Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 1: Đại cương về tài chính tiền tệ - Vũ Thanh Tùng

LOGO 
TÀI CHÍNH 
TIỀN TỆ 
Giảng viên: NCS – Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
GIỚI THIỆU 
nguyenvutung18@yahoo.com 
09.321.323.89 
Facebook: Nụ cười Angel 
LOGO 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng 
1.1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH 
1.1 Những vấn đề lý luận cơ bản về tài 
chính 
1.1.1 Khái quát sự ra đời và phát triển 
của tài chính 
- Khái quát về phạm trù tài chính 
- Sự ra đời và phát triển của tài chính 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
2/26/2015 5 
KHÁI QUÁT 
 Khái niệm tài chính 
 Theo nghĩa hẹp: tài chính phản ánh các hoạt động thu chi tiền 
tệ của chính phủ 
 Theo nghĩa rộng: tài chính phản ánh các khoản vay và cho 
vay ảnh hưởng đến cung tiền thị trường 
 Theo quan điểm hiện đại 
2/26/2015 6 
SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TÀI CHÍNH 
 Sự ra đời và phát triển của tài chính gắn liền với sự 
phát triển của tiền tệ và nền kinh tế hàng hóa tiền tệ.. 
Quá trình này gắn liền 
- Sự xuất hiện của tiền tệ trong quá trình trao đổi 
- Sự hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ 
 Tài chính gắn với các chủ thể sử dụng --> hình thành 
các khâu tài chính. 
- Tài chính công 
- Tài chính doanh nghiệp 
- Tài chính cá nhân hộ gia đình 
1.1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH 
1.1 Những vấn đề lý luận cơ bản về tài 
chính 
1.1.2 Bản chất & chức năng của tài 
chính 
- Khái niệm nguồn tài chính 
- Các nguồn tài chính 
- Bản chất tài chính 
- Chức năng của tài chính 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
2/26/2015 8 
Khái niệm nguồn tài chính 
Khái niệm nguồn tài chính 
 Theo nghĩa hẹp: nguồn tài chính là khối lượng tiền 
tệ có tính lỏng cao mà các chủ thể có được 
 Theo nghĩa rộng: ngoài khối tiền có tính lỏng cao, 
nguồn tài chính thể hiện dưới các dạng TS hữu hình 
hay vô hình 
+ Các loại tài sản tài chính hay các loại chứng khoán 
+ Các dạng tài sản như bất động sản, sở hữu trí tuệ 
và các loại tài sản vô hình khác mà có khả năng tiền 
tệ hóa 
2/26/2015 9 
Các nguồn tài chính 
Nguồn tài chính bao gồm: 
+ Nguồn tài chính trong nước 
+ Nguồn tài chính nước ngoài 
 Bù đắp sự mất cân đối cán cân thanh toán 
 Bù đắp sự mất cân đối tiết kiệm – đầu tư trong 
nước. 
2/26/2015 10 
BẢN CHẤT CỦA TÀI CHÍNH 
Bản chất của tài chính phản ánh mối quan hệ kinh tế phát 
sinh trong quá trình phân phối các nguồn lực tài chính 
thông qua việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm mục 
đích đáp ứng các nhu cầu của các chủ thể trong xã hội. 
Tính kinh tế của tài chính biểu hiện 
• Nguồn lực giới hạn cần lợi ích tối đa (kinh tế hoặc xã hội) 
và tối thiểu hóa chi phí sử dụng nguồn lực. 
