Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 4: Thị trường tài chính

12/3/2021 
1 
THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH  
TÀI CHÍNH TIỀN TỆ 
12/3/2021 
2 
NỘI DUNG NGHIN CỨU 
Sự ra đời phát triển thị trường tài chính (SV tự nghiên cứu) 
Khái niệm và phân loại thị trường tài chính 
Thị trường tiền tệ 
Thị trường vốn 
Vai trò của thị trường tài chính (SV tự nghiên cứu) 
12/3/2021 
3 
KHÁI NIỆM THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH 
Khái niệm:Thị trường tài chính là nơi diễn ra các hoạt động mua bán các loại chứng khoán, nơi gặp gỡ của các nguồn cung cầu về vốn, qua đó hình thành nên giá mua và bán các loại cổ phiếu, trái phiếu, kỳ phiếu, tín phiếu, hình thành nên giá cả các loại vốn đầu tư bao gồm: lãi suất đi vay, lãi suất cho vay, lãi suất ngắn hạn, trung hạn và dài hạn 
Các yếu cấu thành thị trường tài chính: 
Đối tượng của thị trường 
Công cụ của thị trường 
Chủ thể tham gia trên thị trường 
12/3/2021 
4 
PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNGTÀI CHÍNH 
Căn cứ vào thời gian vận động của vốn 
Thị trường tiền tệ 
Thị trường vốn 
Căn cứ vào cách thức huy động vốn 
Thị trường các công cụ nợ 
Thị trường vốn cổ phiếu 
Căn cứ vào cơ cấu tổ chức 
Thị trường sơ cấp 
Thị trường thứ cấp 
12/3/2021 
5 
PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNGTÀI CHÍNH 
So cap 
Thu cap 
 Tạo vốn cho nhà phát hành 
 Tạo hàng hóa cho thị trường giao dịch 
 Người bán chứng khoán là KBNN, NHNN, Công ty phát hành, tập đoàn bảo lãnh phát hành 
 Giá chứng khoán do tổ chức phát hành quyết định, thường được in ngay trên chứng khoán. 
 Các luồng vốn dịch chuyển giữ các nhà đầu tư và nhà kinh doanh mà không chảy vào những nhà phát hành. 
 Giao dịch trên thị trường phản ánh nguyên tắc cạnh tranh tự do, giá do CK do cung cầu quyết định. 
 Thị trường hoạt động liên tục các nhà đầu tư mua bán CK nhiều lần trên thị trường 
12/3/2021 
6 
THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
Thị trường tiền tệ là thị trường mua bán các loại giấy có giá ngắn hạn có kỳ hạn dưới 1 năm, là nơi đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn cho nền kinh tế. 
Phân loại thị trường tiền tệ 
Căn cứ vào cơ cấu tổ chức 
Thị trường tiền tệ cũ 
Thị trường tiền tệ mới 
Căn cứ vào đối tượng tham gia trên thị trường 
Thị trường tín dụng ngắn hạn giữa các ngân hàng thương mại dưới sự điều hành của ngân hàng trung ương 
Thị trường các công nợ ngắn hạn 
Thị trường hối đoái 
12/3/2021 
7 
ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
Hàng hóa giao dịch trên thị trường này là các loại chứng khoán ngắn hạn 
Hoạt động giao dịch trên thị trường chủ yếu là thỏa mãn nhu cầu vốn ngắn hạn và khả năng sinh lời của tiền tệ 
Giá cả hàng hóa biến động theo quan hệ cung cầu 
Sự tham gia của NHTW là không thể thiếu 
Thị trường tiền tệ là thị trường vô hình 
Thị trường tiền tệ là thị trường bán buôn là chủ yếu 
12/3/2021 
8 
CÁC CÔNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
Tín phiếu kho bạc nhà nước ( Treasury bill-TB) 
Các khoản cho vay liên ngân hàng 
Chứng chỉ tiền gửi (Certificate of deposit-CD) 
Thương phiếu ( Commercial paper-CP) 
Giấy chấp nhận của ngân hàng(Banker ’ s acceptance-BA) 
Hợp đồng mua lại (Repurchase agreement-RP) 
12/3/2021 
9 
Ngân hàng thương mại 
Ngân hàng trung ương 
Các tổ chức phi tài chính 
Các tổ chức tài chính phi ngân hàng 
Cá nhân, hộ gia đình 
Nhà môi giới 
CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
Chuyển vốn nhàn rỗi sang người thiếu vốn, cần vốn bổ sung cho quá trình kinh doanh và có cơ hội đầu tư 
CHỨC NĂNG THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
