Bài giảng Quản trị dự án phần mềm - Bài 13: Quản lý chất lượng - Đào Kiến Quốc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
Bộ môn Công nghệ Phần mềm
BÀI GIẢNG
QUẢN TRỊ DỰ ÁN PHẦN MỀM
Giảng viên: ĐÀO KIẾN QUỐC
Mobile 098.91.93.980 
Email: dkquoc@vnu.edu.vn
BÀI 13. QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG
NỘI DUNG 
 Mục tiêu
 Các công việc cần thực hiện
 Tài liệu 
 Hỏi đáp
NỘI DUNG 
 Quan niệm về chất lượng phần mềm
 Khái niệm về quản lý chất lượng phần mềm
 Các họat động cải thiện chất lượng phần 
mềm
 Chuẩn hoá đối với quản lý chất lượng phần 
mềm 

CÁC VẤN ĐỀ VỀ CHẤT LƯỢNG
Môc ®Ých
Phong ph¸p luËn
ChÊt lîng 
phÇn mÒm
ChuÈn ho¸
C«ng cô
TQC
Chất lượng” là một trong 
những yếu tố quan trọng 
mà NSD đánh giá hệ thống 
thông tin. 
VËy thÕ nµo lµ chÊt lîng cña hÖ 
thèng ? 
Đo chÊt lîng nh thÕ nµo ?
Lµm thÕ nµo ®Ó cã mét hÖ thèng chÊt lîng ?
QUAN NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG
Theo quan ®iÓm
cña ngêi dïng
Theo quan ®iÓm 
Quan điểm cña 
ngêi ph¸t triÓn. 
It lçi. Lý tëng
lµ kh«ng cã lçi 
Giao diện tốt, dễ bảo tri
Dễ dùng!
Chất lượng của phần mềm theo
quan điểm lập trinh. Đó chính
là chất lượng của chương trinh.
Vấn đề là làm thế ào để 
chương trinh chạy giống như 
thiết kế. 
Đây chính là chất lượng theo 
nghĩa cần thiết
Chất lượng của phần mềm theo
quan điểm NSD. Đó là chất
lượng thiết kế .
Vấn đề là làm thế nào để thiết
kế đáp ứng đúng nhu cầu của
người sử dụng. Người ta cũng 
nói đó là chất lượng theo nghĩa
hấp dẫn 
QUAN NiỆM
PhÇn
mÒm
ChÊt lîng cÇn thiÕt
ChÊt lîng hÊp dÉn
Đặc tả
trong
ĐÆc tả 
ngoµi
®¸p øng
®¸p øng
Yªu cÇu 
cña NSD
QUAN NiỆM
ChÊt lîng theo nghÜa x· héi ®o
møc ®é ảnh hëng cña sản phÊm
tíi mäi ngêi (kh«ng kÓ chÝnh 
ngêi ph¸t triÓn vµ NSD trùc tiÕp) 
Cßn mét khÝa c¹nh míi trong quan niÖm chÊt lîng cña phÇn mÒm 
®ã lµ ®é tin cËy, ®îc hiÓu lµ tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh æn ®Þnh, tÝnh 
an toµn cña phÇn mÒm. KÓ tõ khi m¸y tÝnh trë thµnh h¹ tÇng míi 
cña x· héi, ®é tin cËy cña phÇn mÒm trë nªn hÕt søc quan träng 
®èi víi c¸c ho¹t ®éng x· héi.
QUAN NiỆM
Một phần mềm tốt không những nhu 
cầu của người phát triển mà còn
Phải đáp ứng nhu cầu của người 
phát triển mà phải thoả mãn người 
sử dụng và có độ tin cậy cao
Chất lượng là mức độ thoả mãn của 
NSD đối với sản phẩm hay dịch vụ 
CÁC ĐẶC TÍNH CHẤT LuỢNG
Cã mét sù kh¸c nhau giữa chÊt lîng nãi chung vµ 
chÊt lîng phÇn mÒm vi bản chÊt cña phÇn mÒm. 