 
2/26/2015 11 
Phạm trù tài chính có mối quan hệ chặt 
chẽ với phạm trù tiền tệ và giá cả 
 Tiền tệ và giá cả quyết định quy mô tài chính 
của chủ thể: 
• Lượng tiền tích luỹ 
• Giá cả hàng hóa 
• Định giá tài sản 
 Tài chính góp phần 
• Ổn định tiền tệ 
• Ổn định giá cả 
• Tăng thu nhập tiền tệ cho nhà đầu tư 
BẢN CHẤT CỦA TÀI CHÍNH 
2/26/2015 12 
CHỨC NĂNG CỦA TÀI CHÍNH 
Tài chính có 3 chức năng: 
+ Huy động nguồn lực tài chính 
+ Phân bổ nguồn lực tài chính 
+ Kiểm tra, giám sát nâng cao hiệu 
quả sử dụng nguồn lực tài chính 
Tài chính tiền tệ NCS Vũ Thanh Tùng 
Đặc điểm của phân phối Tài chính 
1 
Chỉ diễn ra dưới 
hình thức giá trị 
mà không kèm 
theo sự thay đổi 
của hình thái giá 
trị 
2 
Luôn gắn liền với 
sự hình thành và 
sử dụng các quỹ 
tiền tệ nhất định 
 Giá cả 
1.1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH 
1.1 Những vấn đề lý luận cơ bản về tài 
chính 
1.1.3 Vai trò của tài chính 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Tài chính tiền tệ NCS Vũ Thanh Tùng 
Vai trò Tài chính trong nền kinh tế VN 
* Tài chính là công cụ phân phối tổng sản phẩm quốc dân 
* Tài chính là công cụ quản lý và điều tiết vĩ mô nền KT - XH 
* Tài chính giữ vai trò kiểm tra, giám đốc bằng đồng tiền đối 
với mọi hoạt động trong nền kinh tế quốc dân 
1.1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH 
1.1 Những vấn đề lý luận cơ bản về tài 
chính 
1.1.4 Hệ thống tài chính 
- Khái niệm 
- Chức năng hệ thống tài chính 
- Đặc điểm các bộ phận 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
2/26/2015 17 
HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH 
Khái niệm 
Hệ thống tài chính là một hệ thống bao gồm 
thị trường và các định chế tài chính thực 
hiện chức năng gắn kết cung – cầu về vốn 
lại với nhau. 
Cơ cấu hệ thống tài chính gồm: 
 Thị trường tài chính. 
 Các chủ thể tài chính - những kiến tạo thị 
trường 
 Cơ sở hạ tầng tài chính của hệ thống tài 
chính: PL, giám sát thông tin, hệ thống TK 
 Các công cụ tài chính 
2/26/2015 18 
CẤU TRC HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 
Tài chính tiền tệ NCS Vũ Thanh Tùng 
Hệ thống tài chính 
Khái niệm: 
Là tổng thể các hoạt động tài chính trong những lĩnh vực khác nhau của nền 
kinh tế quốc dân, cùng thống nhất về bản chất, chức năng và có mối liên hệ hữu 
cơ về sự hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ ở các chủ thể KT-XH, hoạt động 
trong các lĩnh vực đó 
- Khâu tài chính: 
o Là 1 điểm hội tụ của các nguồn tài chính các quỹ tiền tệ đặc thù 
o Có các hoạt động tài chính, sự vận động của các nguồn tài chính, việc tạo 
lập và sử dụng các quỹ tiền tệ luôn gắn liền với 1 chủ thể phân phối xác định 
o Các hoạt động tài chính có cùng tính chất, đặc điểm, vai trò, đồng nhất về 
hình thức các quan hệ tài chính và tính mục đích của quỹ tiền tệ trong lĩnh 
vực hoạt động 
Tài chính tiền tệ NCS Vũ Thanh Tùng 
Hệ thống tài chính 
Chức năng: 
- Cung cấp các dịch vụ tài chính và các thông tin về các giao 
dịch tài chính 
- Tạo ra kênh chuyển tải vốn từ người thừa vốn đến người cần 
vốn 
2/26/2015 21 
HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 
Chức năng hệ thống tài chính 
- Tạo ra kênh chuyển tải vốn từ người thừa 
vốn đến người cần vốn. 
- Cung cấp các dịch vụ tài chính như: chia 
sẻ rủi ro, tính lỏng và thông tin các giao 
dịch tài chính. 
2/26/2015 22 
HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 
Đặc điểm các bộ phận của hệ thống tài 
chính 
• Thị trường tài chính 
Thị trường tài chính là tổng hòa các mối quan hệ 
cung cầu về vốn, diễn ra dưới hình thức vay 
mượn, mua bán về vốn, tiền tệ và các chứng từ 
có giá nhằm chuyển dịch từ nơi cung cấp đến nơi 
có nhu cầu về vốn cho các hoạt động kinh tế. 