12/3/2021 
11 
Cân đối điều hòa vốn giữa các ngân hàng thương mại 
Đảm bảo nguồn vốn kinh doanh của các ngân hàng thương mại 
Đảm bảo khả năng thanh toán cho các ngân hàng thương mại 
NHTW điều tiết lưu thông tiền tệ trên phạm vi cả nước nhằm thực thi chính sách tiền tệ 
CHỨC NĂNG THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
12/3/2021 
12 
VAI TRÒ THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
Đối với nền kinh tế 
Thị trường tiền tệ là nơi tạo môi trường thuận lợi để dung hòa các lợi ích kinh tế trên thị trường 
Điều hòa các nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế 
Khai thác triệt để nguồn vốn sẵn có trong nền kinh tế, hạn chế phát hành mới của NHTW 
Quyết định cơ cấu đầu tư và cơ cấu kinh tế 
Đối với sự phát triển của thị trường tài chính 
Tạo cơ sở, điều kiện cho sự phát triển và hoạt động có hiệu quả của thị trường chứng khoán 
12/3/2021 
13 
CÁC NGHIỆP VỤ CƠ BẢN CỦA TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 
Nghiệp vụ vay và cho vay vốn bằng tiền 
Diễn ra trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng, qua các hình thức: 
Vay qua các hợp đồng tín dụng giữa các NHTM 
Vay ti chiết khấu giữa NHTM với NHTW 
Nghiệp vụ mua bán chứng khoán ngắn hạn 
Công cụ chủ yếu là các loại chứng khoán ngắn hạn được phát hành ở thị trường tiền tệ sơ cấp và mua bán lại trên thị trường thứ cấp. Diễn ra trên thị trường tiền tệ mới 
Phát hành chứng khoán ngắn hạn 
Mua bán chứng khoán ngắn hạn 
12/3/2021 
14 
THỊ TRƯỜNG VỐN 
Thị trường vốn là thị trường giao dịch của các công cụ tài chính có kỳ hạn trên 1 năm, là thị trường cung ứng vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế. 
Thị trường vốn bao gồm 
Thị trường vay nợ dài hạn biểu hiện qua hoạt động của hai dạng thị trường phổ biến là thị trường tín dụng thuê mua và thị trường vay thế chấp. 
Thị trường chứng khoán 
12/3/2021 
15 
PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG VỐN 
Căn cứ vào cơ cấu tổ chức thị trường vốn bao gồm: 
Thị trường sơ cấp 
Thị trường thứ cấp 
Căn cứ vào các công cụ tham gia trên thị trường vốn 
Thị trường chứng khoán Nhà nước 
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp 
Thị trường cổ phiếu 
12/3/2021 
16 
CÁC CÔNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN 
Cổ phiếu : chứng khoán vốn 
Căn cứ vào hình thức, cổ phiếu có hai loại: cổ phiếu vô danh và cổ phiếu ký danh 
Căn cứ vào quyền lợi được hưởng, cổ phiếu gồm hai loại phổ biến là cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường 
Căn cứ vào phương thức góp vốn, cổ phiếu có hai loại là cổ phiếu hiện kim và cổ phiếu hiện vật 
12/3/2021 
17 
CÁC CÔNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN 
Trái phiếu: là loại chứng khoán nợ 
Trái phiếu doanh nghiệp 
Trái phiếu nhà nước 
Trái phiếu do chính quyền địa phương 
Trái phiếu đầu tư 
12/3/2021 
18 
CÁC CÔNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN 
12/3/2021 
19 
CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN 
Chủ thể phát hành chứng khoán 
Người đầu tư 
Người môi giới chứng khoán 
Người kinh doanh chứng khoán 
Người tổ chức thị trường 
Người điều hòa thị trường 
12/3/2021 
20 
CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN 
Chủ thể phát hành chứng khoán 
Chính phủ và chính quyền địa phương 
Các công ty phát hành cổ phiếu trái phiếu 
Các tổ chức tài chính phát hành trái phiếu, chứng chỉ thụ hưởng  
Nhà đầu tư: là những người mua bán chứng khoán trên thị trường, bao gồm: 
Nhà đầu tư cá nhân 
Nhà đầu tư có tổ chức: đây là những nhà đầu tư chuyên nghiệp với lợi thế về quy mô vốn và có kinh nghiệp. 