Ph©n mÒm v« hinh vµ phÇn mÒm lµ sản phÈm trÝ 
tuÖ cña con ngêi Do phÇn mÒm lµ v« hinh nªn sÏ 
kh«ng cã mét dÊu hiÖu bªn ngoµi nµo ®Ó chøng tá 
ch©t lîng . ChÝnh vi vËy ®Ó ®¸nh gi¸ ngêi ta phải 
th«ng qua c¸c chØ sè gi¸n tiÕp mµ ta gäi lµ ®Æc 
tÝnh chÊt lîng cña phÇn mềm 
PM
ChÊt lîng 
phÇn mÒm
ĐÆc tÝnh chÊt lîng
CHUẨN HOÁ CHẤT LƯỢNG
ISO/IEC9126
chuÈn vÒ ®Æc tÝnh chÊt lîng 
phÇn mÒm cña ISO năm 1991
Nhu cÇu ®¸nh gi¸ 
chÊt lîng phÇn mÒm
Nhu cÇu chuÈn ho¸
Sù phong phó cña phÇn mÒm 
Nhu cÇu më réng cña kh¸i niÖm 
®Æc tÝnh chÊt lîng phÇn mÒm
CÁC ĐẶC TÍNH CHẤT LƯỢNG
Chøc năng
Functionality
Tin cËy
Reablility
Khả chuyÓn
Portability
Dïng ®îc
Usability
HiÖu quả
Efficiency
Bảo tri ®îc
Maintainability
6 ®Æc tÝnh chÝnh 21 ®Æc tÝnh con
Phï hîp,ChÝnh x¸c, T¬ng t¸c,Th.hiÖn ®óng, An toµn
(Suitability, Accuracy, Interoperability, Compliance, 
Security)
DÔ hiÓu, DÔ häc, DÔ dïng:
(Understandability, Learnability, Operability ) 
иp øng ®îc về thêi gian, иp øng ®îc vÒ tµi 
nguyªn: (Time Behavior, Resource Behavior )
Ph©n tÝch ®îc, Thay ®æi ®îc, æn ®inh, KiÓm thö 
®îc (Analysability, Changeability, Stability, 
Testabilty)
ThÝch nghi ®îc, Cµi ®Æt ®îc,Tuan chuẩn , Cã thÓ 
thay thÕ ®îc (Adaptability, Installability, 
Conformance, Replaceablity )
TØ lÖ trôc trÆc thÊp,Khả năng kh¸ng lçi, Khả 
năng kh«i phôc ®îc: (Maturity, Fault Tolerance, 
Recoverability)
TẠI SAO PHẢI QL CHẤT LƯỢNG
PM
PhÇn mÒm v« hinh.
PhÇn mÒm lµ mét 
Sản phÈm trÝ tuÖ.
Kh«ng dÔ ®¸nh gi¸ chÊt lîng, 
phải cã biÖn ph¸p ngăn ngõa c¸c 
lçi tiÒm năng 
Cã thÓ xảy ra rÊt nhiÒu ®iÒu kh«ng 
dù ®o¸n tríc ®îc.
Quản trÞ chÊt lîng phÇn mÒm lµ 
mét chuçi c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c ph-
¬ng ph¸p luËn ®Ó chÊt lîng ®· yªu 
cÇu phải ®ạt ®îc
QUAN NIỆM
PM
M
ø
c 
ch
Ê
t 
lîn
g
Qu¸ trinh diÔn tiÕn cña dù ¸n
Møc mong muèn
Tæn thÊt 
chÊt lîng
CHU TRÌNH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG
Plan
Chec
k
Do
Action
X¸c ®Þnh vÊn ®Ò
Thu thËp c¸c dữ liÖu 
X©y dùng kÕ ho¹ch theo 
c¸c dữ liÖu thu thËp ®îc.
Thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
Thu thËp sè liÖu.
KiÓm tra kÕt quả 
hiÖn t¹i.
Thùc hiÖn c¸c hµnh
®éng dùa theo c¸c
®¸nh gi¸ nÕu cÇn 
.
Giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch
Giai ®o¹n thùc hiÖn
CÁC THỦ TỤC
n ®Þnh c¸c chØ sè quản trÞ vµÊ
ph¬ng ph¸p ®o chÊt lîng 
®ãi víi mçi bíc ph¸t triÓn 
Ch¬ng trinh 
hµnh ®éng
n ®Þnh c¸c Ê
môc tiªu vÒ 
chÊt lîng
иnh gi¸ 
chÊt lîng 
Thu thËp dữ liÖu
vÒ chÊt lîng
MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CHẤT 
LƯỢNG
• Việc nâng cao chất lượng sản phẩm không phải 
là vấn đề cá nhân mà là vấn đề tổ chức.