» Thị trường tiền tệ 
» Thị trường vốn 
Tài chính tiền tệ NCS Vũ Thanh Tùng 
Hệ thống tài chính 
 Các trung gian tài chính: 
- Các tổ chức nhận tiền gửi: 
o Các NHTM 
o Các hiệp hội cho vay và tiết kiệm 
o Các NH tiết kiệm tương trợ 
o Các liên hiệp tín dụng 
- Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng: 
o Các công ty BH sinh mạng 
o Các công ty BH cháy và tai nạn 
o Quỹ trợ cấp và quỹ hưu trí 
- Những trung gian đầu tư: 
o Các công ty tài chính 
o Quỹ tương trợ & quỹ tương trợ thị trường tiền tệ 
2/26/2015 24 
Mối quan hệ giữa các bộ phận của hệ thống 
tài chính 
Tài chính công với thị trường tài chính 
Tài chính doanh nghiệp với thị trường tài chính 
Tài chính hộ gia đình với thị trường tài chính 
Các trung gian tài chính với thị trường tài chính 
Các công ty bảo hiểm, các quỹ đầu tư, công ty tài 
chính, công ty chứng khoán 
Các trung gian tài chính là các ngân hàng thương mại 
Các trung gian tài chính đóng vai trò là tổ chức hỗ trợ 
nâng cao mức tín nhiệm 
Các trung gian tài chính đóng vai trò là bên thứ ba 
trong quá trình chứng khoán hóa 
2/26/2015 25 
Mối quan hệ giữa các bộ phận của hệ thống 
tài chính 
Mối quan hệ giữa các chủ thể tài chính 
- Tài chính công có ảnh hưởng to lớn đến bộ phận tài 
chính còn lại 
- Các hộ gia đình và doanh nghiệp cần phải dựa vào các 
chức năng mà các trung gian tài chính cung cấp 
Tài chính tiền tệ NCS Vũ Thanh Tùng 
Hệ thống tài chính 
 TC các tổ chức XH và TC hộ gia đình: 
- TC các tổ chức XH: các tổ chức CT-XH, các đoàn thể XH, các 
hội nghề nghiệp 
- TC hộ gia đình (dân cư) 
1.2 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ 
1.2.1 Lịch sử ra đời & phát triển của 
tiền tệ 
- Lịch sử ra đời 
- Quá trình phát triển 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
2/26/2015 28 
LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA TIỀN TỆ 
 Sự ra đời của tiền tệ gắn liền với quá trình phát triển 
của sản xuất và lưu thông hàng hóa. 
 Sản suất hàng hóa => trao đổi mua bán => cần phải 
có tiền. 
 Sự ra đời của vật trung gian trao đổi đánh dấu giai 
đoạn mở đầu cho sự xuất hiện của tiền tệ đồng thời là 
bước chuyển hóa từ nền kinh tế đổi chác sang nền 
kinh tế tiền tệ 
Quá tình này gắn liền với các hình thái giá trị: 
Hình thái giá trị giản đơn (H1 – H2) 
Hình thái giá trị mở rộng (H1 – H2) 
Hình thái giá trị chung (H1 – HTG - H2) 
Hình thái giá trị tiền tệ (H1 – T - H2) 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Trong quan hệ trao đổi, hình thức giá trị được 
biểu hiện qua 4 hình thức 
 Hình thái giá trị giản đơn hay nhẫu nhiên. 
 Hình thái giá trị tòan bộ hay mở rộng. 
 Hình thái giá trị chung. 
 Hình thái tiền tệ. 
LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA TIỀN TỆ 
1.2 Những vấn đề lý luận cơ bản về tiền tệ 
1.2.2 Bản chất & chức năng của tiền tệ 
- Bản chất tiền tệ 
- Khái niệm tiền tệ 
- Chức năng tiền tệ 
- Vai trò tiền tệ 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
1. Trường phái KT học cổ điển 
1.1 Các trường phái nghiên cứu về 
nguồn gốc của tiền tệ 
1.1.1. Trường phái duy vật 
- Adam Smith (1723-1790) & David Ricardo 
(1772-1823). 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
1.1.2. Trường phái duy tâm 
- W.Gherlop và C.Smondest 
1.1.3 Trường phái của các nhà triết học và kinh tế 
học 
- Davanditi, J.Montarini và Jean Locke. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
1. Trường phái KT học cổ điển 
1.2 Các trường phái nghiên cứu về bản chất & 
chức năng của tiền tệ 
1.2.1. Trường phái tiền tệ kim loại 
- Thomas Moon, Antoine Montchsetien, Jean 
Baptiste Colbert 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
1. Trường phái KT học cổ điển 
1.2 Các trường phái nghiên cứu về bản chất & chức 
năng của tiền tệ 
1.2.2. Trường phái tiền tệ duy danh 
- Harold Barger, Goerge Berkeley, J.Say và James stuart. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.1. Phương án giao dịch về số lượng tiền tệ của 
Irving Fischer 
M x V = P x Q 
Trong đó: 
M: là tổng khối tiền mặt có trong lưu thông; 
V: là tốc độ quay vòng của đồng tiền; 
P: là chỉ số giá cả của hàng hóa, hay mức giá chung của nền kinh tế; 
Q: là lượng hàng hóa bán ra trong kỳ; 
P.Q: là khối lượng hàng hóa bán ra được thực hiện bằng tiền; 
M.V: là tổng giá trị tiền tệ giao dịch trong lưu thông. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.1. Phương án giao dịch về số lượng tiền tệ của 
Irving Fischer 
M x V + M’ x V’ = P x Q 
Trong đó: M’ là tổng giá trị các phương tiện thanh toán. 
