñònh trong 
töông lai hay tröôùc ngaøy ñoù. Caùc haøng hoùa cô sôû coù theå laø coå 
phieáu; traùi phieáu; hôïp ñoàng töông lai.
Quyền chọn mua
(Call option)
Quyền chọn bán
(Put option)
Ng/mua quyền chọn mua
Ng/mua quyền chọn bán Ng/bán quyền chọn bán
Ng/bán quyền chọn mua
Có quyền thực hiện 
hay không thực hiện
Có nghĩa vụ phải thực 
hiện
Trả phí quyền chọn Nhận phí quyền chọn-Loại quyền
-Kiểu quyền
-Hàng hoá
-Ngày hết hạn
-Giá thực hiện
4. HỢP ĐỒNG QUYEÀN CHOÏN

Ñaëc ñieåm
- Vò theá mua laø ngöôøi coù quyeàn thöïc hieän hay 
khoâng thöïc hieän quyeàn. Vò theá baùn phaûi coù 
nghóa vuï thöïc hieän quyeàn
- Ngaøy thöïc hieän quyeàn do ngöôøi mua quyeát 
ñònh
- Ngöôøi mua quyeàn phaûi traû cho ngöôøi baùn 
quyeàn moät khoaûn tieàn ñöôïc xem nhö giaù cuûa 
quyeàn choïn
4. HỢP ĐỒNG QUYEÀN CHOÏN Loại quyền Giá thực hiện 
> giá thị 
trường
Giá thực hiện 
= Giá thị 
trường
Giá thực hiện 
< giá thị 
trường
Quyền chọn 
mua
Mất giá quyền 
chọn (Out of 
the money)
Đứng giá 
quyền chọn 
(At the money)
Được giá 
quyền chọn 
(In the money)
Quyền chọn 
bán
Được giá 
quyền chọn (in 
the money)
Đứng giá 
quyền chọn 
(At the money)
Mất giá quyền 
chọn (Out of 
the money)
 Giá trị nội tại (Intrinsic Value)
 Giá trị thời gian (Giá trị ngoại lai – Extrinsic value)
Là khoản chênh lệch giữa phí quyền chọn và giá trị nội tại
02/01/2014
4
-Loại quyền mua
-Hàng hoá: BBT
-Khối lượng: 1000
-Ngày hết hạn: 1/10/2011
-Giá TH: 15.700đ/cp
-Phí QC: 1.300đ/cp
Giá thị trường: 22.000 đồng
Giá thị trường: 14.000 đồng
bán QUYỀN CHỌN MUA
Lôøi
Loã
Ngöôøi mua call 
option
Ngöôøi baùn call option
Giaù CK
17000
15700
Lôøi
Loã
Giaù CK
Ngöôøi mua Put Option
Ngöôøi baùn 
Put Option
15700 
14400
QUYỀN CHỌN BÁN
Tổng quan về công cụ phái sinh
Đặc điểm của các công cụ
Ý nghĩa và vai trò của các công cụ
TÓM TẮT
NỘI DUNG
CHUẨN BỊ
Sở giao dịch chứng khoán:
 Đặc điểm cơ bản về SGDCK
 Nguyên tắc hoạt động và quy định của SGDCK
 Các phương thức xác định kết quả của giao dịch