Các nhà môi giới-công ty chứng khoán: là những công ty hoạt động trên lĩnh vực chứng khoán có thể đảm nhận một hoặc nhiều nghiệp vụ như: bảo lãnh phát hành, môi giới, tự doanh,quản lý quỹ đầu tư, tư vấn đầu tư chứng khoán 
12/3/2021 
21 
CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN 
Các tổ chức quản lý và điều hành thị trường chứng khoán 
Ủy ban chứng khoán: thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khoán. Ở Việt Nam theo NĐ 75/CP (28/11/1996) UBCKNN là là cơ quan thuộc chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về TTCK ở Việt Nam. 
Sở giao dịch chứng khoán: thực hiện vận hành thị trường thông qua bộ máy tổ chức bao gồm nhiều bộ phận khác nhau phục vụ cho các hoạt động trên SGDCK 
Các hiệp hội kinh doanh chứng khoán: là tổ chức của các công ty chứng khoán và các thành viên khác hoạt động trong ngành chứng khoán. Thành lập với mục đích bảo vệ quyền lợi cho các công ty và cho toàn ngành chứng khoán. 
12/3/2021 
22 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN 
Nguyên tắc đăng ký giao dịch: các giao dịch được thực hiện thông qua các trung gian là công ty chứng khoán 
Nguyên tắc công bằng: nhằm đảm bảo lợi ích cho những người tham gia trên thị trường. Trên thị trường mọi người phải tuân thủ những quy định chung, được bình đẳng trong việc chia sẻ thông tin và gánh chịu những hình thức xử phạt nếu vi phạn những quy định đó. 
Nguyên tắc công khai hóa thông tin: các bên phát hành chứng khoán phải có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ, trung thực, và kịp thời những thông tin có liên quan đến tổ chức phát hành và đợt phát hành. Công bố thông tin được tiến hành lần đầu cũng như theo chế độ thường xuyên và đột xuất thông qua các phương tiện hông tin đại chúng, SGDCK, công ty chứng khoán. 
12/3/2021 
23 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN 
Nguyên tắc đấu giá chứng khoán và thực hiện theo trình tự ưu tiên 
ưu tiên về giá 
thời gian 
khách hàng 
khối lượng 
ngẫu nhiên 
Nguyên tắc tập trung: các giao dịch chứng khoán diễn ra trên SGDCK hay OTC có sự kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tự quản. 
Nguyên tắc thanh toán thuận tiện và nhanh chóng 
12/3/2021 
24 
CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ THỊ TRƯỜNG VỐN 
Chức năng 
Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế 
Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng 
Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô 
Vai trò 
Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán 
Đánh giá hoạt động của các doanh nghiệp 
Hỗ trợ và thúc đẩy các công ty cổ phần ra đời và phát triển 
Thu hút vốn đầu tư nước ngoài 
12/3/2021 
25 
CÁC HÀNH VI TIÊU CỰC TRÊN THỊ TRƯỜNG 
Đầu cơ chứng khoán, lũng đoạn thị trường 
Bán khống 
Mua bán nội gián 
Làm thiệt hại lợi ích nhà đầu tư 
Thông tin sai sự thật 
12/3/2021 
26 
MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC GIAO DỊCH TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 
12/3/2021 
27 
MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC GIAO DỊCH TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 
Giao dịch trao ngay 
Mua bán tại phòng giao dịch 
Mua bán qua điện thoại 
Mua bán qua hệ thống máy tính 
Giao dịch định kỳ 
Giao dịch tín dụng