Suy ra: M = (PxT)/V & V = (PxT)/M 
- Mức giá thay đổi tỷ lệ thuận với số lượng tiền tệ trong lưu thông; 
- Mức giá thay đổi tỷ lệ nghịch với khối lượng hàng hóa bán ra được 
thực hiện bằng tiền; 
- Mức giá thay đổi tỷ lệ thuận với tốc độ lưu thông tiền tệ; 
- P.Q không quyết định đến M.V, giá cả cá biệt không ảnh hưởng đến 
mức giá chung tức giá trị tiền tệ và hàng hóa không quyết định đến P. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.2. Phương án số dư tiền mặt (hay Trường phái 
Cambridge) 
- A.Marshall, A.C.Pigou và D.Robertson 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.2. Phương án số dư tiền mặt (hay Trường phái 
Cambridge) 
M = K x R x P 
K: hệ số nhu cầu tiền tệ cần nắm giữ trong tài sản của xã hội; 
R: giá trị của tổng số tài sản của công chúng thu nhập tính theo giá cố định; 
P: Chỉ số giá cả của tất cả các hàng hóa nói trên. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.3. Học thuyết ưa thích tiền mặt của Jonh Maynard 
Keynes 
- 3 yếu tố có ảnh hưởng quyết định đến cầu tiền tệ là, 
+ Động cơ giao dịch, gắn liền với sự thay đổi của mức thu 
nhập; 
+ Động cơ dự phòng, tuỳ vào nhu cầu giao dịch; 
+ Động cơ đầu cơ, phụ thuộc vào mối quan hệ lợi ích giữa 
việc lưu giữ bằng trái khoán và bằng tiền, thực chất tuỳ 
thuộc vào sự khác nhau giữa lãi suất và lợi vốn. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.3. Học thuyết ưa thích tiền mặt của Jonh Maynard 
Keynes 
Md / P = f (i, y) 
Tốc độ quay tiền biến động tỷ lệ thuận với lãi suất: 
Suy ra Khối lượng tiền tệ: 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.3. Học thuyết ưa thích tiền mặt của Jonh Maynard 
Keynes 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
2. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ TÂN CỔ ĐIỂN 
2.3. Học thuyết ưa thích tiền mặt của Jonh Maynard 
Keynes 
Từ đó Keynes kết luận, Mức giá chung và tổng thu nhập tiền tệ của nền 
kinh tế phụ thuộc vào 4 yếu tố: 
 Lãi suất tiết kiệm; 
 Số lượng tiền gửi tiết kiệm; 
 Thói quen sử dụng thu nhập tiền tệ của dân chúng; 
 Giá cả đầu tư (lãi suất cho vay đầu tư). 
 Keynes cho rằng lạm phát càng lớn tổng cầu sẽ càng tăng, sản xuất 
phát triển làm thất nghiệp giảm. Mở rộng chính sách tiền tệ là điều 
kiện để tăng trưởng kinh tế. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
3. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ HIỆN ĐẠI 
3.1. Học thuyết xem lại lý thuyết số lượng tiền tệ 
của Milton Friedman 
- Phạm trù tiền tệ phải bao gồm cả tiền mặt, tiền gửi 
ngắn, dài hạn và nhu cầu tiền tệ trong nền kinh tế 
thường phụ thuộc vào 4 yếu tố 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
3. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ HIỆN ĐẠI 
3.2. Học thuyết tiền tệ kim loại hiện đại của Jacques 
Ruep 
- Các loại tiền dấu hiệu không đổi được ra vàng là biểu 
hiện không bình thường, để đảm bảo sự ổn định của tiền 
tệ cần quay lại chế độ bản vị vàng và tiền giấy được tự do 
chuyển đổi ra vàng. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
3. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ HIỆN ĐẠI 
3.2. Học thuyết tiền tệ kim loại hiện đại của Jacques 
Ruep 
 Tiền dấu hiệu do ngân hàng nhà nước phát hành ra 
phải được tự do chuyển đổi ra vàng theo giá quy định; 
 Thực hiện cơ chế phát hành tiền ngân hàng có đảm bảo 
bằng vàng, bằng thương phiếu. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
3. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ HIỆN ĐẠI 
3.3. Học thuyết tiền tệ duy danh hiện đại 
- G.Knapp và P.A.Samuelson đưa ra “Học thuyết tiền tệ 
quốc định” 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
HỌC THUYẾT TIỀN TỆ 
3. CÁC TRƯỜNG PHÁI TIỀN TỆ HIỆN ĐẠI 
3.3. Học thuyết tiền tệ duy danh hiện đại 
- Lý thuyết bàn tay hữu hình Samuelson chủ trương “tăng 
trưởng kinh tế phải dựa vào cả hai bàn tay là cơ chế thị 
trường và Nhà nước”. Hiện nay, học thuyết tiền tệ duy 
danh hiện đại đang được xem là nền tảng lý luận của 
chính sách kinh tế tài chính ở nhiều nước. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
BẢN CHẤT TIỀN TỆ 
Là vật ngang giá chung (người mua chuyển 
cho người bán) làm phương tiện để trao đổi 
hàng hoá, dịch vụ và thanh toán các khoản 
nợ. 