• Các hoạt động đòi hỏi phụ thuộc vào từng pha 
và cần phải đưa vào một kế hoạch 
• Mục tiêu chât lượng phần mềm cần phải cố định 
trong kế hoạch 
• Một êkip xúc tiến quản trị chất lượng rất nên 
đuợc tổ chức. Các hoạt động dự án cần được 
thông báo trở lại bởi ban xúc tiến chất lượng
NGHIÊN CỨU PHÂN BỐ LỖI
Bảo triTest LËp trinhThiÕt kÕ
X¸c ®Þnh
nhu cÇu
Ph©n bè 
g©y lçi 
Ph©n bè lçi 
tån t¹i 
CÇn ®îc giảm 
®Õn møc tèi ®a!
Dù phßng lçi
Ph¸t hiÖn lçi
CÇn ®îc 
ph¸t hiÖn sím
HOẠT ĐỘNG TRONG 
PHA THIẾT KẾ
CÇn ph¬ng ph¸p
thiÕt kÕ tèt 
(Methodology)
Phßng ngõa lçi Ph¸t hiÖn lçi
1. Lµm bản mÉu (prototyping)
2. TÝch hîp tõng bíc (Step by step 
intergration)
3. Sö dông l¹i c«ng nghÖ (Reusing)
4. ChuÈn ho¸ (Standardization)
Xem xÐt l¹i
(Review)
Xem xÐt l¹i tµi liÖu rÊt quan träng vi 
1. иnh gi¸ chÊt lîng thiÕt kÓ ®Ó sím 
ph¸t hiÖn lçi 
2. X¸c nhËn tiÕn triÓn thùc tÕ cña 
dù ¸n 
HOẠT ĐỘNG TRONG PHA TEST
• Kh«ng cã mét ®ảm bảo nµo ®Ó ch¾c ch¾n kh«ng 
cã lçi dùa trªn c¸c kü thuËt hiÖn t¹i 
• Lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t hiÖn ra c¸c lçi cßn l¹i mét c¸ch 
hiÖu quả lµ ®iÒu rÊt quan träng. ĐiÒu ®ã kh«ng cã 
nghÜa lµ lµm nhiÒu mµ phải test mét c¸ch cã hÖ thèng 
®Ó ph¸t hiÖn nhiÒu nhÊt những lçi cßn l¹i
• Giai ®o¹n test lµ c¬ héi cuèi cïng ®Ó ph¸t hiÖn 
những lçi cßn l¹i Vi vËy test cÇn ®îc lËp kÕ ho¹ch vµ 
thùc hiÖn mét c¸ch cÈn thËn vµ hiÖu quả
• CÇn nhí r»ng bÊt kú lçi nµo kh«ng n»m trong vïng 
phñ test thi sÏ kh«ng bao giê ®îc ph¸t hiÖn
QUẢN LÝ TRONG PHA TEST
Test
LËp kÕ ho¹ch 
test
Thùc hiÖn 
test
ThiÕt kÕ c¸c 
khoản test
ThiÕt kÕ c¸ch thøc 
Test
YÊU CẦU THIẾT KẾ TEST
• Có khả năng xác nhận lại đặc tả ngoài 
• Các test phải phủ đủ rộng để bắt được hết các lỗi còn 
lại 
• Có khả năng thực hiện một cách có hệ thống.
• Chất lượng thiết kế test phụ thuộc nhiều vào kỹ năng 
và kinh nghiệm của người test . Chính vi thế các khoản 
test phải được thiết kế dựa trên phương pháp luận có 
tính mục đích nhất có thể 
• Ngoài một thực tế là do hạn chế về thời gian và kinh 
phí chỉ một số ít các dữ liệu được sử dụng mà thôi. Vi 
thế việc lựa chọn dữ liệu test cũng rất quan trọng 
NHỮNG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý KHI TỔ CHỨC TEST
 C¸c chøc năng môc tiªu vµ cã liªn quan tíi ®Æc tr-
ng chÊt lîng phải ®îc test 
 Chó ý ®Õn m«i trêng Test (phÇn cøng, phÇn 
mÒm, m¹ng) 
 Chó ý ®Õn ph¬ng ph¸p luËn thiÕt kÕ test vµ ph-
¬ng ph¸p luËn test
 C«ng cô test: c¸c bé sinh sè liÖu , c¸c c«ng cô hç 
trî test, m« pháng...