Là sản phẩm tất yếu của nền kinh tế hàng 
hóa 
Là phương tiện trao đổi đươc luật pháp thừa 
nhận 
Là tru g ian thanh toán 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
KHÁI NIỆM TIỀN TỆ 
Là phương tiện trao đổi được pháp 
luật công nhận và người sở hữu nó 
sử dụng để phục vụ cho những nhu 
cầu trong đời sống kinh tế xã hội 
2/26/2015 50 
CHỨC NĂNG TIỀN TỆ 
(1) Chức năng thước đo giá trị 
Tiền tệ đã trở thành thước đo chung để biểu thị 
và so sánh giá cả của tất cả hàng hóa, từ đó 
làm cho đời sống kinh tế được đơn giản hóa rất 
nhiều. 
 Đặc điểm khi tiền thực hiện chức năng thước đo giá 
trị 
• Phải có tiêu chuẩn giá cả: là những quy ước chung thống 
nhất. 
• Thao tác đo lường giá trị hàng hoá diễn ra hoàn toàn 
trong ý niệm. 
• Bản thân tiền tệ phải có giá trị, giá trị hay sức mua của 
tiền tệ phải ổn định. 
2/26/2015 51 
(2) Chức năng phương tiện trao đổi 
 Là chức năng cơ bản của tiền tệ nó không chỉ 
giúp chúng ta phân biệt giữa tiền với những 
dạng tài sản khác như chứng khoán, bất động 
sản mà còn biểu hiện một trạng thái động của 
tiền tệ khi bộc lộ bản chất kinh tế (tiền tệ) vốn 
có. 
H – T – H' 
 Thể hiện khi trao đổi mua bán hàng hóa 
CHỨC NĂNG TIỀN TỆ 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
CHỨC NĂNG TIỀN TỆ 
- Điều kiện để tiền làm tốt chức năng phương 
tiện trao đổi: 
+ Phải được tạo ra hàng loạt một cách dễ dàng 
để thuận tiện cho việc xác định giá trị của nó 
+ Phải được chấp nhận một cách rộng rãi 
+ Có thể chia nhỏ được nhờ đó dễ “đổi chác” 
+ Phải dễ chuyên chở 
+ Phải không bị hư hỏng một cách nhanh chóng 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
CHỨC NĂNG TIỀN TỆ 
(3) Phương tiện dự trữ về mặt giá trị: 
- Tiền tệ là nơi chứa sức mua hàng hoá trong một 
thời gian nhất định tách thời gian từ lúc có thu 
nhập đến lúc chi tiêu. 
- Điều kiện: tiền phải có giá trị ổn định 
- Chức năng này phụ thuộc mức giá vì giá trị của 
tiền được ấn định theo mức giá 
- Tiền làm được chức năng này vì tiền là một tài sản 
có tính lỏng cao nhất (liquidity), không cần phải qua 
trung gian nào 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
VAI TRÒ CỦA TIỀN TỆ 
Vai trò của tiền tệ trong nền kinh tế thị trường hiện đại: 
Vai trò 
của tiền tệ 
Công cụ hạch toán 
kinh tế 
Công cụ để quản lý 
vĩ mô 
Công cụ thể hiện chủ 
quyền quốc gia 
1.2 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ 
1.2.3 Các chế độ tiền tệ 
- Khái niệm 
- Chế độ đơn bản vị 
- Chế độ bản vị vàng 
- Chế độ song bản vị 
- Chế độ lưu thông tiền giấy 
- Chế độ bản vị bảng Anh (khả hoán) 
- Chế độ bản vị USD (khả hoán) 
- Chế độ tiền giấy bất khả hoán 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
56 
Bảng tóm tắt lòch söû caùc cheá ñoä lưu thoâng tieàn teä 
STT 
BAÛN VÒ TIEÀN 
TEÄ 
THÔØI GIAN TOÀN 
TAÏI 
COÂNG CUÏ 
TRAO 
ÑOÅI 
CÔ CHEÁ PHAÙT HAØNH 
1 Baûn vò baïc 
Ñaàu theá kyû 19 
trôû veà tröôùc 
Tieàn ñuùc 
Töï do chuyeån ñoåi ra Baïc theo tyû leä quy ñònh 
cuûa caùc quoác gia khaùc nhau vaø ñöôïclöu 
thoâng khoâng haïn cheá 
2 Song baûn vò Theá kyû 19 Tieàn ñuùc 
Töï do chuyeån ñoåi ra Vaøng vaø Baïc theo tyû leä 
quy ñònh cuûa caùc quoác gia khaùc nhau vaø 
ñöôïclöu thoâng khoâng haïn cheá 
3 Tieàn Vaøng 
Cuoái theá kyû 19, 
ñaàu theá kyû 20 
Tieàn ñuùc 
Töï do chuyeån ñoåi ra Vaøng theo tyû leä quy 
ñònh cuûa caùc quoác gia khaùc nhau vaø ñöôïclöu 
thoâng khoâng haïn cheá 
4 Vaøng thoûi Ñaàu theá kyû 20 Tieàn giaáy 
Tieàn giaáy quoác gia chuyeån ñoåi ra Vaøng theo 
tyû leä quy ñònh> Nhöng ít nhaát phaûi baèng 1 
thoûi vaøng 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
57 
5 Vaøng hoái ñoaùi 
Cuoái theå 
kyû 19, 
ñaàu theá 
kyû 20 
Tieàn giaáy 
Tieàn quoác gia muoán ñöôïc chuyeån doåi 
ra Vaøng phaûi thoâng qua ngoaïi teâï 
(ngoaïi teä ñoù phaûi ñöôïc töï do chuyeån 
ñoåi ra vaøng) 
6 Ngoaïi teä 
Theá kyû 
20 
Tieàn giaáy 
Tieàn quoác gia ñöôïc xaùc ñònh baèng ñôn 
vò tieàn teä cuûa nöôùc ngoaøi (ñoù phaûi laø 
caùc ngoaïi teä maïnh vaø ñöôïc töï do 
chuyeån ñoåi treân thò tröôøng quoác teá) 
7 
Tieàn giaáy 
khoâng chuyeån 
ñoåi ra vaøng 
(baûn vò haøng 
hoaù dòch vuï) 
Cuoái theå 
kyû 20 
ñeán nay 
Tieàn giaáy, 
caùc chöùng 
töø coù giaù 
(seùc, 
thöông 
phieáu...) 
Ñôn vò tieàn teä cuûa moãi nöôùc khoâng 
ñöôïc chuyeån ñoåi ra Vaøng vaø kim loaïi 
quyù. Vaøng chæ ñöôïc thanh toaùn caùc 
khoaûn nôï quoác teá vaø bò ruùt khoûi löu 
thoâng 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
1.2 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ 
1.2.4 Cung cầu tiền tệ & quy luật lưu 
thông tiền tệ 
1.2.4.1 Lý thuyết về cung tiền tệ 
- Các loại tiền trong nền kinh tế hiện đại 
- Khái niệm về cung tiền tệ 
- Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 
- Đo lường tổng lượng tiền trong nền kinh tế 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
MÔ HÌNH KHỐI TiỀN TỆ 
M1: Tiền mặt lưu 
hành + Tiền gửi 
không kỳ hạn 
Các khoản tiền gởi có kỳ 
hạn+Chứng chỉ tiền gửi+ 
Tiền gửi trong các quỹ tín 
dụng của thị trường tiền tệ 
M2: Tiền mặt lưu 
hành + Tiền gửi 
không kỳ hạn 
tiền gởi lớn 
có kỳ hạn và 
trái phiếu 
M3: Tiền mặt lưu 
hành + Tiền gửi 
không kỳ hạn 
Các khoản tiền gởi có kỳ 
hạn+Chứng chỉ tiền gửi 
(giấy chứng nhận tiền gửi)+ 
Tiền gửi trong các quỹ tín 
dụng của thị trường tiền tệ 
M2: Tiền mặt lưu 
hành + Tiền gửi 
không kỳ hạn 
L: Tiền mặt lưu 
hành + Tiền gửi 
không kỳ hạn 
Trái phiếu + Cổ 
phiếu 
+ Trái phiếu TK 
+Thương phiếu 
Hối phiếu nhận 
thanh toán ở NH 
Các khoản tiền gởi có kỳ 
hạn+Chứng chỉ tiền gửi+ 
Tiền gửi trong các quỹ tín 
dụng của thị trường tiền tệ 
tiền gởi lớn 
có kỳ hạn và 
trái phiếu 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
SỐ NHÂN TIỀN 
SỐ NHÂN TIỀN 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
1.2 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ 
1.2.4 Cung cầu tiền tệ & quy luật lưu 
thông tiền tệ 
1.2.4.2 Lý thuyết về cầu tiền tệ 
- Khái niệm chung 
- Một số học thuyết về cầu tiền tệ 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
KHÁI NIỆM CHUNG: 
- Cầu tiền: Là tổng khối tiền tệ mà Nhà nước, các tổ 
chức kinh tế và cá nhân cần có để thỏa mãn các nhu cầu. 