 ĐiÒu kiÖn test: phÇn mÒm vµ tµi liÖu
 C¸c vÊn ®Ò kh¸c nh lÞch trinh, ®iÒu kiÖn ®îc 
xem lµ kÕt thóc test 
 Test các mô đun (Module Test /Unit Test)
 Test tích hợp (Intergration Test)
 Test hệ thống (System Test)
 Test sử dụng (Operational Test)
PHƯƠNG PHÁP LUẬN TEST
Main
Sub1 Sub2
11 12 21 22 23
Top down Bottom up
Hép tr¾ng Hép ®en
Main
Sub1 Sub2
11 12 21 22 23
.....
.....
?
Qu¸ trinh quản trÞ chÊt lîng
trong giai ®o¹n test
Ên ®Þnh gi¸ trÞ hiÖn t¹iÊn ®Þnh miÒn chÊp nhËn ®îc
KiÓm tra dữ liÖu 
hiÖn t¹i
Xem xÐt chÊt lîng, xem xÐt c¸c dữ liÖu kh«ng binh thêng vµ dù ®o¸n
ĐÒ ra c¸c ho¹t ®éng
Quản lý chÊt lîng
REVIEW)
Review lµ mét tËp hîp c¸c ho¹t ®éng cã tæ chøc 
nh»m x¸c nhËn chÊt lîng thiÕt kÕ cña mét sản 
phÈm phÇn mÒm vµ qu¸ trinh thùc hiÖn ®Ó ®ảm 
bảo r»ng víi chÊt lîng ®ã cã thÓ tiÕp tôc triÓn 
khai giai ®o¹n tiÕp theo dùa trªn c¬ së cña giai 
®o¹n hiÖn t¹i vµ cã thÓ ®a ra c¸c ®Ò nghÞ ®Ó cải 
thiÖn chÊt lîng nÕu cha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó 
chuyÓn giai ®o¹n
CÁC PHƯƠNG PHÁP REVIEW
Hai kiÓu 
Review
Đi qua (Walk through)
Phương pháp luận của 
review theo đó người ta kiểm 
tra nội dung từng bước 
Phương pháp này rất có ích 
khi kiểm chứng các tài liệu 
của chương trinh 
Thanh tra (Inspection)
Phương pháp này phổ thông 
hơn kiểu “đi qua” thường 
dùng để xem xét thiết kế ở 
những chỗ đáng được lưu ý
KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG
ChuÈn kü thuËt vµ c¸ch lËp tµi liÖu
Giai ®o¹n
hiÖn hµnh
Giai ®o¹n 
tiÕp theoReview
Phản håi vÒ 
®Þnh chuÈn
Dù b¸o
rñi ro
Yªu cÇu 
Cải thiÖn
X¸c nhËn tiÕn triÓn
vµ chÊt lîng
REVIEW
 Ai vµ bao nhiªu thµnh viªn trong nhãm xem xÐt, ®¸nh 
gi¸
 Ai chñ tri (ngêi ra quyÕt ®Þnh)
 Tµi liÖu: cÇn ph©n ph¸t tµi liÖu truíc ®Ó ngêi tham gia 
cã thÓ khèng chÕ thêi gian vµ chÊt lîng review 
 Thêi gian xem xÐt : Sím nhÊt cã thÓ sau khi hoµn 
thµnh tµi liÖu cho giai ®o¹n hiÖn hµnh. ViÖc chËm trÔ 
sÏ t¨ng møc ®é rñi ro cho giai ®o¹n sau 
 Lµm râ môc tiªu: căn cø vµo ®ã ®Ó xem xÐt
 Report : Sau khi xem xÐt, cÇn viÕt b¸o c¸o vÒ thêi gian, 
ngêi tham gia, ph¬g ph¸p, kÕt quả 
 PhÈn håi: C¸c lçi phải ®îc ph©n tÝch vµ chữa, KÕt quả 
phải xem xÐt ®Ó rót kinh nghiÖm dù phßng 
QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG
ChÊt lîng
Quản lý chÊt lîng
HÖ thèng ®ảm bảo chÊt lîng
Toµn bé kÕ ho¹ch cÇn thiÕt vµ 
ho¹t ®éng cã tÝnh hÖ thèng mµ 
ngêi cung cÊp phải thùc hiÖn 