- Cầu tiền không trực tiếp quyết định mức tiền tệ cung 
ứng, bởi vì mức tiền tệ cung ứng nhiều hay ít phụ thuộc 
vào quyết định của NHTW (Chính phủ), mà nó chỉ có 
tác động gián tiếp đến mức cung tiền thông qua sự biến 
động về giá cả trên thị trường, lãi suất v v 
- Chức năng phương tiện trao đổi và chức năng phương 
tiện dự trữ về mặt giá trị liên quan trực tiếp đến cầu tiền 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Một số học thuyết về nhu cầu tiền tệ 
J.M Keynes: cầu tiền phục thuộc thu nhập, mức giá, lãi suất 
và các yếu tố xã hội của nền kinh tế. 
- Lãi suất chịu ảnh hưởng từ sự ưu thích tiền mặt, xuất phát từ 
3 động cơ giao dịch, dự phòng, đầu cơ 
-Cầu tiền biểu hiện theo Hàm lãi suất 
Irving Fisher: sức mua tiền tệ đo bằng giá cả; cầu tiền tệ là 
hàm sô ́ được xác định bởi mức thu nhập danh nghĩa; thói 
quen tiến hành các giao dịch của người dân; chính sách phát 
hành của ngân hàng thương mại. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Một số học thuyết về nhu cầu tiền tệ 
C.Mác: 
- Lưu thông hàng hóa quyết định lưu thông tiền tệ; Sô ́ lượng 
tiền cần thiết cho lưu thông ldo lượng hàng hóa đang lưu 
thông, giá cả và tốc độ lưu thông tiền tệ quyết định 
- Tốc độ lưu thông tiền tệ: Số vòng lưu thông của một số 
lượng tiền tệ nhất định trong một thời gian nhất định; tỉ lệ 
nghịch với lượng tiền cần thiết. 
Milton Friedman: 
- Cầu tiền biểu hiện theo Hàm thu nhập 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Một số học thuyết về nhu cầu tiền tệ 
 ‘‘Lượng cầu tài sản’’: 
- Bao gồm TS tài chính và TS phi tài chính 
- Đề cập đến khả năng sinh lời và tính thanh khoản 
- Lãi suất: CP cơ hội của tiền 
67 
CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CẦU TIỀN TỆ 
Các nhà KT 
Đức (TK 19) 
thuyết 
duy danh 
TT không có giá trị nội tại, NN 
phát hành tiền giấy với những giá 
trị qui ước phục vụ trao đổi HH,DV 
C.Mác Cầu tiền tệ tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng 
kinh tế và tỷ lệ nghịch với v 
IRVING 
FISHER 
Sức 
mua TT 
Cầu TT phụ thuộc vào sức mua tổng quát: M.V 
= P.T (M: Số tiền lưu hành; V: Tốc độ lưu hành 
của tiền; P: Giá trung bình; T:Tổng số HH,DV) 
J.M 
Keynes 
Cầu TT phụ thuộc 3 nhân tố : Động cơ giao dịch, Động cơ 
dự phòng, Động cơ đầu cơ (Mức thu nhập, Lãi suất) 
Milton 
Friedman 
phụ thuộc vào 4 nhân tố:Mức giá cả HH,DV; Mức thu nhập 
thực tế vả sản lượng trong nền kinh tế; Lãi suất thực 
tế;Chỉ số giá cả (chỉ số lạm phát). 
Cambridge 
Số dư tiền mặt: M= K.R.P (M: cầu TT; K: hệ số nhu cầu 
TT; R: giá trị tổng TS của XH; P: chỉ số giá cả) 
1.2 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ 
1.2.4 Cung cầu tiền tệ & quy luật lưu 
thông tiền tệ 
1.2.4.3 Cân đối cung cầu tiền tệ 
- Các quan điểm học thuyết 
- Cân đối cung cầu tiền tệ ở Việt Nam 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Các quan điểm học thuyết 
 (1) Quan điểm của C.Mác: 
- Số lượng tiền cần thiết cho lưu thông là do số lượng hàng hóa đang lưu 
thông, mức giá cả hàng hóa cao hay thấp và tốc độ lưu thông tiền tệ 
nhanh hay chậm 
- Trên thực tế số lượng tiền trong lưu thông ít hơn nhiều so với tổng số 
giá cả hàng hóa bán ra, do, mỗi đơn vị tiền tệ trong một thời gian nhất 
định được luân chuyển nhiều lần. Như vậy, tốc độ lưu thông tiền tệ có 
mối quan hệ tỷ lệ nghịch với lượng tiền cần thiết. 
- Số lượng các phương tiện lưu thông là do tổng số giá trị của hàng hóa 
lưu thông và do tốc độ trung bình của lưu thông tiền tệ quyết định: 
KC = H/V 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Quan điểm của C.Mác 
KC = H/V 
KC là khối lượng tiền cần thiết cho lưu thông 
H :Là tổng giá cả hàng hóa 
V :Là tốc độ lưu thông tiền tệ. 
Nếu gọi KT là lượng tiền thực có trong lưu thông thì yêu cầu của qui luật là phải 
đảm bảo quan hệ cân đối giữa KT và KC; những trường hợp vi phạm yêu cầu 
của qui luật như sau: 
 KT > KC dẫn tới thừa tiền. 
 KT < KC dẫn tới thiếu tiền, đều có ảnh hưởng không tốt đến đời sống 
kinh tế xã hội. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
Các quan điểm học thuyết 
 (2) Quan điểm học thuyết số lượng tiền tệ hiện đại: 
- Theo M.Freidman, số cung tiền tệ hoặc được xác định bằng số lượng 
tiền kim lọai đưa vào lưu thông hoặc bởi số lượng tiền tệ do Nhà nước 
hoặc hệ thống ngân hàng tạo ra. Nhu cầu về tiền là hàm số với nhiều biến 
số trong đó có thu nhập, giá cả, lãi suất, cơ cấu tài sản và sự ưu thích cá 
nhân: M = K.P.Y 
M là số lượng tiền tệ; 
K là tương quan của thu nhập tiền tệ trong thu nhập; 
P là chỉ số giá cả; 
Y là thu nhập quốc dân tính theo giá không đổi. 
 sự thay đổi của M có thể dẫn đến hoặc là sự thay đổi của thu nhập 
quốc dân hoặc là sự gia tăng của giá cả. 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
(3) Quan điểm của P.A.Samuelson: 
- Mức cầu tiền tệ phụ thuộc vào hai nhân tố 
+ Mức cầu giao dịch từ phía các DN, từ dân cư cần tiền làm 
phương tiện giao dịch. Mức cầu giao dịch sẽ chịu tác động lớn 
từ lãi suất, nếu trong những điều kiện của tác động khác của 
điều kiện kinh tế không đổi thì khi lãi suất tăng sẽ làm giảm 
mức cầu về tiền tệ, lãi suất trở thành một công cụ hấp dẫn đễ 
giảm lượng tiền trong tay dân cư hoặc trong quỹ của DN. 
Các quan điểm học thuyết 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ... 
(3) Quan điểm của P.A.Samuelson: 
- Mức cầu tiền tệ phụ thuộc vào hai nhân tố 
+ Nhu cầu giữ tiền để tích lũy nhằm dự phòng cho tương lai. Đặc biệt, 
trong điều kiện kinh tế thị trường phát triển ngày nay với khỏan tiền tích 
lũy được người ta còn tìm các biện pháp để sinh lợi thông qua đầu tư, 
vừa phân tán được rủi ro, vứa phát huy được đồng vốn. 
- Trên cơ sở mức cầu về tiền tệ trong từng thời kỳ, Nhà nước sẽ chủ động 
cung ứng tiền vào lưu thông và vận dụng những công cụ điều tiết vĩ mô 
để cân đối cung cầu như lãi suất tái chiết khấu, tỷ lệ dự trữ bắt buộc hay 
thực hiện nghiệp vụ thị trường mở... 
Các quan điểm học thuyết 
LOGO 
Thạc sĩ Vũ Thanh Tùng UEH, HUI, BVedu ...