®Ó ®ảm bảo chÊt lîng cña sản 
phÈm 
HÖ thèng hiÖn t¹i cña c¸c 
ho¹t ®éng dùa trªn những 
quan niÖm vÒ chÊt lîng 
vµ quản lý chÊt lîng 
Møc ®é thoả m·n cña ngêi sö 
dông
CHUẨN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG
ChÊt lîng
Quản lý chÊt lîng 
Quản lý chÊt lîng
Quản lý chÊt lîng phÇn mÒm
Đảm bảo chÊt lîng
Đảm bảo chÊt lîng phÇn mÒm
HÖ thèng ®ảm bảo chÊt lîng
HÖ thèng ®ảm bảo chÊt lîng phÇn mÒm
ChuÈn ho¸ 
bëi ISO
ETC 
(IEEE)
ISO 9000 ¸p dông víi sản phÈm 
vµ dÞch vô nãi chung
ISO 9000 
For External Quality Assurance
For Internal Quality Assurance
ISO9001, 9002, 9003
ISO9004
ISO9000: 
Høong dÉn ®èi víi ISO9001,9002,9003,9004
ISO9000
ISO9000 : Méi chuçi c¸c m« hinh ®ảm bảo chÊt lîng
ISO9001 : M« hinh ®ảm bảo chÊt lîng trong trêng hîp nhµ cung cÊp 
thùc hiÖn tÊt cả c¸c thñ tôc tõ thiÕt kÕ, mua b¸n, sản xuÊt vµ cung 
cÊp dÞch vô
ISO9002 : M« hinh ®ảm bảo chÊt lîng trong trêng hîp nhµ cung cÊp 
chØ thùc hiÖn tÊt cả c¸c thñ tôc sản xuÊt vµ cung cÊp dÞch vô
ISO9003 : M« hinh ®ảm bảo chÊt lîng trong trêng hîp nhµ cung cÊp 
chØ thùc hiÖn thñ tôc mµ viÖc kiÓm thö cuèi cïng lµ ®ñ ®ảm bảo 
chÊt lîng do viÖc thiÕt lËp hÖ thèng ®ảm bảo chÊt lîng ®èi víi thiÕt 
kÕ, sản xuÊt vµ sö dông mÊt qu¸ nhiÒu thêi gian 
ISO9004 : C¸c híng dÉn chung cho quản trÞ chÊt lîng. Thùc chÊt lµ 
c¸c bảng giải thÝch c¸c phÇn tö cña hÖ thèng chÊt lîng 
TỪ ISO 9000 ĐẾN ISO 9000-3
ISO 9000 series
ISO 9000-3
T
iªu
 c
h
u
È
n
’®
ả
m
 b
ả
o
c
h
©
t lîn
g
 p
h
Ç
n
 m
Ò
m
For External Quality Assurance
For Internal Quality Assurance
ISO9001, 9002, 9003
Sản xuÊt 
vµ dÞch 
vô nãi 
chung
Ph¸t triÓn phÇn 
mÒm
T
iªu
 c
h
u
È
n
’
®
ả
m
 b
ả
o
 c
h
©
t lîn
g
ISO9000: 
Guideline for ISO9001,9002,9003,9004
ISO9004
ISO9000-3, quan niÖm 
1. Lµ tiªu chuÈn ®èi víi hÖ thèng ®ảm bảo chÊt lîng phÇn 
mÒm trong c¸c hîp ®ång song ph¬ng. Đ©y kh«ng phải 
chuÈn quèc tÕ ®èi víi chÊt lîng cña sản phÈm phÇn mÒm. 
Nã chØ chØ ra những ®iÒu b¾t buéc mµ viÖc ph¸t triÓn 
phÇn mÒm phải lµm. Nã chØ lµ tiªu chuÈn cho hÖ thèng 
®ảm bảo chÊt lîng ®èi víi viÖc ®Æt hµng phÇn mÒm 
2. Nã chÝnh lµ híng dÉn cô thÓ cña tiªu chuÈn ISO9001 
®èi víi phÇn mÒm
3. Nã ®îc ¸p dông cho mäi chu trinh sèng cña phÇn mÒm tõ 
hîp ®ång ®Õn bảo tri 
4.Chñ yÕu nh»m vµo quan ®iÓm quản trÞ h¬n lµ quan 
®iÓm kü thuËt. nh vÒ c¸c vÊn ®Ò Tæ chøc, Nh©n lùc, Tµi 
liÖu, Thñ tôc 
HỎI ĐÁP ?
HỎI VÀ ĐÁP
HẾT BÀI 5